Երեկ Ստամբուլում տեղի ունեցած Էրդողան-փաշինյան հանդիպմանը հետևեց ոչ թե համատեղ հայտարարություն, այլ կողմերը առանձին կարճ հաղորդագրություններ հրապարակեցին:
Դրանցում որևէ հստակություն չկա, ուստի մենք միայն առաջիկա շաբաթներին տեղի ունենալիք գործողություններից կհասկանանք, թե իրականում ինչ զիջումների են համաձայնել ՀՀ դե-ֆակտո կառավարողները:

Թուրքական կողմի հայտարարությունը կարդալով պետք է հիշել 1920 թ. նմանատիպ իրավիճակում թուրք արտգործնախարարի հետևյալ նամակ-կարգադրությունը Հայաստանի հետ բանակցողներին.

«Բացարձակ անհրաժեշտություն է, որ Հայաստանը քաղաքականապես ու նյութապես մեջտեղից վերացվի:...
Դրանից բխում է, որ քննարկման առարկա չի կարող լինել հայերի հետ պարզ մի զինադադարի համաձայնության արդյունքում մեր հետ քաշվելը: Հայերին փոխանցվող զինադադարի հիմնադրույթները պիտի ուղղված լինեն ոչ թե Հայաստանից դուրս գալուն, այլ հայերին մոլորեցնելուն եւ Եվրոպայի նկատմամբ խաղաղասեր երեւալուն...

Վերը նշված այդ նպատակը պիտի իրականացնել քողարկված ու փափուկ ձեւով` ինչպես խաղաղության պայմանագրի տեքստում, այնպես էլ նրանից բխող գործողություններում` հայերի աչքերում մշտապես խաղաղասեր երեւալու պայմանով»:*

Պայքարն ու դիմադրությունը պետք է մնան օրակարգի գլխավոր հարցերը:

✊ԱՋԱԿՑԵԼ ԱԼԻՔԻՆ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

*Աղբյուրը` Սաֆրաստյան Ռ., «Մուստաֆա Քեմալ. պայքար Հայաստանի Հանրապետության դեմ», Երևան, 2019, էջ 87-89

Չնայած Իրան-Իսրայել պատերազմի թեժ փուլին, Թեհրանի քաղաքապետարանը բացել է հին իրանական առասպելական հերոս Արաշ Նետաձիգի բրոնզաձույլ արձանը։

Ըստ շահնամեական ավանդույթի՝ նրա արձակած և հսկայական տարածություն կտրած նետով է որոշվել Իրանի և Թուրանի միջև սահմանը։

Նույնիսկ արդի պատերազմներում խորհրդանիշները շատ կարևոր են, քանի որ Իրանի սահմաններն այսօր պաշտպանում են հենց իրանական հրթիռները։

#հարափոփոխ_տարածաշրջանը

🆔 @vardan_voskanyan

Թուրքիայի իշխանություններին մոտ կանգնած The Middle East Eye պարբերականի լրագրող Ռագըփ Սոյլուն, հղում անելով Անկարայի անանուն աղբյուրներին, նշում է, որ թուրքական կողմի որոշ ներկայացուցիչներ առաջարկում են Ադրբեջանին «ավելի դրական արձագանքել Հայաստանի դե-ֆակտո ղեկավարի խաղերին»:

Պարբերականը գրում է այդպիսի մոտեցման կարևորության մասին.

«Բաքուն պետք է ավելի բաց լինի Փաշինյանին և խուսափի մաքսիմալիստ դիրքորոշումից` հատկապես հաշվի առնելով փաշինյանի քաղաքական ապագայի անորոշությունը գալիք տարվա ընտրությունների ֆոնին»:

Փաստացի, սա Հայաստանի դե-ֆակտո իշխանությանը Թուրքիայի աջակցության մասին վկայող հերթական փաստն է, որը առաջիկա ամիսներին էլ ավելի ակնհայտ է դառնալու:

✊ԱՋԱԿՑԵԼ ԱԼԻՔԻՆ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

⚡️ ԱՄՆ հարվածեց Իրանին

Մի քանի ժամ առաջ ամերիկյան կործանիչները մի քանի տոննա կշռով ռումբերով հարվածներ հասցրեցին Իրանի երեք միջուկային օբյեկտների (Ֆորդո, Նաթանզ և Սպահան):
Նախագահ Թրամփը գրել է, որ սա պատմական օր է և «հիմա խաղաղության ժամանակն է»:

Իսրսյելը հայտարարել է երկրում արտակարգ դրության բարձրագույն աստիճան:

Դեպքերը զարգանում են վատթարագույն սցենարով:

✊ԱՋԱԿՑԵԼ ԱԼԻՔԻՆ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Հավանաբար արդեն կարդացել եք օրվա գլխավոր լուրը. ԱՄՆ գիշերը հարվածել է Իրանին:

Թեև ամերիկյան հարվածները այս պահի դրությամբ կարծես թե առավելապես խորհրդանշական են, սակայն անհերքելի է մնում այն փաստը, որ մեր հարևանությամբ, ավելին` մեր հարևան ու դաշնակից երկրի դեմ մեծ պատերազմ է: ԱՄՆ ներգրավվածությամբ այն ստանում է բոլորովին այլ` աննախադեպ մեծ մասշտաբներ և ունակ է վերածվել ընդհուպ մինչև միջուկայինի:

Էդ ամենը` մեր սահմաններին, մեզ համար անխուսափելի ազդեցությամբ: Կարծում եմ ավելորդ է ասել, որ մեր երկիրը փաստացի կառավարողները որևէ կերպ մեր պետությունը չեն պատրաստում այս ամենին: Հակառակը` շարունակում են այնպիսի գործողություններ, որոնք քայքայում են մեր դիմադրողականությունը:

Ազգային իշխանության վերականգնումը կարևոր է, որպեսզի մենք պատրաստ լինենք Իրանի շուրջ տեղի ունեցող զարգացումների նման այլ գործընթացների, որոնք անխուսափելիորեն միշտ լինելու են, ընդ որում` աստիճանաբար ամբողջ աշխարհում, այլ ոչ թե միայն Մերձավոր Արևելքում:

✊ԱՋԱԿՑԵԼ ԱԼԻՔԻՆ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ուրախությամբ հայտնում եմ, որ լույս է տեսել այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցք»-ի հիմնահարցի վերաբերյալ առաջին գիտական համապարփակ աշխատությունը։

Այն համահեղինակել ենք ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, պրոֆեսոր Ռուբեն Մելքոնյանի հետ միասին։
Աշխատանքը ներկայացնում է քաղաքական այդ նախագծի գաղափարի ծագումը, զարգացումը, իրականացման փորձերը տարբեր շրջափուլերում՝ 20-րդ դարասկզբից մինչեւ մեր օրերը, դրա տեղն ու դերը թուրք-ադրբեջանական քաղաքական-գաղափարախոսական դաշտում, ինչպես նաեւ խնդրի աշխարհաքաղաքական համատեքստը։

Գրքին հանրային շնորհանդեսը տեղի կունենա առաջիկա օրերին, ինչի մասին հավելյալ կտեղեկացնեմ (մասնակցել ցանկացողները կարող են նախապես գրանցվել այստեղ)։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Որքան կարելի է դատել իրանական տեղեկատվական տիրույթի և պետական խոսույթից, այս պահին արդեն իսկ ձևավորվել է կոնսենսուս առ այն, որ Իսրայելն օգտագործում է Ադրբեջանի տարածքը` Իրանի վրա հարձակումներ իրականացնելու համար:

Չեմ կարծում, որ հիմա Իրանը երկրորդ ճակատ կբացի, բայց պատերազմի այս փուլի ավարտից հետո Ադրբեջանը, մեծ հավանականությամբ, կառերեսվի իրանական կոշտ արձագանքի:
Լավագույն պահն է հայ-իրանական ռազմավարական դաշինքի համար:

✊ԱՋԱԿՑԵԼ ԱԼԻՔԻՆ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ու գնալով միայն խորանալու է:

Լռել թուրքերի դիմաց և լռեցնել նրանց, ովքեր թուրքերի դեմ պայքարում են:
Պրոթուրքական բռնապետություն:

✊ԱՋԱԿՑԵԼ ԱԼԻՔԻՆ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Գրում է էներգետիկային մասնագետ Վահե Դավթյանը՝ ցույց տալով, թե ոնց են հատուկ թուլացնում մեր պետության անվտանգության հիմքերը.

«Գործընթացը ՀԷՑ-ով չի սահմանափակվելու:
«Հեղաշրջման պլան» հատուկ տեղեկատվական օպերացիան շատ ավելի խորքային նպատակներ է հետապնդում, քան կարող է թվալ առաջին հայացքից:

«Պլանում» հիշատակվում են «Գազպրոմ Արմենիան» և «Հարավկովկասյան երկաթուղին»՝ որպես «կանխված հեղաշրջման» դերակատարներ:

Չեմ բացառում, որ դրանով իսկ փաստացի հող է նախապատրաստվում այդ ընկերությունների պետականացման համար:

«Հարավկովկասյանի» դեպքում դա, իհարկե, կարող է ավելի հեշտ արվել՝ հաշվի առնելով այն, որ երկաթուղային ենթակառուցվածքները պատկանում են պետությանը (շարժակազմն ամբողջությամբ ընկերությանն է):

«Գազպրոմի» դեպքում նման սցենարը կարող է հանգեցնել էներգետիկ անվտանգության լրջագույն ռիսկերի և կրկին ակտիվացնել քպ-ական խոսույթը Ադրբեջանից բնական գազի ներկրման հեռանկարի մասին:

Ստեղծված պատկերն ամբողջացնելու համար նշենք նաև, որ օրերս էլ ՀԾԿՀ-ի ներկայացուցիչը խոսել է Հայաստանում նոր ԱԷԿ-ի կառուցման հետևանքով սակագների հնարավոր բարձրացման մասին: Պետք չէ սա ընկալել զուտ որպես հերթական հայտարարություն: Սա Հայաստանում «խաղաղ ատոմի» վերաբերյալ կառավարության իրական՝ սպառողական ու հակառազմավարական մոտեցման արտացոլումն է: Ուզում են ասել՝ դեռ պետք է հասկանանք՝ մեզ ատոմակայան պետք է, թե՝ ոչ:

Այսպիսով, թիրախում են երկրի ազգային անվտանգության հենասյուներ հանդիսացող կրիտիկական ենթակառուցվածքները՝ էլցանցերը, ԱԷԿ-ը, այժմ նաև գազատրանսպորտային համակարգն ու երկաթուղին»:

Ինչպես կասեր Օստապ Բենդերը՝ «Բոլորս դեպի Թուրքիա, ընկերնե՛ր»։

✊ԱՋԱԿՑԵԼ ԱԼԻՔԻՆ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Հրապարակված ձայնագրությունների մասով լիարժեք կիսում եմ Կարեն Վրթանեսյանի կարծիքը.

«Հերթական «սենսացիոն ձայնագրություններն» եմ լսում։
Ակնհայտ է, որ շատ տարբեր (ամենայն հավանականությամբ՝ նաև անցյալ, իսկ գուցե նաև նախանցյալ տարվա) զրույցներից մանր-մանր կտրտած և իրար կպցրած կտորներ են, որոնցից ինչ ուզեն կարող են հավաքել։

Կուզեն «հեղաշրջման փորձ» կհավաքեն, կուզեն՝ «ահաբեկչության նախապատրաստություն»։

Առավել ևս, որ ցանկացած ընդդիմադիրին պարբերաբար նաև սադրիչներ և ուղղակի ոչ ադեկվատ մարդիկ էլ են մոտենում, ու դրանց ոնց էլ ցրես, ցանկացած դեպքում «սենսացիոն բաներ» ձայնագրել կարելի է։

Ու քանի որ սա արդեն չեմ էլ հիշում, թե որ դեպքն է, որ գաղտնալսումների փրթիկները մոնտաժելով ամպագոռգոռ մեղադրանքներ են ներկայացնում, որոնք տարիների քաշքշուկների հետո հօդս են ցնդում, հիմա էլ որևէ հիմք չունեմ քննչականի հրապարակած ձայնագրություններին հավատալու։

Այս դեպքը եւս մեկ անգամ ապացուցում է, որ «ջարդենք-փշրենք-փրթենք» ասողների հետ ոչ միայն ճամփա գնալ չի կարելի, այլև զրույցել»։

«Տուշոնկա-2» գործողությունն է՝ հանրային ուշադրությունը նոր զիջումներից շեղելու ու սեփական իշխանությունը պահելու համար։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Երկար վերլուծելու կարիք չկա։

Բավական է նայել, թե ոնց են Հայաստանի դե-ֆակտո ղեկավարները «պայքարում» մեր երկիրը գրաված, մեր հայրերին ու որդիներին գլխատած, հայ ռազմագերիներին ամեն օր խոշտանգողների դեմ, և թե ոնց են ճնշում բոլոր նրանց, ովքեր անհամաձայն են, ովքեր պայքարել, պայքարում ու պայքարելու են թշնամի Ադրբեջանի ու Թուրքիայի դեմ՝ եկեղեցի, նախագահներ, գեներալներ, հասարակ մարդիկ։ Կապ չունի ով է, կարևոր է՝ դեմ է Հայաստանի կործանմանը։
«Զարմանալիորեն», վերջիններին թշնամի են համարում նաև Թուրքիան ու Ադրբեջանը։

Նկարում պատկերված մարդիկ էսօր մեզ են պաշտպանում։
Բայց մենք դա չենք հասկանում։

Ներողություն եմ խնդրում բոլորից, ով նեղվում է սա կարդալով։ Բայց մեզ բոլորիս սպասվում է ամենավատ սցենարը։
Ամենավատ։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Այն, որ եկեղեցու դեմ սկսած արշավանքը Թուրքիայի ու Ադրբեջանի ուղիղ պահանջն է, դա կասկածից դուրս է:
Բայց հարձակվելով ու թուլացնելով եկեղեցին` Հայաստանի դե-ֆակտո իշխանությունը լուծում է նաև հանրության շրջանում սեփական հեղինակության անկման խնդիրները (թեև էս երկու նպատակները իրար փոխլրացնում են ու փոխկապակցված են):

Այս մասին է Կարեն Տերտերյանի ստորև արված կարճ վերլուծությունը.

«Եկեղեցին քանդելու պատճառները նաև իմ մասնագիտական ոլորտի դիտանկյունից.

Տարիներ շարունակ առնչվել, իսկ վերջին տարիներին անձամբ մասնակցել եմ երիտասարդության հարցերի տարատեսակ հետազոտությունների։
Բոլոր այն դեպքերում, երբ ուսումնասիրվել է երիտասարդների վստահությունը Հայաստանում գործող պետական ինստիտուտների, սոցիալական կառույցների և քաղաքական միավորումների նկատմամբ, գրեթե միշտ ստացվել է նույն պատկերը առաջին հորիզոնականների համար։

- Ամենաշատ վստահություն տրվել է բանակին։
- Երկրորդ ամենավստահելի կառույց նշվել են կրոնական հաստատությունները (այդ թվում՝ Հայ Առաքելական Եկեղեցին)։

Կից գծապատկերը Կովկասյան բարոմետրի տվյալներն են։ Այստեղ միայն երիտասարդների կարծիքը չէ։ Մասնակիցները տարբեր տարիքային, աշխարհագրական, սոցիալական ու այլ խմբերից են։ Ինչպես տեսնում ենք, ողջ բնակչության շրջանում էլ է վստահությունը կրոնական հաստատությունների (այդ թվում՝ ՀԱԵ-ի) նկատմամբ գրեթե միշտ 75%-ից բարձր եղել։

Սա շատ լավ գիտեն նաև մեր թշնամիները։ Ու գործողությունների ցանկով տվել են ՀՀ իշխանությունը զավթածի ձեռքը։

Բանակը կարողացան կազմաքանդել։ Անցել են վարկանիշով երկրորդ հաստատությանը։
Գործող իշխանություններն՝ իրենց 6-7% վարկանիշով, չեն կարող հանդուրժել՝
- ինքնավարություն ունեցող,
- 1700 տարուց ավելի կառավարման փորձ ունեցող,
- ՀՀ-ում ու դրանից դուրս ցանցային կազմակերպվածություն ունեցող,
- նշանակալի մարդկային ու նյութական ռեսուրս ունեցող,
- հարյուր հազարավոր հետևորդներ ունեցող
- ...
բարձր վարկանիշով այլ կառույցի գոյություն, որն իրենց ազդեցության տակ չէ։

Էնպես, որ, Գարեգին Բ-ի փեշերից կախվելը, «նոր հայրապետ», «նոր վեհ» լոլոյությունները զուտ պատրվակ են։ Կաթողիկոսի գահին էսօր Խրիմյան Հայրիկը, Վազգեն Ա-ն, Հիսուս Քրիստոսն էլ լիներ, մի բան կմոգոնեին»:

***

Այս նույն ձև արեցին Արցախի հետ, նույն ձև անում են «անկլավ» կոչեցյալների հետ, նույն ձև կանեն Սյունիքի հետ:

Հետևաբար` դիմադրելը այլընտրանք չունի:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ուղիղ եթերով կխոսենք իրավիճակից և ելքերից:
Միացե´ք 5 րոպեից:

Եթե չեք նկատել, ապա նշեմ, որ Հայաստանում պայթեց, ցավոք, ևս մի «առասպել»՝ եկեղեցու զանգերը հնչեցնելու միջոցով լայն մասնակցային համաժողովրդական պայքար սկսելու սպասումը։

Զանգերը հնչեցին, բայց, խոշոր հաշվով, ոչ մի արտառոց բան էլ տեղի չունեցավ, իսկ մինչ այդ պայթել էին «Արցախը հանձնողը մեկ օր անգամ չի կարող իշխանություն ունենալ Հայաստանում», ցավալիորեն, կրկին «առասպելը», որին, կարծում եմ՝ չհավատացող գրեթե ոչ ոք չկար և մի քանի այլ «առասպելներ»:

Այս, ըստ իս՝ խիստ ցավալի երևույթի պատճառներն ու ակունքները հասկանալու համար դեռևս անհրաժեշտ է համակողմանի հետազոտություն և վերլուծություն, սակայն գոնե մեկ պատճառ կարծես տեսանելի է նույնիսկ անզեն աչքով, և դա վերնախավերի հիմնահարցն է։

Խոսքը գնում է՝ որպես ամբողջություն, քաղաքական, հասարակական, մտավորական զինվորական և այլ վերնախավերի կամ վերնախավ համարվողների մասին, որոնք բացառությամբ մի շարք վառ և օրինակելի անհատների՝ ցույց տվեցին, որ իրենք ուղղակի ազնվական չեն։

Սխալ չընկալվի՝ ազնվական չեն, ոչ թե ծագումով և արյամբ, որովհետև հայկական հին ազնվական տները, փաստացիորեն, ոչնչացվել էին մեր պատմության ընթացքում, այլ իրենց վարքագծով և պատվո հանգանակով։

#չՀայաստանը

🆔 @vardan_voskanyan