‏🎯 Display Server و Window Manager چیه؟ فرقشون چیه؟ چرا باید برامون مهم باشه؟


🖥 Display Server و Window Manager.

Display Server چیه؟

‏Display Server (یا گاهی بهش Display Server Protocol هم میگن) اون چیزیه که توی سیستم‌عامل‌های گرافیکی وظیفه داره تا یه پل ارتباطی بین اپلیکیشن‌ها و کارت گرافیک ایجاد کنه. یعنی چی؟

فرض کن یه برنامه مثل Firefox می‌خواد یه پنجره باز کنه. خب! خودش نمیتونه مستقیم به مانیتور دسترسی داشته باشه. میاد با Display Server حرف میزنه و اون، تصویر رو روی صفحه‌نمایش میندازه.

📌 معروف‌ترین Display Serverها:

‏X11 (قدیمی ولی هنوز پرکاربرد)


‏Wayland (مدرن‌تر، امن‌تر، سریع‌تر)


‏ Window Manager چیه؟

حالا که Display Server تصویر رو نشون میده، یه چیزی لازمه که مدیریت کنه این پنجره‌ها کجا باشن، قاب داشته باشن یا نه، کی فوکوس بگیرن و غیره. این وظیفه به عهده‌ Window Manager هست.


‌‏Window Manager بهت اجازه می‌ده:

پنجره‌ها رو بکشی و بذاری اینور اونور صحفه نمایشت

‏fullscreen یا minimize کنی

حالت تایل (tile) یا شناور (floating) بذاری

و کلی تنظیمات ظاهری پیاده‌سازی کنی


📌 معروف‌ترین Window Managerها:

‏i3, bspwm (تایلینگ، سبک، مخصوص حرفه‌ای‌ها)
‏
‏Openbox, Fluxbox (شناور، مینیمال)

‏KWin (تابعه KDE)

‏Mutter (تابعه GNOME)


‌‌‌‌‏ Display Server و Window Manager ممکنه یکی باشن؟

بله! بعضی وقت‌ها Display Server و Window Manager توی یه چیز واحد ترکیب میشن.

مثلاً در Wayland، خیلی از کامپوزیتورها (مثل Sway یا Weston) هم Display Server هستن هم Window Manager.

چرا اینا مهمن برامون؟

اگه دنبال سرعت و سبک بودن سیستم هستی (مثلاً با لپ‌تاپ قدیمی کار می‌کنی)، باید بدونی کدوم Window Manager سبک‌تره.

اگه کار دیزاین و گرافیکی می‌کنی، نوع Display Server مهمه (بعضی ابزارها فقط با X11 درست کار می‌کنن).

اگه بخوای کیبوردی همه کار کنی و با موس خداحافظی، Window Managerهای تایلینگ نجات‌دهنده هستن .


‏Display Server پل بین برنامه و صفحه‌نمایش :
‏
‏X11، Wayland

‏Window Manager مسئول مدیریت پنجره‌ها i3، KWin، Openbox‏

وقتی یه (میزکار) مثل GNOME یا KDE رو نصب میکنی، توش هم Display Server هست، هم Window Manager، ولی اگه بخوای سبک کار کنی، میتونی فقط Window Manager نصب کنی و همه چیزو خودت کانفیگ کنی!
بعضی از ادما میگن به دردسرش نمیارزه 🤷🏻‍♂️

#os
#linux
#byteforge
@byteforge_chan 🛸

در دنیای امروز، داده نه‌تنها به عنوان یک دارایی بلکه به‌مثابه ستون فقرات بسیاری از سامانه‌های نرم‌افزاری شناخته میشود. پایگاه‌های داده بستر مدیریت و پردازش این داده‌ها را فراهم میسازند. شناخت دقیق معماری و ویژگی‌های انواع دیتابیس‌ها، برای طراحی زیرساخت‌های پایدار، مقیاس‌پذیر و کارآمد حیاتی است


پایگاه داده چیست؟
پایگاه داده (Database) یک ساختار منطقی و گاهی فیزیکی برای ذخیره‌سازی، بازیابی و مدیریت داده‌ها است که اغلب با استفاده از یک سامانه مدیریت پایگاه داده (DBMS) اداره میشود. هدف آن ایجاد یک لایه واسط برای تعامل مؤثر با داده‌ها، مستقل از جزئیات ذخیره‌سازی پایین‌سطح است.

- دسته‌بندی انواع پایگاه داده :

پایگاه داده رابطه‌ای (Relational Database)
معماری: مدل جدول‌محور با کلیدهای اصلی و خارجی (Primary & Foreign Keys)
ویژگی‌ها: پشتیبانی از ACID، نرمال‌سازی داده، یکپارچگی مرجع
نمونه‌ها: PostgreSQL، Oracle، SQL Server، MySQL
زبان کوئری: SQL (Structured Query Language)
مناسب برای: سیستم‌های دارای روابط پیچیده و نیازمند انسجام قوی داده‌ها مانند بانکداری، ERP

پایگاه داده غیررابطه‌ای (NoSQL) :

‏Document-based (مانند MongoDB): داده‌ها به صورت JSON یا BSON ذخیره می‌شوند
-‏Key-Value (مانند Redis): هر مقدار به یک کلید منحصربه‌فرد مرتبط است.
-‏Wide-column (مانند Cassandra): مشابه جداول رابطه‌ای اما با انعطاف در ساختار ستون‌ها.
-‏Graph-based (مانند Neo4j): مناسب مدل‌سازی موجودیت‌ها و ارتباطات بین آن‌ها با گره و یال.
-ویژگی‌ها: طراحی schema-less، مقیاس‌پذیری افقی، eventual consistency
مناسب برای: داده‌های بزرگ، غیرساخت‌یافته، تحلیل بلادرنگ، شبکه‌های اجتماعی، سیستم‌های IoT

پایگاه داده توزیع‌شده (Distributed Database) :

ویژگی‌ها : پارتیشن‌بندی داده (Sharding)، تکرار داده (Replication)، تحمل خطا
نمونه‌ها : CockroachDB، Cassandra، Google Spanner
کاربرد : سیستم‌های با قابلیت دسترسی بالا، geo-redundancy، پردازش توزیع‌شده

پایگاه داده درون‌حافظه‌ای (In-Memory) :

ویژگی کلیدی: ذخیره‌سازی داده در RAM برای کاهش زمان پاسخ به زیر میلی‌ثانیه
کاربرد: caching، سیستم‌های مالی بلادرنگ، پردازش رویدادهای سریع (Event Streaming)
نمونه‌ها :
‏Redis، MemSQL

مقایسه معماری SQL و NoSQL
SQL یا پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای مبتنی بر مدل جدول‌محور و زبان استاندارد SQL هستند، از انسجام کامل داده (ACID) پشتیبانی میکنند و معمولاً به‌صورت عمودی مقیاس‌پذیرند؛ در حالی که NoSQL پایگاه‌داده‌ای غیررابطه‌ای با مدل‌های متنوع مانند Document، Key-Value، Graph و Column است، مقیاس‌پذیری افقی دارد، از ساختار schema-less استفاده میکند و بیشتر بر پایه انسجام نهایی (BASE) طراحی شده‌اند؛ انتخاب بین آن‌ها به نوع داده، نیاز به انسجام، و مقیاس پروژه بستگی دارد.

مفاهیم کلیدی در طراحی دیتابیس :

‏ACID vs BASE
‏ACID (Atomicity, Consistency, Isolation, Durability): برای تراکنش‌های بحرانی، تضمین انسجام کامل.
‏BASE (Basically Available, Soft state, Eventually consistent): طراحی برای مقیاس‌پذیری و تحمل خطا، با پذیرش تأخیر در انسجام داده.

‏CAP Theorem
هیچ پایگاه داده‌ای نمی‌تواند به‌صورت همزمان Consistency، Availability و Partition Tolerance را به‌طور کامل تضمین کند. باید بین آن‌ها trade-off انتخاب شود:

‏ CP: مثل MongoDB (Consistency + Partition Tolerance)
‏AP: مثل Cassandra (Availability + Partition Tolerance)
‏CA: فقط در سیستم‌های متمرکز ممکن است

کاربردهای صنعتی پایگاه داده‌ها :

در بانکداری از SQL و دیتابیس‌های درون‌حافظه‌ای برای پردازش سریع تراکنش‌ها و گزارش‌گیری استفاده میشود؛ در فروشگاه‌های آنلاین ترکیبی از SQL و NoSQL برای مدیریت موجودی، سفارشات و اطلاعات کاربران به کار میرود؛ شبکه‌های اجتماعی با دیتابیس‌های گراف و سندی برای ذخیره‌سازی روابط کاربران و محتوای تولیدی کار می‌کنند؛ سیستم‌های پزشکی اغلب به SQL برای امنیت و یکپارچگی سوابق سلامت بیماران متکی هستند؛ و در حوزه داده‌کاوی و هوش مصنوعی، از دیتابیس‌های ستونی و مخازن داده (Data Lakes) برای ذخیره، پردازش و آموزش مدل‌های تحلیلی بهره گرفته میشود.

لپ کلام  :
در عصر داده‌محور، انتخاب پایگاه داده مناسب وابسته به فاکتورهایی چون نوع داده، نیاز به انسجام، سرعت پاسخ‌گویی، مقیاس‌پذیری و پیچیدگی روابط است. پایگاه داده‌های رابطه‌ای هنوز در بسیاری از سیستم‌های مالی و سنتی انتخاب اول هستند، اما NoSQL با انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری بالا، برای چالش‌های داده‌های بزرگ و سیستم‌های غیرمتمرکز ایده‌آل است.

#data
#database
#byteforge
@byteforge_chan 🛸

اخیرا داکر یه قابلیتی رو اضافه کرده به اسم Docker Bake، برای مدیریت buildهای پیچیده مناسبه.

اگه buildهای مختلفی برای استیج های مختلف ci مثل lint و test و غیره هم دارید این ابزار بهتون کمک میکنه به شیوه declerative تر و ساده تری مدیریت کنید بیلدهاتون رو.

پروژه هایی که monorepo هستند ولی بیلدهای متنوع دارن هم میتونن ازش استفاده کنن.
سازگاری خیلی خوبی هم با docker-compose داره.

Docker Bake is Now Generally Available in Docker Desktop 4.38!
https://www.docker.com/blog/ga-launch-docker-bake/


@gocasts

مدیریت بوت‌لودرهای اضافی UEFI با efibootmgr در لینوکس

اگه بعد از چندبار نصب لینوکس، توی منوی بوت سیستم‌ عامل‌های قدیمی یا خراب میبینی، با ابزار efibootmgr به‌راحتی میتونی ورودی‌های UEFI رو مدیریت کنی.

نمایش لیست ورودی‌ها :

sudo efibootmgr

نمونه خروجی :

BootCurrent: 0001
Timeout: 1 seconds
BootOrder: 0001,0002,0003
Boot0001* Ubuntu
Boot0002* Windows Boot Manager
Boot0003* oldOS

‏BootCurrent: ورودی فعلی که باهاش سیستم بالا اومده
‏BootOrder: ترتیب بوت
‏ BootXXXX: هر ورودی موجود در NVRAM (ذخیره‌شده در فریمور UEFI)



حذف یک ورودی خاص :

sudo efibootmgr -b 0003 -B

عدد 0003 شناسه‌ی بوتی هست که میخوای پاک بشه (از خروجی دستور قبل بردار).


تنظیم ترتیب بوت:

sudo efibootmgr -o 0001,0002

مثلاً اول Ubuntu و بعد Windows.


تنظیم بوت پیش‌فرض :

sudo efibootmgr -n 0001

در نظر بگیرید که
‏efibootmgr فقط ورودی‌ها رو از NVRAM پاک میکنه، اما فایل واقعی بوت‌لودرها توی پارتیشن EFI میمونن. اگه خواستی اون‌ها رو هم پاک کنی:

پیدا کردن پارتیشن EFI :

lsblk -f

مونت کردن :

sudo mount /dev/sdX1 /mnt

حذف فایل های اضافی :

sudo rm -r /mnt/EFI/OldOS

#bootloader
#linux
#os
#byteforge
@byteforge_chan🛸

دوره لینکدین من در فرادرس (50 درصد تخفیف) که خیلی از موارد کلیدی رو بهش اشاره کردم

ولی تمامی موارد رو نمیشد اینجا گفت چونکه باید بر اساس پروفایل و رزومه شما یکسری نکات گفته بشه

اگر اخیراً ویندوز ۱۱ رو آپدیت کردی، حتماً اینو بخون .


توی نسخه‌های جدید ویندوز ۱۱ (به‌خصوص از 24H2 به بعد)، مایکروسافت بدون سر و صدا شروع کرده به فعال کردن BitLocker روی بعضی سیستم‌ها.
این یعنی درایو SSD شما ممکنه رمزنگاری شده باشه، بدون اینکه خودتون خبر داشته باشید.

نتیجه؟
در بعضی سیستم‌ها، مخصوصاً لپ‌تاپ‌های قدیمی‌تر یا سیستم‌هایی که TPM ندارن، این موضوع میتونه باعث کاهش سرعت SSD بشه. گاهی تا ۲۰ درصد یا حتی بیشتر.
و اگه کلید بازیابی (Recovery Key) رو نداشته باشید، توی شرایط خاص ممکنه به کل اطلاعاتتون دسترسی نداشته باشید.
بازیابی هم فقط با همون حساب مایکروسافتی ممکنه که روی ویندوز sync شده .

چطور بفهمیم BitLocker فعاله یا نه؟

‏Command Prompt رو باز کن و این دستور رو بزن:

manage-bde -status

اگه دیدی فعاله، حتماً کلید بازیابی رو یه جای مطمئن ذخیره کن.

اگه بخوای غیرفعالش کنی:
برو به مسیر:

Settings > Privacy & Security > Device Encryption

تنظیمات > حریم خصوصی و امنیت > رمزنگاری دستگاه


(تو بعضی نسخه‌ها با عنوان Device Encryption نمایش داده میشه)

اگه امنیت و کنترل کامل روی داده‌ها برات مهمه، این اتفاق شاید یه تلنگر باشه برای فکر کردن به گزینه‌های دیگه به‌جز ویندوز.🤷🏻‍♂️

#bitlocker
#windows_11
#byteforge
@byteforge_chan 🛸

لیست یکی از کامل ترین منابع برای Software Engineer ها
نکات و سورس های زیادی در این لینک ها جمع آوری شده

. Important Software Engineering Principles:

– SOLID - https://lnkd.in/gXJ_JAPX

– ACID - https://lnkd.in/gk98CBGw

– YAGNI - https://lnkd.in/grAd8zdP

– KISS - https://lnkd.in/gHm-y8HM

– DRY - https://lnkd.in/guu9XBq6

– Design Patterns - https://lnkd.in/ghW-VYsi

– Separation Of Concerns - https://lnkd.in/ghjd75Rk

– Modularity - https://lnkd.in/gwhd-K97

. System Design Resources:

1. Primer: https://lnkd.in/eVhC6dTV

2. Resources: https://lnkd.in/eWcNwskN

3. LLD Resourceshttps://lnkd.in/eFNUU9zg

. Coding Interview Resources:

– 900+ DSA Problems: https://lnkd.in/gBe9skqv

– Coding Patterns: https://lnkd.in/gG77UBc5

– Blind 75: https://lnkd.in/gBGV2TFB

– Grind 169: https://lnkd.in/gVRxYejX

– Grind 75: https://lnkd.in/gDGVpq83

– Leetcode 150: https://lnkd.in/gviu_EhN

کانال فرصت های شغلی IT و ارتقای برنامه نویسی:
https://news.1rj.ru/str/webinar_farsi

کانال فرصت های کارآموزی بین المللی و تحصیلی در زمینه IT:
https://news.1rj.ru/str/applyfarsi30

بعضیا کانتینر داکر رو با ماشین مجازی اشتباه می‌گیرن، توی ماشین های مجازی واقعا پراسس ها توی ماشین ایزوله هستن ولی پراسس های کانتینر های داکر روی هاست اجرا می‌شه و با یه فیچر لینوکس به اسم namespace ها و cgroup ها مدیریت می‌شه

با دستور زیر می‌تونید ببینید PID اون کانتینر داخل هاستتون چیه :


docker inspect -f '{{.State.Pid}}' my-container


@Linuxor

17 هزار پرامپت آماده منتظر توئن ؛ دیگه تو استفاده از Ai دچار مشکل نمیشی...!

اگه با هوش‌های مصنوعی مثل ChatGPT، Midjourney یا DALL·E کار می‌کنی، این سایت یه گنج واقعی برات حساب میشه:

یه آرشیو عظیم از 17.000 پرامپت دسته‌بندی‌شده، منظم و قابل سرچ برای هر مدل هوش مصنوعی که فکرشو بکنی!

چیا توش داره؟

- پرامپت‌ها همراه با مثال و توضیح
- دسته‌بندی‌شده بر اساس موضوع و سبک
- امکان ذخیره، ویرایش و اشتراک‌گذاری پرامپت‌ها
- افزونه کروم برای دسترسی سریع‌تر
- و از همه مهم‌تر: کاملاً رایگان

آدرسش اینه:
https://promptport.ai

#کاربردی

با ابزار Uptime Kuma می‌تونین به طرز زیبایی سرورتون رو مانیتور کنید و زمانی که مشکلی پیش اومد مثلا از ایمیل یا تلگرام بهتون خبر بده

github.com/louislam/uptime-kuma

@Linuxor

I'm attending Camino internships. Join me on May 4, 2026.
https://www.linkedin.com/events/megajobandinternshipfair7251609615648317442

چطور اکانت گیتهابم رو حفظ کنم؟ مروری بر 2FA و اهمیت مدیریت دسترسی‌ها 🔥

چند روز پیش یک مشکلی با سیستم 2FA داشتم که خیلی به موقع خودش رو نشون داد. به اپ 2FA در گوشیم دسترسی نداشتم و از اون بدتر، ریکاوری کدهایی که باید ذخیره می‌کردم رو اصلاً نداشتم! (که خب معمولاً خیلیا همینطوری هستن). این شد که یک وضعیت بحرانی پیش اومد و من به از تمام اکانت‌های گیت‌هابم اومده بودم بیرون. تنها راه دسترسی به اکانتم هم یه PAT یا (Personal Access Token) بود که به سختی ساعت‌ها گشتم تا پیداش کنم و در نهایت تونستم وارد بشم. ولی این اتفاق به من یادآوری کرد که چقدر مهمه چند تا نکته امنیتی ساده رو برای اکانت گیت‌هابمون فعال کنیم تا مثل من یهو از زندگی ناامید نشین!

1- سیو کردن ریکاوری کدها
اولین و مهم‌ترین چیزی که باید انجام بدید اینه که ریکاوری کدها رو دانلود کنید و حتما یه جایی ذخیره کنید. نوشتن اونا توی جایی که به راحتی بهش دسترسی داشته باشید (مثلاً یه فایل امن یا یه اپ مخصوص ذخیره‌سازی پسورد) خیلی می‌تونه کمک‌کننده باشه. این کار رو حتما انجام بدید که اگر روزی روزگاری به اپ 2FA دسترسی نداشتید، راحت بتونید وارد بشید.

2- فعال کردن SSH
یکی دیگه از کارهایی که به شدت توصیه می‌کنم، فعال کردن SSH برای اکانت گیت‌هاب هست. این کار کمک می‌کنه که بدون نیاز به وارد کردن پسورد یا توکن، بتونید به راحتی به گیت‌هاب دسترسی پیدا کنید.

نحوه فعال سازی SSH:
- ابتدا باید یک کلید SSH بسازید (با استفاده از ssh-keygen در ترمینال).
- بعد از ساخت کلید، باید اون رو به گیت‌هاب اضافه کنید از طریق تنظیمات SSH Keys در گیت‌هاب.

3- اکسس توکن (PAT)
همچنین به جای استفاده از پسورد برای احراز هویت، می‌تونید از اکسس توکن‌ها (PAT) استفاده کنید. این توکن‌ها برای ارتباط امن‌تر با گیت‌هاب خیلی مفید هستند.

نحوه فعال سازی PAT:
- به تنظیمات اکانت گیت‌هاب برید.
- در قسمت Developer Settings، گزینه Personal Access Tokens رو پیدا کنید.
- توکن جدید بسازید و سطوح دسترسی مورد نظر رو انتخاب کنید.

مهم:
اگر هیچ کدوم از این روش‌ها رو برای اکانتتون فعال نکردید، گیت‌هاب هیچ تضمینی نمیده که بتونید اکانتتون رو بازیابی کنید. نهایتاً ممکنه مجبور میشید ایمیل رو unlink کنید و یه اکانت جدید بسازید، ولی حتی در این صورت هم تاریخچه کامیت‌ها و اطلاعات دیگه رو ممکنه از دست بدید.

#github
@CodeModule

یکی از روش هایی که می‌تونین کد رو کنار متن بنویسید مارکدونه این ادیتور بهتون یه محیط پیشرفته می‌ده که باهاش می‌تونین تقریبا هر چیزی رو نوت برداری کنید کد یا عکس یا جدول و فرمول داخلش بزارید :

https://github.com/marktext/marktext


@Linuxor