احیای قنات‌های سنتی؛ بررسی راهکارها و چالش‌ها

🌱«کاریز» این‌بار، صدای قنات‌هاست؛
صدایی که از گذشته می‌آید،
اما آینده‌ی ما را فریاد می‌زند.

در پنجمین شماره‌ی «کاریز» می‌خوانیم از:

🔸 قنات؛ شاهکار مهندسی نیاکان،
راهی که قرن‌ها پیش، عطش زمین را بی‌صدا درمان می‌کرد.
🔸بررسی عملکرد و بازدهی قنات‌هایی که هنوز با تمام رنج‌ها زنده‌اند.
🔸روایت لایروبی، آبدهی و تلاش‌هایی که هنوز جریان این رگ‌های کهن را حفظ می‌کند.

آیا می‌توان این میراثِ خاموشِ آبی را دوباره جان داد؟

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

موسسه آب دانشگاه تهران با پشتیبانی شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران برگزار می‌کند:

🔺مدیریت منابع آب ایران در مسیر گذار به توسعه پایدار با چالش‌های ساختاری، نهادی و حقوقی روبه‌روست. برنامه هفتم پیشرفت در مواد ۳۸ و ۱۰۵ بر مدیریت یکپارچه حوضه‌ها، تخصیص عادلانه آب، تقویت حکمرانی، کاهش ساختارهای موازی، تفکیک وظایف حاکمیتی و تصدی‌گری، رفع تعارض منافع و جلب مشارکت مردمی تأکید دارد.

🔺حکمرانی کارآمد آب نیازمند شفافیت، عدالت، پاسخگویی و ابزارهای مدیریتی و نهادی منسجم است؛ الگویی که باید با ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور بومی‌سازی شود و بر پیوند آب، غذا، انرژی و محیط زیست توجه داشته باشد.

🔺این همایش با هدف واکاوی علمی تکالیف برنامه هفتم و بهره‌گیری از تجارب ملی و بین‌المللی، به دنبال ارائه نقشه راهی برای بازطراحی ساختارهای حکمرانی آب کشور است.
🔺این گردهمایی فرصتی برای هم‌اندیشی نخبگان قوای سه‌گانه، دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و بخش خصوصی درباره اصلاح ساختارهای سازمانی حکمرانی آب است.

📅 تاریخ برگزاری: ۷ و ۸ بهمن ۱۴۰۴
🌐 wgconf.ut.ac.ir

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

کوهستان‌های ایران؛ منشأ آب، حیات و تمدن

🔸به گزارش نازنین ناصری، محمد درویش، فعال محیط‌زیست و عضو هیئت‌علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، در همایش «روز جهانی کوهستان» در همدان گفت: «همه اکوسیستم‌های ایران متولی دارند، جز کوهستان‌ها؛ در حالی که بدون آن‌ها امکان تداوم حیات پنج‌هزارساله در ایران وجود نداشت.»

🔸درویش با اشاره به اهمیت یخچال‌ها و شبکه کاریزها، هشدار داد که مدیریت ناپایدار آب و صادرات منابع حیاتی می‌تواند تمدن و طبیعت ایران را تهدید کند و تأکید کرد: «مشکل ما کمبود آب نیست، مشکل کمبود خرد در مدیریت آب است.»

🔹او افزود: حفاظت از کوهستان‌ها، کاهش مصرف آب در کشاورزی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، تنها مسیر تضمین آینده پایدار ایران است. ⛰💧

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

هفته‌ای پربارش در کشور در راه است

بر اساس پیش‌بینی موسسه تحقیقات آب، در هفته جاری بارش‌های گسترده‌ای در اغلب مناطق کشور رخ خواهد داد و در برخی حوضه‌ها و استان‌ها مجموع بارش‌ها به ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌متر خواهد رسید.

از جمله پربارش‌ترین حوضه‌های درجه یک، خلیج فارس و دریای عمان و فلات مرکزی هستند و کم‌باران‌ترین حوضه، دریاچه ارومیه پیش‌بینی شده است. در بین استان‌ها، فارس، کرمان، هرمزگان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان و مازندران بیشترین بارش تجمعی را تجربه خواهند کرد.

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

انجمن آب و فاضلاب ایران برگزار می کند:

🔷️وبینار تخصصی طراحی بهینه و اجرای مرحله بندی شده: رویکردی کارامد برای نوسازی شبکه‌های توزیع آب فرسوده

🎯محورها:
🔹روش های مختلف توسعه و نوسازی شبکه های توزیع آب
🔹مدل سازی روش های نوین (فاز به فاز، چند فازی) به منظور نوسازی شیوه های توزیع آب
🔹استفاده از مدل های هیبریدی بر پایه ریسک در نوسازی شبکه های توزیع آب

👤ارائه دهنده: دکتر محمدمهدی ریاحی
دانش آموخته مدیریت منابع آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

🗓تاریخ: چهارشنبه ۲۶ آذر ۱۴۰۴
🕓زمان: ساعت ۱۶ الی ۱۸
🔗لینک ورود

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

انجمن علمی گروه مهندسی و مدیریت آب دانشگاه تربیت مدرس به مناسبت هفته پژوهش برگزار می‌کند:

🌊 نشست علمی:
نوسانات دریای خزر؛ علل و پیامدها
📢 سخنران:
دکتر حسین شفیع‌زاده‌مقدم، عضو هیئت علمی گروه مهندسی و مدیریت منابع آب
📅 زمان برگزاری:
چهارشنبه، ۲۶ آذر ۱۴۰۴ | ساعت ۱۶

💻 لینک حضور در نشست

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

💻 شروع تخفیف های یلدایی برای همه آموزش ها تا یکشنبه - کد تخفیف 44 درصدی 👈 yalda

🌀 مشاهده کل آموزش ها

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

👤 پروفسور سروش سروشیان، استاد ممتاز مهندسی عمران در دانشگاه کالیفرنیا، ارواین، از چهره‌های برجسته علمی در حوزه چرخه آب، اقلیم و مدیریت منابع آب در مناطق خشک است. او بیش از چهار دهه از عمر علمی خود را صرف پژوهش و سیاست‌گذاری علمی در زمینه بحران آب کرده است.

پروفسور سروشیان بنیان‌گذار و مدیر مرکز سنجش از راه دور و هواشناسی مرتبط با آب در دانشگاه ارواین بوده و به‌عنوان مشاور علمی با نهادهای معتبر بین‌المللی از جمله ناسا، یونسکو و سایر سازمان‌های جهانی در حوزه آب و اقلیم همکاری داشته است.

او در تحلیل وضعیت منابع آب ایران، با بررسی داده‌های بارندگی در یک بازه چهل‌ساله تأکید می‌کند که بحران فعلی آب بیش از آن‌که ناشی از خشکسالی و تغییرات اقلیمی باشد، نتیجه ضعف در مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی است.
به باور او، با سرمایه‌گذاری در آبیاری‌های نوین، صرفه‌جویی، مدیریت اصولی منابع آب و بازچرخانی فاضلاب، می‌توان در یک بازه میان‌مدت بخش بزرگی از این بحران را کنترل کرد.

🎥 خلاصه‌ای از دیدگاه‌ها و گفت‌وگوی ایشان در قالب یک کلیپ ۷ دقیقه‌ای تهیه شده است.

#HydroLegends

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

#معرفی_کتاب

📘 Hydraulic Structures (4th Edition, 2007)
✍️ P. Novak, A.I.B. Moffat, C. Nalluri, R. Narayanan

🔹 تعداد ارجاعات علمی: 897
یکی از معتبرترین منابع حوزه سازه‌های هیدرولیکی

🔹 افتخارات نویسندگان:
Pavel Novak:
🏅 مدال سازه‌های هیدرولیکی ASCE
🏅 بالاترین مدال افتخار آکادمی علوم جمهوری چک

🔹 ساختار و سرفصل‌ها:
بخش اول: مهندسی سد
عناصر مهندسی سد، سدهای خاکی و بتنی،
سازه‌های خروجی، مستهلک‌کننده انرژی،
دریچه‌ها، ایمنی، ابزار دقیق و پایش سد

بخش دوم: سایر سازه‌های هیدرولیکی
مهندسی رودخانه، سازه‌های انحراف آب،
افت‌سازها، آبراهه‌ها، نیروگاه برق‌آبی،
ایستگاه پمپاژ، مهندسی ساحلی و مدل‌سازی

🔹 خلاصه محتوایی:
مرجعی جامع برای طراحی و تحلیل سازه‌های هیدرولیکی،
از سد و رودخانه تا سازه‌های ساحلی و مدل‌سازی.

🔹 نقد و توصیه‌ها:
✅ منبع اصلی درس طراحی هیدرولیک در دانشگاه نیوکاسل
✅ راهنمای تفکر انتقادی در طراحی سازه‌ها
✅ توصیه‌شده برای دانشجویان و مهندسان صنعت آب

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی برگزار می کند:

نشست ویژه تخصصی «ایران و آینده آب؛ امنیت، تاب‌­آوری و تصمیم‌­های ملی»

🗓تاریخ: سه‌شنبه ۲ دی‌ماه ۱۴۰۴
🕘زمان: ۹:۰۰ الی ۱۲:۰۰
🔗لینک ثبت نام

📌شرکت در این وبینار برای عموم آزاد است و گواهی حضور از سوی پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی به شرکت‌کنندگانی که حداقل نیمی از نشست در وبینار حضور داشته باشند، اعطا خواهد شد.

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

🌍 بحران فرونشست در ایران
فرونشست زمین در ایران دیگر پدیده‌ای محلی نیست و به مسئله‌ای ملی با منشأ هیدرولوژیکی تبدیل شده است. طبق اعلام سازمان نقشه‌برداری کشور، اغلب دشت‌های ایران درجاتی از فرونشست را تجربه می‌کنند؛ در حالی‌ که نوار ساحلی خزر به دلیل تغذیه طبیعی، وضعیت پایدارتری دارد.

از دید مهندسی آب، ریشه اصلی فرونشست، برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها بدون توازن تغذیه و تخلیه است. افت سطح آب زیرزمینی باعث تراکم لایه‌های ریزدانه و کاهش تخلخل مؤثر می‌شود؛ فرایندی بازگشت‌ناپذیر.

🚨 نیشابور؛ نمونه‌ای برای درس‌آموزی
ثبت فرونشست سالانه حدود ۸۶ میلی‌متر در دشت نیشابور و ایجاد عمیق‌ترین شکاف فرونشستی کشور، نشان‌دهنده ورود آبخوان به مرحله بحرانی است.
پیامدهای فنی این وضعیت:
• کاهش دائمی ظرفیت آبخوان
• افزایش ریسک سازه‌ای
• تغییر مسیر جریان زیرزمینی
• ناپایداری کشاورزی چاه‌محور

💧 چرا «توقف برداشت»؟
توقف برداشت آب یک الزام علمی است؛ زیرا ادامه برداشت حتی با شدت کمتر، فقط سرعت فرونشست را کاهش می‌دهد. احیای مسیرهای طبیعی جریان آب می‌تواند به تغذیه آبخوان‌ها کمک کند.

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

کمیته تخصصی جنبه های محیط زیستی کمیته ملی سدهای بزرگ برگزار می کند:
 
"نیروگاه های خورشیدی شناور: بررسی تاثیر اقتصادی، زیست محیطی و پایداری منابع آب"

🎙ارائه دهنده: دکتر محمدعلی اله ربی شیرازی
🗓تاریخ: چهارشنبه ۳ دی ماه ۱۴۰۴
🕖زمان: ساعت ۱۹
🔗لینک ورود

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

نشست تخصصی «بارورسازی ابرها؛ از خیال تا واقعیت»

🔹نشست تخصصی «بارورسازی ابرها؛ از خیال تا واقعیت» با محور بررسی کارآمدی، چالش‌ها و الزامات اجرایی این فناوری در مدیریت منابع آب کشور برگزار خواهد شد.

🔸در این نشست، متخصصان حوزه هواشناسی و منابع آب، ضمن واکاوی مبانی علمی بارورسازی ابرها، به ارزیابی ظرفیت‌های واقعی و محدودیت‌های آن در شرایط اقلیمی ایران می‌پردازند.

🔺این نشست روز چهارشنبه ۳ دی‌ماه ۱۴۰۴ ساعت ۱۴ در مرکز اسناد و کتابخانه وزارت نیرو برگزار شده و پخش برخط آن از طریق آپارات وزارت نیرو انجام می‌شود.

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

🔺نشست تخصصی «ایران و آینده آب؛ امنیت، تاب‌­آوری و تصمیم‌­های ملی»

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

🌍 کربن فقط CO₂ نیست | حلقه گمشده در راهبردهای اقلیمی

بیشتر تحلیل‌ها و سیاست‌های اقلیمی بر دی‌اکسیدکربن (CO₂) متمرکزند، اما کربن اشکال مختلفی دارد که هرکدام نقشی متفاوت در گرمایش زمین، آلودگی هوا و راهبردهای پایداری ایفا می‌کنند:

⚫ کربن سیاه: دوده حاصل از سوخت ناقص؛ باعث افزایش گرمایش و آلودگی هوا می‌شود.
🔵 کربن آبی: در اکوسیستم‌های ساحلی مثل مانگروها و علف‌های دریایی ذخیره می‌شود؛ قهرمان طبیعی مقابله با تغییرات اقلیمی.
🟤 کربن قهوه‌ای: ذرات حاصل از سوخت زیستی؛ بسته به شرایط می‌تواند زمین را گرم یا سرد کند.
🔴 کربن قرمز: ذرات زیستی روی برف و یخ؛ روی ذوب شدن و چرخه‌های بازخورد تاثیر می‌گذارد.
🟢 کربن سبز: در جنگل‌ها، گیاهان و خاک ذخیره می‌شود؛ ستون تعادل بلند مدت زمین.

🔺مدیریت کربن فقط به کاهش انتشار محدود نمی‌شود؛ شناخت نوع کربن، منبع آن و اثراتش، برای طراحی سیاست‌های مؤثر اقلیمی و راهبردهای ESG ضروری است. این نگاه جامع، می‌تواند شکاف مهمی در برنامه‌ریزی‌های اقلیمی، گزارش‌دهی پایداری و تصمیم‌سازی‌های محیط‌زیستی را پر کند.

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

سراب سبز؛ ایران چگونه با توهم “امنیت غذایی” به استقبال مرگ سرزمین می‌رود؟

🛰️ پژوهش تازه‌ای در Journal of Hydrology (2025) با داده‌های ماهواره‌ای GRACE از یک #پارادوکس_ملی پرده برداشته است:

ایران خشک‌تر می‌شود، اما سرسبزتر دیده می‌شود!

این همان #خشکسالی_سبز است؛ جایی که سبزی مزارع نه از باران، بلکه از تخلیه بی‌رحمانه #آب_زیرزمینی می‌آید. بر اساس این مطالعه، هر سال ۵.۲۵ کیلومتر مکعب از ذخایر زیرزمینی کشور ناپدید می‌شود؛ یعنی طی ۱۴ سال، بیش از ۱.۶ برابر ظرفیت تاریخی دریاچه ارومیه.

#تغییر_اقلیم بی‌تأثیر نیست، اما داده‌ها نشان می‌دهند ریشه بحران در #مدیریت_آب نهفته است. این دیگر کشاورزی نیست؛ نوعی معدن‌کاوی آب است.

امنیت غذایی بر پایه تخریب منابع دوام نمی‌آورد و نتیجه‌ای جز #فرونشست و تهدید آینده فلات #ایران ندارد. زنگ خطر به صدا درآمده است.

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng

مافیای جدید آب در سایه فروش پمپ و مخزن

وظیفه دولت تامین آب شرب سالم و بهداشتی برای شهروندان است. بدون تبعیض و بدون هزینه اضافی که بر خانوارها تحمیل گردد. وظیفه ای که زیر سایه مافیای آب فروش پمپ و مخازن آب از بین رفته است.

اگر ساکن شهر تهران باشید، مدتهاست که با افت فشار آب در منازل خود آشنا هستید. حداقل از دو سال پیش افت فشار آب در مناطق مختلف شهر تهران، شهروندان را مجبور به خرید پمپ آب کرد. نرسیدن آب به طبقات بالای ساختمان ها کار را به جایی رساند که عملا در طبقات بالاتر از طبقه سوم فشار آب کفاف استحمام را نمیداد.

حال از تابستان تا کنون با قطعی آب گسترده در شهر تهران مواجهیم. قطعی آب شبانه که باعث خراب شدن پمپ های آب منازل و سوختن آنها شده است. حالا نه تنها هزینه تعمیر پمپ های آب، بر دوش خانوارها تحمیل شده است، بلکه با راهنمایی مدیر آبفای تهران در تابستان برای خرید مخزن ذخیره آب، عملا بازار بزرگ فروش مخازن آب شکل گرفت. مخازن آبی که به قیمتی گزاف فروخته میشود و عدم مدیریت صحیح آب شهری تهران با شکل دهی یک بازار فروش پمپ و مخزن آب در کلان شهری با بیش از 10 میلیون نفر جمعیت، مافیای فروش این دو تجهیزات جدید خدمات شهری را شکل داده است.

باید پرسید مدیریت آب شهری در آبفای کلان شهر تهران در جهت خدمت به مافیای فروش تاسیسات آبی است یا در جهت خدمت به مردم؟

انجمن علمی مهندسی آب | دانشگاه تهران
🆔 @UT_WaterEng