به مناسبت ۸ دسامبر روز سد و نیروگاه برق آبی

اولین سد شناخته شده جهان سد جاوا در اردن امروزی است که در قرن ۴ قبل از میلاد ساخته شده است.

اولین سد ساخته شده که امروزه در حال استفاده است سد دریاچه حمص است که در حدود ۱۳۰۰ قبل از میلاد ساخته شده است.
فیلم در مورد این دو سد توضیح می‌دهد.


https://www.youtube.com/watch?v=9fJ-fl9ixeU

http://t.me/pubethicsmums/2907

به مناسبت ۱۰ دسامبر روز جهانی فوتبال پستهای زیر در کانال به اشتراک گذاشته شده است

نبرد سانتیاگو: احمقانه ترین،‌ ترسناک ترین، چندش آور ترین، شرم‌آورترین نمایش فوتبال

http://t.me/pubethicsmums/2069

معروفترین گلهای تاریخ فوتبال: دست خدا و گل قرن
http://t.me/pubethicsmums/2068

بازی برزیل-زئیر ۱۹۷۴: دخالت فاجعه بار سیاست در ورزش
http://t.me/pubethicsmums/1477

ضربه پنالتی را به کجا باید زد: یک آنالیز آماری
http://t.me/pubethicsmums/1462

به مناسبت روز مادر کلیپ تبلیغ بی نظیر شرکت
American Greetings
به اشتراک گذاشته شده است.

بدون شرح اضافه

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2909

به مناسبت ۱۲ دسامبر سالروز نبرد نینوا
نبرد نینوا: نبردی که جهان را تغییر داد

جنگ بین امپراطوری ساسانی و بیزانس از سال ۶۰۲ بعد از میلاد شروع شد. این جنگها عمدتا به رهبری خسرو دوم (خسرو پرویز) صورت گرفت و با موفقیت‌های چشمگیر ساسانیان همراه بود. ساسانیان توانستند اورشلیم و مصر را فتح کنند و امپراطوری بیزانس را با خطر جدی روبرو کردند.

در سال ۶۲۷ میلادی، هراکلیوس امپراطور روم شرقی به قلب امپراطوری ساسانیان حمله کرد. خسروپرویز سپهبد راهزاد را برای مقابله با آنها مامور کرد.
در ۱۲ دسامبر در نزدیکی نینوا جنگی بین ایرانی ها و هراکلیوس در گرفت. طبق گزارشات مختلف، هراکلیوس و راهزاد شخصا نبرد تن به تن داشتند که منجر به مرگ راهزاد و در نهایت شکست ایرانیان شد.

نبرد نینوا جزو آخرین نبردهای ساسانیان و بیزانس بود. بعد از این نبرد خسروپرویز کشته شد و در نهایت قرارداد صلحی بین دو امپراطوری بسته شد.

جنگهای ایران و بیزانس نتیجه واضحی برای طرفین نداشت و فقط منجر به تضعیف هر دو گردید
در نهایت دو سال بعد مسلمانان هر دو امپراطوری را به سختی شکست دادند

فیلم در مورد جنگهای ایران و بیزانس است
http://t.me/pubethicsmums/2910

به مناسبت ۲۲ آذر روز صنعت مس

چگونه استخراج مس تاریخ جهان را تغییر داد؟
در حدود ۷ تا ۵ هزار سال قبل از میلاد، در نواحی مختلف دنیا بشر شروع به استخراج و استفاده از فلزات کرد. ابتدا از سرب و سپس مس استفاده شد که منجر به پیشرفت عظیم تکنولوژی و هموار شدن راه برای ایجاد شهرها و امپراطوری ها شد.
عصر مس‌سنگی دوران گذار بین نوسنگی و عصر مفرغ است.
کانی های مس رنگ مشخص سبز دارند و به راحتی مشاهده می‌شوند، نقطه ذوب پایین دارند و نسبتا در پوسته زمین شایع هستند. به همین علت مس معمولا از اولین فلزات استخراج شده توسط بشر است.
خصوصیات منحصر به فرد مس شامل امکان استفاده مجدد از وسائل مسی و نیز امکان شکل دهی به مس، موجب برتری عظیم آن به وسائل سنگی است.
عصر مس با ابداع روش‌های آبرسانی به مناطق خشک،‌تولید سفال و شروع نوشتار راه را برای ایجاد تمدن‌های بزرگ هموار کرد. نیاز به معادن مس موجب گسترش تجارت بین نواحی مختلف دنیا گردید.
به تدریج با کشف مفرغ (ناخالصی آرسنیک یا قلع در مس) بشر وارد عصر مفرغ گردید.
https://www.youtube.com/watch?v=VszLki9vX-g

http://t.me/pubethicsmums/2911

به مناسبت ۱۴ دسامبر روز میمون

جایگاه انسان در درخت فیلوژنیک
بسیاری تصور می‌کنند که انسان از نسل میمون است ولی انسان نوعی میمون است و به عبارت دقیقتر انسان و میمون جد مشترک دارند
درخت تبارشناسی انسان به شرح زیر است: اعداد مربوط به قدیمیترین جد مشترک گروه است.
جنس هومو ۲.۷ م‌س‌ق

تبار هومینینای شامل گوریل و انسان ۴-۸ م‌س‌ق با حرکت بر روی دوپا و دندان نیش هم اندازه در نر و ماده

تیره هومینیده شامل شمپانزه و گوریل و اورانگوتان و انسان ۱۲-۱۷ م‌س‌ق با اندازه نر بزرگ و باسن برجسته

ابرتیره هومینوئیده شامل قبلی و ژیبونها (گوریلهای بزرگ و کوچک) ۱۶-۲۴ م‌س‌ق بدون دم و توانایی گردش شانه و دندان‌های آسیای پایینی دارای ۵ برجستگی

تحت راسته سیمیفورمیس شامل میمون‌ها و گوریلها ۲۹ م‌س‌ق با چشم کاملا پوشیده با استخوان و بینی خشک

زیر راسته هاپلوراینی شامل قبلی ها و تارسیر ۶۵ م‌س‌ق

رده نخستی ها شامل قبلی ها و لمور ۷۵ م‌س‌ق با چشمان به سمت جلو و دید دوچشمی و شصت مقابله‌پذیر و ناخن به جای چنگال

فیلم به زیبایی درخت تبارشناسی انسان را توضیح می‌دهد
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/PubEthicsMUMS/2912

کار گروهی مورچه ها در حل مشکلات از کار گروهی انسانها موفق تر است!

در مقاله ای که در مجله
Science
به چاپ رسیده است، پژوهشگران نشان دادند که مورچه ها برای انتقال اجسام خاص از منافذ کوچک بسیار توانمند هستند. در مقایسه با انسانها عملکرد گروهی آنها بهتر است (البته در صورتیکه انسانها با هم صحبت نکنند و ارتباط کلامی را قطع کنیم).
مشخصا هوش جمعی مورچه ها از هوش جمعی انسانها بدون ارتباط کلامی بهتر است!

https://www.science.org/content/article/ants-best-humans-test-collective-intelligence?utm_campaign=Science&utm_source=Shorts&utm_medium=ownedSocial

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/PubEthicsMUMS/2913

به مناسبت هفته پژوهش و فن آوری

آیا اکثر مقالات چاپ شده نتایج اشتباه دارند؟
فیلم به اشتراک گذاشته شده، مشکلاتی را که باعث میشوند درصد قابل توجهی از مطالعات چاپ شده نتایج اشتباه داشته باشند را معرفی میکند.
۱- عدم انتشار نتایج منفی
۲- توان کم و حجم نمونه ناکافی
۳- سوگیری پژوهشگران
۴- کاهش p-value با استفاده از روشهای مختلف(p hacking) که حتی در علم فیزیک هم اتفاق میفتد!
۵- هدف پژوهشگران فقط چاپ مقاله است نه انجام درست پژوهش
There is no cost to getting things wrong
The cost is not getting them published
۶- عدم تمایل مجلات به چاپ مطالعاتی که برای بررسی تکرارپذیری مطالعات دیگر انجام میشوند.

https://youtu.be/42QuXLucH3Q

در نهایت باید دانست با وجود تمام این مشکلات، هنوز هم روش علمی روش برتر برای یافتن حقائق جهان است.

به نقل از دکتر ملک‌زاده
"جایگزین دانش فقط دانش بهتر است"

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/2914

به مناسبت ۱۷ دسامبر، زادروز نابغه موسیقی لودویگ فان بتهوون

چرا سمفونی پنجم بتهوون هنوز بعد ۲۰۰ سال شنوندگان را مسحور میکند؟
فیلم تهیه شده شامل دو قسمت است.
قسمت اول یک تصور بصری از سمفونی پنجم بتهوون با استفاده از line rider است.
قسمت دوم در مورد تاریخچه سمفونی پنجم بتهوون و اهمیت آن در تاریخ موسیقی توضیح می‌دهد. موتیف ابتدایی این سمفونی که به "موتیف سرنوشت" معروف است با "در زدن سرنوشت " توصیف شده است.

https://youtu.be/7n0tNSFJQ34
https://youtu.be/vcBn04IyELc

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2915

به مناسبت ۱۸ دسامبر روز زبان عربی

میلیونها نفر در دنیا به زبان عربی تکلم می‌کنند و زبان مذهبی مسلمانان در سراسر دنیا عربی است
زبان عربی به دو صورت الفصحی که شامل عربی کلاسیک ((زبان قرآن و لهجه قریش) و عربی مدرن)) و عربی عامیانه در سطح دنیا استفاده میشود
زبان عربی یک زبان سامی است که قدمتی بسیار طولانی در زبان‌های ثبت شده بشر دارند. زبانهای آرامی،‌ عبری، اکدی از زبان‌های سامی هستند
اولین اشاره به مردمان عرب در کتیبه ای آشوری مربوط به قرن ۸ ق‌م است
قبل از ظهور اسلام زبان عربی به گویش های متفاوتی تکلم می‌شده و البته زبان گویشی معیاری هم برای شاعران و ادیبان وجود داشته است. با ظهور اسلام و پیدایش قرآن، لهجه قریش به عنوان لهجه معیار پذیرفته شد.
در نهایت با گذشت زمان و فتح سرزمین‌های وسیع توسط مسلمانان لهجه های مختلف عربی شکل گرفت
عربی زبان مذهبی مسلمانان است و تاثیری ماندگار بر زبان پارسی داشته است. عربی زبان دانش و زبان میانجی در مناطق وسیع امپراطوری اسلامی بوده و یکی‌از مهمترین زبان‌های حال حاضر دنیا است
تصویر مربوط به سنگ نوشته نامارا مربوط به حکومت امرؤ القيس در قرن ۴ میلادی است
http://t.me/pubethicsmums/2916

به مناسبت ۱۹ دسامبر، زادروز آلبرت مایکلسون
در انتهای قرن نوزده، مایکلسون توانست تداخل‌سنج را اختراع کند که او را برنده جایزه نوبل کرد.
سال ۲۰۱۵ با استفاده از تداخل سنج عظیم LIGO امواج گرانشی حاصل از برخورد دو ستاره نوترونی آشکارسازی شد که دلیل دیگری له نسبیت عام بود. طول موج این امواج حدود چند کیلومتر بود.
پیشرفت شگرف دیگر در زمینه آشکارسازی امواج گرانشی با انتشار نتایج NANOGrav بود! این پروژه با مشاهده دقیق تعدادی pulsar (ستارگانی که با سرعت زیاد چرخیده و امواج مغناطیسی ساطع میکنند) در فواصل چندین سال نوری همراه بود. تغییر زمان رسیدن امواج pulsar ها به زمین به علت امواج گرانشی با طول موج حدود چند سال نوری توسط این روش آشکار شد!
به این روش
Pulsar Timing Array
می‌گویند و امواج آشکار شده را
Gravitational Wave Backgroung
می‌نامند که در سرتاسر هستی پخش هستند

منشا این امواج احتمالا گردش سیاه‌چاله های بسیار عظیم به دور هم در سال‌های اولیه پس از انفجار بزرگ است


آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/2917

مهمترین پیشرفت های فیزیک ۲۰۲۵ طبق نظر
Quanta Magazine

۱-نقاط ریز قرمز: طی سال‌های اخیر تلسکوپ جیمز وب اجرام خاصی را کشف کرده است که تقریبا مربوط به ۶۰۰ میلیون سال پس از انفجار بزرگ هستند.
امسال مشخص شد یکی از آنها (QS01) در واقع یک سیاهچاله کلان جرم است که مقدار ناچیزی گاز H و He در اطراف آنها می‌چرخند. این سیاهچاله احتمالا قبل از تشکیل ستارگان ایجاد شده است احتمالا نوعی سیاهچاله نخستین ناشی از نوسانات هستی پس از بیگ بنگ! چیزی که هاوکینگ سالها قبل پیشبینی کرد

۲-انرژی تاریک در حال تضعیف: نتایج DESI بر روی امواج صوتی باقیمانده بیگ‌بنگ نشان داد که نرخ اتساع چهان در حال کاهش است! امسال با اطلاعات بسیار وسیعتر از کهکشان‌ها، سیاه‌چاله ها و تابش زمینه ریزموج این مساله دوباره تایید شد! به نظر می‌رسد تئوری اصلی هستی شناسی یعنی Lamda CDM نیاز به بازنگری جدی با نتایج جدید دارد!

۳- جبه و هسته زمین تعامل فعال دارند: نتایج دو گروه زمین‌شناس امسال نشان داد که نواحی خاصی در مرز جبه و هسته تحت عنوان LLSVP حاصل تعامل فعال جبه و هسته زمین می‌باشند. این نواحی در حرکت صفحات پوسته زمین نقش موثر دارند.

آدرس کانال

شب یلدا طولانی ترین شب سال است.
این شب همراه با داستان‌ها و افسانه های متفاوت و مختلفی در نقاط مختلف دنیا و ایران است.

افسانه همبستری ماه و خورشید و داستان چله کوچک و بزرگ و ننه سرما از این موارد هستند که در فیلم مختصرا توضیح داده شده اند.

شب یلدا همراه با آیین مهرپرستی نیز هست. مهرپرستی که یکی از ادیان غالب در امپراطوری روم بود با افسانه های منسجمی در مورد تولد میترا و زندگی او همراه است که در فیلم توضیح داده شده است
https://youtu.be/X7l50NTp5vI

باید دانست که ایزد میترا در دین زرتشتی جایگاه ویژه دارد و ایزد پیمان و روشنایی است.
یکی از بلندترین قسمتهای اوستا به ستایش از ایزد میترا میپردازد و در سنگ‌نوشته های اردشیر دوم و سوم به میترا (میچا در پارسی باستان) اشاره شده است.
در سنگ نگاره طاق بستان نیز میترا به همراه اردشیر در حال دریافت دیهیم پادشاهی، حضور دارد.
گرچه مهرپرستی با شب یلدا همراهی دارد، و بنا به عقیده مهرپرستان رومی، ایزد مهر از منشاء شرق و دین زرتشتی است، افسانه های شایع آیین مهرپرستی عملا در آیین زرتشتی حضوری ندارند و احتمالا ساخته ای متاخر در امپراطوری روم هستند.

به امید یلدایی فرخنده

به مناسبت اول دی ماه روز آرایشگر

آرایشگری از مشاغل قدیمی در تاریخ بشر است. آرایشگران با هنر خود به زیباتر شدن افراد و جامعه خود کمک کرده اند.

قدیمیترین آرایشگران تاریخ دو آرایشگر ملکه نفرو دوم از سلسله ۱۱ مصر باستان (حدود ۲۱۰۰ سال قبل از میلاد یا ۴۱۰۰ سال قبل) هستند که نگاره آنها در مقبره نفرو دوم جاودانه شده است.

آرایشگر سمت راست به نام "هنوت" در حال مدل دادن به موی ملکه است. آرایشگر سمت چپ به نام "اینو" در حال درست کردن موی مصنوعی برای متصل کردن به موهای ملکه است.

https://egypt-museum.com/hairdressing-scene/

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2920

به مناسبت ۴ دی ماه روز بزرگداشت رودکی

https://m.youtube.com/watch?v=FvYKuj72V2g
فیلم "رودکی" محصول سال ۱۳۳۸ (۱۹۵۹) سینمای شوروی سابق به کارگردانی بوریس کیمیاگراُف،  به زندگی رودکی، شاعر قرن ۴ ایران می پردازد . این فیلم به مناسبت یکهزار و صدمین سالگرد تاسیس سلسله‌ی سامانیان توسط استودیو فیلم سازی تاجیکستان ساخته شد .  در قسمتی از این فیلم، "مراد عارف‌اُف" که در نقش رودکی بازی می‌کند "ترانه‌ی بوی جوی مولیان" را می خواند 👇

بویِ جویِ مولیان آیَد هَمی

یادِ یارِ مهربان آیَد هَمی

ریگِ آموی و دُرشتی‌های او

زیر پایم پَرنیان آیَد هَمی

آبِ جیحون از نشاطِ روی دوست

خِنگِ ما را تا میان آیَد هَمی

ای بخارا! شاد‌‌‌ باش و دیر زی

میر زیْ تو شادمان آیَد هَمی

میر ماه است و بخارا آسمان

ماه سویِ آسمان آیَد هَمی

میر سَرو است و بخارا بوستان

سَرو سوی بوستان آیَد هَمی

آفرین و مَدح سود آیَد هَمی

گر به گنج اندر زیان آیَد هَمی

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2921

به مناسبت سوم دی، روز درگذشت ابوحامد محمد غزالی

غزالی از بزرگترین اندیشمندان تاریخ اسلام است. او در جوانی مدرس بزرگترین دانشگاه وقت یعنی نظامیه بغداد بود. طی تحولی روحی، زندگی معمول را رها کرد و به سفر پرداخت. پس از بازگشت از سفر کتاب عظیم "احیاء علوم الدین" را نوشت که دین را مبتنی بر تعبد و عشق می‌داند نه استدلال عقلی.

کتاب معروف "تهافت الفلاسفه" غزالی دوران نوینی در تاریخ فلسفه آغاز کرد که با انتقاد از فلاسفه به خصوص این‌سینا و فلاسفه یونان همراه بود. تهافت الفلاسفه توسط ابن رشد به غرب راه یافت و از کتب معروف فلسفه است.

غزالی در زندگینامه خودش "المنقذ من الضلال" در مورد حقیقت‌جویی خودش می‌گوید:

"من از آغاز جوانی ...تاکنون ..همواره در این دریای ژرف غوطه‌ور بوده ... بهر گردابی فرو رفته با هر موج خروشانی دست بگریبان شده (ام). اسرار و رموز هر طائفه‌ای را جستجو کرده‌ام، ...در حقایق مسلک فلاسفه و متکلمین، صوفیه و زهاد و عباد و کفار و زنادقه پی‌جویی عمیق نکردم مگر برای پی بردن به حقیقت (آنها)"

تصویر مدفن مخروبه غزالی را درطوس نشان میدهد که بسیار مورد بی‌مهری است.

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/2922

به مناسبت ۲۵ دسامبر زادروز نابغه بزرگ جهان دانش، اسحاق نیوتون

نیوتون و قانون جاذبه عمومی
http://t.me/pubethicsmums/1490

نیوتون و حسابان
http://t.me/pubethicsmums/1491

نیوتون و تقریب عدد پی
http://t.me/pubethicsmums/1492

نیوتون و اپتیک
http://t.me/pubethicsmums/1493

نیوتون و اخلاق نشر
http://t.me/pubethicsmums/1494

نیوتون و آزمایشات خطرناکی که بر روی چشمش انجام داد
http://t.me/pubethicsmums/2088

مهمترین پیشرفت‌های ریاضیات ۲۰۲۵ بر اساس
Quanta Magazine
۱.مساله ۶ هیلبرت:اثبات اینکه معادلات مختلف رفتار گازها می‌توانند از هم استخراج شوند (معادلات نیوتون برای شرایط میکروسکوپی، نویر استوکز برای ماکروسکوپی و بولتزمن بینابینی). در واقع بینهایت برخورد بین مولکول‌های گاز بر اساس قوانین نیوتن منتج به معادلات بولتزمن برای شرایط مزوسکوپی شد!

۲.سطوح هایپربولیک: خمیدگی این سطوح منفی است و اشکال بسیار پیچیده ای در ابعاد بالا دارند. میرزاخانی توانست فرمولی برای محاسبه تعداد ژئودزیک (کوتاه‌ترین خط بین دو نفطه) این سطوح بیابد. خصوصیت spectral gap نشان میدهد که سطوح چقدر به هم مرتبط هستند و بین صفر و ۱/۴ متغیر است. امسال نشان داده شد، برای اکثر سطوح هایپربولیک این عدد ۱/۴ است یا بیشترین ارتباط بین نقاط!

۳.حدس کاکیا: اگر یک سوزن بدون بعد را بچرخانیم، کوچکترین سطحی را اشغال میکند چیست؟ نشان داده شده است که بعضی چرخش ها به نام مجموعه های کاکیا سطح صفر را با وجود چرخش سوزن اشغال میکنند.البته محاسبه باید برای بعد فراکتال باشد. امسال ثابت شد در فضای سه بعدی، بعد فراکتال ۳ دارد.

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/2924

به مناسبت ۵ رجب سالروز قتل شیخ اشراق

شهاب الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق از بزرگترین اندیشمندان تاریخ ایران و اسلام است.

او فلسفه اشراق را در اواخر قرن ۶ هجری ارائه داد. کتاب مهم او "حکمت الاشراق" در مورد این فلسفه است. از نظر او موجودات همه از نور به وجود آمده اند و تابش موجودات به هم را اشراق نامید.
دلبستگی ویژه شیخ اشراق به حکمای ایران باستان و احیاء حکمت خسروانی از ویژگی‌های اوست.
جایی میگوید:
"در ایران (باستان) به غیر از مجوسان و مغان حکیمانی بودند که به حق هدایت می‌کردند و عدالت میورزیدند. ما در حکمه الاشراق، حکمت نوریه آنها را زنده کردیم و هیچ کس دیگر چنین نکرد"

با سعایت بزرگان حلب، در نهایت شیخ اشراق به دستور صلاح‌الدین ایوبی به قتل رسید. مقبره او در حلب است.


تصویر داستانی از "رساله لغت موران" اثر شیخ اشراق است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2925

مهمترین پیشرفت سال ۲۰۲۵ بر اساس نظر مجله وزین
Science
رشد فوق‌العاده انرژی های تجدیدپذیر
سال ۲۰۲۵ میزان انرژی تولید شده از تجدیدپذیرها (باد و آب و خورشید) بیش از زغال سنگ شد!
رشد تجدیدپذیرها در ابتدای ۲۰۲۵ از میزان افزایش مصرف برق پیشی گرفت.

در واقع در بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده و اروپا تولید CO2 مدتهاست افزایش نیافته است و چین هم احتمالا در همین مسیر حرکت خواهد کرد
چین با سرمایه‌گذاری عظیم در انرژی های تجدیدپذیر در حال کاهش تولید CO2 است. ۱۰ درصد GDP چین مربوط به تکنولوژی انرژی های تجدیدپذیر است.

قیمت پنل‌های خورشیدی تولید چین به تدریج کاهش یافته است و حتی کشورهای فقیر نیز به سمت استفاده از آنها حرکت کرده اند

به نظر می‌رسد که حرکت به سوی انرژی های تجدیدپذیر به سرعت در حال گسترش است که خبری خوب برای کاهش گرمایش جهانی است.

http://t.me/pubethicsmums/2926