سیم خاردار کشیدن پیرامون علم: سیاسی شدن دانش!

یادداشت سردبیر (Editorial) شاهین آخوندزاده، دکترای داروسازی و معاون تحقیقات وزارت بهداشت منتشرشده در مجله‌ی
Avicenna Journal of Medical Biotechnology

در سه دهه گذشته، ناشران آمریکایی تحت دستور مستقیم رئیس‌جمهور ایالات متحده، در دست‌کم دو مورد از انتشار مقالات علمی پژوهشگران ایرانی و دیگر کشورهای تحریم‌شده منع شده‌اند. به‌طور گسترده‌تر، پژوهشگران ایرانی بارها با موانع سیاسی در فرآیند داوری علمی و چاپ مقالات مواجه بوده‌اند. برخی ناشران حتی از حمایت مالی پژوهش‌هایی که با مؤسسات ایرانی در ارتباط‌اند، خودداری کرده‌اند و این اقدام را به تحریم‌ها یا فشارهای سیاسی نسبت داده‌اند.

با وجود این محدودیت‌ها، بسیاری از سردبیران مجلات علمی همچنان بر اصول بی‌طرفی علمی پایبند مانده‌اند و در برابر نفوذ سیاسی مقاومت کرده‌اند و به ارزیابی مقالات بر اساس ارزش علمی آن‌ها ادامه داده‌اند. این استقلال حرفه‌ای همواره به‌عنوان ضامن مهمی برای حفظ یکپارچگی و سلامت فرآیند داوری علمی عمل کرده است.

با این حال، تحولات اخیر نگرانی‌های اخلاقی تازه‌ای را برانگیخته است. پس از یک حمله نظامی ۱۲روزه که از سوی رژیم صهیونیستی علیه ایران انجام شد، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه ناشر اشپرینگر نیچر تصمیم گرفته است دست‌نوشته‌های پژوهشگران ایرانی را از فرآیند داوری حذف کند و تحریم‌ها را دلیل این اقدام دانسته است. در برخی موارد، حتی مقالاتی که پذیرفته شده و نسخه نهایی آن‌ها آماده چاپ بود، ناگهان بدون هیچ توضیحی از فرآیند انتشار کنار گذاشته شدند. چنین اقداماتی، هشداری جدی درباره تهدید هنجارهای نشر علمی و اصول بنیادی علم است که باید از دخالت سیاسی مصون بماند.

در حالی‌که دولت‌هایی مانند ایالات متحده و اسرائیل آشکارا از جدایی علم و سیاست سخن می‌گویند، عملکرد آن‌ها در این موارد خلاف چنین ادعایی را نشان می‌دهد و موجب نگرانی جامعه علمی شده است. به‌عنوان یک پژوهشگر ایرانی و سردبیر یک مجله بین‌المللی، من از تصمیم اخیر ناشر اشپرینگر نیچر به‌شدت متأسفم. سیاسی کردن علم نه تنها غیراخلاقی است، بلکه با ارزش‌های همکاری علمی جهانی و تولید مشترک دانش نیز در تضاد است.

نباید جنبه انسانی این مسئله را نیز فراموش کرد: بیش از ۷۰ هزار غیرنظامی در غزه کشته شده‌اند، بیش از ۴۰ بیمارستان و مرکز درمانی ویران شده و سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت در برابر این فجایع سکوت کرده‌اند. اکنون، همان‌گونه که سیم خاردار پیرامون علم کشیده می‌شود، محدودیت‌های سیاسی نیز مانعی بر سر راه گردش آزاد دانش در سراسر جهان شده است. علم، ذاتاً جهانی است و باید بدون مرز باقی بماند. پژوهشگران ایرانی علی‌رغم فشارها و تحریم‌ها، همچنان متعهد به حفظ صداقت علمی و گسترش مرزهای دانش هستند. ما باید از علم به‌عنوان ابزاری برای صلح و پیشرفت بشری دفاع کنیم، نه آن را به سلاحی در خدمت منافع سیاسی تبدیل نماییم.

بعد از جنگ ۱۲ روزه، مجلات زیر مجموعه اشپرینگر نیچر حتی بعد از پذیرش مقالات اقدام به رد آنها نموده‌اند و پیگیری‌های نویسندگان مسئول به نتیجه نرسیده است.

با توجه به محدودیتهای شدید جدید، مشکلات در مسیر دفاع دانشجویان دکتری تخصصی بالاخص علوم مرتبط با سلامت تشدید شده است.



Workshop: Contentious Topics in the History of Science

Time:
16–17 December 2025

Place:
Finnish Academy of Science and Letters (Mariankatu 5), Helsinki, Finland

📌 امروزه، هنگامی که در بحث‌های روزافزون قطبی‌شده پیرامون نقش علم در جامعه حرکت می‌کنیم، جامعهٔ علمی باید با تاریخ پیچیدهٔ «پیروزی‌گرایی علمی» (scientific triumphalism) روبه‌رو شود. بی‌تردید قرن بیستمِ طولانی شاهد دگرگونی جوامع به دست علم و بهبود چشمگیر رفاه انسانی بود. این داستان موفقیت، باوری فراگیر ایجاد کرده است که هر پرسش و هر مسئله‌ای می‌تواند از طریق گسترش مداوم دانش علمی حل شود.

اما تحولات اخیر اعتبار این روایت را با تردید روبه‌رو کرده‌اند. بحران‌های زیست‌محیطی در حال وقوع، پرسش‌های انتقادی برانگیخته‌اند دربارهٔ اینکه آیا علم واقعاً به پیشرفتی بی‌ابهام منجر شده است یا نه. در حالی که پیشرفت‌های جاری در هوش مصنوعی نمونه‌ای از دستاورد علمی به شمار می‌روند، همین دستاوردها نگرانی‌های جدی‌ای دربارهٔ پیامدهای اجتماعی گسترده‌تر ایجاد کرده‌اند. همزمان، اقتدار گفتمان علمی از سوی چارچوب‌های جایگزین به چالش کشیده شده است. از یک سو، انکار علم و شبه‌علم اعتماد عمومی به علم و سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد را فرسوده‌اند. از سوی دیگر، برخی منتقدان استدلال می‌کنند که شیوه‌های علمی—و نظام دانشگاهی در کل—نظام‌های ستم را بازتولید کرده و ساختارهای استعماری را تقویت می‌کنند.

چنین گونه‌های انتقاد به‌راحتی می‌توانند به این نتیجه‌گیری منجر شوند که علم باید—یا حتی الزاماً باید—با معرفت‌شناسی‌ها و روش‌های جایگزین جایگزین شود. ما پیشنهاد می‌کنیم که بررسی این نقدها جامعهٔ علمی را دعوت می‌کند تا با تاریخ‌های ناخوشایند بیرون از پیروزی‌گرایی علمی عمیق‌تر درگیر شود. این مباحثه‌های جاری زمانی بهتر فهمیده می‌شوند که به یاد آوریم علم همواره در کنار ایده‌های مناقشه‌برانگیز و شیوه‌های مشکل‌آفرین وجود داشته است؛ و همین می‌تواند بنیانی باشد نه برای رد کردن، بلکه برای بازاندیشی در ایده و تاریخ پیشرفت.

با تمرکز بر میراث‌های ناخوشایند و جنبه‌های تاریک گذشته، این کارگاه در نظر دارد پژوهشگرانی را گرد هم آورد که به میراث مسئله‌دار علم در طول قرن بیستم طولانی (از دههٔ ۱۸۷۰ تا امروز) علاقه‌مند هستند. ما از مورخان علم، پژوهشگران حوزهٔ مطالعات علم، فناوری و جامعه (STS)، فیلسوفان، جامعه‌شناسان و نیز اهل عمل درگیر با تاریخ انتقادی رشته‌های علمی دعوت به همکاری می‌کنیم. هدف این است که بررسی شود چگونه شیوه‌ها، شخصیت‌ها یا کشفیات علمی ممکن است با تاریخ‌های مناقشه‌برانگیز یا متناقض گره خورده باشند. همچنین امیدواریم بررسی کنیم آیا و چگونه این تاریخ‌ها اعتبار علم را به چالش کشیده‌اند و چه پاسخ‌های سازنده‌ای می‌تواند از این مواجههٔ انتقادی پدید آید.

موضوعات مورد بحث در این کنفرانس:

- مناقشه‌های اخلاقی در پژوهش‌های علمی
- نژادپرستی علمی / اصلاح‌نژادی (eugenics)
- علم و امپریالیسم / استعمار / اروپامحوری
- دانشمندان و سرمایه‌گذاران آسیب‌زا
- نفوذ شرکت‌ها بر پژوهش علمی
- درهم‌تنیدگی علم با ایدئولوژی‌های سیاسی
- تنش‌های میان اقتدار علمی و ارزش‌های دموکراتیک
- اخلاق پژوهش‌های نظامی، نظارت و حریم خصوصی
- آزمایش‌های حیوانی
- بهره‌کشی محیط‌زیست و استخراج منابع
- صداهای به حاشیه رانده‌شده و شیوه‌های طردکننده در جوامع علمی
- اخلاق آزمایش‌های انسانی / پرسش‌های اخلاقی در فناوری‌های نوظهور
- حقوق ثبت اختراع و مالکیت فکری در برابر دسترسی به درمان
- تقلب علمی

گفت‌وگوی تلوزیون اینترنتی دانشگاه تهران با آرزو اقرلو و استاد راهنمای ایشان، دکتر حنیف قلندری، پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران

مصاحبهٔ کامل، روشن شدن رابطه‌ای در تاریخ علم و گزیده‌ای از آن در اینجا.
پیوند گزارش در وبگاه دانشگاه تهران در اینجا.


انجمن علمی‌دانشجویی تاریخ علم دانشگاه تهران

مقالۀ حاضر رساله‌ای را بررسی می‌کند شامل روشی ناشناخته برای یافتن جهت قبله که آن را به محمدباقر یزدی، ریاضیدان بزرگ دوران صفوی، منسوب می‌کند. طبق این رساله، یزدی ادعا کرده بوده شهر اصفهان دارای خاصیتی است که خورشید پس از گذشت زمان ثابتی از طلوع، در جهت قبله قرار می‌گیرد. نویسندۀ رساله این ادعا را اثبات می‌کند ولی روش محاسبۀ آن مدت زمان را نمی‌گوید. در نسخ مختلف مقادیر گوناگونی برای این عدد آمده است. از این رو، محاسبات لازم برای یافتن آن را انجام می‌دهیم و نشان می‌دهیم که این اعداد کمتر از 1 ساعت با مقدار صحیح فاصله دارند و نمی‌توان مشخص کرد که کدام یک مد نظر یزدی بوده است.


https://jihs.ut.ac.ir/article_104424.html

دو نمای نزدیک و دور از دایرهای روی سطح زمین که در مناطق روی آن، خورشید پس از زمان ثابتی پس از طلوعش، در جهت قبله قرار می‌گیرد.

ولی محمدباقر یزدی چگونه این ادعا را ثابت کرده بوده است؟
https://jihs.ut.ac.ir/article_104424_b762bedab284d03eff1414e3e29b856a.pdf

The BSHS Pickstone Prize - call for nominations

Nominations are now open for the BSHS Pickstone Prize, awarded every two years to the best scholarly book in the history of science (broadly construed) in English. The Prize aims to recognize pioneering works that advance the scholarly understanding and interpretation of the scientific past. In focusing on academic books, it complements the Society’s Hughes Prize, which rewards engagement with broader audiences.  
 
Established in 2014, the prize honours the memory of our colleague Professor John Pickstone (1944-2014), whose research and teaching so keenly exemplified the scholarly virtues that we wish to celebrate with this memorial. 
The deadline for nominations is Saturday 31 January 2026 should be submitted via the following online form: https://britsochistsci.wufoo.com/forms/bshs-pickstone-prize-2026/.

مطالعات میان‌رشته‌ای: چیستی و الزامات

🎙 دکتر احمد پاکتچی

باید بدانیم کدام قسم از مطالعات به معنای دقیق کلمه میان رشته‌ای هستند و کدامیک نیستند. متأسفانه یک اخلاقی در بین ایرانیان رواج یافته است و آن مد و فشن در حوزه علم است، یعنی وقتی موضوعی باب شد، همه دوست دارند در مورد آن وارد شوند و درباره آن حرف بزنند. لذا به کار گرفتن تعبیر میان‌ رشته‌ای در جایی که دیالوگ بین یک، دو و چند رشته رخ نداده است می‌تواند بسیار خطرناک و زمینه‌ساز سوء برداشت باشد.


یکشنبه ۴ آبان ۱۴۰۴

دوستان گرامی
پژوهشگران و فارغ‌التحصیلان تاریخ علم (و دیگر رشته‌های مطالعات علم از جمله فلسفۀ علم، علم و دین و حتی تاریخ فلسفه و منطق و ...)

مجله تاریخ علم با آغوش باز پذیرای مقالات شما در همۀ زمینه‌های مرتبط با تاریخ، فلسفه، و مطالعات علم است. اگر پژوهشی در دست دارید، یا حتی یادداشتی کوتاه که فکر می‌کنید می‌تواند گفت‌وگویی علمی را به جریان بیندازد، یا اگر به تازگی کتابی خوانده‌ای که می‌خواهید آن را معرفی یا نقد کنید، خوشحال می‌شویم میزبانش باشیم.

✅ فراموش نکنید که مجلۀ تاریخ علم، فقط میزبان مقالات پژوهشی نیست، بلکه مقالات ترویجی و کوتاه و معرفی کتاب، که ممکن است نکتۀ پژوهشی نوی نداشته باشند، ولی می‌توانند برای مخاطبان مطلبی را به خوبی بیان کنند، امکان چاپ در مجله را دارند.

✍چاپ مقالات ترویجی در مجله‌ای پژوهشی، امتیاز و ارزش خود را در رزومۀ شما خواهد داشت.

🎯 ارسال و داوری مقاله در این مجله ساده‌تر و سریع‌تر از بسیاری از نشریات مشابه است، فعلاً هیچ هزینه‌ای برای بررسی یا پذیرش مقاله دریافت نمی‌شود (در حالی که هزینۀ متوسط چاپ مقاله در مجلات پژوهشی، 900هزار تومان است).

این مجله، تنها نشریۀ تخصصی تاریخ علم در ایران است، و برای حفظ امتیاز علمی‌اش باید برخی قوانین سخت‌گیرانه را رعایت کند. با این حال، هدف‌مان به هیچ وجه این نیست که کیفیت مقالات پژوهشی پایین بیاید—بلکه می‌خواهیم فضای بازتری برای مشارکت علمی فراهم کنیم.اگر دغدغه‌ای علمی دارید که دوست دارید با دیگران در میان بگذارید، اینجا جایی‌ست برای شنیده شدن و گفت‌وگوی علمی. منتظر مقالات شما هستیم.

سردبیر مجلۀ تاریخ علم
jihs.ut.ac.ir

🎵صوت جلسه «آزمایش فکری در فلسفه»

🎤سخنران: دکتر محسن زمانی

۱۴۰۴/۰۸/۲۰

◆ انجمن علمی فلسفه علم شریف

نسبی‌انگاری؛ گفت‌وگو با دکتر حسین شیخ‌رضایی

بیشترِ فیلسوفان (دست‌کم در سنت تحلیلی)، مخالف سرسخت نسبی‌انگاری هستند. آن‌ها بر این باورند که چنانچه اینطور فکر کنیم که حقیقت نسبی است و خارج از چارچوب‌ها، منظرها و فرهنگ‌ها حقیقت مطلقی وجود ندارد، اساسا مفاهیمی مانند امر اخلاقی، واقعیت علمی، فلسفه‌ورزی و حتی گفت‌وگو برای نیل به حقیقت، بخش بزرگی از معنای خود را از دست خواهد داد.
اما دکتر حسین شیخ‌رضایی فیلسوف علمی‌ست که اینطور نمی‌اندیشد.

اپیزود ۳۰ و ۳۱ پادکست فلسفه علم درباره نسبی‌انگاری است. دکتر حسین شیخ‌رضایی بر خلاف بسیاری از فیلسوفان سنت تحلیلی فهمی همدلانه‌تری از نسبی‌انگاری دارد. در این دو اپیزود سیاوش صفاریان‌پور، پژمان نوروزی و امیرحسن موسوی با حسین شیخ‌رضایی درباره نسبی‌انگاری، مطلق‌انگاری و ورای آن گفت‌وگو کرده‌اند.


پادکست فلسفه علم در کست‌باکس و بیشتر اپلیکیشن‌های شنیدن پادکست در دسترس است.

https://castbox.fm/vd/707807459

📚 نمایشگاه کتابِ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی

🔹به مناسبت هفتۀ کتاب‌ و کتاب‌خوانی
با حضور ناشران برجستۀ عمومی و تخصصی

📌 با عرضۀ کتاب از ناشران زیر (به ترتیب الفبا):

بنیاد موقوفات افشار
ترجمان
زندگی روزانه
فرهنگستان زبان و ادب فارسی
کرگدن
مرکز
مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه
نشر نو
نشر نی
نگارستان اندیشه
و بیش از صد ناشر عمومی و تخصصی دیگر.

📍مکان: دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانیِ دانشگاهِ تهران
⏳ زمان: از 24 تا 28 آبان‌ماه 1404 (شنبه تا چهارشنبه) از ساعت 10 تا 18

📎 کتاب‌ها با 20 درصد تخفیف و بیشتر عرضه می‌شوند.


اخبار علمی دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
@scientific_events_UT

💢شانزدهمین جشنواره پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

محورهای تاریخی جشنواره

🔻سندشناسی
🔻تاریخ معاصر مبتنی بر اسناد
🔻تاریخ شفاهی
🔻پایاننامه و رساله‌های خاتمه‌یافته در تمامی گرایش‌های رشته تاریخ

محور ویژه: هویت ایرانی و حافظه ملی

آخرین مهلت ارسال آثار: ۳ آذر ۱۴۰۴

بازه زمانی انتشار و تصویب آثار: مهر ۱۴۰۳ تا مهر ۱۴۰۴

🔻دانش‌آموختگان رشته تاریخ که تولیدات علمی آنها در قالب کتاب، رساله و طرح پژوهشی است می‌توانند در این جشنواره علمی شرکت کنند.

🔻برای اطلاعات بیشتر به وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مراجعه کنید.

@newhistorychannel |تاریخ نو🔻

🔊 صدایتان را بلند کنید؛ دانشجوهای عالم...

🔹️️️️️️ کانال روزنوشت نوشت:

«مسابقه ویدئویی سازمان ملل درباره آثار غیرانسانی تحریم ها
ماموریت گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد تأثیر منفی اقدامات قهری یک جانبه بر بهره مندی از حقوق بشر، یادآور مسابقه جهانی ویدیوی دانشجویی - "UCMs UNCOVERED" است.
هدف چالش "UCMs UNCOVERED" بسیج دانشجویان دانشگاه در سراسر جهان برای ساخت فیلم های کوتاه تأثیرگذار است که اثرات ملموس تحریمهای یکجانبه را روشن میکند.

این مسابقه برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد از هر رشته دانشگاهی در سراسر جهان آزاد است. شرکت کنندگان میتوانند به صورت انفرادی یا در تیم هایی با حداکثر سه عضو کار کنند.
قالب ویدیو: آثار ارسالی باید ویدیوهای اصلی ۲ تا ۴ دقیقه ای به زبان انگلیسی، در قالب انیمیشن یا لایو اکشن باشند. استفاده از زیرنویس چندزبانه توصیه می شود.
یک هیئت داوران محترم، متشکل از اعضای ماموریت و مقامات دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد (OHCHR)، تمام آثار ارسالی را ارزیابی خواهند کرد. ارزیابی بر اساس معیارهای زیر خواهد بود: ارتباط با موضوع انتخاب شده، وضوح پیام، رویکرد خلاقانه، اجرای فنی و تأثیر اثبات شده بر حقوق بشر.
جوایز و امتیازات: برای هر یک از ده دسته موضوعی، یک اثر برنده تعیین خواهد شد. به همه برندگان هر دسته، گواهی رسمی تقدیر با امضای گزارشگر ویژه اعطا می شود و مجموعه ای از نشریات رسمی مأموریت را دریافت خواهند کرد.
به نویسنده (گان) اثر ارسالی که بیشترین امتیاز را کسب کند، فرصت شرکت در کنفرانس بین المللی «اقدام بشردوستانه، راه حل مؤثر و مسئولیت در محیط تحریم های یک جانبه» در آوریل ۲۰۲۶ اعطا می شود و هزینه های مربوط به شرکت در آن توسط مأموریت پوشش داده می شود.
مهلت ارسال ویدیو ۳۰ نوامبر ۲۰۲۵ است. برندگان در ژانویه ۲۰۲۶ اعلام خواهند شد.»

ارسال ویدیو:
https://www.ohchr.org/en/special-procedures/sr-unilateral-coercive-measures/ucms-uncovered-global-student-video-challenge-humanitarian-impact-sanctions

پیوند به متن آگهی:
https://www.linkedin.com/posts/barzin-jafartash-86820956_%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-activity-7385255760462753792-eDaB

#بین_الملل #آموزش_عالی
#دانشگاه #سیاست #فرهنگی
منبع:
@kennedy_notes
🔻🔻🔻
یادگیرنده مادام‌العمر باشیم:
@TeacherasLLL

🔴50% تخفیف حق عضویت در کتابخانه ملی ایران

🔹به مناسبت هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، معاونت کتابخانه ملی از اعمال تخفیف ۵۰ درصدی در حق عضویت برای متقاضیان جدید و تمدید اعضای فعلی در بازه زمانی ۲۴ تا ۲۹ آبان ۱۴۰۴ خبر داد.

🔹علاقه‌مندان می‌توانند در بازه زمانی مشخص شده با مراجعه به سامانه عضویت، از این فرصت ویژه بهره‌مند شوند.

🔹دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند عضو کتابخانه شوند همچنین شرایط خاص برای برخی گروه‌ها در پیوست ضمیمه شده در لینک بالا آمده است.

🔹ثبت‌نام برای دانشجویان کارشناسی رشته‌های کتابداری، علم اطلاعات و دانش‌شناسی امکان‌پذیر است.

همایش در آلمان درباره کتاب المباحثات ابن سینا

1. Event Details
Title: Engaging the Master:
Critical Thoughts in and on Avicenna’s al-Mubāḥaṯāt
Event: Fifth International Meeting of the Avicenna Study Group

Date: 2–4 December 2025

Location: Ruhr University Bochum, Building GB, Floor 5, Room 160

2. Organizing Bodies
Primary Organizer: The Avicenna Study Center (ASC), a new research center founded in 2025 at the Institute of Arabic and Islamic Studies.

Funding Context: The meeting is part of Alive, a sub-project of the larger ERC-funded research project "Avicenna Live."

3. Host Institution
The Institute of Arabic and Islamic Studies (RUB:AI) at Ruhr University Bochum.
Founded in 1971, it is a leading institution known for its philological, historical, and interdisciplinary approach to the Islamic world, including Digital Humanities.

4. Contact Information (Conference Office)
Contact Persons: Ksenia Kalinichenko & Giselle Milloch
Office Location: Building GB, Floor 2, Room 39
Email: islamwissenschaft@rub.de
Phone: +49 / 234 / 32 28 125 or +49 / 234 / 32 26 917

دسامبر امسال، کنگرهٔ علمی بین‌المللی بر محوریت فیلسوف بزرگ، ابن سینا و کتاب المباحثات وی در دانشگاه رور-بوخوم آلمان برگزار خواهد شد.

۱. جزئیات رویداد
عنوان: اندیشه‌های انتقادی بر مبنا و دربارهٔ «المباحثات» ابن سینا

رویداد: پنجمین نشست بین‌المللی گروه مطالعات ابن سینا

تاریخ: ۲ تا ۴ دسامبر ۲۰۲۵ (۱۱ تا ۱۳ آذر ۱۴۰۴)

مکان: دانشگاه رور-بوخوم، ساختمان GB، طبقه ۵، سالن ۱۶۰

۲. نهادهای برگزارکننده
برگزارکننده اصلی: مرکز مطالعات ابوعلی سینا (ASC)، یک مرکز تحقیقاتی جدید که در سال ۲۰۲۵ در مؤسسه مطالعات عربی و اسلامی تأسیس شد.

زمینه مالی: این نشست بخشی از پروژه «زنده» Alive است که خود زیرمجموعه‌ای از پروژه بزرگتر Avicenna Live است که توسط شورای تحقیقات اروپا (ERC) تأمین مالی می‌شود.

۳. مؤسسه میزبان
مؤسسه مطالعات عربی و اسلامی (RUB:AI) در دانشگاه رور-بوخوم.
این مؤسسه که در سال ۱۹۷۱ تأسیس شده، یک نهاد پیشرو است که به دلیل رویکرد زبان‌شناختی، تاریخی و بین‌رشته‌ای خود در مطالعه جهان اسلام، از جمله استفاده از روش‌های نوین در حوزه علوم انسانی دیجیتال، شناخته شده است.


🔰https://news.1rj.ru/str/HSSSSUT

سمینارهای هفتگی دانشکده‌ی فیزیک دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدّین طوسی:

پیچیدگی چیست؟
عباس ریزی

دوشنبه ۲۶ آبان‌ماه، ساعت ۱۲:۱۵ تا ۱۳:۳۰
سالن سفیر، پردیس شهید رضایی‌نژاد

https://meet.google.com/aec-wjdx-pqi


🔰https://news.1rj.ru/str/HSSSSUT

یازدهمین نشست ماهانهٔ اهالی تاریخ علم
جمعه ۳۰ آبان ۱۴۰۴ (۲۱ نوامبر)
ساعت ۲۰ به وقت رسمی ایران


گفت‌وگوی آزاد پیرامون پژوهش‌های اخیر محققین تاریخ علم

در نشست این ماه به سرپرستی محمد باقری و حنیف قلندری پژوهشگران به صورت آزاد دربارهٔ دغدغه‌های پژوهشی اخیر خود گفت‌و‌گو خواهند کرد.

پیوند اطاق مجازی:
skyroom.online/ch/shevar/historyofscience

تماشا و تحلیل فیلم «گالیله»
ساختهٔ جوزف لازی – بر اساس نمایشنامۀ برتولت برشت
با زیرنویس اختصاصی پژوهشکدۀ تاریخ علم

در این نشست، جملهٔ ماندگار برشت «بدبخت سرزمینی که به قهرمان نیاز دارد» نقطۀ آغاز گفت‌وگو درباره جایگاه علم و تاریخ آن خواهد بود؛ جمله‌ای که الهام‌بخش آثاری چون قهرمان اصغر فرهادی نیز بوده است.

🗣 تحلیلگران:

امیرمحمد گمینی پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران
دکتر نگین کشفی – دانش‌آموخته تئاتر و پژوهش هنر

🎥 اکران: ۱۶:۰۰ تا ۱۸:۳۰
💬 تحلیل: ۱۹:۰۰ تا ۲۰:۰۰

🗓 پنجشنبه ۶ آذر
📍 مکان: مؤسسه آستانه
هزینهٔ حضور: ۲۵۰ هزار تومان

برای ثبت‌نام به پشتیبانی مراجعه فرمایید.
@astaneh_house_support

در «آستانه» باش!

در این نشست، امیرمحمد گمینی از پژوهشکده تاریخ علم، روایت برشت از گالیله را با شواهد تاریخی می‌سنجد و نشان می‌دهد کجاها این روایت با واقعیت زندگی و اندیشهٔ گالیله همخوان نیست. او توضیح می‌دهد چگونه هر یک از بازیگران عرصهٔ قدرت و دانش برای منافع خود از مفهوم «حقیقت» بهره می‌گیرند و چگونه حقیقت به ابزاری برای برتری‌جویی و تثبیت قدرت بدل می‌شود. این نقد تاریخی کمک می‌کند از نگاه برشت به «قهرمان‌زدایی» فراتر رود؛ یعنی نشان دهد چگونه دیدگاه‌های ایدئولوژیک می‌توانند ما را دچار زمان‌پریشی و آرمانی‌سازی تاریخ کنند، حتی درست زمانی که قصد داریم از آرمان‌گرایی فاصله بگیریم.