مفاهیم اساسی در اپیدمیولوژی: RR، OR و PR (شاخص‌های قوت ارتباط)

ببینید، این سه تا شاخص، همه قراره یه کار رو انجام بدن: بگن که آیا اون عامل خطری که داریم بررسی می‌کنیم (مثلاً سیگار یا رژیم غذایی) با اون پیامد (مثلاً سرطان یا چاقی) چقدر ارتباط قوی‌ای داره. به این‌ها میگیم «شاخص‌های قوت ارتباط» (Measures of Association).

۱. خطر نسبی (RR - Relative Risk): شاه شاخص‌ها 👑
این شاخص رو میشه گفت که بهترین و مستقیم‌ترین راه برای نشون دادن خطره. RR میاد میگه: "خطر بیمار شدن توی کسایی که عامل خطر رو داشتن، چند برابر کسایی بوده که نداشتن؟" مثلاً اگه RR = 3 دربیاد، یعنی طرف سه برابر بیشتر ریسک داشته که مریض بشه.
• کجا استفاده میشه؟ RR فقط توی مطالعات کوهورت (Cohort Study) قابل محاسبه‌ است. چون ما تو کوهورت، آدما رو از اول کار که سالمن، دنبال می‌کنیم و می‌بینیم چند نفرشون در آینده مریض میشن؛ یعنی دقیقاً می‌تونیم «بروز» (Incidence) بیماری رو اندازه بگیریم.
• نکته دوستانه: RR چون مستقیماً خطر رو میگه و نیاز به پیگیری داره، از نظر اثبات علیت (Cause-Effect) از همه قوی‌تره.

۲. نسبت شانس (OR - Odds Ratio): ستاره مطالعات مورد-شاهدی ⭐
نسبت شانس یه کم پیچیده‌تره، اما فوق‌العاده کاربردی. OR میاد میگه: "شانس اینکه یه فرد بیمار (Case) توی گذشته در معرض عامل خطر بوده باشه، چند برابر شانس یه فرد سالمه (Control) که در معرض اون عامل خطر بوده؟"
• کجا استفاده میشه؟ OR شاخص اصلی مطالعات مورد-شاهدی (Case-Control Study) هست. چون تو این مطالعات ما از بیماری شروع می‌کنیم و به عقب نگاه می‌کنیم (گذشته‌نگر)، نمی‌تونیم بروز رو اندازه بگیریم. پس مجبوریم از شانس (Odds) استفاده کنیم که بر اساس فراوانی مواجهه در دو گروه بیمار و سالم حساب میشه.
• نکته حیاتی: اگر بیماری ما نادر باشه (که معمولاً توی کیس-کنترل‌ها همینطوره)، خوشبختانه مقدار OR خیلی شبیه به RR درمیاد! یعنی OR یه تقریب عالی از RR برای بیماری‌های نادر بهمون میده. اما اگه بیماری شایع باشه، OR، مقدار RR رو زیادی گنده نشون میده و باید حواسمون باشه. 😅

۳. نسبت شیوع (PR - Prevalence Ratio): ابزار مطالعات مقطعی 🧭
این شاخص میگه: "شیوع (تعداد کل موارد موجود) بیماری توی گروه مواجهه‌یافته، چند برابر شیوع اون توی گروه مواجهه‌نیافته است؟"
• کجا استفاده میشه؟ PR ابزار اصلی مطالعات مقطعی (Cross-Sectional Study) هست. تو این طرح‌ها، ما فقط توی یه «برش زمانی» به جمعیت نگاه می‌کنیم و مواجهه و بیماری رو همزمان اندازه می‌گیریم.
• نکته کلیدی: PR یه "شاخص ارتباط"ه، نه لزوماً "شاخص خطر"! چون ما همزمان داده‌ها رو جمع کردیم، نمی‌تونیم با قطعیت بگیم اول مواجهه اتفاق افتاده و بعد بیماری. به خاطر همین، PR برای اثبات علیت، ضعیف‌ترین گزینه بین این سه تاست، ولی برای توصیف وضعیت موجود عالیه. 👍

حرف آخر: به چه دردی می‌خورن؟ 🤔
این شاخص‌ها به ما یه عدد واحد میدن که بفهمیم آیا اصلاً ارزش داره که برای یه عامل خطر، کلی پول و انرژی خرج کنیم یا نه. اگه عدد (RR, OR, PR) خیلی بالاتر از ۱ باشه، یعنی ارتباط قویه و باید بریم سراغش! خلاصه که این‌ها، زبان آمار رو برای پژوهشگرها معنی می‌کنن تا بتونیم تصمیم‌های درمانی یا پیشگیری درست بگیریم. 💡

- تیم تولید محتوای کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی 🌱

✅ ✅ آکادمی پژوهشی دکتر سابمیت تحت نظر مجموعه آموزشی نیو وبینار با بهره گیری از اساتید مجرب در راستای رفع دغدغه های پژوهشی شما دانشجویان گرامی ایجاد شده است‌.


🎁 همراه با تخفیف ویژه دانشجویی 🎁


🟠 مشاوره و نگارش پروپوزال تمامی رشته ها و مقاطع مختلف و ثبت آن در سامانه پژوهشی دانشگاه مربوطه


⭕️ اکسپت مقاله علمی پژوهشی فوری و تضمینی

⭕️ اکسپت مقاله همایشی فوری

🟡 مشاوره و نگارش پایان نامه تمامی رشته ها (( کارشناسی ، ارشد ، دکترا علوم مهندسی علوم پزشکی ، علوم انسانی ، هنر ومعماری ))

🟡 نگارش انواع مقالات داخلی و خارجی (isi)

🟠 استخراج مقاله از پایان نامه و رساله


🟠 ویراستاری پایان نامه و ادیت مقاله


🟡 سابمیت مقاله در ژورنال داخلی و خارجی


🟡 تهیه پاورپوینت حرفه ای برای دفاع پایان نامه و پروژه درسی


🟡 رفرنس نویسی و اندنوت کردن رفرنس ها


🎁 به هنگام ثبت درخواست پروژه ی خود ، کد تخفیف  k500را ارسال نمایید و از تخفیف ویژه بهره مند شوید.


📌جهت هماهنگی و انجام پروژه ها به آیدی زیر در تلگرام یا ایتا پیام دهید.👇

💬@DOCTOR_SUBMIT


📢📢 جهت اطلاع از دوره های آموزشی کشور عضو کانال زیر شوید 👇

https://news.1rj.ru/str/new_wbinar

✨کمیته دانشجویی توسعه آموزش دانشگاه علوم پزشکی ایلام با همکاری کمیته دانشجویی توسعه آموزش دانشگاه های اسد آباد و کرمانشاه برگزار میکند:

⭐️کارگاه آموزش طراحی پوستر با canva

🧑‍🏫مدرس:آقای محمد نبی محبی راد

📅 بيست و يكم آبان

🕰️ساعت ١٩

💰هزینه: رایگان

دریافت لینک و اطلاعات بیشتر:

@ilamscmed
@SCMED_asaums
@Scmed_kums

📢 دعوت به مشارکت پژوهشی
پژوهشی با عنوان «ارزیابی سطح سواد سلامتِ دانشجویان علوم پزشکی شمال غرب کشور در رابطه با تأثیر تغییرات اقلیمی بر سلامت عمومی» در حال اجراست.
پاسخ‌های ارزشمند شما نقش مهمی در شناسایی میزان آگاهی و آمادگی جامعه دانشگاهی در برابر چالش‌های اقلیمی دارد.
⏳ تکمیل پرسشنامه تنها چند دقیقه زمان می‌برد، اما گامی مؤثر در جهت ارتقای سلامت و پایداری محیط‌زیست است.
https://survey.porsline.ir/s/ETx1eJcP

🔷آموزش صفر تا صد spss برای پژوهشگران + سرتیفیکت انگلیسی!

🔸ارائه فایل ویدیویی ضبط شده
🔸بیش از 9 ساعت آموزش
🔸ارائه سرتیفیکیت انگلیسی قابل استعلام
🔸دسترسی نامحدود و امکان دانلود
🔸پاسخ به تمام سوالات و اشکالات شما
🔸تضمین بازگشت وجه درصورت نارضایتی


🔺هزینه‌ی ثبت‌نام:
739/000 تومان

به مدت محدود با کدتخفیف kc313 فقط با پرداخت 221/000 تومان ثبت‌نام کنید.


کدتخفیف ویژه ثبت‌نام:
✅ kc313



🔺به شرکت کنندگان این دوره، گواهی انگلیسی شرکت در دوره اعطا خواهد شد.

🔺این دوره پشتیبانی دائمی پاسخ به سوالات شما با عضویت در گروه ویژه دانش آموختگان را دارد.


🔸اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
https://zhivaramoozan.com/?p=1894
https://zhivaramoozan.com/?p=1894



@zhivaramoozan | ژیوارآموزان

🔹انجمن علمی دانشجویی هوش مصنوعی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برگزار میکند:

🎓✨ از دانش تا افتخار!

🔺مسیر تبدیل شدن به دانشجوی نمونه، پژوهشگر برتر و نخبگان ملی را بشناس!
▫️در این دوره یاد می‌گیری چطور قدم‌به‌قدم امتیاز بگیری، مدارکت را درست آماده کنی و به افتخارات کشوری برسی.
📚 فرصتی برای ساخت آینده‌ای افتخارآفرین!

👩‍🏫 مدرس: زهرا اسدی

▫️دانشجوی نمونه کشوری، برگزیده جایزه نخبگان البرز و دانشجوی برجسته کشوری

🕰 زمان: دوشنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۴، ساعت ۱۹ تا ۲۱
🛑 بصورت مجازی در بستر اسکای روم

💥به صورت رایگان

📍 یاد بگیر چطور مسیرت رو از امروز تا افتخار هموار کنی!

📅 هم‌اکنون ثبت‌نام کن و گام اول افتخار را بردار.
https://survey.porsline.ir/s/vRTrhSI

🆔@AI_AJUMS

📚 عنوان پروپوزال و عنوان مقاله چه فرقی دارن؟

خیلی از دانشجوها فکر می‌کنن عنوان پروپوزال همون عنوان مقاله‌ست،
اما در واقع این دو تا هدف و لحن کاملاً متفاوت دارن 🎯

✨ اول فرق در “زمان”
عنوان پروپوزال قبل از انجام پژوهش نوشته میشه،
در حالی که عنوان مقاله بعد از اتمام پژوهش و تحلیل نتایج نهایی شکل می‌گیره.
📅 یعنی یکی بیانگر «آنچه می‌خواهیم انجام دهیم» و دیگری «آنچه انجام داده‌ایم» است.

✨ دوم فرق در “قطعیت”
در عنوان پروپوزال معمولاً از واژه‌های کلی یا آینده‌محور استفاده میشه مثل:
«بررسی رابطه‌ی...» یا «تعیین تأثیر...»
اما در مقاله، چون نتایج مشخص شدن، عنوان باید قطعی‌تر و دقیق‌تر باشه.

✨ سوم فرق در “دامنه‌ی تمرکز”
عنوان پروپوزال معمولاً بازتره چون هنوز جهت دقیق داده‌ها مشخص نیست.
اما در مقاله باید عنوان دقیقاً منطبق با نتایج به‌دست‌آمده باشه.

✨ چهارم فرق در “ساختار کلمات”
در عنوان پروپوزال معمولاً از اصطلاحات عمومی‌تر استفاده میشه تا طرح برای داوران قابل درک باشه.
اما در مقاله، باید از اصطلاحات تخصصی‌تر، دقیق‌تر و علمی‌تر استفاده بشه چون داوران مجلات متخصص همان حوزه‌ان.
📖 در واقع پروپوزال مخاطبش کمیته است، مقاله مخاطبش جامعه‌ی علمی بین‌المللی.

✨ پنجم فرق در “طول و شفافیت”
عنوان پروپوزال می‌تونه کمی طولانی‌تر باشه تا ابعاد مطالعه روشن بشه.
ولی عنوان مقاله باید کوتاه، شفاف و جلب‌توجه‌کننده باشه (اغلب زیر ۱۵ کلمه).
🎯 مقاله باید در نگاه اول خواننده رو جذب کنه.

📌 جمع‌بندی:
پروپوزال وعده‌ی تحقیق رو میده،
اما مقاله نتیجه‌ی تحقیق رو گزارش می‌کنه.
💡 بنابراین عنوان پروپوزال «پیش‌نگر» و عنوان مقاله «پس‌نگر»ه؛
اولی بازتاب نیت پژوهشگره، دومی بازتاب یافته‌ها و واقعیت داده‌ها.

- تیم تولید محتوای کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی 🌱

‼️‼️ آخرین مهلت ثبت نام


🖥️ دوره ICDL (مهارت های هفت گانه کامپیوتر‌)


🟡Excel
🟡Powerpoint
🟡Windows
🟡Word
🟡Access
🟡فناوری اطلاعات
🟡اطلاعات و ارتباطات


✅تمامی سازمان ها برای استخدام نیروهای خود برخورداری از قابلیت کار با رایانه را یکی از معیارهای مهم در مراحل جذب نیرو مورد نظر قرار می دهند.
از این رو دوره ICDL برای یادگیری اصول برای دانش پذیران طراحی شده است.

💎با گذراندن دوره ICDL می‌توانید به خوبی کار با کامپیوتر را بیاموزید و ضمن بهبود رزومه خود،برای ورود به بازار کار آماده شوید.


🗓شنبه، دوشنبه و چهارشنبه ها

ساعت  ۱۸  الی  ۲۰

( شروع از  ۲۶  آبان )

به مدت  ۵۰  ساعت


📜اعطای گواهینامه معتبر از دانشگاه اردبیل


🔗دوره بصورت مجازی برگزار می شود.
(محتوای جلسات نیز در اختیار شما قرار می گیرد)


🔹شهریه با اعمال کدتخفیف:
فقط ۷۹۸ تومان(در صورت ثبت نام گروهی  ۳  نفره شهریه هر نفر فقط ۶۹۸ تومان و ثبت نام گروهی حداقل  ۶  نفره شهریه هر نفر فقط ۵۹۸ تومان)


🎁کدتخفیف:  k100


📎جهت ثبت نام انفرادی از لینک

 https://www.newwebinar.ir/s/1363

اقدام نمایید و جهت ثبت نام گروهی به آیدی ( @new_webinar ) پیام دهید.

#icdl

‼️‼️ آخرین مهلت ثبت نام


💡💡 دوره صفر تا صد آمادگی آزمون MHLE وزارت بهداشت


📚 آموزش تمامی مهارت‌های آزمون :

🟥 Listening

🟥 Reading

🟥 Vocabulary

🟥 Grammar


‼️ ظرفیت باقی مانده محدود است.


🔹 شهریه دوره با اعمال کدتخفیف :

فقط ۷۹۸ تومان ( در صورت ثبت نام گروهی  ۳  نفره شهریه هر نفر فقط ۶۹۸ تومان و ثبت نام گروهی حداقل  ۶  نفره شهریه هر نفر فقط ۵۹۸ تومان )


🗓 زمان : یکشنبه ها ، سه شنبه ها و پنجشنبه ها

ساعت  ۱۸  الی  ۲۰

( شروع کلاس ها از   ۲۲   آبان ماه )

(‌ به مدت  ۱۶  ساعت )


📜 اعطای گواهینامه معتبر از دانشگاه اردبیل


🔗 دوره بصورت مجازی برگزار می شود.
( بعد از برگزاری هر جلسه آنلاین ، محتوای جلسه نیز در اختیار افراد ثبت نامی قرار خواهد گرفت. )


🎁 کدتخفیف :  k303


📎 لینک ثبت نام انفرادی 👇

 https://www.newwebinar.ir/s/1373

و جهت ثبت نام گروهی به آیدی ( @new_webinar ) پیام دهید.


#mhle
#زبان_انگلیسی

#گزارش

به اطلاع عزیزان میرساند پنجمین جلسه از مدرسه کشوری راز‌های مقاله‌نویسی در علوم پزشکی: از ایده تا چاپ تحت عنوان «متریال و متد : نگارش دقیق و شفاف » در روز دوشنبه ۱۹ آبان ماه  ۱۴۰۴ توسط کمیته های تحقیقات دانشجویی و فناوری دانشکده پرستاری  گرمی با همکاری کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی نیشابور به مدت ۲ ساعت به صورت مجازی در بستر اسکای روم برگزار شد.

از مدرس محترم کارگاه، دکتر علی هادیانفر ، بابت تدریس کامل و دقیق کمال تشکر را داریم.
از حضور تمام شرکت کنندگان در این کارگاه نیز صمیمانه قدردانی می‌نماییم.


📍روابط عمومی کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی

🆔 @src_germi

#کارگاه

☘️انجمن علمی دانشجویی تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه جندی‌شاپور اهواز برگزار می‌کنند:

🔺دوره ICDL پیشرفته💻

🔹پروژه‌محور

👨🏻‍💻مدرس : مهندس امیربهادر غلامی

▪️مدرس چندین دوره ICDL پیشرفته در دانشگاه های مطرح ایران
▫️سابقه تدریس‌ در بسیاری از موسسات مطرح کشور

⌚️ تاریخ و زمان برگزاری:
📆5، 6، 12 و 13 آذر ماه 1404

🪩به‌صورت مجازی در بستر اسکای‌روم

💳 هزینه ثبتنام دوره :
349 هزار تومان
🔥برای دانشجویان فقط 279 هزارتومان
💥239 هزار تومان برای ثبت‌نام گروهی بالای 3 نفر

♨️همراه با صدور گواهی دو زبانه♨️


⚡️ در انتهای دوره، فیلم ضبط شده در اختیار شرکت کنندگان قرار می‌گیرد.

📝برای ثبت‌نام و کسب اطلاعات بیشتر:

🖌 @ajums_nut_admin

🆔Telegram
🆔Instagram

🔷آموزش صفر تا صد spss برای پژوهشگران + سرتیفیکت انگلیسی!

🔸ارائه فایل ویدیویی ضبط شده
🔸بیش از 9 ساعت آموزش
🔸ارائه سرتیفیکیت انگلیسی قابل استعلام
🔸دسترسی نامحدود و امکان دانلود
🔸پاسخ به تمام سوالات و اشکالات شما
🔸تضمین بازگشت وجه درصورت نارضایتی


🔺هزینه‌ی ثبت‌نام:
739/000 تومان

به مدت محدود با کدتخفیف fv341 فقط با پرداخت 221/000 تومان ثبت‌نام کنید.


کدتخفیف ویژه ثبت‌نام:
✅ fv341



🔺به شرکت کنندگان این دوره، گواهی انگلیسی شرکت در دوره اعطا خواهد شد.

🔺این دوره پشتیبانی دائمی پاسخ به سوالات شما با عضویت در گروه ویژه دانش آموختگان را دارد.


🔸اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
https://zhivaramoozan.com/?p=1894
https://zhivaramoozan.com/?p=1894



@zhivaramoozan | ژیوارآموزان

🔹آموزش تندخوانی و تقویت حافظه - چطور سریعتر مطالعه کنیم و بیشتر یادبگیریم؟

شما هم از یادنگرفتن مطالبی که میخوانید یا فراموش کردن آن‌ها کلافه می‌شوید؟ کل جزوه را یک یا چند بار میخوانید و بعد میفهمید که قسمت‌های اول را فراموش کرده‌اید؟ یا اینقدر کند میخوانید که به همه مطالب نمیرسید؟

علاج این مشکلات تندخوان شدن است، در دوره‌ی تندخوانی و تقویت حافظه ژیوارآموزان، در ۲۱ جلسه یادمیگیرید که سریعتر مطالعه کنید و بیشتر از همیشه مطالب را یادتان بماند. این دوره کلید موفقیت شما در ترم‌های بعد و آزمون‌های پیش رویتان خواهد بود.


🔺هزینه‌ی ثبت‌نام:

649/000 تومان

به مدت محدود با کدتخفیف da355 فقط با پرداخت 194/000 تومان ثبت‌نام کنید.


کدتخفیف ویژه ثبت‌نام:
✅ da355


🔺به شرکت کنندگان این دوره، گواهی انگلیسی شرکت در دوره اعطا خواهد شد.



🔸اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
https://zhivaramoozan.com/?p=38202

محتوای این دوره:
۲۱ ویدیو و درمجموع ۴ ساعت و ۲۷ دقیقه

✨ کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشکده پیراپزشکی،
با همکاری آزمایشگاه جامع تحقیقات و مرکز تحقیقات ایمونولوژی سرطان و ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل برگزار می‌کند:

مدرسه تکنیک‌های آزمایشگاهی

🔬 Lab School🔬

📚 مجموعه‌ای از کارگاه‌های تخصصی و کاربردی:

1️⃣ کارگاه مبانی PCR
👨🏻‍🏫 مدرس: دکتر پوریا قلی‌زاده

2️⃣ کارگاه Real-Time PCR
👨🏻‍🏫 مدرس: دکتر پوریا قلی‌زاده

3️⃣ کارگاه طراحی پرایمر
👨🏻‍🏫 مدرس: دکتر فرهاد جدی

4️⃣ کارگاه ELISA
👨🏻‍🏫 مدرس: دکتر مهدی اصغری وسطی کلایی

5️⃣ کارگاه مبانی کشت سلولی
👩🏻‍🏫 مدرس: دکتر شهناز حسین‌زاده

⚗️ فرصتی استثنایی برای یادگیری تکنیک‌های پایه و پیشرفته‌ی آزمایشگاهی از اساتید برجسته‌ی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل

🧾 ثبت‌نام برای هر کارگاه بطور مجزا اعلام می‌شود‌.

📍 ظرفیت محدود | ⏰ اولویت با ثبت‌نام زودتر


🔗 ثبت نام در کارگاه ها در پوستر های جداگانه اطلاع رسانی خواهد شد. دانشجویان علاقه مند می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر به آیدی زیر مراجعه کنند:

@samabaradaran


🆔️@research_co
🆔️@research_co
🆔️@research_co

📘 چطور متغیر واسط و مخدوش‌کننده را تشخیص بدیم؟

گاهی در پژوهش، یه رابطه ساده مثل "استرس باعث کاهش عملکرد تحصیلی میشه" به ظاهر واضحه، اما پشتش ممکنه متغیرهایی پنهان باشن که مسیر رابطه رو عوض می‌کنن یا حتی اشتباه نشون میدن. اینجاست که دونستن تفاوت بین متغیر واسط و مخدوش‌کننده خیلی مهمه 👇

🔹 متغیر مخدوش‌کننده (Confounder)
یعنی متغیری که قبل از متغیر مستقل (X) اتفاق می‌افته و روی هر دو X و Y اثر داره.
به زبان ساده، یه عامل پنهان که باعث میشه رابطه‌ی بین X و Y «غلط یا اغراق‌آمیز» دیده بشه.
🧠 مثال:
میگیم "کسانی که قهوه می‌نوشن، بیشتر دچار بیماری قلبی میشن."
اما ممکنه سن یا سیگارکشیدن هم در کار باشه؛ چون افراد مسن یا سیگاری بیشتر قهوه می‌خورن و هم بیماری قلبی بیشتری دارن.
پس سن یا سیگار متغیر مخدوش‌کننده‌ست.
✅ راه درست: در تحلیل آماری، این متغیر رو باید «کنترل» کنیم (مثلاً با وارد کردنش در مدل رگرسیون یا استفاده از نمره تمایل).

🔹 متغیر واسط (Mediator)
متغیریه که بعد از X اتفاق می‌افته و نشون میده "چطور" X روی Y اثر می‌ذاره.
یعنی خودش «پل ارتباطی» بین اون دوئه.
🧠 مثال:
ورزش (X) 👈🏻 کاهش استرس (M) 👈🏻 بهبود خواب (Y)
اینجا «کاهش استرس» متغیر واسطه، چون بخشی از اثر ورزش از اون مسیر می‌گذره.
❗ نکته: اگه بخوای اثر کلی ورزش روی خواب رو بدونی، نباید واسط رو کنترل کنی چون مسیر اثر رو قطع می‌کنی.
اما اگه بخوای بدونی چقدر از اثر ورزش به خاطر کاهش استرسه، اون‌وقت باید تحلیل میانجی‌گری انجام بدی.

🚫 متغیر برخوردگر (Collider)
یه تله‌ی پنهان!
اگه یه متغیر تحت‌تأثیر X و یه عامل دیگه باشه، کنترلش ممکنه رابطه‌ی کاذب بین X و Y بسازه.
مثلاً بستری‌شدن در بیمارستان ممکنه هم به‌خاطر بیماری باشه هم درمان خاص و کنترلش گاهی باعث نتیجه‌ی اشتباه میشه.

✏️ راه‌حل ساده: نقشه‌ی رابطه‌ها رو بکش!
قبل از تحلیل، روابط بین متغیرها رو روی کاغذ بکش (بهش میگن نمودار علّی یا DAG).
با این کار می‌فهمی:
چی قبل از چی اتفاق می‌افته؟
کدوم مسیرها واقعی و کدوم ساختگی‌ان؟
روی چی باید کنترل کنی و روی چی نه.

🔗 ابزار رایگان برای رسم DAG: www.dagitty.net

📌 جمع‌بندی سریع
• متغیر مخدوش‌کننده قبل از متغیر اصلی است و باید کنترل شود تا رابطه‌ی واقعی پیدا شود.
• متغیر واسط بعد از متغیر اصلی است و نشان می‌دهد اثر از چه طریقی منتقل می‌شود، نه اینکه باید حذف شود.
• متغیر برخوردگر، همان دامی است که با کنترل اشتباه، نتایج پژوهش را به‌کلی تغییر می‌دهد.

- تیم تولید محتوای کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی 🌱