Իսրայելն այսօր ռմբակոծել է Սիրիայի մայրաքաղաք Դամասկոսում Իրանի դեսպանության կեցավայրին։ Կա առնվազն 6 զոհ, որոնց շարքում Իրանի ռազմական ուժերի մի քանի բարձրաստիճան ներկայացուցիչներ։

Մերձավոր Արևելքում պայքարը երբեք չի դադարում, իսկ Սիրիան այդ պայքարի կիզակետում է։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

2017 թ. մարտին մենք՝ տեղեկատվական դաշտի մի քանի հայ ներկայացուցիչներով արտասահմանցի բլոգերների հետ Թալիշում էինք։ Այդ այցից շուրջ մեկ տարի առաջ՝ 2016-ի ապրիլի 2-ին թշնամական Ադրբեջանը լայնամասշտաբ հարձակում էր սկսել՝ փորձելով պատերազմով գրավել Արցախը, սակայն լիարժեք տապալվել էր։

«Ապրիլյան պատերազմ» անունը ստացած քառօրյա կռիվներում պետությունը՝ բանակն ու թիկունքը ներառյալ, գործեց ինչպես հարկն է, վտանգը չեզոքացվեց, իսկ մեր բանակցային դիրքերն էլ ավելի ամրապնդվեցին։

Սակայն այդ մասին հայ հասարակությունը չիմացավ, որովհետև մեր երկրի ներսում գործող օտարերկրյա գործակալները քարոզում էին, որ պարտվել ենք, որ «տղերքը բահով էին կռվում», որ «դե սաղ նախապես պայմանավորված էր», իսկ ոմանք էլ «հող հանձնելու դեմ պայքարի» անվան տակ սկսեցին քայքայել պետությունը՝ անունը դնելով քաղաքականություն։

Իսկ ժողովուրդը հավատաց դրան, թեև հենց ինքն էր հենց նոր կերտել այդ հաղթանակը։

Շատերս, ինչպես որ ես, այն ժամանակ կարծում էինք, որ մեր խնդիրն է առաջին հերթին միջազգային լսարանին ճիշտը քարոզել Արցախի մասին։ Ու հենց այդ նպատակով էլ այցելել էինք Թալիշի հաղթական դիրքեր։
Սակայն իրականում երկրի ներսում՝ հայ հասարակությանը մենք բավականաչափ չէինք բացատրում տեղի ունեցողն ու դրա կարևորությունը։ Այդ թերության ազդեցությունը երևաց հետագա տարիներին ու երևում է նաև հիմա։

Արցախում՝ ցեխոտ, խոնավ դիրքերով անցնելուց ու զինվոր տղերքի հետ ճաշարանում հաց ուտելուց հետո ես վստահ էի, որ բանակին կոտրել չի լինի։ Չնայած էդ պայմաններին՝ տղերքի դեմքին կար մենակ հաղթանակի զգացում, որովհետև մի տարի առաջ իրենք նորից հաղթել էին։
Էդ օրվանից նաև հստակ մի բան հասկացա. ով խոսում է բանակի դեմ, ըստ էության՝ պետության թշնամի է, կապ չունի, թե ինչպես է այդ ամենը ներկայացնում։ Նույնն է նաև այսօր։

Ապրիլյանը հաղթել ենք, ու էլի կհաղթենք։ Թշնամին դա գիտի, դրա համար էլ համառ պայքարում է մեր դեմ։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Նոր տարածքներ զիջելու էներգետիկ վնասները ոչ պակաս կարևոր են հասկանալ։

Ահա թե ինչ է գրում էներգետիկ հարցերի մասնագետ, քաղաքագիտության դոկտոր Վահե Դավթյանը.

«Հայաստանի ռազմավարական կոլապսը բավականին ցայտուն արտահայտվում է էներգետիկ համակարգում, այս անգամ արդեն՝ վրացական ուղղությամբ:

Վերջերս հայտնի դարձավ, որ կառավարությունը հերթական անգամ հետաձգել է Հայաստան-Վրաստան էլեկտհաղորդման գծի ու դրան սպասարկող երկու ենթակայանների կառուցման աշխատանքները: Մրցույթին մասնակցող ընկերությունը՝ Siemens-ը ֆինանսական առաջարկ չի ներկայացրել՝ պարզաբանելով դա այլ շուկաներում գերզբաղվածությամբ: Երկրորդ մասնակիցն էլ հայտարարել է սնանկության մասին: Փաստացիորեն, գործ ունենք մի իրավիճակի հետ, երբ միջազգային բիզնեսը պարզապես խուսափում է Հայաստանում որևէ երկարաժամկետ գործունեություն ծավալելուց՝ հաշվի առնելով առկա անվտանգային ռիսկերն ու անկանխատեսելիության բարձր աստիճանը:

Ակնհայտ է, Հայաստան-Վրաստան էլեկտրահաղորդման գծի կառուցման հերթական հետաձգումը, դրանում միջազգային բիզնեսի հետաքրքրության բացակայությունը ուղիղ կապված է նաև Երևանի կողմից իրականացվող «անկլավային քաղաքականության» հետ: Հաշվի առնելով, որ անկլավների հանձնման պարագայում արմատապես փոխվելու է, իսկ իրականում՝ վտանգվելու է Հայաստանի ռազմավարական-հաղորդակցային ճարտարապետությունը, նոր միջպետական էլեկտրահաղորդման գծի կառուցման աշխատանքները ևս չեն կարող սկսվել՝ առանց նոր իրողություններն առնվազն հաշվի առնելու: Միջազգային բիզնեսը չի բացառում, որ ինչ-որ պահի պետք է էլեկտրահաղորդման գծի լոգիստիկան համաձայնեցնի նաև Բաքվի հետ:

Վրաստան-Հայաստան գիծը պետք է շահագործման հանձնվեր դեռևս 2019 թ.-ին՝ որպես «Հյուսիս-Հարավ» էլեկտրաէներգետիկ միջանցքի մաս: Ընդ որում, առ այսօր պատրաստ չէ նաև նույն միջանցքի մաս կազմող Իրան-Հայաստան 3-րդ էլեկտրահաղորդման գիծը: Արդյունքում, Հայաստանը դուրս է մղվում «Հյուսիս-Հարավ» մեգանախագծից՝ իր տեղը զիջելով Ադրբեջանին:

Սա Հայաստանի շրջափակման, «անակոնդայի» մեթոդով նրա տնտեսական ու ենթակառուցվածքային համակարգերը խեղեդելուն ուղղված ծրագրի վառ դրսևորումներից է»։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

WhatsApp-ում, Facebook-ում և Instagram-ում նորից գլոբալ խափանումներ են:
Ճիշտ ժամանակն է անցնել թելեգրամին:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Դժվար է գտնել որևէ այլ պետություն, Հայաստանից բացի, որը դատապարտված է սեփական անվտանգության և բարօրության համար հնարավորինս խորը և լիարժեք ճանաչել Թուրքիա պետությունը։

Առանց թուրքական պետության էությունը հասկանալու հնարավոր չէ արդյունավետ կերպով դիմադրել դրանից եկող բոլոր տեսակի սպառնալիքներին։ Իրական Թուրքիան ու վերջինիս տարածաշրջանային քաղաքականությունը չհասկանալը հանգեցնում է մեծագույն աղետների։

Այսօր էլ մեզ փորձում են համոզել, որ Թուրքիայից եկող սպառնալիք չկա, իսկ եղածին էլ պետք է չդիմադրել։ Ուստի Թուրքիան ճանաչելը մեր հանրության ու ազգային էլիտաների համար առաջնահերթություն է։

Այդ գործը հեշտացնելու համար թուրքագետների մեր խումբը գրել է այս նոր մենագրությունը՝ «Թուրքիայի պատմություն. հարյուրամյա հանրապետության քաղաքական ուրվագծերը 1923-2023 թթ.»։
Գրքում մենք ոչ միայն մանրամասն ներկայացնում ենք Թուրքիա պետության ստեղծման ու զարգացման հիմնական փուլերը, այլև դրա վարած տարածաշրջանային քաղաքականության առանձնահատկությունները։

Գրքի վերաբերյալ մնացյալ բոլոր մանրամասները՝ շուտով։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Հայ մարդու ու ՀՀ քաղաքացու կյանքը փրկելու համար հայ զինվորը կրակել է Ադրբեջանի ցեղասպան բանակի վրա:
Իր բարոյական ու զինվորական պարտքը կատարելու համար ՀՀ դե-ֆակտո իշխանությունը նրա դեմ քրեական հետապնդում է սկսել:
Ինչպես արդեն համոզվել ենք, Հայաստանում այժմ պաշտպանված են ադրբեջանցիները, ոչ թե հայերը: Սա միայն ավելի է խորանալու, քանի դեռ Հայաստանի ղեկավար է պարտված իշխանություն, որը ոչ մի կապ չունի հայկանան շահերի հետ:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Այս ֆոնին ԱԱԾ հապավման մեջ առաջին բառը կարելի է փոխարինել «Ադրբեջան» բառով: Այդպես ավելի մոտ է իրականությանը:

Թուրքական մեդիան շարունակում է «Զանգեզուրի միջանցքի» թեման դարձնել թուրքական հանրային-քաղաքական օրակարգի գլխավոր հարցերից մեկը։
Ահա ևս մեկ օրինակ, մերձիշխանական գլխավոր պարբերականներից՝ Sabah-ից։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Իրանի և Իսրայելի միջև լիարժեք պատերազմ դեռ չկա։ Բայց չի նշանակում, որ չի լինի։
Ցանկացած դեպքում, այս հակամարտության արձագանքները լսվելու են նաև Հայաստանում։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Իրանի ԶՈւ գլխավոր շտաբ.
«Իսրայելի դեմ գործողությունն իրականացված է»:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Արցախից Ռուսաստանի դուրս գալը մեզ համար երկու հիմնական բան է նշանակում:

▪️Արցախի սուբյեկտայնության լիարժեք վերացում: Արցախը վերաազատագրելու համար մենք բառիս բուն իմաստով պետք է ոչ թե սկսենք զրոյից, այլ մինուսից:

▪️ Սյունիքի ու Ադրբեջանի բանակի միջև վերացավ վերջին հնարավոր խոչընդոտը, ինչն էլ ավելի է մեծացնելու Սյունիքի խոցելիությունը և միաժամանակ Ադրբեջանի հարձակման թափը: Սյունիքը հայտնվեց լիարժեք թուրքական աքցանի մեջ:

Այն, ինչ անում են Հայաստանի դե-ֆակտո իշխանություններն այժմ Տավուշում, բերելու է նույն այս արդյունքին` պարզապես շատ ավելի արագ տեմպերով:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Վրաստանի վարչապետը ուղիղ հայտարարում է, որ երկրի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին օտարերկրյա գործակալ է:
Վերջինս ամեն ինչ անում է, որպեսզի Վրաստանում չընդունվի օրենքը, որով կարգելվի արտասահմանյան ֆոնդերի փողերով աշխատող տարատեսակ «փորձագետների», «հկ-ների» ու «մեդիաների» աշխատանքը:
Սա, իմիջիայլոց, իրական անկախ պետությանը բնորոշ քայլ է, ինչին որ ընդդիմանում է Վրաստանում գործող արևմտամետ նախագահն ու մի քանի ընդդիմադիր կուսակցություն:
Դե իսկ մեր օրերի «անկախ Հայաստանի» նոր սահմանդրությունը, օրինակ, գրում են արտասահմանյան դրամաշնորհով իրավապաշտպան աշխատողները, Հայաստանի սահմանները թելադրվում են Ադրբեջանից, անկախության անվան տակ հանձնվում են հայկական տարածքները և նման այլ «անկախ» քայլեր:

Մի խոսքով, առաջին անգամ կարելի է նախանձել Վրաստանին:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Հայաստանի անցնող տարիները և առաջիկա 1-3 տարիները, եթե մնա ներկայիս դե-ֆակտո իշխանությունը.

- Արցախը պիտի տանք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ✅

- Ադրբեջանի մարդասպան գերիներին տանք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ✅

- Սև լճի գրաված տարածքը հետ չվերցնենք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ✅

-Արցախ, Ցեղասպանություն բառերը չասենք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ✅

- Տավուշի գյուղերը տանք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի
✅

- Ցեղասպանության ճանաչման թեման փակենք, ասենք, որ ուղղակի թեթև անախորժ դեպք ա եղել ու թուրքերը մեղավոր չեն, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ✅

- Արարատի ու Վայոց ձորի մարզերի գյուղերը տանք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ✅

- Սյունիքի միջանցքը տանք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ⏳

- Ատոմակայանը փակենք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ⏳

- Հայկական ժառանգությունից հրաժարվենք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի - ⏳

- Բանակը կրճատենք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ⏳

- Հայաստանում զանգվածաբար բնակեցնենք ադրբեջանցիներ, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ⏳

- Հայկական դպրոցներից պատմության դասերը հանենք, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ⏳

- Թուրքիայի հետ վերանայենք սահմանը, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ⏳

-...
-...

Դառնանք Թուրքիայի մաս, թե չէ հաստատ պատերազմ կլինի ⏳

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Այս լուրը ակտիվորեն շրջանառվում է ադրբեջանական մեդիայում, բայց դեռ պաշտոնական հաստատում չկա:

https://news.1rj.ru/str/Azerbaijan91120/4518

ԹԱՐՄԱՑՎԱԾ | Լուրը հաստատվեց:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Կառավարության որոշմամբ՝ լուծարվում է ՛՛Էներգաիմպեքս՛՛ ՓԲԸ-ն: Թվում է՝ գործ ունենք ընթացիկ մի ադմինիստրատիվ որոշման հետ: Սակայն միայն առաջին հայցքից:

՛՛Էներգաիմպեքսը՛՛ պետական ընկերություն է, որը հիմնադրվել էր 2016 թ.-ին հայ-իրանական էներգետիկ կապերն ինստիտուցիոնալ մակարդակում ավելի զարգացնելու նպատակով: Մասնավորապես, ընկերությունը պետք է աշխատանք իրականացներ հայ-իրանական ՛՛էլեկտարէներգիա գազի դիմաց՛՛ բարտերային գործարքի շրջանակներում համագործակցության խորացման, ծավալների շարունակական ավելացման ուղղությամբ:
Իրականում ՛՛Էներգոիմպեքսի՛՛ լուծարումն ունի ընդգծված աշխարհաքաղաքական ու աշխարհատնտեսական նշանակություն: Եթե համառոտ, ապա՝

1. Կառավարության որոշումը նշանակում է, որ Երևանը չի դիտարկում Իրանի հետ ՛՛էներգետիկ երկխոսության՛՛ զարգացումը պետական պրոտեկցիոնիստական քաղաքականության տիրույթում: Մինչդեռ դա հույժ անհրաժեշտ է՝ հաշվի առնելով մեր էներգետիկ անվտանգության ապահովման ուղիների դիվերսիֆիկացման մարտահրավերները: Միայն արևային կայաններ կառուցելով էներգետիկ համակարգ չեն զարգացնում:

2. Կառավարության որոշումը նշանակում է, որ Երևանը փորձում է տեղավորվել հակաիրանական պատժամիջոցների դաշտում՝ ցույց տալով անգլոսաքսոնական շեֆերին Իրանի հետ տնտեսական համագործակցությունը էապես կրճատելու պատրաստակամությունը: Մինչդեռ 1997 թ.-ից ի վեր, երբ ԱՄՆ-ում ընդունվեց դ՛Ամատոյի օրենքը (պատժամիջոցների կիրառում՝ Իրանի հետ 40 մլն դոլարը գերազանցող նախագծեր իրականացնելու դեպքում) Հայաստանը դինամիկորեն զարգացնում էր տնտեսական կապերը Իրանի հետ, ինչին, ի դեպ, մեծ ըմբռնումով էին վերաբերում նաև Վաշինգտոնում՝ երբեք չգնահատելով հայ-իրանական հարաբերությունները պատժամիջոցների համատեքստում:

3. ՛՛Էներգաիմպեքսի՛՛ լուծարումը նաև սիմվոլիկ քայլ է: Այն
հասկանալու համար բավական է հիշել, որ ընկերությունը հիմնադրվեց 2016 թ.-ին՝ Իրան-Հայաստան-Վրաստան սվոփային գազային միջանցքի ձևովարմանը զուգահեռ: Ըներությունը պետք է հանդես գար նաև որպես այդ միջանցքի հայաստանյան օպերատոր: Մեծ հաշվով, սա քայլ է՝ ուղղված ՛՛Հյուսիս-Հարավ՛՛ լոգիստիկ ռազմավարության դեմ, որի ներքո Իրանը Հարավային Կովկասով հավակնում է դուրս գալ երրորդ շուկաներ, այդ թվում՝ Ռուսաստան:

4. Որոշումը տեղավորվում է Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկ շուկայի ազատականացման քաղաքականության տրամաբանությոն մեջ, ինչն ինքն իրենով խիստ խնդրահարույց է ու անգամ ռիսկային էներգետիկ անվտանգության ապահովման տեսանկյունից: Փաստացի ազատականացնելով նաև էլեկտրաէներգիայի ներկրումն ու արտահանումը՝ կառավարությունը ցույց է
տալիս, որ չունի արտաքին շուկաներում որևէ առաջնահերթություն: Մինչդեռ իրանական ուղղությունը մշտապես առանցքային է եղել Հայաստանի էներգետիկ քաղաքականության համար: Դա, իր հերթին, նշանակում է, որ ինչպես կորցրել ենք վրացական էլեկտրաէներգետիկ շուկան, այնպես էլ առաջիկայում կկորցնենք իրանականը:

‼️Ապօրինաբար գերեվարված և Բաքու տեղափոխված Ռուբեն Վարդանյանի ընտանիքի փոխանցմամբ` Ռուբեն Վարդանյանը Բաքվի բանտում հացադուլ է հայտարարել պահանջելով շտապ և առանց պայմանների ազատ արձակել Բաքվում պահվող բոլոր քաղբանտարկյալներին։

⚡️⚡️⚡️ Հայտնի է Տավուշի հանձման ժամկետը

Մինչև մայիսի 15-ը Ադրբեջանը և Թուրքիան կստանան նվեր Տավուշի ամենակարևոր 4 կետերը, որով Հայաստանի պաշտպանական համակարգը կփլուզվի: Այս մասին արդեն հայտարարել է Հայաստանի դե-ֆակտո իշխանությունը:

Սա, օրինակ, նշանակում է, որ Վանաձոր քաղաքը վերածվում է սահմանային գոտու, իսկ Հայաստանի գլխավոր գազատար խողովակը այսուհետ կվերահսկեն թուրքերը:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ադրբեջանը փաստացի ստիպել ա, որ մեր բանակը այլև չպահի սահմանը, այլ միայն սահմանապահները: Սա շատ վատ է, որովհետև ի տարբերություն մեր սահմանապահ ուժերի` Ադրբեջանի սահմանապահ զորքերը ըստ էության բանակային լիարժեք մարտական ստորաբաժանում է, ոչ թե ուղղակի պահնորդ:

«Համաձայնել են, որ Կողմերը կդիմեն իրենց Կառավարություններին՝ սահմանագծի համաձայնեցված հատվածներում իրենց սահմանապահ ծառայությունների միաժամանակյա և զուգահեռ տեղակայման համար միջոցներ ձեռնարկելու նպատակով»:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Լրագրող Դավիթ Գալստյանը մանրամասնում է.

«Բերքաբեր-Բաղանիս հատվածում «սահմանազատում»

* Փաստացի ՀՀ-ն տալիս ա Ադրբեջանին կապույտով նշված (ՀՀ ԶՈՒ վերահսկողության տակ գտնվող) հատվածները։

* Ոսկեպարի ու Բերքաբերի մոտի կանաչ գոտիները դեռ մնում են «օդում»։

* Կիրանցը զրկվում ա ճանապարհի մի հատվածից (կամուրջ+ճանապարհի մի մաս)։

* Բերքաբերի հողերը (կարմիր) մնում են Ադրբեջանի վերահսկողոււթյան տակ։

N.B. Կարճ ասած՝

* Ադրբեջանը ստանում ա հողեր ու շրջանցում ա ՀՀ ԶՈՒ պաշտպանական գիծը։

* Հայաստանը ստանում ա «սահմանազատման հետ կապված եւ անվտանգային ռիսկերի նվազեցում»։

Փաստացի՝ ոչ մի բան։

P.S. Պաշտոնական քարտեզում էս ամենը շատ ավելի «սիրուն ա» ու հանձնվող տարածքները չեն երևում»:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Մի քանի րոպեից 168.am-ի ուղիղ եթերում կներկայացնեմ այն, ինչ այսօր ստորագրել են և էլի մանրամասներ`
https://www.youtube.com/live/ci2ayH0g_2s?si=vy4x9vxcpl0piNZr

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman