حریم خصوصی حق فراموش‌شده مردم

وقایعی مانند ماجراهای پوشش زنان و ورود به ملک غیر به‌ خاطر میهمانی‌ها و بستن کافه‌ها و مغازه‌ها و... طرح چندباره بحث حریم خصوصی ولو به اختصار را ضروری می‌کند.

وقایعی مانند ماجراهای پوشش زنان و ورود به ملک غیر به‌ خاطر میهمانی‌ها و بستن کافه‌ها و مغازه‌ها و... طرح چندباره بحث حریم خصوصی ولو به اختصار را ضروری می‌کند. حریم خصوصی بخش‌هایی از زندگی اشخاص است که عرفا و عادتا افراد مایل نیستند ‌دیگران وارد آنها شوند و از آنها کسب اطلاع شود. محل زندگی، وسایل شخصی مانند گوشی موبایل، کیف، لباس و جیب، داخل خودرو، بدن و چهره و صوت، محل‌های کار خصوصی که ورود به آنها مستلزم اجازه قبلی است، هر نوع رایانه و اطلاعات آن، زندگی مالی و‌... از مصادیق حریم خصوصی‌اند. شریعت حریم خصوصی را محترم می‌شمارد؛ از‌جمله در قرآن کریم سوره نور آیه 27 (منع ورود بی‌اجازه به خانه غیر) و سوره حجرات آیه 11 (منع تجسس). در منع ورود یا نگاه به خانه دیگران، استراق سمع، افشای اسرار خصوصی و... روایات بسیار است.

طبق اصول بیست‌و‌دوم، بیست‌و‌سوم و بیست‌و‌پنجم قانون اساسی، منع تعرض به حیثیت و جان و مال و مسکن اشخاص و منع تفتیش عقاید و منع سانسور و استراق سمع و هرگونه تجسس تصریح شده است. از مهم‌ترین اسناد شرعی و حقوقی حریم خصوصی، بندهای 6 و 7 فرمان هشت‌ماده‌ای مرحوم امام (1361) است: «هیچ‌کس حق ندارد به خانه یا مغازه و یا محل کار شخصی کسی بدون اذن صاحب آنها وارد شود یا کسی را جلب کند، یا به نام کشف جرم یا ارتکاب گناه تعقیب و مراقبت نماید، و یا نسبت به فردی اهانت... و تجسس از گناهان غیر نماید‌... تمام اینها جرم [و] گناه است...‌ و مرتکبین هریک از امور فوق مجرم و مستحق تعزیر شرعی هستند و بعضی از آنها موجب حد شرعی می‌باشد». این عبارت قاطع بی‌نیاز از تفسیر است.

در فتوای رهبری می‌خوانیم «ورود به حریم خصوصی اشخاص بدون اجازه، شرعا جایز نیست، اگر‌چه عنوان تجسس بر آن منطبق نباشد و گرفتن فیلم و عکس و مانند آن به صورت مخفیانه شرعا حرام و انتشار آن حرام دوم است‌». مقام قضائی نیز برای دستور به ورود به ملک غیر، مجاز نیست، جز در جرائم و امور مهم مانند کشف قتل، کشف باند مواد مخدر، کشف و دستگیری تروریست‌ها و سارقان و اموال مسروقه و عشرتکده و قمارخانه. در همین زمینه، در ماده 7، فرمان هشت‌ماده‌ای تأکید می‌شود: «اگر برای کشف خانه‌های تیمی و مراکز جاسوسی و افساد علیه نظام جمهوری اسلامی از روی خطا و اشتباه به منزل شخصی یا محل کار کسی وارد شدند و در آنجا با آلت لهو یا آلات قمار و فحشا و سایر جهات انحرافی مثل مواد مخدره برخورد کردند،... حق جلب یا بازداشت یا ضرب‌و‌شتم صاحبان خانه و ساکنان آن را ندارند و تعدی از حدود الهی ظلم است و موجب تعزیر و گاهی تقاص می‌باشد....». ایشان خطاب به هیئت اجرائی فرمان هشت‌ماده‌ای در 4/10/61 می‌گوید: «ما نباید ظلم کنیم، یعنی تفتیش نماییم که در داخل خانه‌های مردم چه می‌گذرد، کسی هم حق ندارد عشرتکده درست کند و یا قمارخانه». حرمت و مصونیت حریم خصوصی یک اصل شرعی و یک حق اساسی ملت است و نقض آن حتی به دستور قضائی یک استثناست. طبق اصول حقوقی و شرعی و به زبان ساده، اولا عمل به استثنا باید در حداقل ممکن انجام شود.

ثانیا عمل به استثنا فقط به شرط ضرورت قطعی جایز است. ثالثا اگر بدون نقض اصل می‌توان به مقصود رسید، باید از عمل به استثنا خودداری شود. رابعا عمل به استثنا باید برای حفظ یک اصل مهم‌تر از اصل اولی باشد. در ادامه ماده 7 تصریح و تأکید می‌شود که «هیچ‌یک از قضات حق ندارند ابتدا‌ئا حکمی صادر نمایند که به وسیله آن مأموران اجرا اجازه داشته باشند به منازل یا محل‌های کار افراد وارد شوند که نه خانه امن و تیمی است و نه محل توطئه‌های دیگر علیه نظام جمهوری اسلامی، که صادرکننده و اجراکننده چنین حکمی مورد تعقیب قانونی و شرعی است». پیداست که مستندات این بندها اجمالا عبارت‌اند از حرمت تجسس، منع ورود به ملک غیر، حرمت جان و مال و مسکن و حیثیت افراد و نهایتا قاعده الاهم فالاهم.

فقط ساختار غیرپاسخ‌گو است که بدون رعایت قانون و این موازین حقوقی، برای توسعه و تثبیت قدرت انحصاری، خود را مجاز به هر کاری از‌جمله نقض حریم خصوصی می‌داند. اگر بنا به رعایت قانون و نظم حقوقی بود، نه این غوغاهای سالیانی به نام مبارزه با بی‌حجابی در‌می‌گرفت، نه به این سادگی وارد ملک دیگران می‌شدند و مردمان را می‌گرفتند چون آنجا می‌رقصند و می‌نوشند، نه تفتیش عقاید به بهانه گزینش می‌شد و نه کلا اعتماد عمومی و نظم حقوقی کشور چنین دچار آسیب می‌شد.

✍🏼کامبیز نوروزی حقوق‌دان
شرق
🆔 @commac

🆔 @commac

✔️ برگزاری بیست‌ویکمین سمپوزیوم بین‌المللی روابط‌عمومی با محوریت مدیریت ارتباطات در بحران‌های جنگی

بیست‌ویکمین سمپوزیوم بین‌المللی روابط‌عمومی، یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های تخصصی در حوزه ارتباطات بحران، روز ۱۸ آذر ۱۴۰۴ در مرکز همایش‌های کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود. تمرکز اصلی این دوره بر بررسی جایگاه و نقش روابط‌عمومی راهبردی در مدیریت بحران‌های جنگی است؛ موضوعی که به دلیل پیچیدگی‌های جنگ هیبریدی و تحولات سریع رسانه‌ای، اهمیت روزافزونی یافته است.

⏰ مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه

🔗 مشاهده مشروح خبر از ارتباط گر:
https://ertebatgar.ir/?p=2667


ارتباط گر را در تلگرام دنبال کنید @ertebatgar_ir
🆔 @commac

🔵هربرت مارکوزه: رسانه‌ها نیازهای دروغین می‌سازند

✍فلسفه و رسانه/آریا یونسی

🌀هربرت مارکوزه، فیلسوف برجستهٔ مکتب فرانکفورت، از معدود متفکرانی است که رسانه را نه به‌عنوان ابزار انتقال پیام، بلکه به‌مثابه یک سازوکار تولید خواسته می فهمد.

🌀او معتقد بود که سرمایه‌داری مدرن برای حفظ خود، تنها به تولید کالا بسنده نمی‌کند، بلکه نیازهایی تولید می‌کند که انسان مدرن خیال می‌کند از آنِ خودش هستند، درحالی‌که ریشه در سازوکارهای فرهنگی و رسانه‌ای دارند. مارکوزه این نیازها را «نیازهای دروغین» می‌نامد.

🌀نیازهای کاذب در نگاه مارکوزه الزاماً غیرضروری به معنای معمول نیستند؛ بلکه نیازهایی‌اند که آزادی و امکان رشد انسان را محدود می‌کنند. این نیازها ما را در چرخهٔ مصرف، سرگرمی، رقابت و رضایت‌های زودگذر نگه می‌دارند و اجازه نمی‌دهند ظرفیت انتقادی خود را نسبت به جهان پیرامون حفظ کنیم.

🔳متن کامل این یادداشت را در تارنمای رسانه نگاران بخوانید

📱همراه با رسانه نگاران در فضای مجازی:

🔗سایت ▫️🔗اینستاگرام ▫️🔗واتساپ▫️🔗تلگرام
🆔 @commac

با این هوش مصنوعی می تونین
کاراکتر بسازی
عکس و محصولتو وسط تصویر عالی قرار بدی
پوست و جزئیات کاراکترها رو طبیعی‌تر از واقعی درست کنی

💡 رایگان و با بالاترین کیفیت
کافیه متن یا عکس بدی، خودش برات ادیت می‌کنه 🚀

اینم لینکشه :
https://stablediffusionweb.com
🆔 @commac

پیشتازی شگفت‌انگیز هوش مصنوعی برای کسب عنوان «چهره سال» مجله تایم

🔹بر اساس داده‌های بازار، هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ شانس قابل توجهی برای کسب عنوان «چهره سال» مجله تایم دارد و احتمال دارد نامزدهای فردی نظیر جنسن هوانگ، پاپ یا روسای دولت را پشت سر بگذارد.

🔹اگرچه سال گذشته دونالد ترامپ به‌عنوان شخصیت سال ۲۰۲۴ مجله تایم انتخاب شد، پلتفرم پیش‌بینی بازار پلی‌مارکت اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۵ احتمال دارد «چیزی غیر از یک شخص» ، یعنی هوش مصنوعی، این عنوان را از آن خود کند.

🔹پیش از این تنها یک‌بار یک موجود غیرانسانی یعنی «کامپیوتر» در سال ۱۹۸۲ این عنوان را کسب کرده بود.

🔗 متن کامل خبر

🔹@ITNA_IR
🆔 @commac

استرالیا: یوتیوب می‌گوید کودکان با ممنوعیت "عجولانه" رسانه‌های اجتماعی "امنیت کمتری" خواهند داشت

یوتیوب روز چهارشنبه از ممنوعیت قریب‌الوقوع رسانه‌های اجتماعی در استرالیا برای افراد زیر ۱۶ سال انتقاد کرد و این قانون را "عجولانه" و خطرناک برای کودکان خواند.

این شرکت آمریکایی در بیانیه‌ای گفت: "مهمتر از همه، این قانون به وعده خود مبنی بر ایمن‌تر کردن کودکان در فضای آنلاین عمل نخواهد کرد و در واقع امنیت کودکان استرالیایی را در یوتیوب کاهش می‌دهد".

به نوشته خبرگزاری فرانسه، استرالیا از ۱۹ آذرماه دسترسی افراد زیر ۱۶ سال به شماری از محبوب‌ترین پلتفرم‌ها و وب‌سایت‌های جهان، از جمله فیس‌بوک، اینستاگرام، تیک‌تاک و یوتیوب را ممنوع خواهد کرد.

یوتیوب، یکی از پربازدیدترین پلتفرم‌های جهان می‌توانست از این قانون مستثنی شود تا به کودکان اجازه تماشای ویدیوهای آموزشی را بدهد. اما دولت در ماه ژوئیه این ایده را کنار گذاشت و استدلال کرد که جوانان کاملاً باید در برابر "الگوریتم‌های شکارچی" محافظت شوند.

یوتیوب اعلام کرد همه کاربران زیر ۱۶ سال آن در ۱۹ آذرماه به طور خودکار مسدود خواهند شد. این شرکت بر اساس سن کاربرانی که در حساب‌های گوگل خود برای ورود به یوتیوب استفاده می‌کنند، تعیین خواهد کرد چه کسانی تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

با این حال، افراد زیر ۱۶ سال همچنان می‌توانند بدون حساب کاربری به سایت دسترسی داشته باشند اگرچه دیگر به برخی ویژگی‌ها و "فیلترهای ایمنی" که برای مثال برای جلوگیری از نمایش ویدیوهایی که برای مخاطبان خاص در نظر گرفته شده، دسترسی نخواهند داشت.

به گفته ریچل لرد، رئیس سیاست عمومی یوتیوب، این "مقررات عجولانه، پلتفرم و نحوه استفاده جوانان استرالیایی از آن را به اشتباه درک می‌کند".

این پلتفرم حساب‌ها را حذف نمی‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که پس از رسیدن به سن قانونی، آنها را دوباره فعال کنند.

این قانون استرالیا توجه کشورهایی را که کنجکاوند ببینند آیا ممنوعیت در مبارزه با خطرات رسانه‌های اجتماعی مؤثر است یا خیر، برانگیخته است.

آنتونی آلبانز، نخست وزیر استرالیا پلتفرم ها را "بستری برای فشار اجتماعی، منبع اضطراب، ابزاری برای کلاهبرداران و از همه بدتر، ابزاری برای شکارچیان آنلاین" توصیف کرد.

شرکت‌هایی که از رعایت این قوانین سر باز زنند، در صورت عدم "پیشرفت معقول" در جهت رعایت این قوانین، با جریمه‌هایی تا سقف ۳۲ میلیون دلار مواجه خواهند شد.

✍🏼مهدی حیدری
@NewJournalism
🆔 @commac

📔سلسله نشست های زیست ارتباطی در جهان معاصر (تاملاتی در باب رسانه و جامعه)

نشست پنجم:
ارتباطات سنتی در ایران قبل و بعد از انقلاب

سخنران:
#دکتر_محمدمهدی_فرقانی

🗓یکشنبه 16 آذر 1404 ساعت 15

🏡دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم ارتباطات، سالن شورا

آیدی ثبت نام:
@zedjm_atu

💢معاونت فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی💢

💢دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianht
✅ @commac

🔹هشتادمین نشست کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی‌شدن جهان

از سواد انتقادی تا حکمت وجودی: بازتعریف سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی در عصر افق بی‌پایان خواسته‌ها با هوش مصنوعی مولد

زمان: دوشنبه، ۱۷ آذر ماه ۱۴۰۴، ساعت ۱۶-۱۴

مکان: خیابان کارگر شمالی، بین خیابان پانزدهم و شانزدهم، پردیس شمالی دانشگاه تهران؛ دانشکده مطالعات جهان، طبقه اول شرقی، تالار ایران

این نشست به صورت حضوری و برخط در زوم برگزار خواهد شد.
https://us06web.zoom.us/j/86548055157?pwd=vEfDIo83kJy0GmhIPdkkqMKrKJTWnO.1
Meeting ID: 86548055157
Passcoee:738943

به شرکت کنندگان حضوری، گواهی شرکت در نشست اعطا می گردد.


@UT_NEWSLINE
🆔 @commac

🔴 موضوعاتی برای پایان نامه ارشد و رساله دکتری در تمامی رشته ها

سازمان پدافند غیرعامل، موضوعات پژوهشی مورد نیاز وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی کشور را که نیاز به کار پژوهشی دانشگاهی در قالب پایان نامه ارشد و رساله دکتری دارد جمع آوری کرده و به دانشگاه ها ارسال کرده است .

پس از باز کردن فایل پیوست می توانید کلمه کلیدی علاقمندی خود را جستجو کرده و با انتخاب موضوع به وزارتخانه متبوع خبر دهید. با این اقدام یک نیاز سازمانی برطرف شده و از سوی دیگر مورد حمایت مالی آن سازمان هم قرار خواهید گرفت.

به عنوان مثال برای رشته های #ارتباطات و #مدیریت_رسانه و... با جستجوی کلماتی همچون اخبار، رسانه، شبکه های اجتماعی و... به موضوعات پیشنهادی و مورد نیاز سازمانها خواهید رسید.
کانال آکادمی ارتباطات
#پژوهش #موضوع #پایان_نامه #کارشناسی_ارشد #رساله_دکتری #تز #ارتباطات #رسانه #پدافندغیرعامل

🆔 @commac

خودبیمارانگاری با گوگل: سرچ کردنِ «سردرد» و رسیدن به نتیجه‌ی «تومور مغزی» در ۵ دقیقه!

نسترن ماهور
✍️گروه هنر و زندگی چندثانیه

🔹چندبار تا به حال با دیدن یک علامت روی بدن یا یک سردرد مزمن، یا حتی درد کوتاه پهلوی راست به گوگل سر زدید؟! جواب‌هایی که گوگل می‌دهد هیچ‌وقت امیدوار کننده نیست، بعضی افراد حتی با پاسخی که می‌گیرند گریه‌کنان وصیت‌نامه هم می‌نویسند!

🔹«خودبیمارانگاری آنلاین» یکی از شایع‌ترین مشکلات دنیای مجازیست. ما به جای دکتر رفتن، ترجیح می‌دهیم در دریایی از اطلاعات ناقص غرق شویم. گوگل، پزشک حاذق نیست؛ یک الگوریتم بی‌احساس است که براساس سوگیری منفی طراحی شده تا کلیک بگیرد.

🔹برای او فرقی ندارد سردرد شما از کم‌خوابی است یا سرطان؛ او همیشه گزینه‌ی ترسناک را پیشنهاد می‌دهد، چون ترس، پرفروش‌ترین کالا در اینترنت است.

🔹گوگل نمی‌تواند ضربان نبض شما را بگیرد یا صدای ریه‌تان را بشنود؛ پزشکان آموزش دیده‌اند که به بیمار نگاه کنند، نه فقط به «بیماری»؛ چیزی که هیچ موتور جستجویی قادر به درک آن نیست.

🔹کار علاوه بر جسم ما، روح‌مان را هم بیمار می‌کند. اضطراب ناشی از این جستجوها، سطح کورتیزول خون را بالا می‌برد و گاهی از خودِ بیماری خطرناک‌تر می‌شود. این را هم بدانید که الگوریتم‌های جستجو بر اساس «محبوبیت» کار می‌کنند، نه «دقت علمی»؛ برای همین سرطان همیشه بالاتر از سرماخوردگی نمایش داده می‌شود.

#چند_ثانیه
@chandsanieh_news
🆔 @commac

🔸ایرنا خواستار مقابله با سرکوب خبرنگاران توسط رژیم صهیونیستی شد

🔹️خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در پنجاه وهفتمین نشست هیأت اجرایی سازمان خبرگزاریهای آسیا و اقیانوسیه در استان هاینان چین ؛ از خبرگزاریهای آسیا و اقیانوسیه خواست تا از خبرنگاران در برابر رژیم صهیونیستی و دیگر مخالفان «روایت آزاد و جریان آزاد اطلاعات» حمایت کنند.

🔹️نماینده ایرنا در پنجاه وهفتمین نشست هیأت اجرایی سازمان خبرگزاریهای آسیا و اقیانوسیه (OANA) با اشاره به حملات مرگبار رژیم صهیونیستی به ساختمان شبکه خبر صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران در تهران گفت: «سازمان های رسانه های عامدانه هدف قرار می گیرند تا روایت آزاد و جریان اطلاعات سرکوب شود.»

🔹سازمان خبرگزاری‌های آسیا-اقیانوسیه OANA در سال ۱۹۶۱ به ابتکار یونسکو برای ایجاد تعادل در برابر جریان یکسویه اطلاعات، در منطقه آسیا و اقیانوسیه به وجود آمد. کشورهای عضو اوآنا ۵۶درصد تولید ناخالص جهان، حدود ۵۰درصد تجارت جهانی، بیش از ۶۰درصد قلمرو آبی و بیش از ۲۵درصد حجم حمل و نقل هوایی را در اختیار دارند. اوآنا می‌گوید دوسوم گردش اطلاعات جهان را بر عهده دارد.

🔹حسین ابوالقاسمی نماینده ایرنا  تأکید کرد: گزارش ها نشان می دهد شمار خبرنگاران کشته شده در حمله رژیم صهیونیستی به غزه از ۲۷۰ نفر فراتر رفته و در طول ۲۵ سال گذشته بیش از ۱۷۰۰ خبرنگار در جهان جان خود را از دست داده اند.

🔹وی به رویداد ۲۷ آبان (۱۸ نوامبر) اشاره کرد که خبرنگار شبکه ABC نیوز مری بروس درباره پرونده های جفری اپستین از رئیس جمهور آمریکا پرسید و دونالد ترامپ آن خبرنگار را «خوک صفت و وحشتناک» خوانده بود.

🔹ابوالقاسمی این اقدام ترامپ را «نمونه بارز تهدید روزانه خبرنگاران در سراسر جهان» دانست.

🔹ابوالقاسمی افزود:به ‌عنوان خبرنگار، می‌دانیم که هر حمله به هر یک از خبرنگاران ، حمله به حرفه ی خبرنگاری است
لينک خبر

tv.irna.ir
@IRNA_1313
✅ @commac

روابط‌عمومی؛ رهبر ارکستر توسعه

در نشست سالانه روابط‌عمومی‌های تجاری ایران، جواد قاسمی رئیس انجمن روابط‌عمومی ایران با تأکید بر ضرورت بازنگری در ساختارهای ارتباطی گفت: «۹۰ درصد اخبار و اطلاعات در سطح مدیریت تولید می‌شود و اگر مدیر در جریان کامل قرار نگیرد، روابط‌عمومی عملاً نیمه‌جان خواهد بود.»
او رابطه میان مدیر و مدیر روابط‌عمومی را یک پیوند راهبردی دانست؛ پیوندی که به‌گفته قاسمی در بسیاری از سازمان‌های ایرانی به‌دلیل ساختار دولتی اقتصاد، هنوز نادیده گرفته می‌شود.

🔗 مشاهده گزارش کامل

#انجمن_روابط_عمومی_ایران

🆔 @pr_ir
✅ @commac

دفتر توسعه آموزش رسانه برگزار می‌کند:
نشست تخصصی با عنوان"اینترنت سفید،چالش ها و فرصت ها"
این نشست با حضور بهروز بهزادی؛مدیر مسئول روزنامه اعتماد،دکتر اکبر نصراللهی،استاد دانشگاه و رئیس دانشکده علوم اجتماعی و بیژن مقدم مدیر مسئول سایت تحلیلی الف در سالن شهدای رسانه این دفتر برگزار می شود.
زمان دوشنبه ۱۷ آذر ماه۱۴۰۴ از ساعت۱۰.۵ تا ۱۲
شرکت برای عموم آزاد است
ضمنا این نشست بصورت آنلاین از صفحه اینستا گرام این دفتر به نشانیrasaneh_org پخش می شود
✅ @commac

این ویدیو ساخت هوش مصنوعی است و واقعیت ندارد.
✅ @commac

🔵 آیا زمان آن رسیده که از «خواندن» دربرابر «سواد» دفاع کنیم؟

🔹 خواندن را معمولاً با سواد اشتباه می‌گیرند. سواد مهارتی است برای رمزگشایی از متونِ مکتوب، اما خواندن فراتر است. خواندن با تفسیر و تخیل سروکار دارد؛ دستاوردی فرهنگی است که معنا در دل آن خلق می‌شود. سواد یعنی دریافت «سطر»ها، و خواندن یعنی دریافت آنچه «بین سطرها» پنهان شده.

🔹 خواندن ما را به دیدگاه‌ها و ایده‌های متفاوت دربارۀ مخمصه‌هایمان مجهز می‌کند. این عمل همواره قابلیت براندازیِ پیش‌فرض‌ها را دارد و به تجربۀ بشری معنا می‌بخشد.

🔹 ازطریق خواندن است که «آگاهیِ معطوف به تغییر» امکان می‌یابد و میل به نوشدن در ما پدید می‌آید. تاریخ مطالعه نشان می‌دهد که خواندن، بیش از آنکه پاسخ به دست دهد، پرسش برمی‌انگیزد.

🔹 و دقیقاً به همین دلیل، خواندنْ عملی «در جست‌وجوی معنا»ست، نه تضمینی برای «دریافت معنا». این گریزپاییِ معنا تاریخی به درازای خودِ نوشتار دارد و در طول تاریخ انتقادات زیادی به دنبال داشته است. سقراط نسبت به فناوریِ جدیدِ نوشتن تردید داشت و اظهار نگرانی می‌کرد از اینکه عامۀ مردم کتاب بخوانند. قدما معتقد بودند که حتی متن‌های خوب را نیز نباید هر کسی بخواند. معتقد بودند مطالعه، ازآنجاکه شامل عمل «تفسیر» است، غالباً مردم را به نتایجی سوق می‌دهد که نظم اخلاقیِ غالب را به چالش می‌کشند. سقراط، با زبان استعاره، خواندن و نوشتن را نوعی «مخدر» می‌دانست که هم می‌تواند دوا باشد و هم سم.

🔹 او هشدار می‌داد که، برخلاف گفت‌وشنودهای شفاهی که میان افرادی با جایگاه مشابه و رسوم مشترک و آن هم در یک محیط فرهنگیِ محصور و امن رخ می‌دهد، واکنش‌ها و رفتار خوانندۀ دور از دسترس را نمی‌توان سنجید. سقراط می‌گفت نوشتجات قدرت تمایزگذاری ندارند و میان خواننده‌ای که آن را می‌فهمد و از محتوایش سود می‌برد با کسی که گمراه و سردرگم می‌شود فرقی نمی‌گذارند.

🔹 بااین‌حال، در طی سالیان، مطالعه به چیزی فراتر از عمل مکانیکیِ رمزگشایی از متن تبدیل شد و رفته‌رفته نوعی دستاورد فرهنگی قلمداد شد که افراد را به «خلق معنا»، و نه‌فقط «درک و دریافت» آن، توانا می‌ساخت. پیوند میان خواندن و حس مکاشفه رنگی معنوی و گاه عارفانه به آن می‌بخشید. ادیانی همچون یهودیت و مسیحیت خود را به‌واسطۀ رابطه‌شان با یک متن مقدس تعریف می‌کردند.

🔹 با اوج‌گیری اومانیسم، بُعد معنویِ مطالعه به قالب فردی و شخصی درآمد. فعالیتِ خواندن به‌تدریج از کاربرد ابزاریِ هدفمندش در جست‌وجوی حقیقت، به‌سمت راهبردی برای خودپروری حرکت کرد.

🔹 برون‌دادِ این تحولات در آرمانِ «عشق به مطالعه» در سدۀ هجدهم متبلور شد که، در مقام پاسخ به نقدهای سقراطی، غایتِ خواندن را تربیتِ خوانندۀ بصیری تعریف می‌کرد که به‌تنهایی قادر به تمایزگذاری و قضاوت مستقل است.

🔹 امروزه، انواع جدید سواد (سواد بصری، سواد شنیداری، سواد رایانه‌ای، سواد مالی و ...) دوباره جایگاه منحصربه‌فرد و اقتدار فرهنگیِ این آرمان را زیر سؤال برده و، به‌جای «جستجوگریِ معنا»، تضمین «دریافت معنا» می‌دهند. در این وضع، این پرسش بنیادین مطرح می‌شود که «اگر خواندن صرفاً نوعی از انواع سواد باشد، آیا محکوم به ابتذال نیست؟».

🔹 آیا در این جهان چندپارۀ مملو از سواد نباید نگرانی‌های سقراط را جدی گرفت و این بار از «خواندن» دربرابر «سواد» دفاع کرد؟

🔺 آنچه خواندید برگرفته از کتاب «قدرت خواندن؛ از سقراط تا توییتر» است. این کتاب را فرانک فوردی نوشته و محمد معماریان ترجمه کرده است. برای مطالعۀ بخش‌های بیشتری از این کتاب و تهیۀ آن می‌توانید به فروشگاه اینترنتی ترجمان بروید.

🔗 لینک ورود:
https://B2n.ir/ze8096
✅ @commac