چرا حال این روزهای بورس خوب نیست؟ (قسمت اول)
نوشته دکتر سید علی حسینی اسفیدواجانی متخصص سیستمهای پیچیده، فیزیک اقتصاد و اقتصاد پیچیدگی

در هفته های اخیر هر روز بطور متوسط بیش از یک هزار میلیارد تومان نقدینگی حقیقی وارد بورس شده است. طی سه هفته اول مرداد ماه در حدود 25 هزار میلیارد تومان پول حقیقی وارد بورس شده است که قابل مقایسه با کل نقدینگی حقیقی وارد شده طی سال 1398 میباشد. با اینحال شاخص کل تقریبا رشدی نداشته است. چه چیزی میتواند این تضاد را توضیح دهد؟

نظریه مقداری پول که در ادامه توضیح میدهیم متواند ما را در درک رفتار بلند مدت قیمتها در بورس یاری دهد. و اما نظریه مقداری پول چه میگوید؟

معاملات هر روزه را در جامعه در نظر بگیرید. هر معامله دو سمت دارد. سمت فروشنده که جنس و یا خدمتی را ارائه میدهد و سمت خریدار که در ازای خرید خود پول میدهد. قیمت در دو سمت معامله برابر است. لذا اگر تمام معاملات یکسال را در نظر بگیریم به معادله مقداری میرسیم که به شکل زیر است
MV=qp
در سمت چپ حرف M مقدار کل پول جامعه است و V تعداد دفعاتی است که پول در طی یکسال دست به دست شده است. در سمت راست q نماینده اجناس دست بدست شده و p قیمت آنها میباشد. پس کل پول موجود در جامعه ضربدر سرعت جابجایی برابر است با کل اجناس معامله شده ضربدر قیمت آنها.

نظربه مقداری پول را رها نکنید. فهم معادله مقداری شما را در آینده در درک بسیاری از اتفاقات اقتصادی خارج از بورس همانند تورم یاری میرساند. لذا قدری روی آن تامل کنید. در چند نوشته بعدی از دیدگاه این نظریه اتفاقات چند ماه اخیر بورس را توضیح میدهیم. اما بگذارید برگردیم به سوال خودمان.

در سمت چپ معادله مبادله حجم پول قرار دارد. اگر حجم پول در سمت چپ افزایش یابد و در سمت راست حجم و یا تعداد اجناس معامله شده افزایش نیابد لاجرم برای خفظ تساوی قیمت آنها افزایش میابد. لذا اگر دولت حجم پول یک کشور را طی یکسال دو برابر کند ( M در سمت چپ) قمیت کالاها تقریبا دو برابر میشود (p در سمت راست). در بورس نیز توقع داریم رابطه ای بین شاخص کل و نقدینگی وارد شده به بورس وجود داشته باشد چرا که نقدینگی وارد شده به بورس تا حدودی همانند افزایش پول در اقتصاد عمل میکند.

به گفته سایتهایی که معاملات بورس را رصد میکنند طی سه هفته اول مرداد ماه چیزی در حدود 25 هزار میلیارد تومان نقدینگی حقیقی وارد بورس شده است. 90 هزار میلیارد تومان نقدینگی حقیقی وارد شده در چهار ماه اول سال رشد سیصد درصدی شاخص را موجب شده بود و شاخص از 500000 در ابتدای سال به 1900000 در پایایان تیرماه رسید. با این اعداد و از دیدگاه نظریه مقداری انتظار میرفت در تخمین اول ورود 25 هزار میلیارد تومانی نقدینگی حقیقی سه هفته اول مرداد ماه یک رشد معادل 500 هزار واحد را برای بورس موجب شود. اما در کمال تعجب شاخص تقریبا هیچ رشدی را تجربه نکرده است؟ دلیل این رفتار غیر منتظره چیست؟

واقعیت آن است که در استفاده از معادله مقداری در زمینه بورس بایستی نکاتی را لحاظ کرد که طی چند نوشته به آن میپردازیم.


اولین نکته که در این نوشته گوشزد میکنیم آن است که جمله امروز یک هزار میلیارد تومان پول حقیقی وارد بورس شد ما را به اشتباه می اندازد. در واقع این جمله وقتی به کار برده میشود که در جابجایی سهم بین حقیقی ها و حقوقی ها خرید حقیقیها از حقوقیها یک هزار میلیارد تومان بیشتر از فروش حقیقیها به حقوقی ها باشد که عملا به معنی تزریق یک هزار میلیارد تومان پول حقیقی ها به حساب حقوقی هاست. تا اینجای کار مشکلی پیش نمی آید و ظاهرا پول حقیقی وارد بورس شده است. نکته ای که غالبا از نظر دور میماند این سوال است که آیا شخصیت حقوقی پول را مجددا به بورس تزریق میکند و یا آنرا از بورس خارج مینماید.

واقعیت آن است که حقوقیهای بورس بخشی از فروش را از بورس خارج میکنند. حقوقیهایی که سهام عدالت را فروخته و از بورس خارج میکنند و یا نهادهای دولتی که بخشی از فروش سهام دولتی را جهت هزینه های خود از بورس خارج میکنند نمونه هایی از این دست میباشند. در اینگونه موارد به جای آنکه با خوشحالی بگوییم امروز یک هزار میلیارد تومان نقدینگی حقیقی به بورس وارد شد بهتر است بگوییم: امروز چند صد میلیارد تومان نقدینگی حقیقی از بورس خارج شد.

دولت اگر میخواهد بورس بعنوان منبعی دراز مدت برای تامین هزینه هایش باقی بماند بهتر است با دقت حجم نقدینگی وارد و خارج شده از بورس را رصد کند تا برداشت نهادهای حقوقی به حدی نباشد که موجبات سقوط بورس و قطع دائمی درآمد دولت را فراهم آورد. رصد نقدینگی نه با خرید حقیقیها از حقوقیها که با رصد دریافتها و پرداختها در کارگزاریها میسر میشود که در آینده به آن میپردازیم.
-------------------------
@complexityeconomics
کانال فیزیک و سیستمهای پیچیده اقتصادی اجتماعی

#PCNet20, the netsci2020 satellite on Political Communication Networks is approaching. Friday September 18, 13:50 CEST is the date. Check our amazing program and don't miss it!

https://t.co/M52gzcTJm5

در‌مورد پروژه توییتر مرکز شبکه‌های پیچیده و علم‌داده اجتماعی دانشگاه بهشتی در اینجا بیشتر بخوانید:

✅ ccnsd.ir/Twitter

وبینار تفاوتهای ساختاری و عملکردی مغز در گروههای اختلال عصبی رشدی

🔴 لینک ورود به GoogleMeet

- لطفا هنگام ورود دوربین و میکروفون خود رو خاموش نمایید.
______________________________
#سمینار_هفتگی
@sbu_physics

سرطان به عنوان یکی از بیماری‌های که این روزها نامش بر سرزبان‌ها افتاده است، نامی است که به مجموعه‌ای از بیماری‌هایی اطلاق می‌شود که از تکثیر مهارنشده سلول‌ها پدید می‌آیند. در مورد ژن‌ها می‌دانیم که بیان هر ژن بر بیان سایر ژن‌ها اثر می‌گذارد و وجود این همبستگی‌ها سبب تشکیل یک حرکت جمعی می‌شود که خود باعث اثر گذاشتن روی بیان سایر ژن‌ها می‌‌شود. هدف این مطالعه، نگاهی پدیدارشناسانه به سرطان سینه و مقایسه رفتار جمعی ژن‌ها در نمونه سالم و سرطانی است. با در نظر گرفتن سلول به عنوان یک سیستم پیچیده، می‌خواهیم شبکه پیچیده‌ای که در پس این سیستم نشسته است را مورد مطالعه قرار دهیم به امید این‌ که درک بهتری از سرطان از نگاه پیچیدگی پیدا کنیم.

برای جزئیات بیشتر نگاه کنید به:
Cite as: arXiv:2010.05897
—————————
ccnsd.ir/cancer
مرکز شبکه‌های پیچیده و علم داده اجتماعی
دانشگاه شهید بهشتی
@ccnsd

یازدهمین کنفرانس فیزیک آماری، ماده چگال نرم و سیستم‌های پیچیده

⭕️ تاریخ جدید: ۱ و ۲ بهمن‌ماه ۱۳۹۹
دانشگاه شهید بهشتی - مجازی

مهلت ثبت نام تا ۱۳ دی ماه تمدید شده است.

https://www.psi.ir/farsi.asp?page=smc99

@CCNSD

Gene-Gene interactions in the cancerous cells

⏰ ۱۷ آذر دوشنبه ساعت ۱۸

لینک ورود:
https://connect.kntu.ac.ir/physics
—————————
ccnsd.ir/cancer
مرکز شبکه‌های پیچیده و علم داده اجتماعی
دانشگاه شهید بهشتی
@ccnsd

🧶 تمدید مهلت ارسال مقاله به یازدهمین کنفرانس فیزیک آماری، ماده چگال نرم و سیستم‌های پیچیده ۱۳۹۹

یازدهمین کنفرانس فیزیک آماری، ماده چگال نرم و سیستم‌های پیچیده که قرار بود فروردین ماه ۱۳۹۹ برگزار شود و به منظور پیشگیری از انتشار ویروس کرونا به تعویق افتاد. ۱ و ۲ بهمن ماه ۱۳۹۹ با همکاری دانشگاه شهیدبهشتی و به صورت برخط (Online) برگزار خواهد شد.

بنابراین مهلت ارسال مقاله تا ۱۰ دی ماه تمدید شد.

اطلاعات بیشتر در نشانی زیر:
www.psi.ir/f/smc99

@ccnsd

کنفرانس فیزیک اقتصاد و اقتصاد پیچیدگی

⭕️ ۱۳ و ۱۴ اسفندماه ۱۳۹۹
دانشگاه شهید بهشتی و انجمن مالی ایران (مجازی)

مهلت ارسال مقالات: ۹ بهمن‌ماه ۱۳۹۹

ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر:
http://complexityeconomics.ir


@EconophysicsConf
______________________________
#کنفرانس #سیستم_های_پیچیده
@sbu_physics

Complexity meets criticality

⏰ شنبه ۱۳ دی ماه؛ ساعت ۱۶

🔴 لینک ورود به GoogleMeet

🔸 لطفا هنگام ورود دوربین و میکروفون خود را خاموش نمایید.
_________________________
#سمینار_هفتگی
@sbu_physics

Lifetime of links influences the evolution towards structural balance

S.Arabzadeh, M.Sherafati, F.Atyabi, G.R.Jafari, K.Kułakowski

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378437120309870?dgcid=coauthor

Abstract
A fully connected network is investigated with signed (friendly or hostile) links. We consider a time evolution which drives the network to a structurally balanced state. Usually a hypothesis is made tacitly that the states of links can be permanent. However in real networks these states can fluctuate. In this paper, we assign a lifetime to each link. When a link age exceeds its lifetime, its sign is substituted by a random value
and its age is set to zero. Then, two asymptotic behaviors are observed. When the lifetime is large, the system is balanced with only small fluctuations. When the lifetime is short, the system fluctuates randomly, far from the balanced state. A crossover is observed between these two regimes. The age distribution of the links depends on the lifetime. The results are discussed in the context of data on selected conflicts between political actors in Europe and the Middle East in the XX century.

نفت، دلار و بیماری هلندی

🎙 سخنران: دکتر علی حسینی، دانشکده فیزیک دانشگاه شهید بهشتی
🕰 زمان: شنبه ۱۳ دی ۹۹، ساعت ۱۵:۳۰
🖇 لینک اتاق مجازی محل برگزاری

@utsap
_______________________________
#سمینار_عمومی
@sbu_phyiscs

وبینار هفتگی دانشکده. امروز ۱۳ دی ساعت ۱۶:۳۰ ‌‌‌‎
*Complexity meets criticality*

سخنران: آقای دکتر افشین منتخب
دانشکده فیزیک، دانشگاه شیراز

میزبان: آقای دکتر جعفری
لینک وبینار: https://meet.google.com/pwg-otbe-gzm

Stability of Imbalanced Triangles in Gene Regulatory Networks of Cancerous and Normal Cells

Abbas K. Rizi, Mina Zamani, Amirhossein Shirazi, G. Reza Jafari and János Kertész

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphys.2020.573732/full

————————————————
Center for Complex Networks & Social Data Science (CCNSD)

ccnsd.ir/cancer

اگر در این سخنرانی حضور داشته‌اید و مشتاق هستید که بیشتر بدانید، این مقاله را ببینید:

Five reasons why researchers should learn to love the command line
The text interface is intimidating, but can save researchers from mundane computing tasks. Just be sure you know what you’re doing.
https://www.nature.com/articles/d41586-021-00263-0

روز جهانی سرطان در تاریخ ۴ فوریه مناسبتی برای بالا بردن آگاهی از سرطان و تشویق برای پیشگیری، تشخیص و درمان آن است. روز جهانی سرطان توسط اتحادیه کنترل بین‌المللی سرطان برای حمایت از اهداف اعلامیه جهانی سرطان هدایت می‌شود. هدف اصلی روز جهانی سرطان کاهش چشمگیر بیماری و مرگ ناشی از سرطان است.

🧬 پروژه‌های مربوط به سرطان در مرکز ما:
ccnsd.ir/cancer

🎞 چرا درمان سرطان سخته؟
🎧 پادکست دایجست - قسمت ۱۶؛ سرطان چیست؟
🎧 پادکست بی‌پلاس - قسمت ۴۱؛ خلاصه کتاب «ژن: تاریخ خودمانی»
—————————————
🕸 مرکز شبکه‌های پیچیده و علم داده اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی

🕸 @CCNSD 🔗 ccnsd.ir
—————————————

Using the Quantum Potential in Elementary Portfolio Management: Some Initial Ideas

Hossein Khaksar, Emmanuel Haven, Sina Nasiri and Gholamreza Jafari

📣 مدرسه دانش برگزار می‌کند:

کارگاه آنلاین آشنایی با Git و Github

مدرس: جواد عبادی (دکترای ذرات بنیادی و دانشگر داده)

چکیده دوره: برنامه‌نویسان و پژوهشگران در حوزه‌های مختلف برای آن‌که بتوانند تغییرات فایل‌ها و برنامه‌های خود را پیگیری کنند و در صورت نیاز نسخه‌های قبلی را بازیابی کنند، از سیستم‌های کنترل نسخه
Version Control System (VCS)
استفاده می‌کنند. Git یک ابزار رایگان و بسیار محبوب در بین سیستم‌های کنترل نسخه است که امروزه یادگیری آن برای برنامه‌نویسان و پژوهشگران در حوزه‌های مختلف علم بسیار ضروری است. مهارت کار با Git در بازار کار نیز مزیت بسیار بزرگی محسوب می‌شود. این ابزار هم در برنامه‌های شخصی و هم در برنامه‌های گروهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

⌛️ مهلت ثبت‌نام: ۳ اسفند
🛫 تاریخ شروع: سه شنبه ۵ اسفند
⏰ زمان برگزاری: یک‌شنبه‌ها و سه شنبه‌ها ساعت ۱۸ تا ۲۰ (۵ جلسه)
🔖 همراه با ارائه گواهی‌نامه شرکت در کارگاه
🔴 ۳۰ درصد تخفیف برای ثبت نام زودهنگام
🔗 اطلاعات بیشتر و ثبت نام:
SciSchool.ir

@scischool

کارگاه آشنایی با گیت و گیت‌هاب - جواد عبادی
@SciSchool

Competitive balance theory: Modeling conflict of interest in a heterogeneous network
F. Oloomi, R. Masoumi, K. Karimipour, A. Hosseiny, and G. R. Jafari

Phys. Rev. E 103, 022307 – Published 8 February 2021
https://journals.aps.org/pre/abstract/10.1103/PhysRevE.103.022307

Abstract
The dynamics of networks on Heider's balance theory moves toward reducing the tension by constantly reevaluating the interactions to achieve a state of balance. Conflict of interest, however, is inherent in most complex systems; frequently, there are multiple ideals or states of balance, and moving towards one could work against another. In this paper, by introducing the competitive balance theory, we study the evolution of balance in the presence of conflicts of interest. In our model, the assumption is that different states of balance compete in the evolution process to dominate the system. We ask whether, through these interactions, different states of balance compete to prevail their own ideals or a set of coexisting ideals in a balanced condition is a possible outcome. The results show that although there is a symmetry in the type of balance the system either evolves towards a symmetry breaking, where one of the states of balance dominates the system, or, less frequently, the competing states of balance coexist in a jammed state.