این فیلم داستان بنیان‌گذاری و شکل‌گیری یکی از بزرگترین مؤسسات تولید و نشر کتاب در ایران را به تصویر می‌کشد. انتشارات امیر‌کبیر طی سه دهه فعالیت از ۱۳۲۸ تاثیری عمیق بر دیدگاه‌ها و فرهنگ ایرانیان داشت و بیشتر از یک بنگاه تولید و نشر کتاب، یک جریان فرهنگی با مؤلفه‌های واقعی بود.
مؤسسه انتشارات امیر‌کبیر در ابتدای سال‌های ۶۰ مصادره و عبدالرحیم جعفری از مدیریت آن خلع ید شد.
در دوران مدیریت عبدالرحیم جعفری حدود دوهزار عنوان کتاب در زمینه های ادبیات، تاریخ، علوم اجتماعی، فلسفه و هنر از نویسندگان، فلاسفه، پژوهشگران، شاعران و مترجمین پیشرو از جمله بدیع‌الزمان فروزانفر، محمد معین، ابراهیم پورداود، سعید نفیسی، محمدتقی بهار، علی دشتی، پرویز ناتل خانلری، ذبیحالله صفا، مجتبی مینوی، رشید یاسمی، یحیی مهدوی، عبدالحسین زرین کوب، عباس زریاب خویی، احسان نراقی، سید محمدعلی جمالزاده، بزرگ علوی، احمد آرام، ابراهیم یونسی، اسماعیل رائین، محمد جعفر محجوب، شجاعالدین شفا، مرتضی کیوان، ایرج افشار، محمد عباسی، مشفق همدانی، فریدون آدمیت، سید ابوالقاسم انجوی شیرازی، محمود تفضلی، محمدابراهیم باستانی پاریزی، حسین مکی، امیرحسین آریان پور، سادات ناصری، ذبیح‌الله منصوری، کریم کشاورز، منیر جزنی، فروغ فرخزاد، غلامحسین ساعدی، صادق هدایت، محمد قاضی، هوشنگ ابتهاج، احمد شاملو، نادر نادرپور، رهی معیری، حمید مصدق، فریدون کار، شاهرخ مسکوب، بهمن محصص، سیمین دانشور، جلال آل احمد، اسماعیل فصیح، بهمن فرزانه، مهدی سحابی، سیاوس کسرایی، نصرت رحمانی، فریدون تنکابنی، سعید سلطانپور، احمد محمود را چاپ و منتشر می کند.
در این مستند عبدالرحیم جعفری، سیمین بهبهانی، بهمن فرزانه، پوری سلطانی، احسان نراقی، پرویز شهریاری، لیلی گلستان، محمدرضا جعفری، ابراهیم حقیقی، علی دهباشی، بهاء الدین خرمشاهی، کامران فانی، عبدالحسین آذرنگ، مهدخت معین، رضا یکرنگیان، محمد بهرامی و داوود موسایی حضور دارند.

.
فیلم مستند « در جستجوی صبح » حاصل سه سال پژوهش و تولید می‌باشد. مهرداد دفتری تصویر‌بردار، محمود یارمحمدلو و آرش زاهدی‌اصل تدوین‌گرها، بهروز شهامت صداگذار، مرتضی ساعدی آهنگ‌ساز و مهرداد شیخان پژوهش‌گر، تهیه کننده و کارگردان این فیلم مستند هستند.
طول این فیلم ۸۳ دقیقه است و تهیه و تولید آن در استودیو فیلم تاریکخانه‌ی ما در سال 1393 به اتمام رسيد.

سیزدهم تیرماه، زادروز استاد اکبر عالمی گرامی باد.
به یاد او که همواره بخشی از تاریخ انیمشین ایران با نام او همراه است.
.
https://www.instagram.com/iraniananimationdoc
@IranianAnimationDoc

مراسم رونمایی از مستند "انیمیشن ایرانی" به کارگردانی مهرداد شیخان سه شنبه چهاردهم تیر ماه ساعت 17:30 در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار می‌گردد، همچنین در ادامه طرح «اکران حقیقت» همزمان با مراسم رونمایی، اکران آنلاین این مستند در هاشور آغاز می‌گردد.
این مستند بر اساس تحقیقی گسترده با موضوع انیمیشن ملی ایران، به پیدایش و شکل‌گیری انیمیشن در ایران - طی بیش از هفت دهه - می‌پردازد. مهمترین حوزه‌ها و جریان‌های انیمیشن ایران شامل تولیدات انیمیشن در وزارت فرهنگ و هنر، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تبلیغات بازرگانی، سریال های تلویزیونی، آثار مستقل و تجربی و همچنین انیمیشن‌های سینمایی می‌باشند که در این مستند به آنها پرداخته شده است.

.
فروش بلیت:
سایت هاشور
www.hashure.com
.
@hashuremostanad
@defc.ir

https://www.instagram.com/iraniananimationdoc
@IranianAnimationDoc
.

گفتگو با خبرگزاری ایلنا

کارگردان مستند «انیمیشن ایرانی»:
استفاده ابزاری و مونوپل‌سازی تولیدات بخشنامه‌ای آفت انیمیشن ایران است.

*
مهرداد شیخان معتقد است: انیمیشن ایران اگر قرار باشد در شکل جهانی به موفقیت برسد، چه در ارائه و فروش و چه به عنوان سازه‌ای ملی و فرهنگی باید از حلقه انحصارات خارج شود.

لینک خبر:
https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1252785

https://www.instagram.com/iraniananimationdoc
@IranianAnimationDoc
متن کامل گفتگو در پست بعدی

گفتگو با خبرگزاری ایلنا

.
کارگردان مستند «انیمیشن ایرانی»:
استفاده ابزاری و مونوپل‌سازی تولیدات بخشنامه‌ای آفت انیمیشن ایران است


مهرداد شیخان معتقد است: انیمیشن ایران اگر قرار باشد در شکل جهانی به موفقیت برسد، چه در ارائه و فروش و چه به عنوان سازه‌ای ملی و فرهنگی باید از حلقه انحصارات خارج شود.

.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مستند «انیمیشن ایرانی» به کارگردانی مهرداد شیخان در طرح اکران حقیقت نمایش خود را آغاز کرده است. این مستند روایتی از ورود انیمیشن به ایران، هنرمندان موثر در این رشته و سیری است که پویانمایی از گذشته تا امروز طی کرده است. به بهانه نمایش این اثر گفتگویی با مهرداد شیخان داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

انیمیشن در ایران چقدر قدمت دارد و مستند شما به لحاظ تاریخی از چه زمانی تاریخ انیمیشن ایران را روایت می‌کند؟

آغاز رسمی تولید انیمیشن در ایران بازمی‌گردد به تاسیس واحد نقاشی متحرک در اداره کل هنرهای زیبای کشور یا همان وزارت فرهنگ و هنر در سال ۱۳۳۸. این واحد توسط پرویز اصانلو پس از فارغ التحصیلی او در رشته فیلمبرداری انیمیشن و بازگشت‌شان از آمریکا اتفاق می‌افتد. البته زمینه‌هایی برای تاسیس این کارگاه در سال‌های پیش‌تر نیز وجود داشته است.

پیش از تاسیس این واحد، در نیمه دوم سال ۱۳۳۶اسفندیار احمدیه که در کارگاه هنر-گرافیک اداره کل هنرهای زیبای کشور فعال بود، به طور خودآموخته یک قطعه انیمیشن کوتاه با زمان ۱۵ ثانیه به نام «ملانصرالدین» را ساخته بود. پیش از اسفندیار احمدیه اما، جعفر تجارتچی با حجمی بیشتر انیمیشن تولید کرده بود. گفته‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه تجارتچی از نیمه دوم دهه بیست انیمیشن‌های کوتاه تبلیغاتی برای سینماها تهیه و تولید می‌کرده و اسنادی وجود دارد که می‌گوید جعفر تجارتچی در آبان سال ۱۳۳۴ یکی از انیمیشن‌هایش را در یکی از سینماهای تهران نمایش داده. جعفر تجارتچی در مصاحبه‎هایی که با او شده، مدعی بود در دوران نوجوانی‌اش در ابتدای دهه ده خورشیدی با تکنیک نقاشی روی فیلم انیمیشن‌های کوتاهی ساخته و با آپاراتی کوچک به دوستانش نشان داده است.

«انیمیشن ایرانی» از چه ابعادی به این پدیده در کشور ایران می‌پردازد؟

این مستند به روند ورود و رشد انیمیشن در ایران حد فاصل دهه بیست تا ابتدای دهه نود می‌پردازد و جریان‌های متفاوت هر حوزه را به صورت مجزا توضیح می‌دهد. اهم فعالیت‌های تولیدات انیمیشن ایران در وزارت فرهنگ و هنر در دهه‌های ۳۰ و ۴۰، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تبلیغات تجاری، تلویزیون، آثار مستقل و تجربی و همچنین انیمیشن‌های سینمایی بوده‌اند. این حوزه‌ها هر یک گستره‌ای متفاوت و جدا از دیگری بودند که جستجو و تحقیقی مجزا با حجمی بالا نیاز داشتند.

برای ساخت این اثر از چه منابعی استفاده کردید؟

برای این پژوهش منابع مشخص و منسجمی درباره انیمیشن ایران وجود نداشت و آنچه هم که دیده می‌شد بسیار اندک، پراکنده و گاهی دور از دسترس قرار گرفته بود. می‌توانم به جرات بگویم پژوهشی که برای این مستند انجام شده، علاوه بر استفاده در این مستند، به منبعی مشخص و تازه برای انیمیشن ایران تبدیل شده است.

اما در مورد روش و شکل پژوهشی انجام شده؛ می‌توانم بگویم که برای شکل دادن به هسته مرکزی پژوهش مستند انیمیشن ایرانی، در ابتدای کار به سراغ افراد مرتبط رفتم و گفتگوهایی با آن‌ها داشتم و همین شد نقطه آغاز؛ یعنی این حرکت بر اساس تاریخ شفاهی شروع و شکل گرفت. البته فعالیت‌های انیمیشنی‌ام از سال‌های دهه شصت هم شانس بزرگی برای من بود تا با آشنایی بیشتری وارد کار شوم و با افرادی که بیشترشان از نسل قبل و ماقبل انیمیشن ایران بودند، ارتباط بگیرم. به مرور اما متوجه شدم بسیاری از اطلاعات به‌تدریج و با گذشت زمان فراموش و یا مستهلک شده‌اند. به‌خصوص در مورد سال‌های نخستین؛ بخشی از این موارد شامل نقل‌قول‌ها و خاطرات افراد بود که همه‌شان دقیق نبودند. در قدم بعدی و برای صحت یافته‌هایم به جستجو در آرشیوها روی آوردم. مهمترین این بخش‌ها شامل آرشیوهای فیلمخانه ملی ایران، موزه سینمای ایران، تلویزیون، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نیروی هوایی ارتش، آرشیوهای شخصی افراد و حتی مهاجرین بودند که بخش‌های زیادی از امکان این جستجوها را فراهم می‌کردند.

معتقدم پژوهش‌ها و دستاوردهای این فیلم می‌تواند آغازگر یکسری پژوهش‌های دیگر درباره انیمیشن ایران با دامنه‌هایی گسترده شامل فعالان، آثار، جریان‌ها و خاستگاه‌های آن باشد و همچنین شروعی باشد برای پرداختن به زوایای پنهان و مغفول مانده هنر انیمیشن ایران.

چقدر در ساخت مستند به جلب نظر مخاطب عام توجه داشتید و اثر را برای چه قشر مخاطبی مناسب می‌دانید؟

این مستند کاربردهای آکادمیک برای پژوهشگران، علاقه‌مندان و دانشجویان رشته‌های هنر، علوم اجتماعی و رسانه دارد. این مستند همچنین می‌تواند معرف هنر انیمیشن ایران برای مخاطبین جهانی، مردم کشورمان و حتی اکثر فعالین انیمیشن ایران باشد، مخاطبینی که انیمیشن ایرانی برایشان همچنان پدیده‌ای ناشناخته باقی مانده است. گذشته از این موارد این فیلم به‌نوعی ثبت تاریخی انیمیشن کشورمان است که بخشی از فرهنگ این مرز و بوم به شمار می‌رود. «انیمیشن ایرانی» با اینکه یک فیلم کاربردی است، اما تلاش دارد با مخاطب عام نیز ارتباط مؤثری داشته باشد.

آیا انیمیشن در کشور ما طی سال‌های اخیر مسیر رو به رشدی داشته؟ به نظر شما چه عواملی باعث شده تا امروز انیمیشن کشور ما نتواند اقبال و موفقیت آثار خارجی را داشته باشد؟

بله طی دو دهه اخیر به خصوص از دهه نود انیمیشن ایران رشد قابل توجهی داشته است، اما رشد کیفی انیمیشن ایران بیشتر در آثار کوتاه و مستقل دیده شده است. آثاری که بیشتر به همت نوآمدگان انیمیشن ایران تهیه و تولید شده است و افتخارات جهانی را کسب کرده‌اند.

انیمیشن ایران اما اگر قرار باشد در شکل جهانی به موفقیت برسد، چه در ارائه و فروش و چه به عنوان سازه‌ای ملی و فرهنگی باید از حلقه انحصارات خارج شود. این حرف البته تازگی ندارد و مدت‌هاست گفته می‌شود. قبضه کردن تولیدات و استفاده ابزاری از انیمیشن و مونوپل‌سازی تولیدات بخشنامه‌ای و امتیازدهی به این گونه تولیدات و تولیدکنندگان از مهمترین آفت‌های انیمیشن ایران طی این سال‌ها بوده است. این گونه تولیدات در نهایت مورد مصرف رسانه‌های داخلی نظیر تلویزیون و چند شبکه داخلی خواهند بود و همزمان راه را برای سایر گونه‌ها و نگاه‌ها می‌بندند. ابزاری شدن و فاصله گرفتن انیمیشن از ذات هنری خود و صرفا ارائه تفکر سفارش دهنده، باور یا لااقل اثر بخشی کار را از بین می‌برد و در نهایت اثر در همان دور و چنبره خودش باقی می‌ماند.

در حوزه فیلمنامه‌نویسی، طی سال‌های اخیر انیمیشن‌هایی که ساخته شده‌اند را در چه سطحی می‌بینید؟ آیا می‌توان در این حوزه انتظار داشت که بتوانیم با دیگر کشورهای صاحب این صنعت رقابت کنیم؟

مورد فیلمنامه و نگاه حرفه‌ای به این موضوع یکی از مهمترین دغدغه‌های صاحبان آثار است. فیلمنامه عامل و نیروی محرکه‌ای ست که فیلم یا انیمیشن را به پیش می‌برد و کار بر اساس و درباره آن ساخته می‌شود. در آثار کوتاه معمولا فیلمنامه‌ها خوب عمل می‌کنند یا لااقل ضعف کمتری دارند. چون آثار کوتاه بر اساس دینامیسم فرم پیش می‌روند و در مرحله دوم درام را ارائه می‌دهند. اما در آثار بلند برعکس است. درام در پیش زمینه متن است و معمولا فرم در پس زمینه قرار می‌گیرد. ما معمولا در انیمیشن‌های کوتاه فیلمنامه‌های منسجم و خوبی داریم، اما انیمیشن‌های بلند اینطور نیستند. غالب اینها انگار با منطق تلویزیونی تولید شده‌اند و یا ساخته شده‌اند تا چیزی را با صدای بلند اعلام کنند. البته که بخشی از این ضعف از نگاهی شعارزده برمی‌آید. با این وصف اگر قرار باشد آثار انیمیشن ایران با کشورهای صاحب این صنعت یا لااقل در سطح جهانی مطرح شود، باید فیلمنامه‌نویسی و از آن مهم‌تر انتخاب موضوع با دست باز انجام شود. ما موضوع‌های خوبی برای تبدیل به انیمیشن داریم.

لینک خبر:
https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1252785

https://www.instagram.com/iraniananimationdoc
@IranianAnimationDoc

.

‍ اکران اختصاصی مستند "انیمیشن ایرانی"در هاشور
"انیمیشن ایرانی"به کارگردانی مهرداد شیخان بر اساس پژوهشی جامع با موضوع انیمیشن ملی ایران، به پیدایش و شکل گیری انیمیشن در ایران - طی بیش از هفت دهه می‌پردازد. مهمترین حوزه‌ها و جریان‌های انیمیشن ایران شامل تولیدات انیمیشن در وزارت فرهنگ و هنر، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تبلیغات بازرگانی، سریال های تلویزیونی، آثار مستقل و تجربی و همچنین انیمیشن‌های سینمایی می‌باشند که در این مستند به آنها پرداخته شده و محصول مرکز گسترش سینمای مستند ، تجربی و پویانمایی است..
این مستند برنده جایزه بهترین پژوهش دوره چهاردهم سینما حقیقت "1399"، نامزد بهترین مستند بلند چهاردهم سینما حقیقت "1399" و نامزد بهترین مستند دوازدهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران "1400" بوده است.

.
فروش بلیت:
سایت هاشور
www.hashure.com
.
@hashuremostanad
@defc.ir
@mehrdad.sheikhan
@iraniananimationdoc
#انیمیشن #انیمیشن_ایرانی #مهرداد_شیخان #نصرت_کریمی #فرشید_مثقالچی #عباس_کیارستمی #اکبر_عالمی #نورالدین_زرین_کلک #علی_اکبر_صادقی #عبدالله_علیمراد #کامبیز_درمبخش #مهین_جواهریان #پروین_تیموری #مستند_انیمیشن_ایرانی #سینما #سینما_مستند #سینما_حقیقت #هنر #کانون_پرورش_فکری_کودکان_و_نوجوانان #فیلم #فیلمساز #فیلم_مستند #مرکز_گسترش_سینمای_مستند_و_تجربی #اکران_حقیقت #اکران_هاشور #اکران_آنلاین #هاشور #هاشور_مستند #مرجع_مستند_ایران

این کار دیوانه‌هاست!*
رضا حسیـنی / وبسایت منتقدان فارسی‌زبان
.
خلاصه طرح «انیمیشن ایرانی» و آن‌چه از صحبت‌های کارگردانش برمی‌آید، شاید این مستند را مناسب انیمیشن‌دوستان یا طرفداران جدی این حوزه از فیلم‌سازی نشان دهد، اما اگر کمی هم اهل مطالعه یا کنجکاو تاریخچه کارتون و انیمیشن باشید، فقط کافی است لحظه‌های ابتدایی این اثر پژوهشی و تاریخ‌نگارانه را تماشا کنید تا ناگهان به خودتان بیایید و ببینید که زمانی حدود نود دقیقه درگیر دیدنش بوده‌اید!
«ملا نصرالدین با زمان پانزده ثانیه، قدیمی‌ترین انیمیشن ایرانی است که تا کنون یافت شده؛ فیلمی که در نیمه دوم سال ۱۳۳۶ در اداره کل هنرهای زیبا ساخته شد و دو سال بعد، انیمیشن ایرانی پایه‌گذاری شد… انیمیشن در ایران زمانی آغاز شد که حدود پنجاه سال از پیداش آن در جهان می‌‌گذشت.» البته که همه چیز در حد این اطلاعات اولیه برای اغلب تماشاگران جذاب باقی نمی‌ماند و رفته‌رفته جزییات تاریخی مختلفی به میان می‌آیند که خودشان با وجود بار آکادمیک از دو منظر حائز اهمیت و دارای جذابیت برای گروه بزرگی‌تری از تماشاگران هستند: اول گفتار متن روان و جذابی که همراه تصاویر شده است و دوم، عکس‌ها و فیلم‌های آرشیوی متنوعی که مهرداد شیخان جمع‌آوری کرده و از تنوع و تعددشان هم می‌شود فهمید کار بس دشواری برای گردآوری‌شان صورت گرفته است؛ به‌خصوص در این سرزمین که تقریباً در هیچ عرصه هنری‌ای یک بانک اطلاعاتی جامع و کامل وجود ندارد. خود شیخان در این باره در گفت‌وگویی با «هنرآنلاین» اشاره کرده که در ابتدای کار پژوهش، چه‌قدر رسیدن به یک خط روایی مستقیم و گویا دشوار بوده است، از بس که منابع تحقیق پراکنده و دور از دسترس و گاه غیرموثق بودند؛ یا این‌که بعضی از منابع و مصالح اطلاعاتی در گذر زمان فراموش یا مستهلک شده بودند: «اما از جایی به بعد، در پژوهش‌ها و پیگیری‌ها با موارد تازه و دست‌اولی مواجه شدم. این اتفاق مانند کشف هیجان‌انگیز بود و خودبه‌خود مثل موتور محرکه، پروسه‌ را پیش می‌برد. آرشیو‌های فیلمخانه ملی ایران، موزه سینمای ایران، تلویزیون، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ارتش، افراد و حتی مهاجران، بخش‌های زیادی از امکان این جست‌وجوها را فراهم کردند.» جالب است که او با وجود این‌ها، باور دارد که انیمیشن ایرانی فقط می‌تواند آغاز یک سری از پژوهش‌ها درباره انیمیشن ایرانی باشد و هنوز خیلی چیزها درباره این هنر مغفول مانده‌اند.
از دیگر اطلاعات جذاب اولیه فیلم – که تمامی ندارند – می‌توان به معرفی پرویز اوصانلو اشاره کرد که نخستین تحصیل‌کرده انیمیشن ایران بوده است و حتی به دانشگاه UCLA رفته و تجربه همکاری با گروه تولید انیمیشن کلاسیک والت دیزنی «زیبای خفته» را دارد. حالا اگر می‌خواهید به ناب بودن اطلاعات «انیمیشن ایرانی» پی ببرید فقط کافی است همین مورد را در منابع فارسی‌زبان آنلاین جست‌وجو کنید تا ببینید چه چیزی دست‌تان را می‌گیرد. آن‌وقت حتماً قدر این مستند را بیش‌تر خواهید دانست و فرصت تماشای آن را از دست نخواهید داد.

*جمله یکی از دانشجویان ممیز در اواخر فیلم
اولین انتشار: شماره ۵۸۰ ماهنامه «فیلم» بهمن ۱۳۹۹، ویژه‌نامه سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر

لینک اینستاگرام
@reza_husseini_1384
@persiancritics
لینک مطلب
https://www.persiancritics.com/cinema//iranian-animation-1399/
.

https://www.instagram.com/iraniananimationdoc
@IranianAnimationDoc
.

یادداشتی بر « انیمیشن ایرانی »
متنی از شاهین شجری کهن درباره مستند "انیمیشن ایرانی" در وبسایت منتقدان فارسی‌زبان

هنرهای تجسمی در ایران همواره رونق و پویایی داشته‌اند و بسیاری از هنرمندان گرافیست و تصویرساز و کاریکاتوریست به نقاط اوج افتخارآمیزی دست یافته‌اند که حتی در ادبیات و شعر و هنرهای دراماتیک کمتر مشابهی داشته است. نقاشان و طراحان ...

لینک مطلب:
https://www.instagram.com/p/Cgtieo4O_qh/
@persiancritics

-
https://www.instagram.com/iraniananimationdoc
@IranianAnimationDoc

یادداشتی بر « انیمیشن ایرانی » / متنی از شاهین شجری کهن درباره مستند "انیمیشن ایرانی" در وبسایت منتقدان فارسی‌زبان
-هنرهای تجسمی در ایران همواره رونق و پویایی داشته‌اند و بسیاری از هنرمندان گرافیست و تصویرساز و کاریکاتوریست به نقاط اوج افتخارآمیزی دست یافته‌اند که حتی در ادبیات و شعر و هنرهای دراماتیک کمتر مشابهی داشته است. نقاشان و طراحان نامدار ایرانی با نمایشگاه‌ها و فستیوال‌های متعدد جهانی همکاری کرده‌اند و آثارشان در مجموعه‌های نفیس دنیا نگه‌داری می‌شود. در زمینه انیمیشن نیز همواره موفقیت‌هایی وجود داشته و با وجود سرمایه‌گذاری اندک و کمبود امکانات فنی، انیماتورهای ایرانی در چند دهه به دستاوردهایی رسیده‌اند که قابل ستایش است و نشان از عزم و اراده‌ای محکم دارد. از این جهت می‌توان گفت انیمیشن ایران بسیار پیشرفته و سرشار از استعدادهای جوان و خلاق است که تأثیرشان را نه‌فقط در جریان اصلی تولید فیلم و سریال، که حتی در تبلیغات و فضای مجازی نیز می‌توان مشاهده کرد. مستند بلند «انیمیشن ایرانی» نگاهی دارد به تاریخچه و مسیر طی‌شده انیمیشن در کشورمان، از نخستین سال‌های شکل‌گیری نقاشی متحرک تا امروز که در سطحی گسترده و در قالب‌ها و سبک‌ها و تکنیک‌های متنوع، انیمیشن‌های اثرگذاری ساخته می‌شوند و هزاران نفر در این حوزه مشغول کار و پژوهش هستند. فیلم با تصویرهای آرشیوی و مرور اسناد و عکس‌های بسیار قدیمی، سیر بررسی تاریخی‌اش را آغاز می‌کند. در ابتدا به طرح‌ها و تصویرسازی‌های ابتدایی مجله‌های عامه‌پسند و نشریات پرتیراژ عصر مشروطه ارجاع می‌دهد و سپس نخستین فعالان عرصه انیمیشن را معرفی می‌کند و نقاط شروع این سیر تاریخی را به مخاطب می‌شناساند. پس از این مقدمه‌چینی، کم‌کم چهره و صدای کارشناسان و هنرمندان قدیمی به ساختار محوری گفتار متن اضافه می‌شود و با تکیه بر دینامیسم پویای تدوین و جابه‌جایی مداوم از تصویرهای امروزی به قاب‌های آرشیوی و تکه‌هایی از فیلم‌های انیمیشن قدیمی، اطلاعات مطرح‌شده در متن کامل می‌شود. با وجود حجم گسترده اطلاعات، ساختار و ریتم روایی مستند به گونه‌ای‌ست که مخاطب احساس خستگی نمی‌کند و با این سفر تصویری همراه می‌شود. یکی از امتیازهای «انیمیشن ایرانی» تکیه‌اش بر تصویرها و روایت بصری است که این شیوه با موضوع فیلم تناسب کامل دارد و ضمناً تنوع فضا را بالا می‌برد. مستندساز تأکید دارد که روی گفتار مستقیم مکث نکند و حتی در نماهایی که کسی رو به دوربین حرف می‌زند فقط بخش‌های کمی به نمایش چهره‌اش اختصاص داده شده است. خیلی زود تصویرهای آرشیوی اضافه می‌شوند و از طریق صدای روی تصویر و هم‌آمیزی با صدای راوی، ریتم پرشتاب و سرحال فیلم حفظ می‌شود. از سوی دیگر، هرجا به شخصیتی مهم یا هنرمندی قدیمی یا فیلمی تاریخ‌ساز اشاره می‌شود، نمونه‌های دقیقی از تصویرهای مرتبط با موضوع آورده می‌شود تا مخاطب بداند که با چه مفهومی سر و کار دارد. به‌خصوص تکه‌های فیلم‌های قدیمی و انیمیشن‌های کمیاب، جذابیت این روایت مستند را بالا برده‌اند. «انیمیشن ایرانی» یکی از نمونه‌های قابل‌قبول مستندهای پژوهشی است که تاریخچه یک موضوع گسترده و چندوجهی را تصویر می‌کند و حجم عظیمی از اطلاعات و تصویرها را در خود جای داده، اما این مجموعه عظیم طوری تنظیم شده که آشفته یا خسته‌کننده جلوه نمی‌کند. البته بخشی از این ویژگی مثبت به جذابیت‌های موضوع فیلم، یعنی تاریخچه انیمیشن و تصویرسازی در ایران، برمی‌گردد، ولی نمی‌توان امتیازی برای ایجاز روایی و هوشمندی مستندساز در استفاده از منابع آرشیوی در نظر نگرفت. در گذر از تصویرها و تکه‌های فیلم، ضرباهنگ مناسبی انتخاب شده و رویکرد مستندساز در استفاده از گفتگوها نیز مبتنی بر ایجاز و جریان سیال است. انتخاب یک استراتژی اشتباه و مکث روی اطلاعات تکمیلی و جزئیات غیرلازم، و رفت و برگشت‌های متعدد، می‌توانست از همین مصالح و مواد خام یک مستند ملال‌آور و متورم بسازد. تماشای فیلم علاوه بر این‌که اطلاعات مفیدی درباره تاریخچه انیمیشن در ایران به دست می‌دهد و انبوهی فیلم و تصویر قدیمی را پیش چشم می‌آورد، یادآور این واقعیت است که چه مسیر طولانی و پرفراز و نشیبی پیموده شده تا انیمیشن در کشورمان به این نقطه بلوغ و باروری برسد و چه مردان و زنان سختکوشی این تاریخچه پربار را رقم زده‌اند. با دیدن این مستند، نقش مهم نهادهای تأثیرگذاری مثل کانون پرورش فکری برجسته می‌شود و اهمیت خلاقیت فردی و پشتکار و رنج هنرمندانه در شکل دادن به روند تکاملی یک هنر- صنعت مهم مثل انیمیشن را درمی‌یابیم. این یک منظومه مفصل تصویری، در ستایش همه هنرهاست، به‌خصوص هنرهای حجمی و معماری و نگارگری و گرافیک و نقاشی و کاریکاتور و موسیقی، که همگی با هم آمیخته می‌شوند و زیر چتر بزرگی به نام سینما، انیمیشن ایرانی را می‌سازند.
اولین انتشار: وبسایت جشنواره سینما حقیقت / آبان 1399

لینک مطلب:
https://www.instagram.com/p/Cgtieo4O_qh/
@persiancritics

-
https://www.instagram.com/iraniananimationdoc
@IranianAnimationDoc

پیشگامان انیمیشن ایران
دهه 50 خورشیدی تا امروز

نورالدین زرین‌کلک
کارگردان انیمیشن و تصویرگر کتاب

.
“نورالدین زرین‌کلک در انتشارات فرانکلین به عنوان تصویرگر کتاب فعالیت داشت که به دعوت فیروز شیروانلو از بدو تاسیس کانون به آنجا رفت. او پس از مدتی با بورسیه کانون به بلژیک سفر کرد و دوره انیمیشن را زیر نظر رائول سِروه گذراند. زرین کلک در اوایل دهه 50 به ایران بازگشت و به ساخت انیمیشن در کانون پرداخت. در آثار او گوناگونی فراوانی در موضوع و اجرا دیده می‌شود...”

“... نورالدین زرین‌کلک در سال 1353 در محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مرکز تجربیات نقاشی متحرک را به عنوان نخستین مرکز آموزش آکادمیک انیمیشن پایه گذاری و راه اندازی نمود و در سال 1356 کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با همکاری دانشگاه فارابی نخستین دوره دانشگاهی رشته انیمیشن را با مدیریت زرین‌کلک برگزار نمود.”


بخشی از گفتار مستند انیمیشن ایرانی

***

مستند انیمیشن ایرانی

پژوهش‌گر، طراح و کارگردان:مهرداد شیخان
تدوین گر:آرش زاهدی‌اصل
تصویربردار:مهرداددفتری
صداگذار:بهروز شهامت
دستیارکارگردان و عکاس:مریم اسدی‌خونساری
گوینده متن:پدرام ثانی
فنی:احد محبی
موشن گرافیک: رامین بهادری
مشاور:محمد مقدم
اصلاح رنگ:محمدرضا تیموری
زیرنویس:بهمن نورایی
تهيه کننده:مهرداد شیخان
مجری طرح:استودیو فیلم تاریکخانه‌ما
تهیه شده در مرکز گسترش سینمای مستندوتجربی

https://mehrdadsheikhan.com/works/iranian-animation/
https://instagram.com/iraniananimationdoc


استفاده از متن و تصاویر با ذکر منبع آزاد است.

.