فقه سیاسی در مشروطه به اوج رسید

گفتگوی اختصاصی سیمافکر با سیدعلی متولی - آبان ۱۴۰۴


💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

صورت‌بندی رایج از روحانیت مشروطه ما را به واکاوی دو جریان فرامی‌خواند؛ روحانیت مشروطه‌خواه و روحانیت موافق استبداد. از بررسی این دو جریان به این می‌رسند که در فقه مشروطه‌خواهان عناصری وجود دارد که از آن طریق می‌توان به طرحی از دموکراسی مسلمانان رسید، بدون این که به آسانی به طرح ولایت فقیه تن داد. گویا در نظرورزی طیفی از علما از جمله میرزای نائینی و آخوند خراسانی تفاوتی بنیادین با طرح امثال شیخ فضل‌الله وجود دارد.

سیدعلی متولی توضیح می‌دهد که شکلی از تفاوت و تعارض در میان این دو جریان وجود دارد که گرچه بسیار رادیکال و حساس است اما این تعارض نه در ساحت نظرورزی که در سطح سیاسی ماجراست. برای درک مشروطه و تلاش فقهی فقها در مشروطه باید بیش از دلالت‌های نادقیق مفهومی متون به معنای سیاسی آن‌ها توجه کرد.

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

ماجرای جنگ اوکراین

سیدباقر نبوی ثالث - #ماجرا ۲۶

زلنسکی گفته باید بین شریک بزرگ‌مان و عزت ملی‌مان یکی را انتخاب کنیم. این قسمت از ماجرا درباره سرنوشت اوکراین در جنگ‌‌ش با روسیه و ماهیت این کشور گفتیم.

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

تخصص‌گرایی همان جادوگری است

آرش حیدری - ۹ اسفند ۱۴۰۳

تخصصی شدن علوم شکلی متأخر از نظام علم در جهان جدید است که ابتدائاً با هدف افزایش کارآمدی علوم متولد شد و پیچیدگی علوم و دشواری «علامه» شدن آن را تسهیل کرد. رفته رفته علم تبدیل به تکنیک شد و آن طور که آرش حیدری می‌گوید ما را از «تأمل» که بنیاد علم است محروم کرد. انزوای «تأمل» در ساخت ذهنی ما امری جدید نیست. این تخصص‌گرایی و تکنیک‌گرایی و فرار از تأمل درباره انسان به مثابه یک کل، ادامه‌ی همان چیزی است که پیش‌تر جادو نام داشت و علم و تأمل و معنویت و پیامبری در مقابل آن قرار داشت.

فیلم بخشی است از نشست «بحران شبه علم در روان‌شناسی» که ۹ اسفند ۱۴۰۳ توسط موسسه حامی علوم انسانی برگزار شده است.

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

یک کتاب یک گفتگو- رمان بی‌وتن

گفتگوی محمدقائم خانی با سمیه عالمی

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

یک کتاب یک‌گفتگو در ششمین قسمت خود به رمان بی‌وتن از رضا امیرخانی رسیده است. پروندهٔ آمریکا با خداحافظ گاری کوپر، پیرمرد و دریا، موبی‌دیک و حالا بی‌وتن نقطهٔ روشنی در شناخت آمریکا را پدیدار کرده‌است. البته رمان بی‌وتن آمریکایی نیست بلکه تنها رمان ایرانی است که به روح آمریکا، آنچنان که بایسته است پرداخته. این رمان در توضیح مهاجرت، ذات آمریکا و ایران در تاریخ رمان فارسی بی‌رقیب است.
خانم عالمی در این ویدیو از شخصیت اصلی رمان که ارمیا باشد می‌گوید. برای آقای امیرخانی که این روزها در بستر بیماری هستند آرزوی سلامتی داریم.

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

«مادر، آرامِ خانه بود؛ همان که با نگاهش غم را از دل‌ها می‌برد...
مادر همیشه ذکر می‌گفت؛ انگار خانه با صدایش می‌ایستاد.»

#از_نوشته‌ها
کتاب «منِ او»
رضا امیرخانی

میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) مبارک باد!

💡 سیمافکر؛ ویدئو رسانه فرهنگ و سیاست ایران
@simafekr_com

مادران و طفل‌ها
شیار ۱۴۳


دیدن مادر اولین رابطه انسانی‌ است که هر کودک با جهان بیرون تجربه می‌کند. مادر رابطه‌ای بی‌اندازه عمیق با حیات انسان دارد و دلواپسی و نگرانی‌ای که مادران همیشه برای طفل خود دارند، شمه‌ای از آن رابطه اصیل است.
در نظر مادران، فرزندان همیشه کودکانی هستند که باید مواظب‌شان باشی و وقتی بزرگ شدند و رفتند، فقط دیگر می‌شود، نگران آن‌ها بود. گویا مادران که آدم‌ها را به دنیا می‌آورند، تا همیشه کژی و راستی آن‌ها را حمل می‌کنند.

فیلم بخش‌هایی است از فیلم سینمایی شیار ۱۴۳ که داستان‌ش درباره رابطه مادر و پسر است. پسر پس از آخرین دیدار، هرگز بر نمی‌گردد و برای مادر، دل‌نگرانی بدل به دلتنگی‌ای عمیق و پرناشدنی می‌شود که تمام وجود او را طی سالیان در بر می‌گیرد.

💡 سیمافکر؛ ویدئو رسانه فرهنگ و سیاست ایران
@simafekr_com

با نهایت تاثر و تألم درگذشت مادر گرامی همکارمان آقای محمد حسین نجابت را به ایشان تسلیت گفته و از خداوند متعال برای آن مرحومه مغفرت و رحمت طلب می‌نماییم.


💡تحریریه سیمافکر
@simafekr_com

انقلاب معمولی

ابومحمد الجولانی - ۲۰۲۵

💡 سیمافکر؛ ویدئو رسانه فرهنگ و سیاست ایران
@simafekr_com

از دست رفتن سوریه فقط به معنای از دست رفتن پل ارتباطی زمینی ما با لبنان یا سقوط یکی از رؤوس محور نیست. سوریه که از دست رفت، رؤیای «آزادی» و «آزادسازی» هم مخدوش شد. اگر با کشورهای حاشیه خلیج فارس، توسعه‌ی بی‌دردسر را در چشم مردم منطقه می‌کنند و ما را دعوت به مسیر تقلبی و آسان رفاه و توسعه و زیبایی می‌کنند، با برآمدن مترسکی چون «احمد الشرع» الگوی جدیدی از «آزادی» و «آزادسازی» ملت‌ها را به رخ‌مان می‌کشند و به تنها دارایی‌مان که همان ایستادگی و استقلال و آزادی‌خواهی باشد، حمله می‌کنند.

ابومحمد الجولانی تنها یک بازیگر دست‌نشانده‌ی نظم غربی نیست. جولانی نماد یک انقلاب معمولی بی‌خطر در منطقه است. چرا در اظهارات ریز و درشت جهان عرب و حتی فلسطین این همه از جولانی استقبال می‌شود و «آزادسازی» سوریه را مقدمه‌ی آزادسازی فلسطین می‌بینند؟ آیا صرف وجود یک عقبه‌ی مشترک اخوانی برای توضیح چنین استقبال‌هایی کافی است؟

جولانی پا بر شانه‌های خشم چندین ساله‌ی جهان عرب از بشار اسد گذاشت و طرحی بی‌خطر و سازمان‌‌ملل‌پسند و تقلبی از انقلاب و آزادی‌خواهی و استقلال درانداخت. آقای رئیس جمهور، احمد الشرع حتی عرضه ندارد تمامیت سرزمینی کشورش را حفظ کند، آن وقت از عملیات ردع العدوان می‌گوید و اراده‌ی انقلابی ملت سوریه در سقوط اسد. غلبه‌ی مضحک ۱۱ روزه‌‌ی جولانی بر اسد همان‌قدر خنده‌آور است که ادعای بازپس‌گیری سرزمین‌های اشغالی سوریه از اسرائیل به وسیله‌ی مذاکرات صلح! جولانی که از استقلال سوریه دم می‌زند، وقتی از جنایات نظام سابق (اسد) یاد می‌‌کند نه تنها به راحتی پذیرای دخالت خارجی است، بلکه مشروعیت تمام فعالیت‌های امروز خودش را هم بر استانداردهای خارجی استوار می‌کند.

خطر جولانی بیش از آن که در قطع ارتباط زمینی ایران با لبنان باشد، در این طرحی است که از مبارزه و سیاست به ملت‌های منطقه ارائه می‌دهد. عدم حاکمیت مطلق جولانی بر سرزمین سوریه به هر حال امکان حداقلی ارتباط مخفیانه با لبنان را فراهم می‌کند اما چیزی که قابل جبران نیست، هرز رفتن تمام نیرویی است که طی سالیان در جان و دل ملت‌های مقاوم منطقه در مبارزه با اسرائیل انباشت شده است.

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

مجالِ حیرت

سید محمدرضا بهشتی- شهریور ۱۴۰۴


💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

هر چیزی سرآغازی دارد، اما این سرآغازِ راستین، یا آن‌گونه که یونانیان می‌گفتند «آرخه»، تا چه ژرفایی در دلِ تاریخ و هستی به عقب می‌رود؟ هرچند چنگ انداختن به سرآغازِ مطلق، همواره از دستِ آدمی می‌گریزد، اما انسان، این موجودِ پرسشگر، دست از جستجوی آن نمی‌کشد. انسانِ یونانی با واژه‌ی پرطنینِ «آرخه» به استقبالِ درکِ سرمنشاء و مبدأ چیزها می‌رود.

«آرخه» به مثابه اصلِ حاکم، آن نیرویی است که بر چیزها سیطره دارد و سبب می‌شود تا آن‌ها در چارچوبی مشخص، تعیّن یابند و مسیرِ بالندگیِ خود را بیابند؛ گویی آغازگر، همچنان بر آنچه آغاز کرده، فرمان می‌راند.

آرخه چنانکه افلاطون و ارسطو می‌گفتند همان «حیرت» است. حیرت، صرفاً یک هیجانِ روان‌شناختی زودگذر نیست؛ بلکه همان توقفِ بنیادینی است که جریانِ بدیهی‌انگاشته‌شده‌یِ زندگیِ روزمره را قطع می‌کند. حیرت به مثابه آرخه، بر ذهنِ فیلسوف فرمان می‌راند و به او دستور می‌دهد که دیگر نمی‌تواند جهان را همین‌طور که هست بپذیرد.


فیلم بخشی است از سخنرانی دکتر سید محمد رضا بهشتی، استاد فلسفه در مدرسه «بادبان»، دانشگاه صنعتی شریف، ۲۵ شهریور ۱۴۰۴.

فیلم کامل را در سایت سیمافکر تماشا کنید.


@baaadban

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

مسألهٔ معاصرت

سید علی خامنه‌ای- ۱۳۶۴

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com.

اینکه حوزه علمیه به عنوان نهاد سنتی علم در ایران، باید در مسائل سیاسی یا علمی روز، ورود کند، موضوعی همواره محل مناقشه بوده و مخالفانی سرسخت در بیرون و داخل حوزه داشته است. با وجود این، حوزه علمیه چه قبل و چه بعد از تاسیس حوزه علمیه قم (۱۳۰۰ هجری) همواره کانون اتفاقات و توجهات سیاسی بوده است. اوج این ماجرا فتوای تحریم تنباکو است که حوزه را طرف اصلی درگیری‌های سیاسی قرار می‌دهد و مهمترین مسئله آن کوتاه کردن دست بیگانگان از ایران و سایر ممالک اسلامی است.
تاریخ طولانی مبارزات نشان داد در ایران، این حوزه علمیه است که خاستگاه علمی و مردمی را به شکل همزمان و قدرتمند می‌تواند در کار استقلال ایران بیاورد.

در میان چهره‌های حوزوی برخی بودند که با درکی خاص از معاصرت، در کار علمی وارد می‌شدند و از قضا با وجود توجهی تام به اصول دینی و سنتی حوزه، در مسائل روز نیز پیشرو بودند.
رهبر انقلاب در سخنرانی سال ۱۳۶۴ به مناسبت گرامیداشت ش.ه..ی.د محمد مفتح بر این جنبه از تلاش و مجاهدت این بزرگان تاکید می‌کنند. جنبه‌ای که چهره‌هایی نظیر بهشتی، مطهری و مفتح را در مرز کشف اسلام به نحوی معاصر و پیشرو قرار داده است. و حیرت انگیز ان‌که همین افراد نخستین ش‌..ه‌...دای نهضت بوده‌اند.

۲۷ آذر سالروز به شهادت رسیدن دکتر محمد مفتح به دست گروه فرقان است.

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

پیروزی ما در تفاوت ماست

تمیم البرغوثی - پادکست أثیر


💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

هنوز ماجرای ۷ اکتبر شروع نشده بود که تمیم البرغوثی گفت: «آزادسازی فلسطین از بحر تا نهر، از رود تا دریا، یعنی تمام سرزمین فلسطین ممکن است!» طوفان که شروع شد تمیم گفت: «آزادسازی آغاز شد!» حالا در این مصاحبه‌ی مفصل از تمیم البرغوثی سوال می‌شود که چرا این جمله را گفتی؟ آیا با این همه هزینه و خسارات جبران‌ناپذیر در گفتن این جمله عجله نکردی؟

البرغوثی توضیح می‌دهد که چیزی که تمام تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها و واقعیات را برمی‌گرداند، شیوه‌ی متفاوتی است که مبارزان مقاومت در تمام محور پیش گرفته‌اند؛ شیوه‌ای که تمام‌شدنی نیست و برای دشمن به این راحتی‌ها دفع‌شدنی نیست. سال ۱۹۶۷، فقط ۶ روز کافی بود تا اسرائیل تمام صحرای سینا را اشغال کند و مصر را وادار به تسلیم کند و مصر هنوز تسلیمِ اسرائیل است. اما نزدیک دو سال در غزه ماند و هر چه تخریب کرد و قتل‌عام کرد و جنایت کرد، نتوانست تسلط کامل پیدا کند. این به خاطر قدرت فنی و تجهیزاتی مقاومت نیست. به خاطر نحوه‌ی بودن تک تک نیروهای انسانی مقاومت است.

تمیم می‌گوید نمی‌توان با دولت‌هایی که استعمار از زمان توافق سایکس‌پیکو برای ما درست کرده و با روش‌های نظامی‌ای که استعمار به ما آموزش داده به جنگ استعمار رفت. ما باید مثل همین نیروهای فدایی مقاومت، روی تمدن و خلاقیت خودمان بایستیم؛ اما چیزی که به چشم تمیم به عنوان کسی که نظاره‌گر خط مقدم جبهات است، نمی‌آید، پشتوانه‌ای است که این نیروهای فدایی دارند و آن وجود دولتی چون ایران است. ایران چه به عنوان یک نیروی الهام‌بخش و چه به عنوان نیرویی لوجستیک حضورش برای بقای این نیروهای فدایی ضروری است. گویا برای آزادسازی فلسطین تنها نیاز به شیوه‌های متفاوت و خلاقانه‌ی جنگیدن نداریم، بلکه نیاز به شیوه‌ی متفاوتی از دولت هم داریم که ابدا ریشه‌ای در جغرافیای استعماری نداشته باشد.

فیلم بخشی است از گفتگوی مفصل پادکست أثیر با تمیم البرغوثی با عنوان «لماذا تحریرها کلها ممکن؟».

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

همه چیز برای فروش

گفتگوی اختصاصی سیمافکر با حسن نیلی- آذر ۱۴۰۴


💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

اهالی خاورمیانه و مردم جهان، فرصت این را یافتند تا در طول ۱۲ روز نبرد مستقیم و مداوم ایران با رژیم صهیونیستی، هر آنچه که شنیده بودند را به چشم تماشا کنند.
علم و تکنولوژی در ایران، وضعیتی کاملا متفاوت و منحصر به فرد در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه غرب آسیا دارد.
پیشرفت علم در ایران معاصر، همواره مقارن با جنگ و تحریم و فشارهای همه جانبه بوده است. این واقعیت، در جنگ ۱۲ روزه، خود را به هر کسی که طرح دیگری از علم را در خاورمیانه دنبال می‌کند، تحمیل نمود. همچنان که پیش از آن با هسته‌ای شدن ایران طلیعه‌های این واقعیت برای جهانیان نمایان شده بود.
این موقعیت استثنایی علم در ایران، به خلق جاذبه‌ای برای جوانان غرب آسیا منجر شده است. جاذبه‌ای که بسیاری را بر آن داشته تا به قافله علم در ایران ملحق شوند و به جای مهاجرت به کشورهای اروپایی-آمریکایی، یا دولت‌هایی که مصداق توسعه یافتگی در غرب آسیا هستند، به ایران مهاجرت تحصیلی نمایند.
اما سرنوشت این اشتیاق برای "علم ایرانی" در حال حاضر به کدام سمت پیش می‌رود؟
در این گفتگو از سرنوشت تلخی که برای این جاذبه و وجاهت علم، در حال رقم خوردن هست می‌شنویم.
جایی که فقر ایده و درک از علم، در متفکرین علوم و حتی تصمیم‌گیران امر علمی در ایران، منتهی شده است به مصرف علم به مثابه منبع مناسب صادرات و کسب درآمد از طریق فروش مدرک و اعتبار به جوانان مشتاق دیگر کشور های منطقه.

گفتگوی اختصاصی سیمافکر با حسن نیلی،
مدیر مجله نقد نامه علوم انسانی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و علوم انسانی در سایت سیمافکر


💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com

خطر ایران استراتژیک

گفتگوی اختصاصی سیمافکر با محمدمهدی میرزایی‌پور - آبان ۱۴۰۴

در گفتگویی که با محمدمهدی میرزایی‌پور داشتیم، تلاش کردیم به این بپردازیم که ایران چیست و این ایران در چه بازه‌هایی از تاریخ بر پا شده و ایستاده است. میرزایی‌پور توضیح داد که ایران مثل بسیاری از کشورها نیست که به نحوی تصادفی یا انتخابی با مجموعه‌ی دقیقی از ساکنین و سرزمین و منافع ملی و... مواجه باشد و آن گاه از دست رفتنش هم معنای خاصی نداشته باشد. ایران کشوری است که در جهان امروز، تاریخ را نگه می‌دارد. ایران نامی است که خود در پس و پشت منافع و... قرار دارد و حافظ معنادار ماندن تمام نام‌هاست.

💡هر فیلم آغاز یک گفتگوست...
@simafekr_com