🔰1⃣ مقاله اول «تاریخچه نوروز» به قلم استادانه ژاله آموزگار نوشته شده است. در این مقاله نویسنده به تاریخچه گاهشماری در ایران باستان و داستان‌ها و افسانه‌های مرتبط با آن می‌پردازد.

🔻در پایان این مقاله و همچنین مقاله دوم به موضوع تدوین تقویم جلالی توسط هیئتی از ریاضیدانان و منجمان ایرانی هم اشاره شده است.(مقاله دوم نیز مقاله‌ای چالشی و جذاب است)

🔻داستان اما از این قرار است که در دوران ملکشاه سلجوقی (۴۸۵-۴۶۵) هیئتی شامل ریاضیدانان و منجمان بزرگ آن دوره مانند حکیم عمر خیام، ابوالمظفر اسفزاری یا معموری بیهقی و ابوالعباس لوکری و ابن کوشک و میمون بن نجیب واسطی به عنوان هیئت مأمور کبیسه ملکشاهی مأمور و مشغول به اصلاح تقویم و کار کبیسه می‌شوند که حاصل آن تقویمی دقیق و کاربردی به نام تقویم جلالی می‌شود. لازم به ذکر است که تقویم خورشیدی حال حاضر بر اساس همان تقویم جلالی تهیه و تدوین شده است که یکی از دقیقترین تقویم‌ها به حساب می‌آید. پس از تدوین تقویم جلالی، هر سال شروع سال جدید در لحظه اعتدال بهاری به صورت دقیق و علمی مشخص و ثبت می‌شود. تا پیش از آن نوروز و لحظه تحویل سال به علت نداشتن تقویمی دقیق و علمی و وجود کبیسه‌های مختلف در حالتی چرخشی در ماه‌های مختلف سال برگزار می‌شد اما با کار استادانه ریاضیدانان و منجمان آن دوره این مسأله به صورت دقیق و زیبایی همچون یک مسأله باز ریاضی برای همیشه حل شد.

🔻این مقاله از ماهنامه کلک، شماره ۲۳-۲۴ بهمن و اسفند ۱۳۷۰ گرفته شده و در کتاب وزین و با ارزش «نوروز» مدون شده به کوشش علی دهباشی آورده شده است.
⏱ مدت زمان مطالعه: ۱۵ دقیقه

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست کانال ریاضی «بی‌نهایت» را به دیگران معرفی کنید.
@infinitymath

1⃣ تاریخچه نوروز
ژاله آموزگار

🔰2⃣ مقاله دوم با نام « نوروز و نوروزنامه» نوشته محیط طباطبایی برگرفته از ضمیمه مجله یغما در نوروز ۱۳۴۳ می باشد که مکتوب شده سخنرانی ایشان در روز ۲۹ اسفند ۱۳۴۲ در برنامه «مرزهای دانش» است. این مقاله نیز از کتاب نوروزنامه علی دهباشی استخراج شده است.

🔻در این مقاله نیز تاریخچه دقیق و علمی از نوروز و تقویم‌ها و کبیسه‌های مختلف در خود دارد. این مقاله حاوی اطلاعات ارزنده و دقیقی از تاریخ وقایع مختلف دوره‌های گذشته ایران است. به علاوه این مقاله با بررسی اسناد تاریخی و منابع مکتوب، در رد این ادعا نوشته شده است که حکیم عمرخیام کتابی با عنوان «نوروزنامه» داشته است.
🔻طباطبایی در این مقاله می‌گوید با وجود شیرنی و شیوایی، ارزش علمی و فنی مطالب کتاب مذکور خیلی پایین‌تر از حدود انتظارات اهل فضل و اطلاع از مقام علمی حکیم عمر خیام بوده است.

🔻ما پس از دو مقاله فوق، قسمتی از کتاب نوروزنامهٔ منصوب به خیام را نیز برای اطلاع خوانندگان از نقد فوق می آوریم. در مقدمه مقاله سوم از زبان حکیم عمر خیام عنوان شده است که خیام این مقاله را پس از تحقیق و بررسی در جواب یکی از دوستان دیرینه‌اش که از او دلیل شکل‌گیری نوروز و نام پادشاهی که آن را باب کرده بود پرسیده بود، نوشته است.

⏱ مدت زمان مطالعه: ۱۲ دقیقه

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست کانال ریاضی «بی‌نهایت» رو به دیگران معرفی کنید.

@infinitymath

2⃣ نوروز و نوروزنامه
محیط طباطبایی

🔰 این مقاله از کتابی با عنوان «نوروزنامه» گرفته شده است که به «حکیم عمر خیام نیشابوری» منصوب است. لازم به ذکر است بعضی از مورخین این ادعا را با دلایل و شواهدی رد می‌کنند. برای نمونه به مقاله نوروز و نوروزنامه نوشته محیط طباطبایی در پست قبل رجوع کنید.
در این مقاله، نویسنده در باب نام نهادن نوروز اینگونه می‌گوید:« اما سبب نهادن نوروز آن بوده است که چون بدانستند که آفتاب را دو دور بود، یکی آنکه هر سیصد و شصت و پنج روز و ربعی از شبانه روز به اول دقیقه حَمل باز آید، [ ولی در سال بعد] به همان وقت و روز که رفته بود، نتواند آمدن، چه هر سال مدت همی کم شود. و چون جمشید آن روز را دریافت، نوروز نام نهاد و جشن آیین آورد و پس از آن پادشاهان و دیگر مردمان بدو اقتدا کردند.»
در پاورقی، اصل مقاله از کتاب «نوروزنامه، در منشأ و تاریخ و آداب جشن نوروز، حکیم عمر خیام، تصحیح و تحشیهٔ استاد مجتبی مینوی، انتشارات اساطیر، ۱۳۸۵, ص ۱-۱۹» ذکر شده است که از کتاب وزینی به کوشش «علی دهباشی» به نام «نوروز» گردآوری و معرفی شده‌اند.
@infinitymath

🔰 3⃣ پدیده هشترودی تکرارشدنی نیست.

صدای هشترودی رساترین صدای تبلیغِ علم و ریاضیات در زمانی بود که علم جدید در این مملکت هیچ پایگاهی نداشت. جزئیات آنچه هشترودی می‌گفت مهم نبود، مهم هیجانی بود که در دل جوانان علم‌طلبِ ممکلت بپا می‌‌کرد.
(سیاوش شهشهانی)

🔻بعضی مقالات تاریخی و ماندگار به حساب می‌آیند از این جهت که در بهترین زمان به بهترین شکل توسط بهترین شخص نوشته می‌شوند. مقاله «پدیده هشترودی تکرار شدنی نیست» از این دست مقاله‌های ماندگار تاریخی‌ست که خواندن آن برای هر کس که سری در ریاضیات دارد لازم است. خود مقاله گویای همه چیز است. همین بس که مقاله در مقام ستایش و دفاع از پرفسور هشترودی در جواب مقاله‌ای با عنوان هشترودی‌گراییِ دکتر منصوری از فیزیکدانان معاصر در سال ۶۹ نوشته شده است.

🔻مقاله کوتاه اما مملو از اشارات تاریخی و تاثیرگذار است. بعد از خواندن مقاله خواننده مشتاق می‌شود بیشتر درباره پرفسور هشترودی بداند. ( با جستجوی کلمه «هشترودی» در کانال مطالب خوبی می‌توانید پیدا کنید)

🔻از آن سو، نویسنده مقاله خود از بزرگترین و تاثیرگذارترین ریاضیدانان تاریخ معاصر است که در یک قلم ورود اینترنت به ایران و ثبت دامنه ir از کارهای ایشان است که خود داستانی خواندنی و مفصل دارد. خواندن مصاحبه جدید دکتر شهشهانی را به شدت توصیه می‌کنیم.

⏱ مدت زمان مطالعه: ۵ دقیقه

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست, کانال ریاضی «بی‌نهایت» رو به دیگران معرفی کنید.
@infinitymath

3⃣ پدیده هشترودی تکرارشدنی نیست.
دکتر سیاوش شهشهانی
تابستان ۱۳۶۹

@infinitymath

مصاحبه با دکتر شهشهانی
محمدرضا کوشش
مرداد ۱۳۹۹
@infinitymath

🔰4⃣ برتری کوانتمی

🔻مقاله چهارم نوشته جذابی از دکتر سلمان ابوالفتح بیگی است که به تازگی در خبرنامه IPM منتشر شده است. مقاله درباره کامپیوترهای کوانتومی، محاسبات کوانتومی و برتری کوانتمی است.

🔻اطلاعات خوبی از همه این موارد به زبان ساده گفته شده است. در مقاله درباره تفاوت کامیپوترهای کلاسیک و کوانتمی بحث شده است و نویسنده در نهایت به خبر اصلی که برتری کوانتومی توسط گروه کوانتومی گوگل است پرداخته است.

🔻منظور از برتری محاسباتی کوانتومی حل مسئله‌ای مشخص و خوش تعریف با یک کامپیوتر کوانتومی (هر چند کوچک) است به طوری که هیچ کامپیوتر کلاسیکی با استفاده از فناوری و الگوریتم های کنونی نتواند آن را حل کند.

مدت زمان مطالعه: ۵دقیقه

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست، کانال ریاضی «بی‌نهایت» رو به دیگران معرفی کنید.
@infinitymath

http://frontiers.ir/

هشتمین همایش مرزهای علوم ریاضی
۱۷ تا ۲۰ فروردین ۱۴۰۰
پژوهشگاه دانش‌های بنیادی
به صورت مجازی

@infinitymath

🔰5⃣ ریاضیدان کسی است که عاشق ریاضیات است و آن را بر هر چیز دیگری برتری می دهد و انجام هیچ کاری برای او جذاب‌تر و شیرین‌تر از ریاضی‌ورزی نیست. مقاله پنجم درباره یکی از ریاضیدانان حال حاضر کشور است که مصداق عینی گفته بالاست. بلکه بیشتر، او روی ریاضیات تعصب ویژه‌ای دارد. به قول خودش درباره ریاضیات مثل حزب اللهی‌های دو آتیشه است.

🔻مقاله درباره یکی از بزرگترین و جذابترین ریاضیدانان معاصر کشور است: امیدعلی شهنی کرم زاده. چهره‌ای کاریزماتیک که پس از دیدن سخنرانی‌های پر شور او، محال است زیبایی ریاضیات را لمس نکنید.

🔻 این مقاله نیز از آن دست مقالات تاریخی‌ست که بی‌شک بسیار خوانده و دیده خواهد شد. چرا که توسط نویسنده توانایی همچون دکتر ممتحن نوشته شده است که هم دستی در ریاضیات دارد و هم سال‌ها شاگرد دکتر کرمزاده بوده است.

🔻مقاله با آنکه طولانی است (۳۶ صفحه) اما آنچنان جالب و جذاب است، آنچنان مملو از خاطرات و گفته‌های شنیدنی است که ارزش خواندن و ذخیره کردن دارد. گویی در حال تماشای فیلمی بلند درباره تاریخ ریاضیات چند دهه گذشته ایران هستید.

🔻 دکتر کرمزاده بی‌شک شخصیتی بزرگ و ماندگار در عرصه ریاضیات کشور است. ذهنی زیبا که فیلم زندگی‌اش همانند فیلم زندگی جان نش دیدنی خواهد بود.

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست، کانال ریاضی «بی‌نهایت» رو به دیگران معرفی کنید.

@infinitymath

امیدعلی شهنی کرمزاده و همگانی سازی از نوع دوم
نوشته احسان ممتحن
مجله فرهنگ و اندیشه ریاضی

🔰 6⃣ م.م.
🔻شیشهٔ عطری سر بسته،
افتاد و شکست.
همگان بو بردند
که چه چیزی را،
دادند از دست.
(استاد شفیعی کدکنی)

🔻 بعضی اسامی در طول تاریخ طنین خاصی پیدا می‌کنند، خاص می‌شوند و برای ملتی در حکم چراغی می‌شوند که در دوران نا امیدی و یاس، کور سوی امید را زنده نگه میدارند. رفتنشان اما زخم میزند به دل همان ملت. اما چه می‌شود کرد. کار روزگار است. از اینان یکی بانوی ریاضیات ایران است. نامی بلند و ماندگار که عطر گل‌های ایران را زنده می‌کند: «مریم میرزاخانی».

🔻مقاله ششم با عنوان «بازگشت مشعل علم به موطن خود، از محمد خوارزمی تا مریم میرزاخانی» نوشته زوج پر کار ریاضیات ایران دکتر بیژن ظهوری زنگنه و دکتر زهرا گویا شیرین، دلچسب، خواندنی و در خور نام بلند مریم میرزاخانی است.

🔻 مقاله پژوهشی‌ست درباره تاریخ ریاضیات و نشان دادن اینکه شجره روانشاد مریم میرزاخانی چگونه به خواجه نصیرالدین طوسی می‌رسد. مقاله از روی عشق و علاقه وافر به مریم نوشته شده است و از این رو انگیزه‌بخش و به یاد ماندنی است.

🔻 مقاله حاوی اطلاعات تاریخی خوبی از تاریخ ریاضیات دوره طلایی ایرانی - اسلامی است و اینکه چگونه ریاضیدانان ایرانی توانستند در روند رشد و شکوفایی ریاضیات تاثیرگذار باشند.

🔻 مقاله در مجله «رشد آموزش ریاضی» شماره ۱۲۷ که ویژه‌نامه‌ای خواندنی و کامل به مناسبت درگذشت مریم میرزاخانی است در پاییز ۱۳۹۶ در ۸۰ صفحه چاپ شده است. مطالعه این شماره از مجله رشد آموزش ریاضی را به همه اساتید، معلمان، دانشجویان و دانش‌آموزان پیشنهاد میکنیم.

⏱ مدت زمان مطالعه: 10 دقیقه

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست با دیگران, در ترویج ریاضیات سهیم باشید.

@infinitymath

6⃣ «بازگشت مشعل علم به موطن خود، از محمد خوارزمی تا مریم میرزاخانی»

نوشته: دکتر بیژن ظهوری زنگنه و دکتر زهرا گویا.
مجله رشد آموزش ریاضی شماره ۱۲۷.

@infinitymath

سلام.
سال نو مبارک.
به اطلاع می‌رساند که هشتمین همایش مرزهای علوم ریاضی از تاریخ ۱۷ فروردین ۱۴۰۰ بصورت آنلاین برگزار خواهد شد. شرکت در همایش رایگان است اما برای ورود به برنامه‌ها ثبت‌نام لازم است.
برای ثبت‌نام به آدرس
http://frontiers.ir/conference8/register.jsp
مراجعه کنید.
جدول زمانی سخنرانی‌ها به زودی در سایت همایش
http://frontiers.ir/conference8/
قرار خواهد گرفت.


سالی سرشار از شادی و سلامتی برای شما آرزو داریم.

میثم نصیری
کمیته برگزاری همایش

http://frontiers.ir

@infinitymath

🔰 7⃣ سه ریاضیدانی که در 2020 از دست دادیم.

🔻مقاله هفتم را از شماره دوم مجله دانشجویی «حلقه» انتخاب کرده‌ایم. مجله در زمستان ۹۹ چاپ شده و نسبتا جدید است. نویسنده مقاله دانیال کاظم‌لو نوشته‌ای کوتاه اما جذاب و خواندنی گردآوری کرده است.

🔻جان کانوی، رونالد گراهام و فریمن دایسون، ریاضیدانان بزرگی که هر سه دنیا را با ذهن‌هایشان کاوش کردند و کارهای ارزنده‌ای انجام داده‌اند که نامشان را در تالار مشاهیر ریاضی ماندگار کرده است.
🔻 مجله «حلقه» فصلنامه‌ای ریاضی، وزین و خواندنی با صاحب امتیازی انجمن علمی دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر ( @MCS_SSC ) است. مطالعه شماره اول و دوم این مجله را به همه علاقه‌مندان و دوستداران ریاضی پیشنهاد می‌کنیم. هر دو شماره مجله «حلقه» در کانال بالا بارگذاری شده است.


⏱ مدت زمان مطالعه: 10 دقیقه

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست با دیگران, در ترویج ریاضیات سهیم باشید.

@infinitymath

7⃣ سه ریاضیدانی که در ۲۰۲۰ از دست دادیم.
نوشته: دانیال کاظم‌لو
فصلنامه حلقه شماره دوم.

@infinitymath

🔰8⃣ کاشت‌ها و برداشت‌ها، تاملاتی در زندگی و افکار الکساندر گروتندیک

🔻مقاله هشتم به قلم دکتر جواد اسدالهی از دانشگاه اصفهان درباره زندگی ریاضیدان بزرگ و منحصر به فرد قرن بیستم، الکساندر گروتندیک است. مقاله یکی از بهترین و کامل ترین نوشته ها درباره گروتندیک است.

🔻الکساندر گروتندیک یکی از بزرگترین ریاضیدانان قرن بیستم است. کار گروتندیک تاثیری ژرف روی ریاضیات مدرن داشته است. او روش فکر کردن به مسائل را تغییر داد. کار او جزء مهم‌ترین پیشرفت‌های بشر در قرن بیستم به شمار می آید. مقام او در علم را فقط می‌توان با معدود افرادی، مانند آلبرت اینشتین، مقایسه کرد. این هر دو، چشم اندازهای جدیدی را به روی بشریت گشودند. تلاش گروتندیک برای مطالعه رفتار اشیاء ریاضی نسبت به یکدیگر، دقیقا مشابه نظریه نسبیت انیشتین، انقلابی در ریاضی، به ویژه هندسه جبری ایجاد کرد. کار گروتندیک همچنین متناظر با دیگر پیشرفت مهم بشر در قرن بیستم، یعنی مکانیک کوانتم است که در آن مفهوم پذیرفته شده ذرات نقطه‌ای با مفهوم ابرهای احتمالی جایگزین شده است. گروتندیک خود، ایده ابرهای احتمالی را با ایده همسایگی‌های باز یکی می داند.
در این نوشته غلاوه بر مرور اجمالی بر زندگی گروتندیک، به برخی از فعالیتهای ریاضی او نیز خواهیم پرداخت.

🔻مقاله در مجله «ریاضی و جامعه» شماره ۲ تابستان ۹۵ چاپ شده است.

↪️ با به اشتراک‌گذاری این پست با دیگران, در ترویج ریاضیات سهیم باشید.

@infinitymath

8⃣ کاشت ها و برداشت ها، تاملاتی در زندگی و افکار الکساندر گروتندیک.

جواد اسدالهی
مجله ریاضی و جامعه
تابستان ۹۵