#موسیقی

🎼 سفر برای وطن
🎤 محمد نوری


ما برای اینکه ایران خانه‌ی خوبان شود،
رنج دوران برده‌ایم،
ما برای اینکه ایران گوهری تابان شود،
خون دلها خورده‌ایم،
ما برای بوییدن بوی گل نسترن،
چه سفرها ‌کرده‌ایم،
ما برای نوشیدن شورابه‌های کویر،
چه خطرها کرده‌ایم،
ما برای خواندن این قصه ی عشق به خاک،
رنج دوران برده‌ایم،
ما برای جاودانه ماندن این عشق پاک،
خون دلها خورده‌ایم...

@ThinkTogether🇮🇷❤️

#دانستنی
#تاریخ جهان

🇩🇪 زایش کشوری بنام آلمان

آیا می‌دانید تا نزدیک به ۱۵۰ سال پیش، کشوری به نام آلمان وجود نداشت؟!

تا پیش از سال ۱۸۷۱م (۱۲۴۹ خورشیدی) در سرزمینی که اکنون آلمان (Germany) نام دارد، حکومتهای کوچکی حکومت می‌کردند.(روی هم ۲۷ حکومت کوچک، شامل ۴ پادشاهی، ۷ شاهزاده‌نشین، ۱۱ دوک‌نشین و ۵ شهر آزاد). این حکومتهای محلی، پیوسته از تجاوز و باج‌خواهی کشورهای همسایه مانند فرانسه و هابسبورگ در رنج بودند. تا اینکه در یکی از تجاوزهای رخ داده از سوی فرانسه، دست به دست هم داده و در سال ۱۸۷۰م (۱۲۴۹خورشیدی)، فرانسه را شکست دادند. در پی این جنگ و پیروزی بدست آمده که با رهبری مهمترین و بزرگترین حکومت این منطقه یعنی پادشاهی پروس به دست آمد، در ۱۸ ژانویه ۱۸۷۱‌ میلادی (۲۸ دی ۱۲۴۹ خورشیدی و در دوره‌ی پادشاهی ناصرالدین شاه) در تالار آیینه‌ی کاخ ورسای پاریس، دیگر شاهان و شاهزادگان منطقه تاج خود را به پادشاه پروس (ویلهلم یکم) پیشکش نمودند و از این تاریخ، امپراتوری آلمان در قالب یک حکومت فدرال پدیدار گردید.

@ThinkTogether🌱

#سرباز_وطن

کسانی که در این سالها، جان و مال و اندام خود را تقدیم وطنمان کردند، با شهیدان مشروطه یا مدافعین #وطن در دوره‌ی افشار و پاسداران باستانی ایران تفاوتی ندارند. درازای دفاع از ایران به اسطوره‌ها باز می‌گردد. دفاع و فداکاری میوه‌ی عشق و دلدادگی به وطن است.

از آریوبرزن هخامنشی و سورنا و بابک خرمدین در گذشته‌های دور تا غفور جدی‌اردبیلی و عباس دوران و محمدابراهیم همت و مهدی باکری و...

یاد همه‌ی سربازان وطن تا ابد در دل ما ایرانیان، شورآفرین و مقدس است...
#وطنپرستم

@ThinkTogether🇮🇷❤️🌱

#فرهنگ

💮 شعار سال تحصیلی ۱۳۲۹-۱۳۲۸ دانش آموزان دارالفنون:

۱. راست بگویید، راست بشنوید، راست بروید.
۲. آنچه را که می‌خواهید جسورانه و خردمندانه به دست آورید.
۳. میهن عزیز ما ایران نیازمند جوانان تندرست و داناست. ورزش کنید تا تندرست و توانا و دانش آموزید تا دانا و خردمند باشید.
۴. با خود تعهد جوانمردانه کنید که فریب ندهید، و کوشش کنید تا فریب هم نخورید. بنابراین در دوره زندگانی چشم و گوش خود را خوب باز و شنوا کنید.

📎 چقدر امروز ارزش این آموزه‌ها را در می‌یابیم...

@ThinkTogether🌱

#فرهنگ

مردمِ یک جامعه، وقتی کتاب می‌خوانند، چهره‌ی آن جامعه را عوض می‌کنند، یعنی به جامعه‌شان چهره می‌دهند.
یک جامعه‌ی بی‌چهره را می‌شود در میانِ مردمی کشف کرد که
در اتوبوس، در صف اتوبوس، و در اتاق‌های انتظار، و در انتظارهای بی‌اتاق منتظرند و به هم نگاه می‌کنند و از نگاه کردن به هم نه چیزی می‌گیرند و نه چیزی می‌دهند.
جامعه‌ای که گروهِ منتظرانش به هم نگاه می‌کنند، جامعه‌ی بی‌چهره‌ای است.

📖 سکوی سرخ
✍ یدالله رویایی

@ThinkTogether🌱

#تاریخ #فرهنگ

... در سال ۱۳۴۹ كتاب پنجم ابتدايی را نوشتم. در تاليف اين كتاب هم همـان اصـولی را در نظر گرفتم كه در تاليف كتاب چهارم ابتدايی در نظر داشتم: ميهندوستی، انسـان دوستی، اخلاقيات و آشنايی با فرهنگ و ادب ايران. اينها مهمترين موضوعاتی بود كه خواسـتم در انتخاب قطعات زبان فارسی ملحوظ شود. درسهای «چه گواراست مرگی كه در راه مـيهن باشد» (شرح مقاومـت آريـو بـرزن سـردار ايرانی در زمـان هخامنشی در برابـر اسـكندر مقدونی)، درس «ايران» از حبيب يغمایی (ايران عزيز خانه‌ی ماسـت / مـيهن، وطـن آشـيانه‌ی ماست)، «آرش كمانگير» (به شعر از سياوش كسرايی) درباره‌ی ميهندوستی، داستان «عبـدالله بری و عبدالله بحری»، «پزشک انسان‌دوست» (شرح حال آلبرت شوايتزر)، داستانِ «مهـمترين كاری كه بايد انجام داد» از تولستوی نويسنده‌ی روسی بـرای انسـان دوستی و اخلاقيات و قطعاتی از سعدی، فردوسی، ملک‌الشعرا بهار، برای آشنايی با فرهنگ و ادب ايرانی انتخاب شد. در اين ميـان «آرش كمـانگير» در محافـل ارتجـاعی مخـالفتی برانگيخـت ، امـا چندان جدی نبود و در كتاب ماند تا اينكه در دوره‌ی انقلاب ۵۷ از كتاب حذف شد...

📕 جشن نامه‌ی دکتر حسن انوری / زندگینامه‌ی خودنوشت دکتر حسن انوری / ص۴۸

⬅️ نسل وطنپرست و شایسته‌ای که پس از انقلاب ۵۷، در جنگ با عراق و تا هم اکنون از خاک وطن، از فرهنگ وطن، از زبان ملی، از تاریخ و ناموس و داشته‌های #وطن دفاع کرده‌اند، دستاورد این نگرش به آموزش و پرورش بودند.

شعر آرش کمانگیر را اینجا بشنوید:
https://news.1rj.ru/str/thinktogether/2566

@ThinkTogether🌱

#دیدنی
#سرباز_وطن

گزارش جالب توجه یک سایت تحلیل توان نظامی از تواناییهای صنایع نظامی کشورمان.

ایران ۳۸۰۰۰ گونه موشک، سلاح، مهمات، ماشینهای نظامی، جنگ‌افزار الکترونیک، شناورهای دریایی و زیردریایی، رادار، تجهیزات اپتیکی، مواد پیشرفته، تانک، پهباد و ... مورد نیاز نیروهای نظامی خود را، در بالاترین سطح فناوری جهان، به صورت بومی و مستقل تولید می‌کند.
ایران اکنون توانایی صادرات سالانه میلیاردها دلار جنگ افزار را دارد و این مهمترین انگیزه‌ی آمریکا از تلاش برای برطرف نشدن تحریمهای تسلیحاتی ایران است که در ماه اکتبر ۲۰۲۰ به پایان می‌رسند.

@ThinkTogether🌱

#کتاب

📖 تاریخ جنگهای پلوپونزی
✍ توسیدید
🔄 محمد حسن لطفی

💬 تاریخ جنگهای پلوپونزی مجموعه‌ای از هشت کهن کتاب تاریخنگاری است که رویدادهای جنگ پلوپونزی میان اتحاد پلوپونزی (به رهبری دولت-شهر اسپارت) و اتحاد دالیان (به رهبری دولت-شهر آتن) را که از سال ۴۳۱ تا ۴۰۴ پیش از میلاد رخ داد، روایت می‌کند. نویسنده‌ی این کتاب توسیدید ژنرال لشکر آتن می‌باشد. توسیدید در این کتاب، ساز و کاری که منجر به این جنگ گردید و ریشه‌های اقتصادی و نظامی و جغرافیایی آن را توضیح می‌دهد.

این کتاب در سالهای اخیر از آن رو در مطالعات #ژئوپولتیک مطرح شده‌است که گراهام الیسون، استاد دانشگاه هاروارد، با بهره جستن از این کتاب، مفهوم تله‌ی توسیدید را برای توصیف رقابت میان آمریکا و چین (قدرت مستقر و قدرت رو به رشد) بکار برده‌است. او ادعا می‌کند، جنگ میان دو قدرت، سرانجام گریزناپذیر افتادن در تله‌ی توسیدید خواهد بود.

📎 در همین باره همچنین ببینید:
https://news.1rj.ru/str/thinktogether/3094

@ThinkTogether🌱

#دیدنی

سکه‌ی ایرانی، ضرب شده در دوره‌ی ناصرالدین شاه قاجار در هرات

نوشته‌ی روی سکه: السلطان بن سلطان ناصرالدین شاه قاجار
نوشته پشت سکه: ضرب دارالنصره هرات، ۱۲۷۷ق (چهاردهمین سال سلطنت ناصرالدین شاه)

@ThinkTogether🌱

#بخشی از یک کتاب
#فرهنگ ایرانشهری

سوکرات (سقراط) به شاگرد خود کریتوبول درباره‌ی شاه ايران چنين می‌گويد:

"ای کريتوبول: می‌گويند، هنگامی که شــاه جايزه می‌بخشد، نخست کسانی را فرامی‌خواند که در جنگ ارزش و ارج خود را نشان داده‌اند، زيرا اگر برای زمين کشـت شـده نگهبانی نباشد، کشـت و ورز بيهوده خواهد بود. پس از آن کسانی را برای دادن جايزه فرامی‌خواند که زمينهای خود را خوب کشته و بارور کرده باشـند و می‌گويد که دليران و لشگريان، اگر روستايی نباشد، حتا زنده هم نخواهند ماند...
شاه ايران... چون ببيند که فرمانداری سرزمين خود را آبـاد و پر جمعيت و حاصلخيز و پر درخت نگاه داشته و ميوه‌های متناسب با آب و هوای آن را در آنجا کشته است، بر حوزه‌ی فرمانروايی او می‌افزايد و بخششهای فراوان به عنوان جايزه و افتخار به او ارزانی می‌دارد،
ولی اگر ناحيه‌ای را در نتيجه‌ی سختگيريها و يا بی‌پروايی فرماندارش، ناکاشــته و باير و خالی از سـکنه ببيند، او را کيفر می‌دهد و از خدمت برکنارش می‌کند و ديگری را به جای او می‌گمارد.

📖 Economique, IV
✍ Xenophon (گزنفون)

@ThinkTogether🌱

#یادداشت

↙️ ما «کارمندانِ حقوق‌بگیر بخش پروپاگاندای دولتهای ضد ایران» هستیم. ما مشتی بیوطن و دون مایه‌ایم!

ما «کارمندان دولتهای راست افراطی» از طریق «کروناهراسی» ایران و ایرانیان را نابود خواهیم کرد.
- من کارمند رسمی (استخدام شده) بخش پروپاگاندای دولت ترامپ هستم. [صدای آمریکا]
- من کارمند رسمی بخش پروپاگاندای دولت بوریس جانسون هستم. [بی‌بی‌سی]
- من کارمند رسمی بخش پروپاگاندای دولت نتانیاهو هستم. [رادیو فردا]
- من کارمند رسمی بخش پروپاگاندای دولت عربستان سعودی هستم. [ام‌بی‌سی‌پرشیا]
- من کارمند رسمی بخش پروپاگاندای دولت آلمان هستم. [یورونیوز]
-  من کارمند رسمی بخش پروپاگاندای محمد بن سلمان هستم. [ایران!اینترنشنال]

من به عنوان کارمند حقوق می گیرم تا پروپاگاندای این دولتها علیه ایران را پیش ببرم. [...] اینک وظیفه‌ی ما هراس و وحشت‌افکنی پیرامون شیوع ویروس کرونا در ایران است تا با فرو‌پاشاندن سازمان اجتماعی، مردم را به خشونت جمعی بکشانیم. ما به گونه‌ای عمل می‌کنیم که گویی ویروس کرونا فقط و فقط در ایران وجود دارد. از سوی دیگر، فقط و فقط دولت ایران در این مورد پنهان کاری کرده و می‌کند. آمریکا و ترکیه نمی‌کنند (معجزه اردوغانی، با دهها میلیون توریست، مبتلایان به کرونا را به صفر رسانده است). گمان باطل نکنید که من/ ما «مخالف سیاسی»، «مدافع حقوق بشر» ، «فمینیست» ، و…هستیم؛ نه، ما فقط و فقط «کارمند بخش پروپاگاندای دولتهای راست افراطی» هستیم. خودِ من ماهی ۱۰ هزار دلار از دولت آمریکا حقوق می‌گیرم تا «کروناهراسی سیاسی» در تلویزیون ترامپ و اروپا راه بیندازم. چندی پیش، محمد بن سلمان به رییسِ «زورو Zorro» گفت: سریع به نقل از «منابع معتبر ما» اعلام کنید که در ایران ۵۰۰ نفر تاکنون در اثر کرونا جان باخته‌اند. «زورو» به محض دریافت فرمان، دستور را در تلویزیون عملی کرد. چون تلویزیون مال بن سلمان است و «منبع معتبر» هم کسی جز خودِ بن سلمان نبود. بن سلمان قبلا به طور علنی اعلام کرده بود که «ما جنگ را به داخل ایران می کشانیم.»

ما تشنه‌ی مرگ و خون مردم ایران هستیم. کرونا برای ما نعمت است. کاری را که «شدیدترین تحریمهای طول تاریخ» نتوانست با ایران انجام دهد، ما کارمندان بخش پروپاگاندای دولتهای راست افراطی موظف هستیم با کروناهراسی انجام دهیم.
ما موظف هستیم تمامی آمارهای وزارت بهداشت ایران را دروغین قلمداد کنیم. حتی اگر وزارت بهداشت اعلام کند ۱۰۰ هزار نفر به ویروس کرونا مبتلا شده اند و ۱۰ هزار نفر جان باخته اند.
ما خواهیم گفت این دروغ است و ۱۰ میلیون نفر مبتلا شده و یک میلیون نفر جان باخته اند.
منتظر و آماده باشید تا ما «کارمندان بخش پروپاگاندای دولتهای راست افراطی» با کرونا کار ایران را یکسره سازیم.

✍ اکبر گنجی

@ThinkTogether🌱

#چکامه

فریدونِ فرخ، فرشته نبود
ز مشک و ز عنبر سرشته نبود

به داد و دَهش یافت آن نیکویی
تو داد و دهش کن، فریدون تویی...

👤 عالیجناب فردوسی

@ThinkTogether🌱

#دانستنی
#ژئوپولتیک

🗺 سه نکته پیرامون پروژه‌ی راهبردی کشور چین به نام "کمربند و راهها"
🎙 پرسش و پاسخ با رابرت کاپلان / در حاشیه‌ی نشست اقتصادی دلفی / یونان ۲۰۱۹

📎 همچنین ببینید:
https://news.1rj.ru/str/thinktogether/2637

@ThinkTogether🌱

#تاریخ
#دانستنی

✳️ زبان پارسی در امپراتوری عثمانی
2⃣ دلبستگی سلاطین عثمانی به زبان پارسی

در سده‌ی نهم خورشیدی (پانزدهم میلادی) دربار عثمانی وارث امپراتوری سلجوقیان گشت و نظام دیوانی و ساختار اداری سلجوقیان، همچون یک الگو نزد عثمانیها پذیرفته شد. عثمانیها همانند سلجوقیان شیفته‌ی زبان و ادب پارسی بودند و در پراکنش و گسترش زبان پارسی، چه در نامه‌های درباری و صدور احکام و فرمانهای دیوانی، چه در آفریدن آثار پارسی و بزرگداشت گویندگان و نویسندگان آن و چه در بهره‌گیری از ادب پارسی در پرورش شاهزادگان و فرزندان خود می‌کوشیدند. سخن گفتن به زبان پارسی در دوران عثمانی به اندازه‌ای گسترده بود که حتا سلاطین و شاهزادگان عثمانی هم به گسترش این زبان و سرودن شعرهایی به زبان پارسی پرداختند. تا جایی که مراد سوم، یک دیوان شعر به زبان پارسی سرود. بیتهای از شعرهای پارسی چند تن از سلاطین عثمانی برای نمونه اینجا آورده می‌شود.

از سلیمان یکم دهمین سلطان امپراتوری عثمانی (او را در غرب با نام سلیمان محتشم و در شرق با نام سلیمان قانونی می‌شناسند):
او به صد ناز درون دل من جلوه‌كنان
من ديوانه نظر می‌كنم از هر سویی
خلق گويند دل و جان محبی كه ربود
راست گويم كه فسونهای لب دلجویی

و یا در شعر دیگری می‌گوید

ای دو عالم فدای یک نگهت
عقل حیران ز نرگس سیهت
مهر بارد ز زلف شبرنگت
ماه تابد ز گوشه‌ی کلهت
اهل دل را جز این مرادی نیست
که سپارند جان به خاک رهت
بهر سوز دل سلیمی زار
گل گل افروخته رخ چو مهت

سلیمان دوم، بیستمین سلطان عثمانی:
دیده از آتش دل غرقه در آب است مرا
کار این چشمه ز سرچشمه خراب است مرا
چشم بر هم زنم و روی تو بینم به خیال
در شب هجر مگر دیده به خواب است مرا

سلطان مراد سوم:
من کجا تنها روم از ذکر یار
چون درونم نار و دردم بی‌شمار
آهِ من افلاک سوزد از دخان
ناله‌ام در عرشِ عالم جاودان
آتش عشقش مرا سوزد ز بند
مثل این نارِ مجازی در سپند
روح پاکش را کند رحمت خدا
بوده‌ام یکدم مرو را آشنا
 
📎 بن‌مایه‌های این نوشتار، در آخرین بخش از این رشته فرسته‌ها خواهند آمد.

@ThinkTogether🌱

#تلنگر

⬅️ اگر شهروندان یک کشور، بجای هشیاری و همبستگی، سرگرم دعواهای داخلی خودخواهانه و کوته‌فکرانه شوند، لقمه‌های آسان و بی‌دفاعی برای دشمنان خونخوار خارجی خواهند بود.

@ThinkTogether🌱

#دیدگاه

دیدگاه استاد شفیعی کدکنی درباره‌ی انگیزه‌ی انگلیس و روسیه از کنار زدن زبان فارسی‌ در شبه‌جزیره‌ی هند و آسیای میانه

📎 هر آنچه بعضی کشورها برای تضعیف زبان فارسی انجام می‌دهند، در واقع برای آماده کردن زمینه‌ی ادعاهای بعدی و رسیدن به هدفهای ژئوپولتیکشان است. آنچه استاد بیان می‌دارند، می‌تواند بخشی از انگیزه‌ی انگلیس و روسیه برای کنار زدن زبان و فرهنگ ایرانی باشد.

@ThinkTogether🌱

#آموختنی
#بخشی از یک مقاله

کارل هاوس‌هوفر (Karl Haushofer) نظریه پرداز #ژئوپولتیک آلمانی، که آدولف هیتلر و رودلف هس -سران آلمان نازی- با الهام از آموزه‌های او جهانگشایی را با یورش به اروپای شرقی آغاز کردند، به دولتمردان آلمانی می‌گوید، برای پاسداری از خاک مقدس وطن و جلوگیری از شکستهای شرم‌آور، همزمان با دلیری، وضعیت سیاسی دنیا را دوراندیشانه ارزیابی کنید و دو چیز را در هر موقعیتی پیش چشم نگاه دارید:
۱. "واقعیت را آنچنان که هست بفهمید"
۲. "از هر آنچه غرور ملی ما نمی‌تواند تحمل کند، دوری کنید"

"By prudent, courageous analysis of our world-political situation we shall always be able to preserve our sacred soil from shameful defeat. The admonitions “see what is,” and “keep away from whatever our national honor cannot tolerate,” are the pilot lights of our voyage. They are modest enough and even hardly sufficient to help our ship of state gain the open sea."

📝 Why Geopolitik? (1942)
✍ Karl Haushofer

@ThinkTogether🌱

#سرباز_وطن

بنا به اسطوره‌ها، ابراهیم یکبار برای آزمون عشق و ایمان خود، فرزندش اسماعیل را قربانی کرد. ما در درازای هزاران سال، در آزمون عشق و سربازی برای میهن، میلیونها فرزند وطن را قربانی کرده‌ایم.

از سیامک پسر کیومرث -نخستین شهید پاسداری از وطن- تا شهیدان امروز، یاد و نام بزرگ همه‌ی فداییان ایران ❤️🇮🇷 در دلهای ما جاویدان.
#وطنپرستم

@ThinkTogether🌱

#دانستنی

🇮🇶 فدرالیسم به زبان ساده

به زبان ساده، فدرالیسم یعنی همکاری و یکی شدن واحدهای حاکمیتی کوچک و جدا از هم، برای تشکیل یک واحد حاکمیتی بزرگتر در راستای تأمین هدفهای مشترک. مانند ایجاد امنیت، رویارویی با دشمنان مشترک، بهره‌مندی از ویژگیهای جغرافیایی یکدیگر، تجارت آزاد، تامین نیروی انسانی و ... هدف از فدرالیسم، یکی شدن حکومتهای کوچک و آسیب‌پذیر و تبدیل آنها به یک حکومت یکپارچه و قدرتمند است، و نه وارون آن.

ایجاد ساختار فدرال در بیشتر نمونه‌ها، هنگام شکل‌گیری آغازین و در زمان بنیان‌گذاری بوده‌است (مانند یکی شدن ۲۷ حکومت محلی و ایجاد کشور آلمان و یا اتحاد ایالتهای مستقل و ایجاد ایالات متحده آمریکا) و در نمونه‌های کمتری هم پس از جنگ یا پس از فروپاشی صورت گرفته‌است (مانند عراق و روسیه).
تا کنون هیچ کشور تاریخی، یکپارچه و از پیش موجود، روش کشورداری خود را به ساختار فدرال برنگردانده است.

می‌توان حکومتهای فدرال را به دو گروه بزرگ دسته‌بندی کرد. دسته‌ی اول حکومتهای فدرالی که مبنایشان بخش‌بندی جغرافیایی است و بخش‌بندیهای قومی یا زبانی را در نظر نمی‌گیرند. دولتهای فدرال غربی مانند آمریکا، استرالیا و آلمان از این گروه هستند. به این گروه از دولتهای فدرال، دولتهای فدرال ملی گفته می‌شود.
گروه دوم، نه بر پایه‌ی ویژگیهای اقتصادی و جغرافیایی، بلکه بر پایه‌ی رسمیت دادن به تفاوتهای قومی و زبانی این بخش‌بندی را انجام می‌دهند. این گونه دولتهای فدرال را دولتهای فدرال قومی می‌نامند. دولتهای فدرال اتیوپی و عراق نمونه‌هایی از دولتهای فدرال قومی هستند.

📍 بن‌مایه (منبع):

۱. فدرالیسم، آنالیز تاریخ، شکل‌گیری و مقایسه امکانات آینده‌ی آن. فصلنامه‌ی PVS شماره ۳۲، ویسبادن ۲۰۰۲

2. Federalism and ethnic conflict in Ethiopia: a comparative study of the Somali and Benishangul-Gumuz regions. Leiden University. page 28

@ThinkTogether🌱

#تلنگر
#آموختنی

شعار موسسه‌ی پژوهشهای سیاست خارجی آمریکا:

یک ملت، پیش از آنکه کنشی نماید، باید بیندیشد

@ThinkTogether🌱

#تاریخ
#دانستنی

✳️ زبان پارسی در امپراتوری عثمانی
3⃣ تاثیر کوچ بزرگان ادب ایران -به ویژه مولانا- در گسترش زبان پارسی در آناتولی

از  انگیزه‌های مهم گسترش زبان پارسی و فرهنگ ایرانی در آناتولی و آسیای کوچک، گذشته از ریشه‌های تاریخی پیوستگی این سرزمینها به امپراتوریهای کهن ایرانی و پایایی دیرینه‌ی فرهنگ و تمدن ایرانی در آناتولی، می‌توان به کوچ خاندانهای با فضل و دانش ایرانی مانند خانواده‌ی بهاءالدین سلطان‌العلما پدر مولانا، نجم‌الدین رازی (دایه)، اوحدالدین کرمانی، فخرالدین عراقی، سراج‌الدین ارموی، سیف‌الدین فرغانی، ناصرالدین ابن‌بی‌بی و… به این سرزمین اشاره کرد. همزمان با سرازیر شدن مغولان به سوی آسیای مرکزی و ناامنی بلخ و سمرقند و شمال خراسان، سرزمین امن و دانش‌پرور روم [آناتولی] در قرن هفتم، عارفان و ادیبان ایران را به این سرزمین کشانده بود. آثار فارسی این بزرگان علم و ادب، به ویژه کتاب ارجمند مثنوی مولوی و پیدایش طریقت مولویه، افزون بر پراکنش حقایق عرفانی، از نگر گسترش زبان و شعر فارسی در آناتولی، اهمیت ویژه‌ای داشته‌است. فراوانی واژگان پارسی در خانقاههای مولویه و مثنوی‌خوانی در محافل و مجالس این سلسله، زبان پارسی را زبان راز و نیاز صوفیان اهل حق گردانیده بود.
جاری بودن پارسی در بین مردم کوچه و بازار به اندازه‌ای بوده است که به آسانی شعرها و نوشتارهای مولانا و دیگر بزرگان نام برده شده برایشان فهمیدنی و دریافتنی بوده است. به گفته‌ی عزیز بن اردشیر استرآبادی (درگذشته پس از سال ۸۰۰ ه‍.ق / ۸–۱۳۷۹م) نویسنده‌ی کتاب بزم و رزم، "جمهور اهالی ممالک روم [آناتولی] در قرن هشتم هجری به زبان پارسی مایل و راغب بودند".

کارهای ادبی سخنوران و نویسندگان ترک در دوره‌ی میانه -که از آمدن سلجوقیان به آناتولی (قرن پنجم ه.ق/ یازدهم م) آغاز و تا عصر ادبی دوره‌ی تنظیمات (نیمه‌ی قرن سیزده ه.ق. / نوزدهم م) پایان می‌یابد- در دربار و خانقاه متمرکز بود. و این دو کانون ادبی و فرهنگی یعنی Divan Edebiyati (ادبیات درباری) و Takke Edebiyati (ادبیات خانقاه) سراسر زیر نفوذ و تاثیر زبان و ادبیات فارسی قرار داشتند.

📎 بن‌مایه‌های این نوشتار، در آخرین بخش از این رشته فرسته‌ها خواهند آمد.

@ThinkTogether🌱