یکی از زیباترین تصویرسازی‌هایی که از تیرانوسورس دیده‌ام. بر اساس سنگواره‌هایی که از خویشاوندان نزدیک تیرانوسورس کشف شده، می‌دانیم همه تیرانوسوروئیدها پردار بوده‌اند.

اثر فرانتز آنتونی
https://www.instagram.com/p/BMzuGmLASuh/

استروثیومایمس
اثر آنتونین جوری

استروثیومایمس نوعی دایناسور شترمرغی است. کشف سنگواره جدیدی از دایناسوری شترمرغی نشان‌داده این گروه از دایناسورها پیش از بلوغ پرهای ساده داشتند ولی پس از بلوغ، شاه‌پرهایی بلند و احتمالا رنگی شبیه شاه‌پرهای پروازی پرندگان پیدا می‌کردند. رشد شاه‌پرها پس از بلوغ نشانه اهمیت و انتخاب طبیعی آن‌ها به عنوان صفات ثانویه جنسی است.

https://www.instagram.com/p/BK_Rq-wAaOt/

Australopithecus afarensis
۳/۹ تا ۲/۹ میلیون سال پیش
شرق آفریقا
چه‌بسا دوپایی هفت میلیون سال پیش آغازشده‌باشد؛ اما استرالوپیته‌کِس عفارنسیس دارنده نخستین پای انسان‌مانند با شستی کوچک بود.
John Sibbick

قالب سنگواره لوسی (Lucy) مشهورترین نمونه استرالوپیته‌کِس عفارنسیس
موزه تاریخ طبیعی ژنو
قامت: ۱/۱ متر
وزن ۲۹ کیلوگرم
علت احتمالی مرگ: سقوط از درخت
t.me/paleogram
t.me/paleon
عکس از عرفان خسروی

لگن و ران لوسی کاملا شبیه انسان دوپاست.

دو صفت ۱-زاویه گردن ران و ۲-کاهش طول تهی‌گاهی-شرم‌گاهی نسبت به عرض لگن، به‌وضوح نشان‌دهنده راه‌رفتن روی دوپاست.

t.me/paleogram
t.me/paleon
عکس از عرفان خسروی

حجم مغز لوسی بین ۳۸۰-۴۳۰ سانتی‌مترمکعب، یعنی تقریبا به اندازه مغز شمپانزه بود. دندان‌های آسیا و نیش‌اش کوچک‌تر از شمپانزه ولی رژیم غذایی‌اش پرگوشت‌تر بود.
t.me/paleogram
t.me/paleon
عکس از عرفان خسروی

ردپاهای ۳/۷ میلیون ساله استرالوپیته‌کِس در تانزانیا، از دوپا راه‌رفتن مادر یک متری و فرزندش با پاهایی شبیه انسان (شست پا کنار دیگر انگشتان پا) حکایت دارد.
t.me/paleogram
t.me/paleon
عکس از عرفان خسروی

آرواره استرالوپیته‌کِس در موزه تاریخ طبیعی ژنو
به‌رغم کوچک‌شدن دندان‌ها نسبت به شمپانزه، سهم گوشت در غذای او بیشتر از شمپانزه بود.
#نیاکان_گوشتخوار_انسان
t.me/paleogram
t.me/paleon
عکس از عرفان خسروی

ساختار و ریخت‌شناسی دست استرالوپیته‌کِس نشان‌می‌دهد این انسان‌ریخت قدیمی هم از درخت بالا می‌رفت و هم ابزارهای سنگی ابتدایی می‌ساخت.

موزه تاریخ طبیعی ژنو

t.me/paleogram
t.me/paleon
عکس از عرفان خسروی

Australopithecus afarensis

بخشی از بقایای یافته‌شده از استرالوپیته‌کِس عفارنسیس

موزه تاریخ طبیعی ژنو
Muséum d'histoire naturelle - Ville de Genève


t.me/paleogram
t.me/paleon
عکس از عرفان خسروی

این متن که مثلا نگاهی انتقادی به نظریه تکامل دارد، ظاهراً برآمده از محیط علمی گروه ژنتیک پزشکی دانشگاه شهید بهشتی است و نماد کاملی از پروپاگاندای پیش‌رفت‌های علمی در کشور ما

۱ - نویسنده که احتمالاً به جز فارسی هیچ زبان دیگری بلد نیست، مشخصاً درکی از دستور زبان فارسی ندارد و مثل خیلی از «فارس‌»های دیگر، از نوشتن چهار خط فصیح و بلیغ عاجز است. این نویسنده از همان گروهی است که زنگ املاء و انشاء، به کلاس کنکور می‌رفتند تا پزشکی دانشگاه تهران قبول شوند، ولی متأسفانه شهیدبهشتی قبول شدند.

۲ - نویسنده که احتمالاً تحصیلات آکادمیک در حد PhD یا تخصص دارد، هیچ مطالعه‌ای در زمینه‌ای که درباره‌اش افاضات کرده، ندارد، باز هم احتمالاً از آن رو که جز فارسی زبان دیگری بلد نبوده.

۳ - نویسنده نه تنها از توانایی مطالعه منابع علمی و نوشتن به زبان فارسی عاجز است، به اندازه یک دانش‌آموز دوره راهنمایی، توانایی استنتاج منطقی ندارد.

۴ - نویسنده که احتمالاً متظاهر به عبودیت و پایبند به ظواهر است، ایمان قلبی به ذهنیات خود ندارد. چرا که خود را ملزم به اثبات مدعیات موردنظر خود می‌داند، آن هم از طریق کتمان مشاهدات عینی، استدلال ضعیف و خلاف‌گویی و کذابی درباره یافته‌های علمی و افکار دیگران.

۵ - نویسنده مشخصاً عادت به رونویسی، پی‌درپی‌اندازی و سرهم‌بندی متون علمی دارد که از شیوه‌های موردعلاقه متقلبان علمی است.

۶ - نویسنده با این که از واژگان علمی در نوشته‌اش سود برده، درکی ابتدایی از مفاهیمی ساده مثل نظریه و فرضیه ندارد که نشان‌دهنده کاربرد طوطی‌وار این مفاهیم است.

۷ - نویسنده درکی ابتدایی از تفاوت مفاهیم عینی (مثل عصب، شبکه عصبی، ژن) با مفاهیم ذهنی (بعید، ناگهانی، عمیق، خیلی سریع...) ندارد.

۸ - نویسنده نه تنها درکی از مفاهیم علمی ندارد، بلکه مخاطب را هم بی‌سواد و بی‌شعور فرض کرده که نشان‌‌ می‌دهد مدت‌هاست اجازه نداده کسی اشتباهاتش را گوش‌زد کند یا ازو انتقادی شود. در حقیقت نوشتن چنین خطاها و خلاف‌ها و دروغ‌های گل‌درشتی بدون ترس از رسوایی، حاکی از روحیه ستمگر و خودکامه نویسنده است.

۹ - چنین نویسنده‌ای حتی صلاحیت ندارد به عنوان دانشجو وارد دانشگاه شود، چه رسد به این که تدریس کند و کتاب بنویسد. بدا به حال آنان که در دانشگاه شهید بهشتی، در چنین فضای مسمومی پزشکی می‌خوانند.

ولنتاین برای باکتری‌ها!
دو باکتری در «حال» مغازله مولکولی

آن‌چه میانجی دو باکتری شده، مویک یا پایلس (pilus, pl. pili) نام دارد، لوله‌ای برای تبادل DNA که در حقیقت نسخه اولیه و باکتریایی جفت‌گیری است.

عشق چیست؟

شاید پاسخ برخی از این «بغرنج‌ترین مسائل فلسفی» مثل «هنر چیست» و «زیبایی چیست» و این چنین پرسش‌های اغلب انتزاعی و غیرعینی، از پشت آینه زیست‌شناسی و شاخه‌های رو به گسترش آن به ویژه عصب‌شناسی پیدا باشد. وقتی ابزاری برای عینیت بخشی به این مسائل وجود دارد (مثل fMRI) که حتی رؤیاهای ما را هم به تصویر می‌کشد، کسانی که اصرار دارند میخ را بر سنگ انتزاع بکوبند، یا مغرض‌اند یا مستضعف عقلی.
حالا حکایت عاشقی و دیگر هیجانات دوست‌داشتنی یا دوست‌نداشتنی انسان است. عاشقی حتی در جنون‌آمیزترین و افسانه‌ای‌ترین حالتش نیز با دو-دو-تا چهارتایی به مراتب عینی‌تر از آسمان‌ریسمان‌های سیاه‌وسپید سنتی توصیف می‌شود.
فتأمل!

پکی‌سفالورس خیزان
طراحی از عرفان خسروی، ۱۳۷۷


Jumping Pachycephalosaurus

I've drawn this back in 1998, when I was a teenage dino-nerd in college. A couple of years later I started my career as a science journalist, writing articles about paleontology, in popsci magazines. Then I used this drawing in an article about the evolution of Pachycephalosauria.
It was all before I enter the university to study zoology.

https://www.instagram.com/p/BQe8VO5AWUD/

مشغول تمیزکردن سنگواره

https://www.instagram.com/p/BQhdWtKgSSZ/

تمساح‌ها و پرندگان نزدیک‌ترین خویشاوندان زنده یکدیگرند. هیچ موجودی در عصر حاضر به اندازه پرنده‌ها با تمساح‌ها قرابت و شباهت ندارد. متقابلا هیچ موجودی در عصر حاضر به اندازه تمساح‌ها به پرندگان نزدیک و شبیه نیست.

در این ویدیو می‌توانید یکی از ویژگی‌های مشترک میان پرندگان و تمساح‌ها را ببینید: توانایی راه رفتن با قامتی راست و پاهایی عمود بر زمین.

برخی صفات دیگر پیشرفته و مشترک میان پرندگان و تمساح‌ها عبارتند از: قلب (کاملا) چهارحفره‌ای، پوسته تخم آهکی، مراقبت والدینی، حفره خارجی در آرواره، دنده‌های گردنی و غیره.

https://www.instagram.com/p/BQhiFAnAyVg/

این سنجاب را در باغ وحش وین ملاقات کردم. مثل خیلی از جانوران شهری دیگر در آن سرزمین، از مردمانی که به او غذا می‌دادند نمی‌پرهیخت و نمی‌گریخت. کبوترها نیز بی‌که از ما بهراسند، مدام زیر پای گرسنگانی که مشغول غذای خویش بودند، می‌لولیدند تا خرده‌ای به منقار گیرند.

سهم بزرگی از خوی گریزنده و ترس از مردم در جانوران غریزی است و ریشه در ژنتیک دارد و ژنتیک نیز (جز در جمعیت‌های بسیار کوچک یا جمعیت‌های متداخل با جمعیت‌های بیگانه) تنها متأثر از انتخاب طبیعی است.

این‌که جانوران شهری در اروپا رام‌اند و مردم‌گریزی نمی‌کنند، نیز این‌که در کشور ما چنین نیست و کبوترها، برای نمونه، از صد قدمی مردم پرمی‌کشند به آسمان، نشانه حقیقت تلخی درباره مردم عزیز سرزمین ماست: جانوران در سرزمین ما نسل‌ اندر نسل آزار دیده‌اند و آن‌ها که رام بودند، کشته یا گرفتار شدند.

این حیوان‌آزاری برخلاف آن‌چه که غالبا دوست داریم بشنویم، ریشه در فرهنگ ما دارد؛ فرهنگی که در عین توصیه به رعایت حقوق حیوانات، نیز مشحون است از آموزه‌هایی دائر بر دفع شر و اهریمنی بودن هر جانوری جز معدود حیواناتی که رام و سودرسان هستند. رد این آموزه‌ها را می‌توان در ادبیات پیش از اسلام (برای نمونه در ارداویراف‌نامه) و نیز پس از آن دید (برای نمونه: «اقتلوا الموذی قبل ان یؤذی» یا «ترحم بر پلنگ تیزدندان/ ستم‌کاری بود بر گوسفندان») و البته تأثیر این آموزه‌ها نیز، هم در رفتار بیش‌تر ایرانیان مشهود است، هم در پرهیز جانوران سرزمین ما از مردمان.

معدود ابیاتی طبیعت‌دوستانه و مشهورافتاده نیز، نظیر «میازار موری که دانه‌کش است/ که جان دارد و جان شیرین خوش است»، طبعا تأثیر چندانی بر تصحیح فرهنگ حیوان‌آزار ما نداشته‌اند، زیرا درجای دیگر برای نمونه توصیه‌شده که مورچه را حتی اگر آزار نرساند، باید کشت (ابن ادریس حلّی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج ۳، ص ۵۶۳، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ ق.) و از میان این دو نقیضین، گویا جز اندکی، ما ایرانیان همان دومی را برگزیده‌ایم.

#مهربان_باشیم
#حیوانات_را_میازاریم
#مارمولک_سمی_نیست
#حیوانات_جان_دارند


https://www.instagram.com/p/BQkHYi7gNh2/

در ایران، مردمان مهربان با طبیعت کم نیستند، مثل این مرد اهل صوفیان آذربایجان شرقی که روباهی را در سردی زمستان پناه داد؛ اما چنین کسانی فراوان نیستند و رفتارشان نیازمند ترویج است؛ پس بیش‌باد و کم‌مباد!

امروز روز جهانی وال‌هاست.
پیش‌تر در پالئوگرام درباره مراحل آغازین تکامل وال‌ها خوانده‌ایم.

#WorldWhaleDay

https://www.instagram.com/p/BQpwamNhO8r/

هفته‌نامه‌ی دوچرخه، شماره‌ی ۸۶۷، پنج‌شنبه‌ بيست و هشتم بهمن‌ماه ۱۳۹۵، ضمیمه‌ی روزنامه‌ی شماره‌ی ۷۰۴۱ همشهری 👇

🚲 @docharkheh_weekly