🔸 درمیانه: پلتفرم تولید محتوای انیمیشن
🔸 آموزش، پژوهش، تولید

تلگرام: @darmiyaneh
اینستاگرام: @darmiyaneh

🔹 نگاهی به فیلم مستند «انیمیشن ایرانی» 🔹

فیلم مستند «انیمیشن ایرانی» اثر مهرداد شیخان / فیلمی که هر فردِ انیمیشنی باید آن را بارها ببیند!
از نخستین تلاش‌ها در اواخر دهه ۳۰ شمسی تا امروز، از «مضحک قلمی» (موسی قلمو) تا عصر تصویر دیجیتال و انیمیشن‌های سریالی تلویزیونی، سینمایی و وب سری و تبلیغات، انیمیشن ایران تاریخی بیش از شش دهه را تجربه را کرده است.
اما این تاریخ مهم و جذاب پیش از پژوهش‌ها و ساخت فیلم مستند مهرداد شیخان (به تهیه‌کنندگی شخص شیخان و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)، هرگز به شکلی سازمان‌یافته مورد کاوش و ارزیابی قرار نگرفته بود. این تاریخ همواره برای علاقمندان، دانشجویان و هنرمندان انیمیشن نامشکوف و ناشناخته باقی مانده و تماشای این فیلم می‌تواند به اندازه ده‌ها ساعت کلاس تاریخ، به بیننده اطلاعات دست اول، جذاب و بسیار مهم درباره ریشه‌ها و خواستگاه‌ها، تجربه‌ها، هنرمندان و نهادهای مرتبط با انیمیشن ایران پیش و پس از انقلاب منتقل کند.
به علاوه، فیلم سفری است یکتا و حیرت‌آور در میان تصاویر زنده و انیمینشی از نخستین‌ها و بهترین‌های تاریخ انیمیشن ایران،‌ از روزگار و انسان‌ها و جریان‌های تاثیرگذار و سازنده و گاه الگوهای تکرارشونده و آشنا. تصاویری که دسترسی به بسیاری از آن‌ها آسان نیست.
مهرداد شیخان، ‌تقریبا دست‌تنها و با تلاشی باورنکردنی، با دو روش مطالعه فراگیر منابع متنی و تصویری موجود و پژوهش‌های ‌میدانی و دست اول خود (مصاحبه با هنرمندان، افراد کارشناس و بازیگران در قیدحیات این تاریخ و‌ ردیابی افراد تاریخی درگذشته، ‌ناشناخته یا به حاشیه رانده شده) مجموعه مستندات بسیار ارزشمندی را فراهم آورده که تنها بخشی از آن در قالب این فیلم ۹۰ دقیقه‌ای بسیار تماشایی قابل ارائه بوده است.
فیلم،‌ برای درک بهتر مخاطب از ابعاد گوناگون این تاریخ جالب و گمشده، اطلاعات خود را در بخش‌های متعددی ارائه می‌کند. از نخستین تلاشها در اداره کل هنرهای زیبای کشور و سپس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و تجربه گرایی پیش از انقلاب تا انیمیشن پس از انقلاب در تلویزیون، حوزه هنری و مرکز پویانمایی صبا و تاسیس استودیوهای خصوصی، انیمیشن تبلیغاتی، انیمیشن مستقل،‌ انیمیشن سینمایی و انیمیشن در دانشگاه، نحوه چینش محتوای فیلم و صدای روای بیننده را به سفری نادر و بسیار آموزنده می‌برد.

🔺لینک وبسایت فیلم مستند «انیمیشن ایرانی»
https://mehrdadsheikhan.com/works/iranian-animation/
______________________________________
🔸 درمیانه: پلتفرم تولید محتوای انیمیشن
🔸 آموزش، پژوهش، تولید

تلگرام: @darmiyaneh
اینستاگرام: @darmiyaneh

درباره فیلم مستند «انیمیشن ایرانی» و خاطرات قدیمی‌تر...

دیشب در نخستین نمایش از اکران‌های پلتفرم درمیانه با عنوان «به تماشا»، در موسسه فرش فیلم به تماشای فیلم مستند «انیمیشن ایرانی» مهرداد شیخان نشستیم. شیخان پژوهشگر اصلی و دست تنهای این کار عظیم (و البته نویسنده و فیلم‌ساز آن) بوده که تاریخ انیمیشن ایران را و بخصوص دهه‌های اولیه و پیش از انقلاب را که در غیاب مستندات واقعی بکلی ناپیدا و گم بودند، از میان غبار بیرون آورده و به جرات می‌توان گفت این فیلم ۹۰ دقیقه‌ای به اندازه یک ترم پروپیمان تاریخ انیمیشن ایران می‌آموزد و البته تفکر بر‌می انگیزد.
درباره فیلم و ارزشهای آن باید مفصل نوشت اما امشب یاد خاطره نخستین آشنایی‌ام با مهرداد شیخان افتادم که سالها پیش (۹ سال پیش) آن را در فیس بوک نگاشته بودم و به این بهانه آن را اینجا بازنشر میدهم:

🎯 یک روزی در سال ۱۳۷۲ یا ۱۳۷۳ همکلاسی ما در دانشکده هنرهای زیبا (رشته گرافیک) آقای آرمان داوودی به بنده و خانم خانمها سیما اسلامپرست شفتی فرمودند که دوستی دارند به نام مهرداد شیخان  که در دانشکده سینما تئاتر دانشجوی سینماست و قرار است امروز پایان‌نامه بدهد و برای پایان نامه‌اش انیمیشن ساخته و استاد راهنمایش هم استاد نورالدین زرین کلک است! و از ما دعوت کردند در این جلسه پایان‌نامه شرکت کنیم. دانشکده سینما تئاتر آنوقت‌ها هنوز هم برای من معبدی بود در نوع خودش، محل اتفاقات هیجان‌انگیز و حضور آدم‌های جالب و ...خلاصه سه تایی راه افتادیم و مثل این قصه ها رفتیم و رفتیم و رفتیم تا رسیدیم به میدان هفت تیر.
یک چلوکبابی عالی آنجا اول مفتح جنوبی هست که آن‌زمان تازه باز شده بود و بسیار جای شیک و عالی‌ای بود (حالا دیگر در هفت تیر همه چیز قراضه شده اما در عهد بوق که من دارم تعریف میکنم این‌طوری نبود) خلاصه این آقای داوودی عزیز ما دو تا را به ناهاری هم در آن رستوران مهمان کرد و بعد رفتیم سینما تئاتر و دیدیم اووه! در سالن فلاحت پور همه گوش تا گوش نشسته‌اند و چه خبرها که نبود و مهرداد شیخان جوان آمد و درباره کارش توضیح داد و همین فیلمی که می بینید را نشان داد که به چشم ما در مقابل استانداردهای انیمیشن تلویزیون ایران مثل یک معجزه بود. بعد هم استاد زرین کلک از مهرداد خان تعریف کردند و گفتند که هر کسی را به این نون و ماستی ها قبول نمی‌کنند برای راهنمایی پایان نامه، اما مهرداد خان چون کارش درست است پذیرفته اند...
ما هم به عنوان دانشجویان هنر بسیار تحت تاثیر قرار گرفتیم و فهمیدیم انیمیشن چیزی جدی است و آدم‌های جدی هم دارد (اگرچه که هنر و فرهنگ ایران بعد از انقلاب را همیشه متولیان نادان یا غیرمتخصص و یا هر دو دچار سختی کردند و جایگاه واقعی آن هنوز که هنوز است در جایی نیست که باید بطور طبیعی تا امروز به آن رسیده بود)  و اینطوری بود شاید که بعدا منهم در مقطع فوق لیسانس خودم را در همان دانشکده دانشجوی رشته انیمیشن و همکلاس سال پایینی مهرداد شیخان و دوستان دیگر یافتم.
این‌هم خاطره من از «بهاره و ابر»...ممنون از دوست قدیمی آرمان خان داوودی و البته مهرداد شیخان عزیز که باعث شد این کار را بعد از بیش از بیست سال دوباره ببینم. مهرداد شیخان عمری است با عشق و شور برای انیمیشن ایران تلاش میکند و از آبروهای این  هنر و حرفه است.

🎯 هرکاری کردم نتوانستم ویدئوی بهاره و ابر را که دراین نوشته صحبتش شد، از فیس بوک به اینجا منتقل کنم. اما لینک را می‌گذارم و امیدوارم کار کند و بروید یک کار سل انیمیشن سنتی دانشجوی لیسانس گرافیک آن سالها را ببینید.
https://www.facebook.com/1502317513/videos/10204885419204230/

و اینهم توضیحات خود مهرداد شیخان درباره کارش، همان سال:

« بهاره و ابر » قرار بود سریال تلویزیونی شود . شاید اگر تولید می شد الان جزیی از خاطره ی گروهی و حافظه نسلی می بود.

اوایل سال ۷۲ یکی از هم دانشگاهی ها که به عنوان تهیه کننده در گروه کودک و نوجوان شبکه یک سیما مشغول کار بود تولید یک سریال انیمیشنی برای گروه سنی خردسال را پیشنهاد داد. داستان ساده ای بود که در هر اپیزود دختر بچه ی کوچکی شکل موجودی را در ابرها می دید و با آن ارتباط می گرفت .

همان موقع قرار شد برای عقد قرارداد بلافاصله یک قسمت از مجموعه به عنوان نمونه ساخته شود. لیستی از طراح ها و انیماتورهای خوب داشتم. اما به دلیل اینکه زمان زیادی برای تولید نمونه در اختیارم نبود گردآوری تیم حرفه ای تولید را گذاشتم برای بعد از قطعیت قرارداد با تلویزیون و به همین دلیل طراحی ها، انیمت ها، رنگ و دسن را خودم انجام دادم.

کار شروع شد و در تمام مراحل بنابه ضوابط، تهیه کننده و آقای الف مدیر وقت گروه در جریان طراحی ها و تولید از مرحله ی استوری برد تا انیمه های مدادی قرار گرفتند تا تایید هر بخش از پیشرفت کار را داشته باشم . اتفاقا از سیر کار راضی هم بودند. ساخت نمونه به پایان رسید و نسخه ی بدون صدا به دفتر آقای الف فرستاده شد. مدتی گذشت و خبری نشد.  روزی سر زده رفتم جام جم دفتر او و نتیجه را پرسیدم . آن جناب ریشی خاراند و در کمال خونسردی گفت کار قابل پخش نیست چون کاراکتر اصلی یعنی همان دختر کوچولوی سرخ پوش بدون حجاب است. بعد به کلی زیر تمام تاییدهایش زد و روند کار را به کلی انکار کرد!  به او گفتم اگر این قرار باشد که شما می گویی تقریبا کار از نو باید طراحی و اجرا شود، قبول است؟ و او قبول نکرد. کار را به همان حال رها کردم و پایم را به تلویزیون نگذاشتم .

خوشحالم امروز این کار می بینید. تاسف من ولی از آنست که هزاران فرصت خوب توسط آدم های غلط و نابجا سوخته و هزاران سرنوشت به جایی رفته که نباید. از آن زمان سال ها گذشته اما هنوز برای من سوال است که در کجا آمده دختر بچه چند ساله‌ی کارتونی باید خود را  بپوشاند!؟ و اینکه آیا اصلا مساله ی آقای مدیر واقعا پوشش بهاره بود یا ... 

این انیمیشن آنالوگ است ، تکنیک تولیدش سل انیمشن با فرمت شانزده میلیمتری و زمانش چهار دقیقه است.

گالری آبان شهر شیراز مستند "انیمیشن ایرانی" را برای علاقمندان به نمایش می‌گذارد.
این برنامه با حضور مازیار محمدی‌نژاد تهیه‌کننده و کارگردان انیمیشن، با میزبانی محسن مقدم و با همکاری پردیس سینمایی شیرازمال برگزار می‌گردد.

در اعلام این برنامه آمده: "این مستند بر اساس پژوهشی جامع با موضوع انیمیشن ملی ایران، به پیدایش و شکل گیری انیمیشن در ایران - طی بیش از هفت دهه می‌پردازد. مهمترین حوزه‌ها و جریان‌های انیمیشن ایران شامل تولیدات انیمیشن در وزارت فرهنگ و هنر، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تبلیغات بازرگانی، سریال‌های تلویزیونی، آثار مستقل و تجربی و همچنین انیمیشن‌های سینمایی می‌باشند که در این مستند به آنها پرداخته شده است. مستند «انیمیشن ایرانی» روایتی است از چگونگی ورود انیمیشن به ایران، سیری که پویانمایی از دیرباز تاکنون طی کرده و هنرمندان موثر در این رشته."
.
زمان نمایش روز دوشنبه چهاردهم آبان ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷:۳۰ و محل آن خیابان ستارخان، نبش کوچه‌ی ۲۲، مجتمع تجاری شیرازمال/پردیس سینمایی می‌باشد.

https://instagram.com/iraniananimationdoc

مستند "انیمیشن ایرانی" در دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر به نمایش داده می‌شود. این برنامه به همت انجمن علمی انیمیشن دانشگاه هنر به مناسبت هفته پژوهش و فناوری دانشگاه هنر ایران روز یکشنبه 5 اسفند ۱۴۰۳ در سالن فلاحت‌پور دانشکده سینما و تئاتر اجرا می‌شود.
.
ورود با ظرفیت بسیار محدود برای عموم آزاد است.
لینک‌های تهیه بلیط برای نشست هفته پژوهش
https://evnd.co/8RPk1
https://evnd.co/xiz2O
.
مستند "انیمیشن ایرانی" بر اساس پژوهشی جامع با موضوع انیمیشن ملی ایران، به پیدایش و شکل گیری انیمیشن در ایران - طی بیش از هفت دهه - می‌پردازد. مهمترین حوزه‌ها و جریان‌های انیمیشن ایران شامل تولیدات انیمیشن در وزارت فرهنگ و هنر، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تبلیغات بازرگانی، سریال‌های تلویزیونی، آثار مستقل تجربی و همچنین انیمیشن‌های سینمایی می‌باشند که در این مستند به آنها پرداخته شده است.

پژوهش‌گر، طراح و کارگردان: مهرداد شیخان
تدوین‌گر: آرش زاهدی‌اصل
تصویربردار: مهرداد دفتری
صداگذار: بهروز شهامت
دستیار کارگردان و عکاس: مریم اسدی خونساری
گوینده متن: پدرام ثانی
کامپوزیت و پشتیبانی فنی: احد محبی
موشن گرافیکز: رامین بهادری
مشاور: محمد مقدم
اصلاح رنگ: محمدرضا تیموری
ترجمه و زیرنویس: بهمن نورایی
تهيه کننده: مهرداد شیخان
مجری طرح: استودیو فیلم تاریکخانه‌ما
تهیه شده در: مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی
.
https://instagram.com/iraniananimationdoc