ما و اسطوره توسعه – Telegram
ما و اسطوره توسعه
163 subscribers
72 photos
1 video
15 files
49 links
کانال تلگرامی کارگروه "علوم انسانی و توسعه" اندیشکده مهاجر

سایت اندیشکده مهاجر
www.mohaajer.ir

ارتباط با ادمین
@mahditahmasbi
Download Telegram
📜 بای بسم الله

#بی_سابقه_و_کم_نظیر

🔶 چند کلامی درباره چیستی مدرسه «ادبیات، انسان، شهر»


🔸 سال‌هاست که لابلای چرخ دنده‌های این دانشگاه‌های آدم‌کش، به سودای احیای انسان و انسانیت نفس زدیم، ولی هر از چندی که چشم به راه می‌اندازیم، خم به ابرویمان می‌آید که پس چرا از جای قبلی در بهترین حالات، تکان نمی‌خوریم؟!


🔸 ایرانی امروز در ایران امروز، اسیر مفاهیم استحاله شده‌ای است که شاید تا همین یک قرن پیش، با نسخهٔ ناب همان مفاهیم، امید به ترقی و ساختن جامعه خود داشت. ساختن جامعه‌ای که در آن، اخلاق و مروت و دین‌داری و عشق و امید و ایمان، هویت دهنده انسان خردمند حماسی ایرانی بودند.

🔸 اما سالیانی سخت به ایران عزیز گذشت و با نوسازی‌های بالا به پایین جامعه ایرانی، شد آن چه که شد. جامعه ایرانی، دچار آفات اجتماعی و فرهنگی و سیاسی خاصی شد، زندگی بوی نا گرفت و بن بست پیشرفت ایرانی، هر لحظه درذهن دلسوزان ایران پررنگ تر شد.

🔸 یک سالی می‌شود که جمعی از دلسوزان و اهل نظر، در پیِ افکندنِ طرحی نو بوده‌اند. ثمرهٔ آن سرو کله زدن‌ها، به این رسید که بازخوانی سنت ایران اسلامی نه تنها به ما اجازه بازسازی هویتی می‌دهد، بلکه شاید جزو معدود راه‌هایی باشد که می‌توانیم بر اساس آن به فکر طرحی بومی برای رشد ایران و ایرانی باشیم.‌

🔸 سنت ما، خصوصا سنت ادبیات منظوم ما، عنصری کاملا درونی شده برای فرهنگ ایران است و در عین حال که مقبولیتی تاریخی دارد، پر است از مفاهیم ناب نجات‌بخش که آن مفاهیم، اتفاقا در سازگاری حداکثری با گوهر دین اسلام هستند. پس می‌توان چشم امیدی واقعی به آن داشت.

🔸 یک سال طول کشید تا طرح بازخوانی سنت ادبیات منظوم ایران زمین برای پاسخ به بحران‌های انسان ایرانی و جامعهٔ ایرانی، پخته شد تا امروز بتوانیم آن را به عنوان دوره‌ای حقاً بی‌نظیر و بی‌سابقه، به جامعه فرهیختگان و دغدغه‌مندان ایران و ایمان تقدیم کنیم.

🔸 چیزی حدود ۱۵ تا ۲۰ ارائه و گفتگوی رودررو با اساتید بنام و پرمایهٔ این عرصه، در موضوعاتی کاملا کارشناسی شده، این دوره را به دوره‌ای کاملا متفاوت از تمام دوره‌های دیگر در سطح ملی تبدیل کرده است. نام این دوره را گذاشته ایم «مدرسه ادبیات، انسان، شهر».

🔸 امروز ثمره یک سال تلاشی جمعی رونمایی می‌شود. مدرسه «ادبیات، انسان، شهر»، در اوایل اسفندماه، در دانشگاه شریف برگزار خواهد شد. از امروز شروع به معرفی دقیق مدرسه، موضوعات، اساتید دوره و نحوهٔ ثبت نام می‌کنیم.


🔅 با ما در کانال مدرسه همراه باشید. باشد که تحفه‌ای به تاریخ ایران و ایمان هدیه شود.

#درد_امروز
#دوای_ادبیات

🔆 @Adabiat_Ensan_Shahr
🔷 رندی و اعتراض!
#برنامه

🔸 رندی و اعتراض یک فرصت طلایی برای ما در دوره معاصر است که اتفاقا ریشه در سنت ادبی ما دارد. یکی از بهترین مفاهیمی که در دوره جدید، از ایران محافظت کرد و باعث زنده بیرون آمدن هویت ایرانی از 200 سال درگیری خونین و وحشتناک با بیگانگان در تاریخ معاصر شد، همین ترکیب خاص اعتراض با رندی است.

🔹 در سال‌هایی که هم خودمان در انحطاط به سر می‌بردیم و هم دشمنانی بسیار قدرتمند داشتیم، اعتراض ضرورت داشت اما قدرت آن را نداشتیم. ایران در آن سال ها، مانند اکثر فرهنگ های غیرغربی دیگر، در معرض نابودی بود. از هندوستان تا چین دست به اعتراض زدند ولی قدرت برابری با استعمار را نداشتند و نابود شدند.

🔸 ما اما چیزهایی داشتیم که نگهمان داشت و یکی از مفاهیم مهم، رندی است. رندی ما ایرانی ها، بسیاری از وجوه اعتراض را از چشم دیگران پوشاند و در عین حال روحیه اعتراض و نبرد را در درون جامعه زنده نگه داشت. رندی و اعتراض باعث زنده ماندن ما شد تا در زمان پیدا کردن قدرت، امکان شکوفایی برای انسان ایرانی فراهم باشد. رندی و اعتراض، ما را به آینده سختمان امیدوار می‌سازد. به واسطه رندی و اعتراض است که می‌توان از بیداری جمعی صحبت کرد و «یک ملت» را به تحرک هوشیارانه دعوت نمود.

🔹 در ادبیات ما، مراد از بیداری، بیداری روحی است و متصل به فراماده، اما رندی همیشه وجهی شخصی دارد که به ما امکان می‌دهد بیداری را به ساحت اجتماعی بیاوریم. با رندی می‌توان در جنگ نابرابر قدرت برخی از تصادم ها را دور زد و با اعتراض می‌توان به جنگ برخی دیگر رفت. با رندی می‌توان عهدنامه ترکمانچای بست و با حماسه می‌توان جنبش مشروطه و انقلاب 57 را رقم زد.


🔆 اساتید و موضوعات دقیق برنامه‌ها، و نحوه ثبت نام در مدرسه، در کانال مدرسه اعلام می‌شود. با ما همراه باشید.
🔅از اول اسفندماه، دانشگاه شریف

#درد_امروز
#دوای_ادبیات

🔆 @Adabiat_Ensan_Shahr
🔶 سلسله جلسات متن خوانی «جمهور» افلاطون

🔵 جلسه ششم: شنبه 13 بهمن ماه، ساعت 18:30

🔺 مطالعه از قسمت انتهایی بند 362

🔸 مکان:دانشگاه شریف، دفتر اندیشکده مهاجر(پشت دانشکده عمران)

@humanities_development
🔶 معرفی برنامه‌های مدرسه ادبیات، انسان، شهر (3)
🔸 از اول اسفندماه، دانشگاه شریف

🔷 مرحله سوم: عقلانیت، اخلاق و خرد!

🔸اخلاق، ایمان و عقلانیت سه پایه اساسی زندگی هستند که در دوره جدید، این سه تفکیک شده به نظر می آیند.

🔸 در طرح ایرانی، مرد پارسا، با اخلاق و عاقل است و مرد عاقل، پارسا و فضیلت مند. خرد، جان و روان، هرسه باید نورانی شوند تا زندگی انسانی نورانی گردد. در این میان، خرد، ضامن وجه مدنی زندگی است و اخلاق و ایمان را وارد شهر می کند. به گونه ای که می توان گفت دغدغه ی فردوسی، بنا کردن شهری خردمند است.

🔹 به نظر می رسد لزوم خرد در زندگی امروز برای کسی مبهم نباشد. اما دریافتن لزوم اخلاق و ایمان، نیازمند تامل بیشتری است .
🔹 اخلاق، امکان سامان دادن به زندگی را فراهم می سازد و ایمان، به انسان ایمنی می دهد و معنای زندگی را حداکثری می سازد.
🔹 ایمان، همه چیز را به بالاترین سطح می رساند و به آن شور و عمق همزمان می بخشد. ذیل ایمان است که اخلاق تبدیل به تقوا می شود و خرد، مایه سعادت دو جهان.

🔆 در مرحله سوم، پس از اینکه بیداری و ایمان را مرور کردیم و عشق زمینی و آسمانی را در نسبت با هم برای شکوفایی به گفتگو نشستیم، حال باید به دنبال پی افکندن بنایی بلند برای زندگی مدنی بود. در این مرحله خرد و اخلاق را هدف می گیریم.

#درد_امروز
#دوای_ادبیات

🔆 اساتید و موضوعات دقیق برنامه‌های این مرحله، نحوه ثبت نام و اطلاعات بیشتر در:

🔆 @Adabiat_Ensan_Shahr
🔆 ثبت نام مدرسه ادبیات، انسان، شهر،از فردا، پنج شنبه 18 بهمن ماه آغاز می شود.

حضور برای عموم علاقه مندان با ثبت نام، آزاد است. مدرسه، ویژه دانشجویان نیست.

🔷 با توجه به ظرفیت ثبت نام، به هیچ وجه ثبت نام خود را به تأخیر نیندازید.

🔶 به حاضرین در دوره، گواهی معتبر معاونت فرهنگی دانشگاه شریف اهدا خواهدشد.

🔷 افرادی که به طور گروهی ثبت نام کنند، از مزایایی برخوردار خواهندشد. مدرسه را به دوستانتان معرفی کنید.

زمان بندی مدرسه، معرفی کامل اساتید مدرسه و سایر اطلاعات، در کانال و اینستای مدرسه قرار می گیرد. با ما همراه باشید.

🔆 از اول اسفندماه، با حضور اساتید بنام حکمت و ادبیات ایران، دانشگاه شریف

#بی_سابقه_و_بی_نظیر
#درد_امروز
#دوای_ادبیات

🔸 نشانی کانال تلگرامی و صفحه اینستای مدرسه:
🔆 @Adabiat_Ensan_Shahr
🔆 مدرسه ادبیات، انسان، شهر

🔷 نگاهی به انسان، زندگی، عشق و تمدن، از منظر فردوسی، نظامی، عطار، مولوی، سعدی و حافظ

اساتید: خرمشاهی، دینانی، میرشکاک، چاوشی، هادی، اسفندقه، مودب، علی زمانی، وکیلی، شهرستانی و...

📌 ارائه گواهی از #دانشگاه_شریف
شروع مدرسه از یکم اسفند

🔶 ثبت نام و شرایط تخفیف:
🌐 evnd.co/9v2lz
🔸 پاسخ به سؤالات:
@Sajjadmp78

🆔 @Adabiat_Ensan_Shahr
🔶 دومین پیش نشست مدرسه زمستانه علوم انسانی

⭕️ پیشنهادهایی برای اومانیسم اسلامی
🔆 با سخنرانی پروفسور محمد لگنهاوسن

🔹 استاد سابق فلسفه دانشگاه تگزاس امریکا
🔹 عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی

🚪 دانشگاه شریف، آمفی تئاتر مرکزی
سه شنبه، 30 بهمن ماه، ساعت 14:30


🔅 اطلاعات بیشتر در:
@humanities_school
🔶 سلسله جلسات متن خوانی «جمهور» افلاطون

🔵 جلسه ششم: شنبه 13 بهمن ماه، ساعت 18:30

🔺 مطالعه از قسمت انتهایی بند 362

🔸 مکان:دانشگاه شریف، دفتر اندیشکده مهاجر(پشت دانشکده عمران)

@humanities_development
🔴شماره دوم و سوم نشریه علمی-تخصصی«لوگوس» در یک مجلد به قیمت ۱۶ هزار تومان منتشر شد !

به اطلاع مخاطبین محترم می رساند فردا اولین روز حضور غرفه های توزیع «لوگوس» در دانشگاه علامه طباطبائی خواهد بود.

⭕️شروع به کار غرفه روابط عمومی و پخش نشریه«لوگوس»:

🕰زمان: شنبه/۲۷ بهمن ۹۷ - ساعت: ۱۰ صبح الی ۳ بعد از ظهر

📍مکان: ۱- دانشکده ادبیات و زبان های خارجه ۲- دانشکده حقوق و علوم سیاسی ۳- دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی


@logos_philosophymag
🔆 ایران فقط تهران نیست | یادداشتی بر «حوای سرگردان»

🔶 حوای سرگردان، مجموعه داستان کوتاهی از محمد خانی، عضو کارگروه علوم انسانی و توسعه اندیشکده مهاجر است. یادداشت زیر در روزنامه وطن امروز، به بررسی آن پرداخته است:


🔸 جلد کتاب ترکیب عکس و نقاشی آبرنگ است. کوه دماوند، شاخه‌ی درخت سیب به شکل کلوزآپ و در بک‌گراند جلد، همان باغ سیب است. گو اینکه با تصویر باغی در کوهپایه‌ی دماوند روبرو هستیم. این طراحی متناسب با محتوای کتاب و داستان‌ها، ذهن خواننده را آماده می‌کند که فضای گذار داستان‌ها در کلان شهری چون تهران نمی‌گذرد و این یعنی ما با زادبومی به غیر از پایتخت روبروییم و چه بهتر از این.

🔹 در این مجموعه با داستان‌هایی روبرو هستیم و هر داستان تعلیقی دارد، اوج دارد، گره‌گشایی و نقطه‌ی پایان دارد. روایت‌ها در این داستان‌ها با پیچیدگی همراه است، اما به دلیل ساختار محکم و طرح درست هر داستان در پایان با نقطه‌ی پایان درست، دقیق و عقلانی روبرو هستیم. خواننده به بهانه‌ی پایان باز، معلق و پا در هوا رها نمی‌شود.

🔸 همه‌‌ی داستان‌ها در یک سطح کیفی نبودند، لکن اختلاف میان داستان‌ها مطلقاً چشمگیر نیست. این موضوع می‌تواند مؤید این باشد که نویسنده برای هر داستان پلات مشخصی داشته است. پلات را درست طراحی کرده و هنگام پرداخت به جزئیات به طرح پیچیده‌اش هم توانسته است وفادار بماند. در هر داستان ما با شخصیت‌ها و نام‌ها و ماجراهایی روبرو هستیم که نمی‌دانیم کیستند و چیستند و ربطشان به همدیگر چگونه است؛ اما به مرور همه‌ی این سؤالات و گره‌ها مانند قرار گرفتن تکه های پازل در کنار هم پاسخ داده و گشوده می‌شوند.

👈 یکی از بهترین داستان‌های این مجموعه که عنوان کتاب هم برگرفته از آن است، حوّای سرگردان است. حوّایی که ما می‌شناسیم، سرگردان نبود؛ قرار داشت، آرام داشت، حوّایی که ما می‌شناسیم به گمانم حتی زمان هبوط و پریشانی در زمین خیلی هم سرگردان نبود؛ چون تنها نبود که آدم همراهش بود. اما اینجا در این کتاب در داستانی ما با دختری مواجهه پیدا می‌کنیم که تولد و زندگی‌اش حاصل تجاوز به مادرش است.

🔸 خوب می‌دانیم که ماجرا و ماجراهایی شبیه این، دست‌مایه‌ی نویسندگان و فیلمسازان مختلفی قرار گرفته است. موفقیت در پرداخت و نحوه‌ی روایت هرکس از داستانی مشابه، ارتباط مستقیم با توانایی خلق جهان و جهان‌بینی برای شخصیت‌های داستان دارد.
جیوه، که همان حوای قصه‌ی ما باشد، دوره‌ی گذار و سرگردانی ناشی از آگاهی از این موضوع را پشت‌سر گذاشته، ولی کماکان سرگردان است. این بار اما دلش زندگی می‌خواهد؛ همسر و فرزند. در این داستان ضربه‌ای که آگاهی از این موضوع برای شخصیت اول و راوی این قصه، یعنی کیومرث، دارد در یک سوم پایانی داستان وارد می‌شود. این موضوع می‌توانست به از هم پاشیدگی قصه منجر شود، اما از آنجا که شخصیت کیومرث جهان‌دار است و تکلیف خواننده با او و پیشینه‌ی خانوادگی روانی و تحصیلی‌اش روشن است و از آنجا که خواننده می‌داند کیومرث چه ماجراهای عاطفی را از سرگذرانده، پایان خوش داستان تا حد زیادی باورپذیر شده است.

🔹 متن کامل یادداشت روزنامه وطن امروز را در آدرس زیر بخوانید:
https://shahrestanadab.com/Content/ID/10057

@humanities_development
🔆 چکیده فرستاده شده توسط پروفسور لگنهاوسن برای نشست «پیشنهادهایی برای اومانیسم اسلامی»

🔅30 بهمن، ساعت 14:30
🔅دانشگاه شریف، آمفی تئاتر مرکزی

🔶 اومانیسم: مروری تاریخی و پیشنهادهایی برای اومانیسم اسلامی

🔹 برچسب اومانیسم درحالی برای بسیاری از افکار فعلی استفاده می شود که عدم توافقی جدی وجود دارد درباره اینکه اومانیسم چگونه پیش رفته، و همچنین آیا اومانیسم به صورتی بنیادین ضد دین است یا خیر؟

🔸 امروزه به ویژه در اروپا و جهان اسلام مباحثات داغی پیرامون اینکه آیا اسلام، اومانیستی(انسان گرایانه) است، و اینکه آیا می تواند یا باید اومانیسم اسلامی وجود داشته باشد یا نه، شکل گرفته است.

🔹 در این ارائه، من برخی مباحثات اروپایی درباره نسبت دین و اومانیسم را که از دهه 1930 و 40 آغاز شده، و زمینه های فلسفی آنها را بازخوانی خواهم کرد.

🔸 پیشنهاد خواهم داد که توجه به این مجادلات می تواند به ما در فهم اینکه به چه معنا یک فلسفه دین اسلامی یا الهیات اسلامی، می تواند یا باید صورتی از اومانیسم باشد، کمک کند.

💠 ثبت نام جهت هماهنگی برای ورود به دانشگاه (حضور برای عموم رایگان و آزاد است):
http://yon.ir/kaT3a

@humanities_school
🔆 مدرسه زمستانه «علوم انسانی؛ سنت، عمل، گفتگو»

اساتید: لگنهاوسن، بهشتی، چاوشی، معین زاده، سفیدخوش، شفاه، نیلی

🔷 ارائه گواهی از #دانشگاه_شریف

۱۶،۱۵ و ۱۸ اسفند
🚪دانشگاه شریف

🔹 اسکان برای عزیزان غیر تهرانی

🔸 ثبت نام در:
🌐 evnd.co/JZBDH

🔹 لینک متن بیان شرایط تخفیف ثبت نام:
🌐 https://news.1rj.ru/str/humanities_school/102

🔸 شرایط تخفیفی، معرفی اساتید و برنامه ها، نحوه ثبت نام و اطلاعات بیشتر:
🔆 @humanities_school
💠 مدرسه علوم انسانی اندیشکده مهاجر برگزار می کند:

🔸 نقش سنت در علوم انسانی
🔻
علوم انسانی از آن رو که مواجه با اعمال معنادار انسانی و نیازمند تاویل و تفسیر آن است، خواه ناخواه درگیر الگوهای فهم یا فهم واره هایی است که توان شناسایی این امور را برای محقق این علوم فراهم آورد. در واقع علوم انسانی از دو جنبه درگیر مسئله سنت است؛ اولا از این رو که فهم اعمال انسانی در بستر جامعه و در ذیل سنت امکان پذیر است یا به بیان دیگر معناداری و التفاتی بودن اعمال انسانی صرفا در زمینه اجتماعی-زبانی و در بستار سنت ممکن است و ثانیا به این دلیل که الگوهای فهم و تحلیل یا پیش بینی اعمال انسانی و اجتماعی نیز  صرفا یا اغلب در نتیجه انباشت گفتگوها در زمینه ایده ها و نقد و تکمیل آنها به ثمر می رسد ویا به بیان دیگر در ضمن یک سنت فکری تکمیل شده و رشد می یابند.
🔺

⭕️⭕️⭕️
پیش همایش سوم، دو شنبه 6 اسفند، ساعت 15
مدرس شهید مطهری، مسجد دانشگاه شریف
⭕️⭕️⭕️

🔶 مدرسه زمستانه علوم انسانی اندیشکده مهاجر:
@humanities_school

🌐 کارگروه علوم انسانی و توسعه
@humanities_development

🔸جهت هماهنگی ورود از بیرون، با ادمین کانال هماهنگ نمایید.
🔆 مدرسه زمستانه «علوم انسانی؛ سنت، عمل، گفتگو»

اساتید: لگنهاوسن، بهشتی، چاوشی، معین زاده، سفیدخوش، شفاه، نیلی

🔴🔴🔴 تخفیف ویژه به مناسبت میلاد حضرت زهرا س
🔵 با استفاده از کد Maadar با تخفیف ۵۰٪ در مدرسه ثبت نام کنید.

🔷 ارائه گواهی از #دانشگاه_شریف

۱۶،۱۵ و ۱۸ اسفند
🚪دانشگاه شریف

🔹 اسکان برای عزیزان غیر تهرانی امکان پذیر است.

🔸 ثبت نام در:
🌐 evnd.co/JZBDH

🔹 لینک متن بیان شرایط تخفیف ثبت نام:
🌐 https://news.1rj.ru/str/humanities_school/102

🔶 اطلاعات بیشتر:
🔆 @humanities_school
فصلنامهٔ لوگوس اولین رویداد خود را با همکاری دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار می‌کند:

🔴نشست تخصصی فلسفهٔ دین قاره‌ای
به بهانهٔ انتشار
کتاب فلسفهٔ قاره‌ای و فلسفهٔ دین

🕰زمان: دوشنبه 13 اسفند، ساعت 10-12
🏛مکان: دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه علامه طباطبائی، سالن شهید مطهری
-----------------------------
🔹سخنرانان:
- دکتر مهدی اخوان (دانشگاه علامه طباطبایی)
- دکتر محمدابراهیم باسط (مترجم کتاب)
- دکتر فاطمه توفیقی (دانشگاه ادیان و مذاهب)

با حضور غرفهٔ انتشارات طه جهت فروش کتاب
✔️و غرفه فروش و روابط عمومی نشریهٔ لوگوس

@logos_philosophymag
⭕️⭕️ اصلاحیه

۱۴، ۱۶،۱۵ اسفند
🚪دانشگاه شریف

🔆 مدرسه زمستانه «علوم انسانی؛ سنت، عمل، گفتگو»

اساتید: داستل، لگنهاوسن، بهشتی، چاوشی، معین زاده، سفیدخوش، شفاه، نیلی

🔷 ارائه گواهی از #گروه_فلسفه_علم_دانشگاه_شریف


🔹 تنها حدود ده نفر ظرفیت ثبت نام باقی است.

🔸 ثبت نام در:
🌐 evnd.co/JZBDH

🔹 لینک متن بیان شرایط تخفیف ثبت نام:
🌐 https://news.1rj.ru/str/humanities_school/102

🔸 شرایط تخفیفی، معرفی اساتید و برنامه ها، نحوه ثبت نام و اطلاعات بیشتر:
🔆 @humanities_school
🔶 برنامه کلاس های مدرسه علوم انسانی

🔹 از سه شنبه تا پنج شنبه همین هفته

🔸 ظرفیت ثبت نام باقی مانده بسیار محدود است. حدود ده نفر امکان ثبت نام جدید وجود دارد.


🔸 ثبت نام در:
🌐 evnd.co/JZBDH

@humanities_school
🔆 ندیدن ضحاک، کاوه و فریدون را (بخش 1 از 2)
🖌 محمدقائم خانی

🔸 تفاوت ما با ترکیه، در نقطه تشکیل دو کشور هویداست. ترکیه و شوروی، دولت جدیدشان را بعد از فروپاشی دو امپراطوری تجربه کردند، ولی ایران وضعیتی متفاوت داشت. پیش از آن، دو امپراطوری مذکور در حال هجوم به اروپا بودند که جنگ اول جهانی به نابودی ایشان منجر شد و کشورهای کوچک جهان سومی را ایجاد کرد. از شوروی که مناسبات خاص خود را دارد می‌گذریم، اما می‌توانیم ترکیه را با ایران مقایسه کنیم.

🔹 جمهوری آتاتورکی با فروپاشی عثمانی ایجاد شد، ولی سلطنت رضاخانی با احیای ایران متحد مبتنی بر سیاست شاهنشاهی به وجود آمد. این تفاوت بنیادین چنان فاحش است که با وجود همه شباهت‌ها بین اصلاحات رضاخانی با اقدامات آتاتورک، نمی‌توان مسیر واحدی برای تجدد این دو کشور در نظر گرفت. تفاوت دولت‌های مدرن ایران و ترکیه، بنیادی‌تر از شباهت‌های گسترده این دو دولت است. جمهوری ترک‌ها نتیجه فروپاشی‌ست که از پی ضعف مطلق در برابر غربی‌ها ایجاد شده است، اما سلطنت ایرانی مایه اتحاد ملی ایران بعد از پراکندگی و ضعف زمان جنگ اول است.

🔸 خود ترک‌ها خیلی سعی کردند تا با استفاده از پیشینه ایران فرهنگی و مفهوم ملیت در آثار کهن فارسی، به نحوی از جمع سنت و تجدد در مفهوم دولت برسند. در جریان سفر رضاشاه به ترکیه، این تأکید به وضوح دیده می شود. از جمله در مقالات آقااوغلو، یکی از روشنفکران موثر که نقشی مهم در تأسیس جمهوری ترکیه داشته است، این مقوله زیربنایی به کرات مورد تأکید قرار می گیرد.

🔹 مقاله 25 خرداد آقااوغلو با اشاره به اسطوره تاریخی شاهنامه فردوسی به عنوان منبع درک رابطه میان ایران و ترکیه آغاز شد. او می نویسد: «روابط ایران و ترکیه تا قبل از دوره مصطفی کمال و شاهنشاه رضاخان پهلوی را می توان در چهار کلمه خلاصه کرد: مبارزه ای بیهوده و رقابتی بی معنا. اثر تخیلی فردوسی یادگار زنده این رقابت دیرینه حتی پیش از اسلام است. شایسته یادآوری است که به نوشته فردوسی این دو ملت از یک ریشه اند. به گفته این نابغه، اولین پادشاه فریدون بود که سه پسر داشت. پسر اول تور، پسر دوم ایرج و پسر سوم سلم نام داشت. او توران را به پسر اول، ایران را به پسر دوم و دره دجله-فرات را به پسر سوم بخشید. پسران دوم و سوم علیه پسر اول همدست شدند و بدین ترتیب این کشمکش دیرینه آغاز شد.»

🔸 اسطوره – تاریخ شاهنامه فردوسی از همان آغاز به درونمایه مهم این دیدار رسمی تبدیل شد. فروغی در ضمن از قول کمال پاشا نقل کرد که او می گفت: «شما ایرانی‌ها قدر سرزمینی را که در آن ساکن هستید نمی‌دانید و قیمت بزرگان علم و ادب خود را نمی‌شناسید، و به درستی درک نمی‌کنید که شاهنامه فردوسی شناسنامه شما ملت ایران است... ملت‌های دیگر آرزومندند که چنین سابقه تاریخی و چنین بزرگانی داشته باشند تا ملیت آنها تحقق یابد.» این سخن نمودار اذعان آتاتورک به مفهومی در پیشینه ایران است که ترک‌ها آن را ندارند.

🔹 توجه به تاریخ تشکیل دولت مدرن رضاخانی هم نشان می دهد که توجه به شاهنامه و مفهوم ملت در آن، نقش مهمی در طرح ریزی شاکله دولت مدرن ایرانی دارد. آشنایی قدیمی ما با مفاهیمی چون ملت و قانون، باعث شده است که تفسیر خاص خودمان را از این مفاهیم داشته باشم و به سنتزی از دیالکتیک تز سنتی و آنتی تز مدرن برسیم. و شاهنامه یقینا نقشی اساسی در انتقال تاریخی این مفاهیم و ایجاد زمینه تفکر راجع به این امور در دوره قاجار بازی کرده است. به ویژه تثبیت نظام سلطنت و رو آوردن به تفسیر خاصی از قانون و دولت مطلقه مدرن، با تکیه بر فهم خاصی از این قوانین که به صورت سنتی در شاهنامه حضور دارند، انجام شده است. به ویژه شخص محمدعلی فروغی که حضوری یکتا در تأسیس سلسله پهلوی داشته، بسیار تحت تأثیر فردوسی بوده است.

🔸 برگزاری جشن هزاره فردوسی با شرکت ده‌ها تن از مستشرقان و ایران‌شناسان در مشهد، نه یک اقدام صوری در کنار اقدامات دیگر، که تأکید بر یکی از مهمترین پایه های تشکیل دولت مدرن ایرانی است. با تشکیل دولت رضاخانی و اقدامات متجددان ملی گرا به ویژه فروغی، شاهنامه دوباره مورد توجه قرار گرفته و تا به امروز نقشی مهم در تثبیت ملیت، ایران و قانون، در نگاه نخبگان و مردم داشته است.

🔹 شاهنامه به رضاخان و مهمتر از او متجددان نزدیک به او اجازه داد تا دولتی تشکیل دهند که از نظامات جهانی مستقل بوده و برای آینده کشور تصمیم بگیرد. اما یک نکته ظریف را نباید از نظر دور داشت که شاهنامه، صرفا آن چه که متجددان می‌خواستند نبود و غیر از مفاهیمی چون ملت و قانون و تعهد، موارد دیگری هم داشت که می توانست دولت مدرن را دچار مشکل بکند، همچنان که کرد.

t.me/humanities_development
🔆 ندیدن ضحاک، کاوه و فریدون را (بخش 2 از 2)
🖌 محمدقائم خانی

🔸 یکی از مفاهیم مهم شاهنامه، فره ایزدی است. برخلاف دیدگاه های مدرن که گمان می کنند فره ایزدی به معنی پذیرش قدرت قاهره سلطنت است، در شاهنامه همانند دیگر منابع سنت، این مفهوم کاملا در نسبت با درون انسان ها مطرح شده است. منظور فردوسی از فره ایزدی داشتن شاه، این نیست که ساز و کاری طراحی شود تا همه الهی بودن آن را بپذیرند (مانند آن چه در رمان 1984 اورول اتفاق می افتد)، بلکه به معنی واقعی دارا بودن تأییدی الهی است که موجب محبوبیت شاه در قلوب می شود و مردم، نشستن او را در جایگاه قدرت، عادلانه می دانند.

🔹 رضاشاه به هیچ وجه چنین جایگاهی نداشت و او را در مظان تطابق با پادشاهی چون ضحاک قرار می داد. یعنی نه تنها تأکید بر شاهنشاهی و پیشینه پهلوی حکومت به نفع او نبود، بلکه نمایان گر تضادی واضح بین اعمال او و آن چه که به آن ارجاع می شد، بود. به غیر از مفاهیم، شخصیت هایی هم در شاهنامه حضور دارند که امکان برداشت کاملا مستقیم حکومت از آن را دچار مشکل می‌کنند.

🔸 درست است که رویه کلی مطلوب فردوسی در شاهنامه، عدم سرکشی در مقابل سلطان و پذیرش نظام حکومتی است، هرچند که شاه لایق ترین شخصیت ها برای فرمانروایی نباشد، ولی نمونه هایی هم در آن وجود دارند که مسأله قیام را در ذهن مردم پررنگ می سازند. کاوه آهنگر که هیچ شأنیت و شخصیتی از منظر دستگاه حاکمه ضحاک ندارد، به هیچ عنوان سر تسلیم در برابر ضحاک فرود نمی آورد و طبق منشی که خود قبول دارد، نامشروع بودن حکومت وی را به رخ همگان (چه مردم و چه نزدیکان ضحاک) می کشاند. کاوه با قیام خویش هیبت پوشالی شاه را نابود می سازد و از عدالت و مبارزه با ظلم سخن می گوید. یقینا شباهت سخنان کاوه با برخی از شعارهای عدالت خواهانه و انطباق قیام او بر انقلاب های چپ، در فراگیر شدن رویکردهای چپ و شکل گیری جریان بزرگ مبارزه با ظلم در ایران بی‌تأثیر نبوده است.

🔹 نکته جالب این است که تأکید بر کاوه به عنوان نماد قیام، به معرفی فریدون به عنوان رهبر آن می انجامد. انگار در مسیری ظاهرا تصادفی و بدون برنامه ریزی، تأکید بیش از حد پهلوی بر فردوسی ناسیونالیست، و نیز انطباق چپ گرایی بر قیام کاوه؛ مردم را به جستجوی فریدونی می کشاند که توان قیام و اداره جامعه را تؤامان داشته و غیر از مبارزه و تحرک، نحوی از تأیید الهی را هم پشت سر خویش دارد. عدم توجه متجددان حاکم در دولت رضاخان به سنت به مثابه یک کل که همه اجزای آن با هم در ارتباط هستند، و نیز مواجهه سلیقه ای و موضعی با اثری چون شاهنامه (همچون دیگر موارد سنت)، باعث شده است که منبع توانایی و الهام به عامل سقوط و سستی حکومت تبدیل شود.

🔸 متأسفانه بعد از انقلاب هم همین برخورد با بخش های دیگر سنت صورت گرفته و باعث سست شدن پایه های حکومت در جامعه گشته است. اگر حکومت می‌خواهد که در موقع اجرا دچار مشکلات اساسی و بنیادی نشود، باید به سنت با کلیتی که به واقع محقق است احترام بگذارد و در نسبت با آن عمل کند.

https://news.1rj.ru/str/humanities_development