NEW BOT Телеграм, страница

Forwarded from جامعه هوش مصنوعی دانشگاه سمنان

🧠 خلاصه سمینار کاربرد گراف‌ها و یادگیری ماشین در پیش‌بینی و تشخیص آلزایمر

وبیناری که توسط دکتر امیرحسین سبحانی و آقای محمد علی برهمن برگزار شد، به بررسی نحوه استفاده از گراف‌ها (شبکه‌ها) و یادگیری عمیق (Deep Learning)، به ویژه شبکه‌های عصبی گراف (GNN)، برای غلبه بر چالش‌های تشخیص بیماری آلزایمر پرداخت.

1️⃣ درک بیماری آلزایمر و چالش‌های تشخیص سنتی
آلزایمر شایع‌ترین علت زوال عقل است که با کاهش تدریجی توانایی‌های شناختی همراه است.

از نظر پزشکی، این بیماری به دلیل تجمع پروتئین‌های آمیلوئید بتا در اطراف آکسون‌های نورون‌ها ایجاد می‌شود که فرآیند انتقال پیام‌های عصبی را مختل و باعث تحلیل مغز می‌شود.

پزشکی سنتی بر شاخص‌های مستقیمی مانند تصاویر MRI، علائم رفتاری و تست‌های شناختی تکیه می‌کند که اغلب دارای خطای انسانی زیاد هستند و نمی‌توانند الگوهای پنهان و دینامیک‌های پیچیده شبکه‌ای مغز را تحلیل کنند.

2️⃣ مغز به مثابه یک شبکه (گراف)
نکته کلیدی این است که مغز یک ساختار نقطه‌ای نیست، بلکه یک ساختار شبکه‌ای بسیار پیچیده است.

در این مدل‌سازی، نواحی مغز به عنوان گره‌ها (Nodes) و اتصالات فیزیکی و عملکردی بین آن‌ها به عنوان یال‌ها (Edges) در نظر گرفته می‌شوند.

ساختارهای گرافی مغز:

ساختار Small-World (دنیای کوچک): مغز دارای یک ساختار کارآمد است که هم خوشه‌بندی محلی بالا و هم طول مسیرهای گلوبال کوتاه را فراهم می‌کند. در آلزایمر، ساختار Small-World مغز به‌هم می‌ریزد.

شبکه‌های Scale-Free (بدون مقیاس): این شبکه‌ها دارای تعداد کمی هاب (Hubs) با اتصالات بسیار بالا هستند که نقاط حیاتی مغز به شمار می‌روند.

3️⃣ کاربرد شبکه‌های عصبی گراف (GNN) در تشخیص آلزایمر
شبکه‌های GNN مدل‌های یادگیری عمیقی هستند که به‌طور خاص برای کار با داده‌های دارای ساختار گرافی طراحی شده‌اند. این شبکه‌ها برای تحلیل ساختارهای پیچیده مغزی بسیار مناسب‌تر از روش‌های کلاسیک هستند.

فرآیند کار GNN برای آلزایمر:

ساخت گراف: داده‌های پزشکی (MRI، علائم) جمع‌آوری شده و مغز به صورت یک گراف مدل‌سازی می‌شود.

ورودی دادن ویژگی‌ها: ویژگی‌های هر ناحیه مغز (گره) به یک بردار عددی تبدیل می‌شوند. این بردارها در واقع ترجمه ریاضی وضعیت آن ناحیه برای هوش مصنوعی هستند.

یادگیری الگوهای پنهان (انتقال پیام): GNN از گره‌های همسایه اطلاعات می‌گیرد و الگوهای پنهان اتصالی مغز را که با چشم قابل تحلیل نیستند، یاد می‌گیرد.

✅ خروجی و دستاورد شگفت‌انگیز:
شبکه‌های GNN با متمرکز شدن بر تحلیل دینامیک‌های پنهان شبکه‌ای مغز و سنجش نقص در کارایی جهانی و محلی آن، دقت تشخیص را به سطحی جدید می‌رسانند. این رویکرد به هوش مصنوعی قدرت می‌دهد تا:

طبقه‌بندی دقیق: وضعیت مغز را با وضوح بالا در دسته‌های سالم، اختلال شناختی خفیف (MCI) و آلزایمر مشخص کند.

پیش‌بینی زودهنگام: پیشرفت بیماری را پیش‌بینی کرده و سال‌ها قبل از بروز علائم کامل شناختی، شروع آلزایمر را تشخیص دهد؛ امری که راه را برای مداخله درمانی زودهنگام هموار می‌سازد.

💡 واژه‌نامه تخصصی:
آکسون (Axon): شاخه‌های بلند و استوانه‌ای نورون‌ها که پیام‌های عصبی را به سلول‌های دیگر انتقال می‌دهند؛ در مدل GNN معادل یال (Edge) گراف است.

آمیلوئید بتا (Amyloid Beta): پروتئینی که تجمع آن در مغز، عامل شروع بیماری آلزایمر شناخته می‌شود.

شبکه‌های عصبی گراف (GNN): هوش مصنوعی تخصصی که برای تحلیل شبکه‌های پیچیده (مانند شبکه اتصالات مغزی) آموزش داده می‌شود.

ساختار Small-World: ویژگی شبکه‌ای که ارتباط سریع بین نواحی نزدیک و دور را تضمین می‌کند؛ این ساختار در مغز مبتلا به آلزایمر به‌هم می‌ریزد.

هاب (Hub): گره‌هایی در شبکه که تعداد اتصالات بسیار بالایی دارند و نقش مرکزی در انتقال اطلاعات ایفا می‌کنند.

بردار ویژگی: مجموعه‌ای از اعداد که GNN برای توصیف وضعیت یک ناحیه مغز (گره) از آن استفاده می‌کند تا بتواند آن را یاد بگیرد.

فناوری که زندگی می‌بخشد✨
در این مسیر الهام‌بخش، همراه ما باشید.

جامعه هوش مصنوعی دانشگاه سمنان
🆔 @SUAI_Community

1❤6

309 views11:43