#ام_دی_کورس

میتونید با حل چالش های این PDF برای تمرین چیزی هایی که یادگرفتید استفاده کنید. راه حل هاشونم به همراه نکات تکمیلی در انتهای پی دی اف قرار دارن

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

متغیرها در Bash Shell Script

اگه با بقیه ی زبان های برنامه نویسی کار کرده باشید، با متغیر ها آشنایی دارید.

اگه تا به حال با متغیرها کار نکردید، میتونید اونها رو مخزنی در نظر بگیرید که اطلاعاتی رو که ممکنه تغییر کنن، ذخیره می‌کنه.

متغیرها همیشه موقع نوشتن Bash Shell Script مفید هستن و بریم که در این آموزش، نحوه استفاده از متغیرها در Bash Shell Script را یاد بگیریم.

💻 استفاده از متغیرها bash shell noscripts

💡در آموزش قبلی این مجموعه، نوشتن یک برنامه hello world در bash را یاد گرفتیم. اون یک اسکریپت ساده Hello World بود. بیایید اون رو به یک Hello World بهتر تبدیل کنیم.

برنامه ی قبلی:

#! /bin/bash

echo 'Hello, World!'

بیایید این اسکریپت رو با استفاده از متغیرهای shell بهبود بدیم تا کاربران رو با اسمشون صدا کنیم. اسکریپت hello.sh رو ویرایش میکنیم تا از دستور read برای دریافت ورودی از کاربر استفاده بشه:

#! /bin/bash

echo "What's your name, stranger?"

read name

echo "Hello, $name"

حال اگر اسکریپت hello.sh رو اجرا کنید، از شما اسمتون رو میپرسه و بعد با هر اسمی که بهش ارائه بدید، به شما سلام می کنه:

linux@ubuntu:~/noscripts$ ./hello.sh
What's your name, stranger?
MdDaily
Hello, MdDaily


💡 در مثال بالا، من MdDaily رو به عنوان اسم وارد کردم و بعدش اسکریپت از من با "Hello, MdDaily" استقبال کرد. این قطعاً بسیار بهتر از یک برنامه عمومی "Hello, World" هست. موافقید؟

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس


توضیح مرحله به مرحله اسکریپت shell فوق

حالا بیایید خط به خط اسکریپت را مرور کنیم تا ببینیم دقیقا داره چه اتفاقی میوفته.

ابتدای خط shebang قرار داره تا صراحتاً بیان کنیم که ما می خواهیم از پوسته bash برای اجرای این اسکریپت استفاده کنیم:

#!/bin/bash

سپس، از کاربر میخواهیم اسمش رو وارد کنه:

echo "What's your name, stranger?"

این فقط یک دستور echo ساده برای چاپ یک خط در ترمیناله و نیاز به توضیح نداره.

حالا اینجا خطی است که همه جادوها در اون اتفاق می افته:

read name

در اینجا، از دستور read برای انتقال کنترل از اجرای اسکریپت به کاربر استفاده شده، بنابراین کاربر میتونه اسمی رو وارد کنه و بعد هرچی رو که کاربر وارد کرده ، در متغیر 'name' ذخیره کنه.

در نهایت، اسکریپت با اسم کاربر بهش سلام میکنه:

echo “Hello, $name”

توجه داشته باشید که در اینجا، باید نام متغیر را پیشوند علامت دلار بنویسید تا مقداری که در نام متغیر ذخیره شده رو دریافت کنه. اگر علامت دلار را حذف کنید، به جاش "Hello name" نمایش داده میشه.

"این علامت دلار به عنوان عملگر dereference در اسکریپت bash شناخته میشه."


ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

اعداد صحیح، رشته ها یا کاراکترها؟ چگونه انواع داده های متغیر مختلف را در bash shell ایجاد کنیم؟

بیایید کمی بیشتر با متغیرها کار کنیم.

میتونید از علامت مساوی برای ایجاد و تنظیم مقدار متغیر استفاده کنید. برای مثال، خط زیر یک متغیر به نام age ایجاد میکنه و مقدارش رو برابر 27 قرار میده.

age=27

پس از ایجاد متغیر age، میتونید مقدارش رو به هر اندازه که می خواهید تغییر بدید.

age=3

متغیرها میتونند انواع مختلفی از داده ها رو نگه دارن که شامل اعداد صحیح، رشته ها و کاراکترها میشه:

letter=’c’
color=’blue’
year=2020

متغیرهای ثابت در bash shell

همچنین میتونید یک متغیر ثابت ایجاد کنید، یعنی متغیری که مقدار آن هرگز تغییر نمی کنه! این کار را می توان با قرار دادن دستور readonly در ابتدای نام متغیر انجام داد:

readonly PI=3.14159

کامند بالا یک متغیر ثابت به نام PI ایجاد می کنه و مقدارش رو برابر 3.14159 قرار میده. دیگه نمیشه مقدار متغیر ثابت را تغییر داد، اگر این کارا بکنید خطایی مشابه خطای زیر رو میگیرید:

bash: PI: readonly variable

همانطور که می بینید، فقط میشه مقدار متغیر ثابت را خوند، ولی پس از ایجادش، هیچ وقت نمیشه مقدارش رو تغییر داد.

جانشینی فرمان (Command Substitution)

به ذخیره خروجی یک دستور در یک متغیر Command Substitution گفته میشه

دستور date یک نمونه کلاسیک برای نشان دادنه Command Substitution:

TODAY=$(date)

کامند بالا خروجی دستور date را در متغیر TODAY ذخیره می کنه. توجه داشته باشید که چگونه باید دستور date را درون یک جفت پرانتز و یک علامت دلار (در سمت چپ) قرار بدید.

همچنین میتونید دستور را درون یک جفت back quotes (') قرار بدید:

TODAY=`date`

روش بالا روش قدیمی انجام Command Substitution هستش، بنابراین من به شدت توصیه می کنم که از آن اجتناب کنید و به رویکرد مدرن پایبند باشید:

variable=$(command)

سعی کنید اسکریپت Hello World را به یک اسکریپت هوشمند HelloWorld تبدیل کنید

الان که نحوه Command Substitution رو یاد گرفتید، منطقیه که یک بار دیگه بریم سراغ اسکریپت Hello World و کاملش کنیم!

آخرین بار، از کاربر خواستیم نامش را وارد کنه تا اسکریپت بهش سلام بده. این بار، شما نمی پرسید، اسکریپت شما از قبل نام کاربر رو میدونه!

برای سلام به هر کسی که اسکریپت را اجرا می کنه، از دستور whoami همراه با Command Substitution استفاده میکنیم:

#! /bin/bash           

echo "Hello, $(whoami)"

همانطور که می بینید، فقط به دو خط نیاز داشتید! اکنون اسکریپت را اجرا کنید:

$ ./hello.sh
Hello, MdDaily!

و بوم :)

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

ارسال آرگومان‌ها(Passing Arguments) به Bash Scripts

بریم ببینیم که چطوری میشه آرگومان‌ها را به bash shell noscript ارسال کنیم. همچنین قرار با متغیرهای ویژه پوسته بش آشنا بشیم.

آرگومان‌ها میتونند مفید باشند، به ویژه با استفاده از بش!

تا اینجا، یاد گرفتیم که چطوری از متغیرها برای ایجاد اسکریپت‌های بش پویا و کلی استفاده کنید تا به داده‌های مختلف و ورودی‌های متفاوت کاربران واکنش نشون بده. حالا وقتشه که بریم برای ادامه ی آموزش

اسکریپت زیر با نام count_lines.sh تعداد کل خطوط موجود در هر فایلی که کاربر وارد می کنه را نشون میده:

#!/bin/bash

echo -n "Please enter a filename: "
read filename
nlines=$(wc -l < $filename)

echo "There are $nlines lines in $filename"

برای مثال، کاربر میتونه فایل /etc/passwd رو وارد کنه و اسکریپت تعداد خطوط را به عنوان نتیجه خروجی بده (تصویر پست)

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

این اسکریپت به خوبی کار می کنه؛ با این حال، یک جایگزین بسیار بهتر وجود داره!

به جای اینکه از کاربر برای نام فایل سوال بشه، میتونیم این کار را به سادگی با pass نام فایل به عنوان یک آرگومان خط فرمان در هنگام اجرای اسکریپت مثل زیر انجام بدیم:

./count_lines.sh /etc/passwd

می توان به اولین آرگومان bash (همچنین به عنوان positional parameter شناخته میشه) در اسکریپت با استفاده از متغیر $1 دسترسی داشت.

بنابراین در اسکریپت count_lines.sh ، میشه متغیر نام فایل را با $1 جایگزین کرد:

#!/bin/bash

nlines=$(wc -l < $1)
echo "There are $nlines lines in $1"

💡 توجه داشته باشید که من همچنین دستور read و اولین دستور echo را حذف کردم زیرا دیگر مورد نیاز نیستند!

در نهایت، می توانید اسکریپت را اجرا کرده و هر فایلی را به عنوان آرگومان پاس بدید:

./count_lines.sh    /etc/group
There are 73 lines in /etc/group

ارسال چندین آرگومان به bash shell noscript

شما می توانید بیش از یک آرگومان را به اسکریپت بفرستید. به طور کلی، نحو انتقال چندین آرگومان به هر اسکریپت bash به شرح زیر هست:

noscript.sh arg1 arg2 arg3  …

دومین آرگومان با متغیر $2، سومین آرگومان با $3 و ... ارجاع داده میشن.

💡متغیر $0 نام اسکریپت bash شما هستش

حالا میتونیم اسکریپت count_lines.sh رو به طوری ویرایش کنیم که بتونه خطوط بیش از یک فایل را بشماره:

#!/bin/bash

n1=$(wc -l < $1)
n2=$(wc -l < $2)
n3=$(wc -l < $3)

echo "There are $n1 lines in $1"
echo "There are $n2 lines in $2"
echo "There are $n3 lines in $3"

درنهایت با اجرای اسکریپت و pass سه فایل به عنوان آرگومان به اسکریپت:

./count_lines.sh file1 file2 file3

میتونیم تعداد خطوط هر کدوم از فایل ها را ببینیم

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

استفاده خلاقانه از آرگومان ها در Bash Shell

دستورات زیادی در لینوکس وجود دارد.

برخی از آنها کمی پیچیده هستند، زیرا ممکن است سینتکس طولانی یا مجموعه ای طولانی از آپشن هایی داشته باشند که میتونید ازشون استفاده کنید.

خوشبختانه، میتونید از آرگومان های bash برای تبدیل یک دستور سخت به یک کار بسیار آسان استفاده کنید!

برای نشان دادن این مورد در عمل، به اسکریپت find.sh زیر نگاه کنید:

#!/bin/bash

find / -iname $1 2> /dev/null

این یه اسکریپت بسیار سادس که میتونه بسیار مفید باشه! هر نام فایلی را به عنوان آرگومان به اسکریپت بدید مکان فایل را برای شما پیدا میکنه (تصویر پست)

ببینید که چطوری این کار اکنون بسیار ساده تر از تایپ کل دستور find هستش! این اثباتیه که میتونید از آرگومان ها برای تبدیل هر دستور پیچیده طولانی در لینوکس به یک اسکریپت bash ساده استفاده کنید.

اگر در مورد 2> /dev/null کنجکاو هستید، به این معنیه که هر پیام خطایی (مانند عدم دسترسی به فایل) روی صفحه نمایش داده نمیشه

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

نکته مهم: متغیرهای ویژه در Bash shell

بش دارای بسیاری از متغیرهای ویژه است که خیلی مفید هستند

جدولی که توی تصویر پست هست رایج ترین متغیرهای ویژه داخلی bash را نشون میده

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

استفاده از آرایه ها در Bash

آیا بیش از حد متغیر برای مدیریت دارید؟ استفاده از آرایه ها راه حل شماست

تا اینجای کار، شما از تعداد محدودی متغیر در اسکریپت bash خود استفاده کردید مثلا چند متغیر برای نگهداری یک یا دو نام فایل و نام کاربری ایجاد کردید.

اما اگر به بیش از چند متغیر در اسکریپت های bash نیاز داشته باشید چی میشه؟ برای مثال، فرض کنید می‌خواهید یک اسکریپت bash ایجاد کنید که صد ورودی مختلف را از کاربر میخونه، آیا می‌خواهید 100 متغیر ایجاد کنید؟

خوشبختانه، نیازی به این کار ندارید، چونکه آرایه ها راه حل بسیار بهتری ارائه میدن.

ایجاد اولین آرایه خود در یک اسکریپت bash

فرض کنید می‌خواهید یک اسکریپت bash به نام timestamp.sh ایجاد کنید که زمان‌بندی پنج فایل مختلف رو به‌روزرسانی می‌کنه.

راه حل سادش اینکه بیایم پنج متغیر تعریف کنیم :

#!/bin/bash

file1="f1.txt"
file2="f2.txt"
file3="f3.txt"
file4="f4.txt"
file5="f5.txt"

touch $file1
touch $file2
touch $file3
touch $file4
touch $file5

حالا به جای استفاده از پنج متغیر برای ذخیره مقدار پنج نام فایل، یک آرایه ایجاد میکنیم که همه نام فایل ها رو نگه داره، در اینجا نحو کلی یک آرایه در bash اومده:

array_name=(value1 value2 value3 … )

بنابراین الان میتونید یک آرایه به نام files ایجاد کنید که همه پنج نام فایلی که در اسکریپت timestamp.sh استفاده شده رو به صورت زیر ذخیره کنه:

files=("f1.txt" "f2.txt" "f3.txt" "f4.txt" "f5.txt")

همانطور که می بینید، این بسیار تمیزتر و کارآمدتره چونکه پنج متغیر را فقط با یک آرایه جایگزین کردیم!


دسترسی به عناصر آرایه در bash

اولین عنصر یک آرایه از شاخص 0 شروع میشه. بنابراین برای دسترسی به عنصر n ام آرایه از شاخص n-1 استفاده کنید.

برای مثال، برای چاپ مقدار عنصر دوم آرایه files، میتونید از دستور echo زیر استفاده کنید:

echo ${files[1]}

و برای چاپ مقدار عنصر سوم آرایه files، میتونید از دستور زیر استفاده کنید:

echo ${files[2]}

و به همین ترتیب.

اسکریپت bash زیر reverse.sh همه پنج مقدار موجود در آرایه files رو به ترتیب معکوس، از آخرین عنصر آرایه شروع می کنه:

#!/bin/bash

files=("f1.txt" "f2.txt" "f3.txt" "f4.txt" "f5.txt")

echo ${files[4]}
echo ${files[3]}
echo ${files[2]}
echo ${files[1]}
echo ${files[0]}

💡 میدونم که ممکنه تعجب کنید که چرا این همه دستور echo و چرا از حلقه در اینجا استفاده نمی کنم. این به این دلیل است که قصد دارم مفاهیم حلقه bash را بعداً در این مجموعه معرفی کنم.

همچنین میتونید همه عناصر آرایه را یکجا چاپ کنید:

echo ${files[*]}

خروجی:

f1.txt f2.txt f3.txt f4.txt f5.txt

میتونید تعداد کل عناصر آرایه files رو چاپ کنید، یعنی اندازه آرایه:

echo ${#files[@]}

خروجی:

5

و برای آپدیت کردن مقدار عنصر یک آرایه میتونید مثل مثال زیر عمل کنید:

files[0]="a.txt"

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

اضافه کردن عناصر آرایه در bash

بیایید یک آرایه ایجاد کنیم که حاوی نام توزیع های لینوکسه:

distros=("Ubuntu" "Red Hat" "Fedora")

آرایه distros در حال حاضر حاوی سه عنصره. از عملگر += برای اضافه کردن (افزودن) یک عنصر به انتهای آرایه استفاده میشه.

به عنوان مثال، برای اضافه کردن Kali به آرایه distros:

distros+=("Kali")

حالا آرایه distros دقیقاً حاوی چهار عنصره، با Kali به عنوان آخرین عنصر آرایه.

حذف عناصر آرایه در bash

ابتدا بیایید یک آرایه num ایجاد کنیم که اعداد از 1 تا 5 را ذخیره کنه:

num=(1 2 3 4 5)

میتونید همه مقادیر موجود در آرایه num رو چاپ کنید:

echo ${num[*]}

1 2 3 4 5

میتونیم عنصر سوم آرایه num را با استفاده از کلمه کلیدی unset حذف کنیم:

unset num[2]

حالا اگه همه مقادیر آرایه num را چاپ کنیم:

echo ${num[*]}
1 2 4 5

همانطور که می بینید، عنصر سوم آرایه num حذف شده.

حتی میتونید کل آرایه num را به همین شکل حذف کنید:

unset num

ایجاد آرایه های ترکیبی با انواع داده های مختلف

در bash، برخلاف بسیاری از زبان های برنامه نویسی دیگر، میتونید یک آرایه ایجاد کنید که حاوی انواع داده های مختلف باشه. به اسکریپت user.sh زیر نگاه کنید:

#!/bin/bash

user=("john" 122 "sudo,developers" "bash")

echo "User Name: ${user[0]}"
echo "User ID: ${user[1]}"
echo "User Groups: ${user[2]}"
echo "User Shell: ${user[3]}"

توجه داشته باشید که آرایه user حاوی چهار عنصره:

"John" ----> String Data Type
122 ---> Integer Data Type
"sudo,developers" ---> String Data Type
"bash" ---> String Data Type

بنابراین، ذخیره انواع داده های مختلف در یک آرایه اشکالی نداره. آیا این عالی نیست؟


ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

استفاده از عملگرهای ریاضی در اسکریپت‌نویسی Bash

بریم ببینیم که چطوری عملیات حسابی مانند جمع، تفریق، ضرب و تقسیم را در اسکریپت های Bash انجام بدیم.

بیایید کمی ریاضی Bash انجام بدیم!

موقع نوشتن اسکریپت های Bash، متوجه میشید که نیاز دارید نتیجه یک محاسبه حسابی رو برای تعیین فضای دیسک باقی مانده، اندازه فایل ها، تاریخ انقضای رمز عبور، تعداد هاست ها، پهنای باند شبکه و غیره رو بدونید.


عملگرهای حسابی در bash:
- جمع (+)
- تفریق (-)
- ضرب (*)
- تقسیم (/)
- باقی مانده (%)
- توان (**)

انجام جمع و تفریق در اسکریپت های bash

بیایید یک اسکریپت bash به نام addition.sh ایجاد کنیم که به سادگی دو اندازه فایل (بر حسب بایت) را جمع میکنه و خروجی را نشون میده.

شما باید تا اینجای کار با آرگومان ها در اسکریپت های bash آشنا شده باشید. اینجا قرار از دستورات cut و du استفاده کنیم .

دستور du اندازه فایل را به شما میده. خروجیش شامل اندازه و نام فایل هم هست. این جایی است که دستور cut برای استخراج ستون اول (یعنی اندازه فایل) از خروجی استفاده میشه. خروجی دستور du با استفاده از pipe redirection به دستور cut منتقل میشه.


اسکریپت:

#!/bin/bash

fs1=$(du -b $1 | cut -f1)
fs2=$(du -b $2 | cut -f1)

echo "File size of $1 is: $fs1"
echo "File size of $2 is: $fs2"

total=$(($fs1 + $fs2))

echo "Total size is: $total"

توجه داشته باشید که شما دو نام فایل را به عنوان آرگومان به اسکریپت منتقل خواهید کرد. برای مثال، در اینجا من اسکریپت را اجرا کردم و دو فایل /etc/passwd و /etc/group را به عنوان آرگومان پاس دادم:

linux@ubuntu:~/noscripts$ ./addition.sh /etc/passwd /etc/group
File size of /etc/passwd is: 2795
File size of /etc/group is: 1065
Total size is: 3860

مهمترین خط در اسکریپت addition.sh :

total=$(($fs1 + $fs2))

که در این خط از عملگر + برای جمع دو عدد $fs1 و $fs2 استفاده شده. توجه داشته باشید که برای ارزیابی هر عبارت حسابی باید آن را در بین دو پرانتز دوتایی قرار بدید:

$((arithmetic-expression))

همچنین میتونید از عملگر (-) برای تفریق استفاده کنید. برای مثال، مقدار متغیر sub در عبارت زیر هفت خواهد بود:

sub=$((10-3))

انجام ضرب و تقسیم در اسکریپت های bash

بیایید یک اسکریپت bash به نام giga2mega.sh ایجاد کنیم که گیگابایت (GB) را به مگابایت (MB) تبدیل میکنه:

#!/bin/bash

GIGA=$1
MEGA=$(($GIGA * 1024))

echo "$GIGA GB is equal to $MEGA MB"

اکنون بیایید اسکریپت را اجرا کنیم تا بفهمیم در چهار گیگابایت چند مگابایت وجود داره:

linux@ubuntu:~/noscripts$ ./giga2mega.sh 4
4 GB is equal to 4096 MB

در اینجا من از عملگر ضرب (*) برای ضرب تعداد گیگابایت در 1024 استفاده کردم تا مگابایت معادلش رو بدست بیارم:

MEGA=$(($GIGA * 1024))

اضافه کردن عملکرد بیشتر برای تبدیل گیگابایت به کیلوبایت هم آسونه:

KILO=$(($GIGA * 1024 * 1024))

✏️ تبدیل گیگابایت به بایت را به عنوان تمرین انجام بدید!

همچنین میتونید از عملگر تقسیم (/) برای تقسیم دو عدد استفاده کنید. برای مثال، مقدار متغیر div در عبارت زیر برابر پنج میشه:

div=$((20 / 4))

توجه داشته باشید که این یک تقسیم صحیح است و کسرها حذف میشن. برای مثال، اگر 5 را بر 2 تقسیم کنید، عدد 2 به دست می‌آید که البته اشتباهه:

linux@ubuntu:~/noscripts$ div=$((5 / 2))
linux@ubuntu:~/noscripts$ echo $div
2

برای دریافت خروجی اعشاری، میتونید از دستور bc استفاده کنید. برای مثال، برای تقسیم 5 بر 2 با دستور bc:

echo "5/2" | bc -l
2.50000000000000000000

💡 توجه داشته باشید که میتونید عملگرهای دیگه رو هم با دستور bc هنگام کار با اعداد اعشاری استفاده کنید

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

استفاده از توان و باقیمانده (modulo)

بیایید یه ماشین حساب توان بسازیم! قرار یه اسکریپت به نام power.sh ایجاد کنیم که دو عدد a و b را بگیره (به عنوان آرگومان) و نتیجه a به توان b را نمایش بده:

#!/bin/bash
a=$1
b=$2
result=$((a**b))
echo "$1^$2=$result"

💡 توجه داشته باشید که از عملگر توان (**) برای محاسبه نتیجه a به توان b استفاده شده.

بیایید چند بار اسکریپت رو اجرا کنیم تا مطمئن بشیم که پاسخ های صحیح رو میده:

linux@ubuntu:~/noscripts$ ./power.sh 2 3
2^3=8
linux@ubuntu:~/noscripts$ ./power.sh 3 2
3^2=9
linux@ubuntu:~/noscripts$ ./power.sh 5 2
5^2=25
linux@ubuntu:~/noscripts$ ./power.sh 4 2
4^2=16

همچنین میتونید از عملگر modulo (%) برای محاسبه باقیمانده های صحیح استفاده کنید. به عنوان مثال، مقدار متغیر rem در عبارت زیر برابر با 2 خواهد بود:

rem=$((17%5))

✏️ خب وقت وقته تمرینه :)

تمرین: یه اسکریپت bash مبدل درجه بسازید

بیایید این مبحث از آموزش رو با ایجاد یک اسکریپت به نام c2f.sh که درجه سانتیگراد را به درجه فارنهایت با استفاده از معادله زیر تبدیل می کنه، به پایان برسانیم:

F = C x (9/5) + 32

راه حل (هر راه حلی که به جواب نهایی برسه درسته من اینجا راه حل خودم رو میگم):

#!/bin/bash

C=$1
F=$(echo "scale=2; $C * (9/5) + 32" | bc -l)

echo "$C degrees Celsius is equal to $F degrees Fahrenheit."


از دستور bc استفاده کردم چون که با اعداد اعشاری سروکار داریم و همچنین از "scale=2" برای نمایش خروجی در دو رقم اعشاری استفاده کردم.

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

عملیات رشته ای (String Operations) در Bash

خب حالا وقشته که بریم سراغ string ها و ببینیم که چطوری میتونیم توی Bash باهاشون کار و دستکاریشون کنیم

دریافت طول String

با به دست آوردن طول یک رشته در بش شروع میکنیم.

یک رشته چیزی نیست جز دنباله ای (آرایه) از کاراکترها. حالا یک رشته بنام distro ایجاد میکنیم و مقدارش رو روی “Ubuntu” مقداردهی اولیه میکنیم:

distro="Ubuntu"

و حالا برای بدست آوردن طول رشته distro، فقط باید # رو قبل از نام متغیر اضافه کنیم. برای نمایش خرووجی هم از دستور echo استفاده میکنیم:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${#distro}
6

توجه داشته باشید که دستور echo برای چاپ مقدار است. ‎{#string}‎ چیزیه که طول رشته را میده.

الحاق دو String

میتونید یک رشته رو به انتهای رشته دیگه ای اضافه کنید که به این فرآیند الحاق(Concatenating) رشته میگن .

برای نشون دادن این مورد، ابتدا دو رشته str1 و str2 را به صورت زیر ایجاد می کنیم:

str1="md"
str2="Daily"

حالا میتونید هر دو رشته را پیوند بدید و نتیجه را تو یه رشته جدید به نام str3 ذخیره کنید:

str3=$str1$str2

آسون بود نه ؟

پیداکردن زیررشته ها(Finding substrings)

میتونید موقعیت (اندیس) یک حرف یا کلمه خاص را در یک رشته پیدا کنید. برای نشون دادن این مورد، ابتدا یک رشته به نام str به صورت زیر ایجاد می کنیم:

str="Bash is Cool"

حالا میتونید موقعیت خاص (اندیسی) زیر رشته cool را بدست بیارید. برای انجام این کار، از دستور expr استفاده کنید:

linux@ubuntu:

~/noscripts$ word="Cool"


linux@ubuntu:

~/noscripts$ expr index "$str" "$word"
9

نتیجه 9 اندیسی است که کلمه "Cool" در رشته str شروع می شود.

استخراج زیررشته‌ها (Extracting substrings)

شما همچنین میتونید زیررشته‌هایی را از یک رشته استخراج کنید؛ به عبارت دیگه، شما میتونید یک حرف، کلمه یا چند کلمه را از یک رشته استخراج کنید.

ابتدا یک رشته به نام foss رو ایجاد می کنیم:

foss="Fedora is a free operating system"

حال فرض کنید می خواهید اولین کلمه "Fedora" را در رشته foss استخراج کنید. شما نیاز دارید موقعیت (اندیس) شروع زیررشته مورد نظر و تعداد کاراکترهایی که نیاز دارید استخراج کنید را مشخص کنید.

بنابراین، برای استخراج زیر رشته “Fedora”، از 0 به عنوان موقعیت شروع استفاده خواهید کرد و 6 کاراکتر را از موقعیت شروع استخراج خواهید کرد:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${foss:0:6}
Fedora

توجه داشته باشید که اولین موقعیت در یک رشته صفره درست مثله آرایه ها در bash. شما همچنین ممکنه فقط موقعیت شروع یک زیر رشته را مشخص کنید و تعداد کاراکترها را حذف کنید. در این حالت، همه چیز از موقعیت شروع تا انتهای رشته استخراج میشه.

به عنوان مثال، برای استخراج زیر رشته “free operating system” از رشته foss؛ ما فقط باید موقعیت شروع 12 را مشخص کنیم:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${foss:12}
free operating system

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

جایگزینی زیر رشته ها(Replacing substrings)

همچنین می توانید یک زیر رشته را با زیر رشته دیگری جایگزین کنید. به عنوان مثال، میتونید "Fedora" را با "Ubuntu" در رشته "foss" جایگزین کنید:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${foss/Fedora/Ubuntu}
Ubuntu is a free operating system

یه مثال دیگه، بیایید زیر رشته "free" رو با "popular" جایگزین کنیم:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${foss/free/popular}
Fedora is a popular operating system

از اونجایی که فقط مقدار رو با دستور echo چاپ می کنیم، رشته اصلی تغییری نمی کنه.

حذف زیر رشته ها

همچنین میتونید زیر رشته ها را حذف کنید.

ابتدا یک رشته به نام "fact" ایجاد می کنیم:

fact="Sun is a big star"

حالا میتونید زیر رشته "big" را از رشته fact حذف کنید:

linux@ubuntu:

~/noscripts$ echo ${fact/big}
Sun is a star

بیایید یک رشته دیگر به نام cell ایجاد کنیم:

cell="112-358-1321"

حالا فرض کنید میخواهید تمام خط تیره ها رو از رشته cell حذف کنید. دستور زیر فقط اولین خط تیره رو در رشته cell حذف می کنه:

linux@ubuntu:

~/noscripts$ echo ${cell/-}
112358-1321

برای حذف تمام خط تیره ها از رشته cell، باید از دو اسلش رو به جلو استفاده کنید:

linux@ubuntu:

~/noscripts$ echo ${cell//-}
1123581321

توجه داشته باشید که شما از دستورهای echo استفاده می کنید و بنابراین رشته cell دست نخورده باقی میمونه و اصلاح نمیشه. شما فقط نتیجه مورد نظر را نمایش میدید!

برای تغییر رشته، باید نتیجه را به رشته اختصاص بدید:

linux@ubuntu:

~/noscripts$ echo $cell
112-358-1321

linux@ubuntu:

~/noscripts$ cell=${cell//-}

linux@ubuntu:

~/noscripts$ echo $cell
1123581321

تبدیل حروف بزرگ و کوچک در رشته(Converting upper and lower-case letters in string)

میتونید یک رشته رو به حروف کوچک یا حروف بزرگ تبدیل کنید. ابتدا دو رشته به نام "legend" و "actor" ایجاد می کنیم:

legend="john nash"
actor="JULIA ROBERTS"

میتونید تمام حروف موجود در رشته legend رو به حروف بزرگ تبدیل کنید:

linux@ubuntu:

~/noscripts$ echo ${legend^^}
JOHN NASH

همچنین تمام حروف موجود در رشته actor را به حروف کوچک تبدیل کنید:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${actor,,}
julia roberts

همچنین میتونید فقط اولین حرف رشته legend رو به حروف بزرگ تبدیل کنید:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${legend^}
John nash

به همین ترتیب، میتونید فقط اولین حرف رشته actor رو به حروف کوچک تبدیل کنید:

linux@ubuntu:~/noscripts$ echo ${actor,}
jULIA ROBERTS

یا هم حروف خاصی رو در یک رشته به حروف بزرگ یا کوچک تغییر بدید. به عنوان مثال، میتونید حروف "j" و "n" رو در رشته legend به حروف بزرگ تغییر بدید:

linux@ubuntu~/noscripts$ echo ${legend^^[jn]}
JohN Nash

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

دستورات شرطی (if-else و case) در Bash

در این بخش از مجموعه آموزش bash، نحوه استفاده از دستورات شرط های تو در تو، if-else و case در اسکریپت های bash را یاد میگیریم.

وقتش شده که اسکریپت های bash امون رو باهوش کنیم :)

با یادگیری دستورات شرطی و مثال های عملی و کاربردی که توی این بخش زده میشه شما میتونید اسکریپت های bash بسیار کارآمدتری بنویسید

استفاده از دستور if در bash

اساسی ترین سازه در هر ساختار تصمیم گیری، شرط if است. نحو کلی یک دستور if:

if [ condition ]; then
  your code
fi

دستور if با fi (معکوس if) بسته میشه.

❗️به فضای خالی توجه کنید!

👈 باید بین براکت های باز و بسته و شرطی که می نویسید یک فاصله وجود داشته باشه. در غیر این صورت، Shell بهتون کلی خطا میده

👈 باید قبل و بعد از عملگر شرطی (=، ==، <= و غیره) فاصله وجود داشته باشه. در غیر این صورت، خطایی مانند "unary operator expected" خواهید دید.

حالا بیایید یک اسکریپت نمونه بنام root.sh ایجاد کنیم. این اسکریپت عبارت "شما root هستید" را فقط در صورتی که اسکریپت را به عنوان کاربر root اجرا کنید، چاپ میکنه:

#!/bin/bash

if [ $(whoami) = 'root' ]; then
  echo "You are root"
fi

دستور whoami نام کاربری رو خروجی میده. از آموزش متغیرهای bash، می دانیم که $(command) برای Command Substitution استفاده میشه و خروجی دستور را به شما میده.

شرط $(whoami) = 'root' فقط در صورتی درسته که شما به عنوان کاربر root وارد شده باشید.

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

استفاده از دستور if-else در bash

وقتی اسکریپت root.sh را به عنوان یک کاربر معمولی اجرا می کنید، هیچ خروجی دریافت نمی کنید. هر کدی که می خواهید هنگام ارزیابی شرط if به عنوان false اجرا شود، میتونه در یک دستور else قرار بگیره:

#!/bin/bash

if [ $(whoami) = 'root' ]; then
  echo "You are root"
else
  echo "You are not root"
fi

حالا اگه اسکریپت رو به عنوان یک کاربر معمولی اجرا کنید، به شما میگه که شما کاربر root نیستید:

linux@ubuntu:~$ ./root.sh
You are not root

استفاده از دستور else if در bash

هر زمان که می خواهید بیش از یک عبارت (شرط) را به طور همزمان آزمایش کنید، میتونید از دستور else if استفاده کنید.

به عنوان مثال، اسکریپت age.sh زیر سن شما را به عنوان آرگومان می گیره و پیام معنی داری را متناسب با سن شما خروجی میده:

#!/bin/bash

AGE=$1

if [ $AGE -lt 13 ]; then
  echo "You are a kid."
elif [ $AGE -lt 20 ]; then
  echo "You are a teenager."
elif [ $AGE -lt 65 ]; then
  echo "You are an adult."
else
  echo "You are an elder."
fi

همچنین توجه داشته باشید که میتونید چندین دستور elif داشته باشید اما فقط یک دستور else در یک ساختار if داشته باشید و باید با fi بسته بشه.

استفاده از ifهای تودرتو در bash

شما همچنین میتونید از یک دستور if در داخل دستور if دیگری استفاده کنید. به عنوان مثال، به اسکریپت زیر weather.sh نگاه کنید:

#!/bin/bash

TEMP=$1

if [ $TEMP -gt 5 ]; then
if [ $TEMP -lt 15 ]; then
echo "The weather is cold."
elif [ $TEMP -lt 25 ]; then
echo "The weather is nice."
else
echo "The weather is hot."
fi
else
echo "It's freezing outside ..."
fi

اسکریپت دما رو به عنوان آرگومان می گیره و بعدش پیامی را نشون میده که منعکس کننده آب و هواست. اگه دما بیشتر از پنج باشد، دستور if-elif تو در تو (درونی) ارزیابی میشه. بیایید چند بار اسکریپت را اجرا کنیم تا ببینیم چگونه کار می کند:

linux@ubuntu:~$ ./weather.sh 0
It's freezing outside ...
linux@ubuntu:~$ ./weather.sh 8
The weather is cold.
linux@ubuntu:~$ ./weather.sh 16
The weather is nice.
linux@ubuntu:~$ ./weather.sh 30
The weather is hot.

استفاده از دستور case در bash

شما همچنین میتونید از دستور case در bash برای جایگزینی چندین دستور if استفاده کنید چونکه اونها گاهی اوقات گیج کننده میشن و خوندشون سخته. نحو کلی پیاده سازی case:

case "variable" in
  "pattern1" )
    Command … ;;
  "pattern2" )
    Command … ;;
  "pattern2" )
    Command … ;;
esac

❗️ توجه داشته باشید!

👈 الگوها همیشه با یک فضای خالی و ) دنبال میشن.

👈دستورات همیشه با دو نقطه ویرگول ;; دنبال میشن. فضای خالی قبلش اجباری نیست.

👈 دستورات case با esac (معکوس case) تموم میشن.

دستورات case به ویژه وقتی که با الگو ها یا عبارات منظم سروکار دارید مفید هستند. برای نشون دادن این مورد به اسکریپت زیر char.sh نگاه کنید:

#!/bin/bash

CHAR=$1

case $CHAR in
[a-z])
echo "Small Alphabet." ;;
[A-Z])
echo "Big Alphabet." ;;
[0-9])
echo "Number." ;;
*)
echo "Special Character."
esac

اسکریپت یک کاراکتر را به عنوان آرگومان میگیره و نمایش میده که آیا کاراکتر حرف کوچک/بزرگ، عدد یا یک کاراکتر خاصه.

linux@ubuntu

:~$ ./char.sh a
Small Alphabet.

linux@ubuntu

:~$ ./char.sh Z
Big Alphabet.

linux@ubuntu

:~$ ./char.sh 7
Number.

linux@ubuntu

:~$ ./char.sh $
Special Character.

توجه داشته باشید که از نماد ستاره (*) برای تعریف حالت پیش فرض استفاده کردم که معادل دستور else در یک شرط if هستش.

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

تست conditions در bash

در بش condition های زیادی وجود داره که میتونید تو دستور if استفاده کنید. شرایط بسته به اینکه با اعداد، رشته‌ها یا فایل‌ها کار می‌کنید متفاوته ولی میشه بهشون به عنوان عملگر های منطقی نگاه کرد

برخی از محبوب ترین conditions ها رو تو جدول تصویر پست اوردم.

خوشبختانه، نیازی به حفظ هیچ یک از اینا ندارید، چونکه میتونید این ها رو در صفحه راهنمای test جستجو کنید:

linux@ubuntu:~$ man test

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

بیایید به عنوان آخرین اسکریپت مبحث دستورات شرطی یک اسکریپت به نام filetype.sh ایجاد کنیم که تشخیص بده آیا یک فایل یک فایل معمولیه، دایرکتوریه یا soft link :

#!/bin/bash

if [ $# -ne 1 ]; then
  echo "Error: Invalid number of arguments"
   exit 1
fi

file=$1

if [ -f $file ]; then
  echo "$file is a regular file."
elif [ -L $file ]; then
  echo "$file is a soft link."
elif [ -d $file ]; then
  echo "$file is a directory."
else
  echo "$file does not exist"
fi

من اسکریپت را با افزودن یک بررسی در تعداد آرگومان‌ها کمی بهبود دادم. اگه آرگومانی وجود نداشته باشه یا بیش از یک آرگومان وجود داشته باشه، اسکریپت پیامی رو چاپ می‌کنه و بدون اجرای بقیه عملیات های موجود از اسکریپت خارج میشه.

بیایید چند بار اسکریپت را برای تست آن با انواع مختلف فایل اجرا کنیم:

linux@ubuntu:~$ ./filetype.sh weather.sh
weather.sh is a regular file.

linux@ubuntu:~$ ./filetype.sh /bin
/bin is a soft link.

linux@ubuntu:~$ ./filetype.sh /var
/var is a directory.

linux@ubuntu:~$ ./filetype.sh 
Error: Invalid number of arguments

🏆 نکات تکمیلی: دستور if else در یک خط

تا کنون تمام عبارات if else ای که دیدید در یک اسکریپت bash مناسب استفاده شده بودن. این یه روش منطقی و مناسبه، ولی شما مجبور نیستید ازش استفاده کنید

وقتی که فقط میخواین نتیجه رو تو shell ببینید، میتونید از عبارات if else در یک خط در bash استفاده کنید.

فرض کنید این اسکریپت bash را دارید:

if [ $(whoami) = 'root' ]; then
  echo "You are root"
else
  echo "You are not root"
fi

میتونید از تمام عبارات if else در یک خط مثله این استفاده کنید:

if [ $(whoami) = 'root' ]; then echo "root"; else echo "not root"; fi

در اصل، شما فقط بعد از دستورات semicolon اضافه می کنید و بعدش دستور if-else بعدیو مینویسید.


ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#ام_دی_کورس

حلقه ها در Bash

حلقه ها برای هر زبان اسکریپتی ضروری هستن. بریم که تو این بخش از آموزش Bash حلقه های for، while و until را با مثال های کاربردی یاد بگیریم

تو این قسمت از آموزش، سه ساختار مختلف حلقه bash رو بررسی میکنیم. همچنین از حلقه ها برای پیمایش عناصر آرایه هم استفاده میکنیم.

علاوه بر این، از عبارات break و continue برای کنترل حلقه ها استفاده میکنیم رو و در نهایت نحوه ایجاد حلقه های بی نهایت را یاد میگیریم :)

حلقه های For در Bash

💡 حلقه های For یکی از سه نوع ساختار حلقه ای هستند که میتونید در bash استفاده کنید. دو سبک مختلف برای نوشتن حلقه for وجود داره:

👈 حلقه های for به سبک C
👈استفاده از حلقه for در لیست/رنج آیتم ها


حلقه های For به سبک C یا همون C-style در Bash

اگه با یه زبان برنامه نویسی مثل C یا C++ آشنا هستید، پس سینتکس حلقه for زیر برای شما آشناس:

for ((initialize ; condition ; increment)); do
[COMMANDS]
done

با استفاده از سینتکس به سبک C فوق، حلقه for زیر ده بار عبارت "Hello Friend" رو چاپ میکنه:

for ((i = 0 ; i < 10 ; i++)); do
  echo "Hello Friend"
done

حلقه for ابتدا متغیر عدد صحیح i را به صفر مقداردهی میکنه، بعد شرط (i <10) را آزمایش می کنه. اگه درست بود، حلقه خط echo “Hello Friend” رو اجرا می کنه و متغیر i رو 1 واحد افزایش میده، و سپس حلقه دوباره و دوباره اجرا میشه تا زمانی که i دیگر کمتر از 10 نباشه.

حلقه های For لیست/رنج(List/Range) در Bash

نوع دیگری از سینتکس حلقه for نیز وجود دارد که به ویژه در صورت کار با لیستی از فایل ها (یا رشته ها)، محدوده اعداد، آرایه ها، خروجی یک دستور و غیره مفیده. سینتکس حلقه for لیست/رنج به صورت زیر هست:

for item in [LIST]; do
[COMMANDS]
done

برای مثال، حلقه for زیر دقیقا همان کاری رو انجام میده که حلقه for به سبک C که در بخش قبلی ایجاد کردیم انجام میده:

for i in {1..10}; do
  echo "Hello Friend"
done

اسکریپت var.sh زیر تمام فایل ها و دایرکتوری هایی رو که در زیر دایرکتوری /var وجود دارند رو نمایش میده:

#!/bin/bash

for i in /var/*; do
  echo $i 
done

نمونه خروجی هنگام اجرای اسکریپت var.sh:

linux@ubuntu:~$ ./var.sh
/var/backups
/var/cache
/var/crash
/var/lib
/var/local
/var/lock
/var/log
/var/mail
/var/metrics
/var/opt
/var/run
/var/snap
/var/spool
/var/tmp

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily

#موقت

با اپدیت کردن تلگرام دسکتاپتون به Beta با ویژگی code block میتونید بدون مشکل کد های استفاده شده توی آموزش رو کپی و مطالعه کنید :)

#ام_دی_کورس

حلقه‌های While در Bash

حلقه While یکی دیگر از حلقه‌های محبوبه که میتونید در اسکریپت‌های bash استفاده کنید. نحو کلی برای یک حلقه while:

while [ condition ]; do
[COMMANDS]
done

به عنوان مثال، اسکریپت 3x10.sh زیر از یک حلقه While استفاده میکنه که ده مضرب اول عدد سه را چاپ میکنه:

#!/bin/bash

num=1
while [ $num -le 10 ]; do
  echo $(($num * 3))
  num=$(($num+1))
done

بخشی از خروجی اسکریپت بالا:

linux@ubuntu:~$ ./3x10.sh
3
6
9
12
15
18

ابتدا متغیر num را با 1 مقداردهی اولیه میکنه. بعدش، حلقه While تا زمانی که num کمتر یا مساوی 10 باشه اجرا میشه. در داخل بدنه حلقه while، دستور echo مقدار num ضرب شده در 3 را چاپ میکنه و بعدش num را یکی افزایش میده.

حلقه های Until در Bash

اگه قبلا با حلقه ها در بقیه ی زبان های برنامه نویسی کارد کرده باشید، احتمالا به دنبال حلقه do-while در bash هستید، اما این اینجا وجود نداره.

نوع دیگه ای از حلقه در bash وجود داره. حلقه until که سینتکسش مشابه حلقه while هست:

until [ condition ]; do
[COMMANDS]
Done

تفاوت کلیدی بین حلقه until و حلقه while در condition عه. یه حلقه while تا زمانی که condition یا همون شرط true باشه اجرا میشه ولی یه حلقه until تا زمانی که condition یا همون شرط false باشد، اجرا میشه!

به عنوان مثال، میشه به راحتی اسکریپت 3x10.sh را با یک حلقه until به جای یک حلقه while بازنویسی کرد:

#!/bin/bash

num=1
until [ $num -gt 10 ]; do
  echo $(($num * 3))
  num=$(($num+1))
done

توجه داشته باشید که نفی شرط [ $num -le 10 ]; در اینجا[ $num -gt 10 ]; هستش.

ادامه در پست بعدی...

🆔 @MdDaily