تولید علم در ایران و گاو مقدس هندوها

✍️ پیمان سلامتی

💠 چندی پیش وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به روند رو به رشد تعداد مقالات چاپ شده علمی پژوهشی در سالهای اخیر گفت:
در حال حاضر با اقدامات گسترده علمی که در کشور صورت گرفته، ایران رتبه 16 تولید علم در جهان را کسب کرده است.
پیش از این نیز مسئولین طراز اول حکومتی و دولتی درخصوص تولید علم اظهارنظرهای مشابهی ارایه کرده‌اند.

💠 اما سوالی که در اینجا مطرح است آن است که چرا این بهبود وضعیت را نه تنها در زندگی جاری بلکه در محیط‌های علمی دانشگاهی نیز حس نمی‌کنیم؟
واقعیت آن است که با تقلیل دادن موضوع تولید علم به چاپ مقالات علمی پژوهشی، معنای توسعه علمی را گم کرده، بار سنگین و کم فایده‌ای را بر دوش دانشجویان، اساتید، دانشگاه‌ها و مردم تحمیل کرده‌ایم.
از طرف دیگر جالب آن است که اگر نشانگرهای توسعه علمی را به درستی بررسی کنیم آنگاه متوجه خواهیم شد که ایران در حال حاضر از رتبه مناسبی در این خصوص برخوردار نیست.

💠 فرض کنیم که علم را به آنچه که بشر از حس و تجربه به دست می‌آورد محدود کرده (Science) و آنگاه تولید علم را معادل تعداد مقالات بگیریم آنگاه موارد زیر چه نامی به خود می‌گیرند؟
اختراعات و اکتشافات (Patents)، هرگونه نوآوری (Innovation) که در جهت حل مشکلات منجر به تولید خدمت یا محصول جدیدی شده بدون آنکه اختراع باشد (همچون طراحی سیستمها، روشها، مدلسازی وسایل، تولید مواد و دارو، تدوین راهنماهای طبابت بالینی)، تألیف و نقد علمی کتاب و ...

💠 از سوی دیگر باید توجه داشت که در طی سالهای اخیر تعداد دانشگاههای ما به بیش از 2500 عدد افزایش یافته، تعداد زیادی دانشجو در این مکانها پذیرفته شده، چاپ مقاله به عنوان یکی از شروط فارغ التحصیلی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و چاپ مقالات متعدد به عنوان یکی از معیارهای ارتقای مرتبه اساتید در نظر گرفته شده است.
همچنین دولت با حمایت هنگفت از راه اندازی مجلات علمی داخلی به این موضوع دامن زده، به طوری که در حال حاضر بیش از 1700 مجله زیر نظر وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و درمان به چاپ می‌رسند.
علاوه بر این، با حمایت دولت مراکز تحقیقاتی، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های فراوانی در کشور تأسیس شده که شمارش آنها به راحتی امکان پذیر نمی‌باشد.
این واحدها اعتبارات زیادی را می‌بلعند و عمدتاً به کار تولید مقاله مشغول هستند.

💠 همه اینها باعث شده تا انبوهی از مقالات بی‌کیفیت و یا باکیفیت پائین در مجلات علمی پژوهشی مختلف به چاپ برسند و بازار خرید و فروش پایان نامه و مقاله در کشور رونق یابد. در کنار آن متأسفانه در حال حاضر ایران رتبه اول تعداد مقالات برگشت خورده و باطل شده (retracted) را در دنیا داراست.
به راستی، چند درصد این مقالات تاکنون توانسته‌اند مرهمی بر زخمهای هموطنانمان باشند؟

💠 از طرف دیگر باید توجه کنیم که مقید کردن توسعه علمی به تعداد مقالات عمدتاً مصرف داخلی داشته و مورد علاقه مسئولین بوده و بیشتر در کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای ارزیابی سهم هر کشور در توسعه علمی بشری، شاخص‌های فراوانی تاکنون ابداع شده که هر کدام محاسن و معایبی دارند و شاید یکی از بهترین آنها شاخص دانش جهانی
(Global Knowledge Index)
باشد.
این شاخص که خود از 132 نشانگر جزئی‌تر تشکیل شده توسط برنامه توسعه سازمان ملل ارائه گردیده و عمدتاً وضعیت علمی مردم هر کشور را حول هفت محور زیر بررسی می‌کند:
آموزش و پرورش، تحصیلات دانشگاهی، آموزش فنی و حرفه‌ای، تحقیق و توسعه و نوآوری، اطلاعات و تکنولوژی، اقتصاد و فضای عمومی تسهیل کننده علمی.

💠 جالب توجه است که بررسی کیفی مقالات علمی پژوهشی چاپ شده در هر کشور (و آن هم نه تعداد خام مقالات که برای تولید علم مورد استناد مسئولین قرار می گیرد)، فقط چند نشانگر از مجموعه این همه را شامل می شود.
بدین ترتیب رتبه ایران در حال حاضر 88 از میان 136 کشور بررسی شده می‌باشد.

💠 همگی شنیده‌ایم که هندوها گاو را حیوانی مقدس دانسته، در منازل، معابد و همچنین میادین شهرها مجسمه آن را نصب می‌کنند.
خوردن گوشت گاو و استفاده از پوست آن را ممنوع می‌دانند.
گاوها در خیابان به طور آزادانه راه می‌روند، سبزی‌ها و میوه‌های مغازه‌ها را می‌خورند و ترافیک و راه‌بندان شدید ایجاد می‌کنند.
آیا شما شباهتی بین تولید علم در ایران و گاو مقدس هندوها نمی‌بینید؟

🆔 t.me/PaymanSalamati
🌐 PaymanSalamati.blog.ir

مقاله خبری جدید نیچر
ایران چقدر سریع می تواند به بمب هسته ای دست یابد؟

مجله نیچر، علاوه بر مقالات، داوری مربوط به آنها را نیز منتشر خواهد کرد.

از این هفته، نیچر به محققین این امکان را می دهد تا داوری مقالاتشان همراه با پاسخ خودشان در کنار مقاله چاپ شود.

داوری مقالات به صورت پیش فرض بدون نام داوران چاپ خواهد شد مگر این که خود داوران بخواهند که نام آنها نیز منتشر شود.

مجلات زیر نیز به این صورت عمل می کنند:

Nature Biomedical Engineering
Nature Cell Biology
Nature Ecology & Evolution
Nature Human Behaviour
Nature Immunology
Nature Microbiology
Nature Structural & Molecular Biology
The EMBO Journal
BMC journals

https://go.nature.com/39jyg1v

قبلا نیز در پستی گفته بودم که مجله PLOS ONE هم داوری مقالات را با DOI چاپ می کند.

در ایران نیز (تا جایی که اطلاع دارم) انتشارات کوثر‌، امکان کاملا مشابهی را به مجلات خود (مثل Hepatitis Monthly) می دهد

تا به حال در 2020 از ایران 9249 مقاله منتشر شده است. تصویر، برخی از محققین ایرانی با بیشترین مقاله در 2020 را نشان می دهد.

خبر:
جزئیات پذیرش پزشک پژوهشگر از سوی وزارت بهداشت اعلام شد

گرنت‌های پژوهشی برای دانشجویان ارشد و دکتری رتبه یک

ایسنا/آذربایجان شرقی: میزگرد تخصصی در محورهای "بررسی وضعیت اخلاق علمی در دانشگاه و ....

...در بسیاری از موارد مواد آموزشی ما تاریخ گذشته و متعلق به چند دهه قبل و به منزله مواد غذایی فاسدی است که به خرد دانشجو می‌دهیم و این هم اخلاقی نیست....

...متاسفانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در یک مورد اشتباه کردیم و آن اشتباه این بود که معلم پرورشی درست کردیم و پرورش را به جای سپردن به تمامی معلمان، به یک نفر سپردیم. مولفه کلیدی پرورش، اخلاق است....

...ما اخلاق را در ظاهر افراد خلاصه و او را مجبور به ظاهرنمایی می‌کنیم.

————————————————————————-
دکتر محمد مهدی طهرانچی بخشنامه «شیوه‌نامه ارزیابی و پرداخت جایزه چاپ مقالات علمی» را به معاونان، رؤسای مراکز، مدیران کل سازمان مرکزی، روسای استان‌ها، واحدها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ کرد

اولین مطالعه منتشر شده از سامانه علم سنجی اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی

تعداد مقالات رترکت شده از یک مجله به کل مقالات منتشر شده از آن مجله در یک بازه پنج تا ده ساله، می تواند به عنوان یک شاخص جدید با نام #Integrity_Factor استفاده شود.

https://doi.org/10.1002/lipd.12214

دکتر ملک زاده، برترین ها و نخستین ها در ایران و دنیا

دکتر ملک زاده، بیشترین شاخص اچ (از مهمترین فاکتورهای سنجش کیفی در پژوهش) را در بین محققین علوم پزشکی ایران دارند. از نظر تعداد کلی ارجاعات، با اختلاف بسیار کمی در رتبه دوم قرار دارند.
نزدیک به 74 درصد از ارجاعات ایشان مربوط به همکاری در مقالاتی با موسسه IHME می باشد. این مقالات نزدیک به 15 درصد از کل مقالات ایشان می باشد. به عبارتی 74درصد از ارجاعات ایشان از 15 درصد ازمقالاتشان می باشد.

ایشان رهبری بزرگترین مطالعه همگروهی در ایران و خاورمیانه و شمال آفریقا را برعهده دارند که به کوهورت گلستان معروف است. همچنین مطالعه ی پرشین کوهورت یا کوهورت ملی ایران را نیز سرپرستی می کنند. ایشان پدر کوهورت ایران هستند.

زیرساخت پژوهشی عظیم و قدرتمند ایشان این توان را داشته تا مطالعه کارآزمایی پلی پیل روی آن انجام شود. از این مطالعه به عنوان یکی از مهمترین اقدامات پزشکی دنیا در 2019 یاد شده است.

انتشار مقاله ی مربوط به تاثیر چای داغ بر سرطان مری هم به واسطه وجود همین زیرساختهاست. این مقاله نیز جزو 100 مقاله برتر دنیا از نظر Altmetric قرار گرفته است.

مطالعات تیم ایشان همچنین سرطان زایی شدید تریاک را به عنوان یک شاهد علمی مهم نشان داد.

بواسطه پژوهش ها و تلاش های ایشان، ایران عضو دائم آژانس بین المللی تحقیقات سرطان شد و کرسی نمایندگی ایران به ایشان واگذار شد. مدال افتخار این آژانس در 2018 به ایشان داده شد.

فعالیت های ایشان در معاونت پژوهش وزارت بهداشت منجر به ارائه خیلی از اولین ها از جمله سامانه های 12 گانه مثل علم سنجی، آنلاین شدن مصوبات کمیته های اخلاق هر دانشگاه، ارائه مدل نیماد برای گرانت دهی و .... شده است

مطالعه ی ایشان و همکارانش برای اولین بار در دنیا نشان داده است که برای جلوگیری از پانکراتیت حاد در ERCP پیشگیری دارویی کافی است و احتمالا نیاز به استنت گذاری نیست. نتایج این مطالعه مهم در مجله معتبر اندوسکوپی منتشر شده است.

مطالعه 11 ساله تیم ایشان بر روی تاثیر چهار ادویه بر کاهش مرگ در مجله انجمن قلب آمریکا منتشر شد و نشان از کاهش مرگ و میر کلی و مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و عروقی در اثر استقاده از ادویه داشت.

داوری تولیدی شرکت ایران به نام سووداک از موثرترین داروها در درمان هپاتیت سی می باشد و تا به حال افراد زیادی در ایران را درمان کرده است که به صورت عملی به ریشه کنی هپاتیت سی در ایران کمک کرده است. در یک مطالعه کم نظیر چند مرکزی بیش از 1000 ایرانی با این دارو درمان شدند. مطالعه در Medscape نیز گزارش شد.

حتما موارد دیگری از نخستین ها و برترین ها هست که اگر به من متذکر شوید به پست اضافه می کنم

فایل صوتی فرمایشات دکتر آخوندزاده در مورد پرسش ها و بحث های اخیر در زمینه اخلاق در پژوهش و مقالات و ارجاعات بلک لیست.
بخش اول

باسپاس فراوان از جناب دکتر آخوند زاده بابت وقت ارزشمندشان

فایل صوتی فرمایشات دکتر آخوندزاده در مورد پرسش ها و بحث های اخیر در زمینه اخلاق در پژوهش و مقالات و ارجاعات بلک لیست.

بخش دوم

باسپاس فراوان از جناب دکتر آخوند زاده بابت وقت ارزشمندشان

فایل صوتی از (تماس تلفنی) مصاحبه ی آقای دکتر فلاحی با قائم مقام محترم معاونت پژوهش وزارت بهداشت در مورد #سامانه_علم_سنجی، #مقالات_GBD، نحوه_انتخاب در #جشنواره_رازی و مخصوصا در مورد جوانان، #خود_استنادی ، ارجاعات از طرف مجلات #بلک_لیست و ...

دکتر آخوند زاده اشاره دارند که دو سال است که امتیاز مقالات GBD در ارزشیابی اساتید و در جشنواره رازی تنها به شکل خاصی در نظر گرفته می شود. امتیاز مقاله به تعداد نویسندگان تقسیم می شود و ...
از نظر دکتر اخوندزاده اکثریت شرکت کنندگان در مقاله ی GBD (آمار حدودی و غیر دقیق : 98%) مشارکت الکی دارند. اکثر این افراد متاسفانه از علوم پایه هستند. اما افرادی مثل دکتر مرادی لاکه و دکتر فرزادفر متخصص در این کار هستند و برای این افراد امتیازات باید به شکل دیگری محاسبه شوند. از نظر دکتر آخوند زاده سامانه علم سنجی نه لقبی به کسی می دهد و نه لقبی از کسی می گیرد. اطلاعاتش از اسکپوس و ISI ,و ... هست.

پیشنهاد می کنم حتما صحبت های دکتر آخوندزاده را در این مورد گوش دهید

بخش اول:

https://news.1rj.ru/str/scientometric/1497

بخش دوم:

https://news.1rj.ru/str/scientometric/1498

در بخشی از فایل صوتی بالا از صحبتهای استاد آخوند زاده می شنویم که :

«اعداد در سامانه علم سنجی هیچ وقت چیز مهمی نیست، تفسیر مهم است، این یعنی چی؟ یعنی مثلا نگاه کنید دو سال است در انتخاب محقق جوان جشنواره رازی، ما نفر اول و دوم و سوم و چهارم را که با اختلاف نسبت به نفر پنجم بیشتر بودند را انتخاب نکردیم و نفر پنجم را انتخاب کردیم چرا؟ مثلا نفر اول را نگاه کردیم ۶۲ درصد خود استنادی دارد، نفر دوم را دیدیم پنجاه و فلان دارد بعد دیدیم نفر پنج معقول است مثلا یک محقق جوان است که ۹ درصد خود استنادی دارد. ما چهار نفر اول را گذاشتیم کنار. گرچه از نظر اچ ایندکس بالا بوده اند از نظر استنادات بالا بوده اند، بخش زیادی خود استنادی کاذب داشتند.»

من این را که شنیدم یاد انتخاب مقالات دکتر #فرشاد_فرزادفر و دکتر #غلامرضا_روشندل به عنوان مقالات برتر در جشنواره رازی افتادم. برای من سناریوی نسبتا مشابهی را یادآور می شود (عدم پایبندی به آیین نامه و برخورد سلیقه ای )
این مقالات برگزیده در حالی که فوق العاده مهم بودند، اما برخورد سلیقه ای با آنها شده بود و درحالی که طبق آیین نامه تعداد ارجاعاتشان کمتر از حد نصاب بود، به عنوان مقاله برتر انتخاب شدند. نویسندگان این مقاله اما می توانستند با کمی صبر مقاله ی خود را برای شرکت در سال بعد نگه دارند.

در مورد انتخاب #محقق_جوان در جشنواره رازی هم ظاهرا اتفاق مشابهی افتاده است. هیچ کجای آیین نامه در مورد دخالت دادن میزان خوداستنادی در انتخاب محقق جوان مطلبی ذکر نشده است. نحوه دخالت دادن موضوع خوداستنادی و میزان آن شفاف نیست و ظاهرا به صورت سلیقه ای عمل شده است. از طرفی شواهد علمی نشان می دهد محققین جوان نسبتا خود استنادی بیشتری در ابتدای دوره کاری پژوهشی خود دارند.

مسلما باید با خوداستنادی از نوع غلط برخورد خاص و مناسب داشت. خوداستنادی بی دلیل نشان از عمل غیر اخلاقی دارد. چیزی که مهم است شفاف بودن روش برخورد و مکانیسم و معیارهای لازم برای برخورد است. چیزی که در آیین نامه لحاظ نشده است. مشخصا در نظر گرفتن میزان خودارجاعی و یا تاثیرگذاری مقالات ویژه حائز اهمیت است. به نظرم به جای زمان انتخاب افراد، باید در آیین نامه این موارد را اضافه کرد و انتخاب ها باید شفاف و بر اساس معیار مشخص باشند. به این ترتیب از انتخابهای سلیقه ای پرهیز می شود و مشکل پایبند نبودن به آیین نامه هم حل می شود. من امیدوارم حداقل این موارد در آیین نامه های سال بعد تصحیح شود.

تشخیص زودهنگام سرطان مثانه به کمک آنالیز ادرار بیماران، پیش از بروز علائم سرطان

مطالعه ی مهم دیگری از زیرساخت پژوهشی کوهورت گلستان به سرپرستی پدر کوهورت ایران، استاد ملک زاده به چاپ رسیده است. مطالعه ی پلی پیل یک کار آزمایی بالینی بود که روی زیرساخت پژوهشی قدرتمند کوهورت گلستان اجرا شده بود. لنست با همین مضامین از این زیرساخت تمجید کرده بود که قبلا در کانال اشاره کرده بودم.
این بار یک مطالعه ی مورد شاهدی آشیانه ای یا nested روی این ساختار اجرا شده است. مطالعات مورد شاهدی سوار شده روی یک کوهورت را با این عبارت نامگذاری می کنند.
در این مطالعه جهش Telomerase reverse trannoscriptase (TERT) promoter mutations در ادرار شرکت کنندگان مورد بررسی قرار گرفته است.
این جهش که از بیومارکرهای مهم سرطان مثانه است در ادرار ۱۴ نفر از افراد مبتلا (از ۳۰ نفر) و در مرحله ی قبل از بروز علائم یافت شده است. حال آنکه در هیچ یک از افراد گروه کنترل دیده نشده است.
ارزش اخباری مثبت و منفی این تست به ترتیب ۱۰۰٪ و ۹۹/۹۵٪ درصد برآورد شده است.
مقاله پروژه در مجله ی وزین EbioMedicine از لنست منتشر شده است.
https://doi.org/10.1016/j.ebiom.2020.102643

به نظر می رسد با وجود چنین زیرساختهایی می بایست بیش از پیش شاهد تاثیرگذاری هر چه بیشتر ایران بر رشد و شکوفایی علمی در دنیا باشیم

بررسی وضعیت پژوهشی محسن خاکزاد، از پژوهشگاه دانشهای بنیادی ایران

تعداد مقالات:
این محقق در فاصله ی سالهای 2008 تا 2020 در نشر 1022 مقاله همکاری داشته اند.

استنادات:
شاخص اچ وی 100 می باشد که پس از حذف خود استنادی به 89 می رسد. تعداد استنادات این پژوهشگر نیز 53839 می باشد.

سرعت همکاری در نشر مقالات علمی در 5 سال اخیر:
ایشان به صورت متوسط در 5 سال گذشته، هر 3/18 روز در نشر یک مقاله همکاری داشته اند.

مجلاتی که بیشترین مقالات ایشان را منتشر کرده است:
https://bit.ly/2T2J65A

برخی توصیه های مهم سازمان جهانی بهداشت در پیشگری از کروناویروس جدید

1- دست ها باید مرتبا با الکل و یا با صابون و آب جاری شسته شوند.

2- بهداشت تنفسی را رعایت کنید. موقع سرفه و عطسه کردن، دهان و بینی خود را با آرنج خم شده (و نه با دست) و یا با دستمال بپوشانید.

3- فاصله را رعایت کنید. بین شما و افراد دیگر باید حداقل یک متر فاصله وجود داشته باشد. رعایت این فاصله با افرادی که تب دارند و یا سرفه و عطسه می کنند مهمتر است.

4- از تماس دست خود با بینی، دهان و چشمهای خود اجتناب کنید.

5- اگر شما سه علامت مهم سرفه، تب و سختی در تنفس را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. دقت داشته باشید که علائم تنفسی مثل تنگی نفس و سرفه و ... به همراه تب می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.

5- در مراجعه به بازار حیوانات زنده و یا محصولات حیوانی اصول بهداشتی را رعایت کنید.

6- اگر شما سرفه، تب و تنگی نفس دارید می توانید از ماسک استفاده کنید و به پزشک مراجعه کنید ولی اگر این علائم را ندارید، نباید از ماسک استفاده کنید. چرا که شواهدی وجود ندارد که نشان دهد ماسک از بیمار شدن افراد جدید جلوگیری می کند. اما اگر شما فردی سالم هستید که در حال مراقبت یا تماس با فرد مشکوک به آلودگی با کوروناویروس جدید است ، شما باید از ماسک استفاده کنید.

توضیح کاملتر:👇
https://bit.ly/2uT582D

سردبیر مجله ی Hepatitis Monthly ، مقاله ی خود را در مجله ی خود رترکت کرده است. سردبیر مجله، دکتر علویان، در این مقاله Co-Author بوده است. بنابر اطلاعیه ی رترکت مقاله که مجله منتشر کرده است، این مقاله به دلیل مشکلات مربوط به Authorship رترکت شده است.
توضیح کاملتر در اطلاعیه رترکت:


http://hepatmon.com/en/articles/101548.html

ایران جدیدترین کشوری است که وجود ویروس در آن تایید شده است.
نقشه مربوط به آخرین وضعیت انتشار ویروس کرونای جدید در جهان بر اساس اطلاعات سازمان جهانی بهداشت می باشد.
از ۷۵۷۴۸ فرد مبتلا به کر‌ونای جدید، تنها ۱۰۷۳ نفر خارج چین هستند. در چین ۲۱۲۱ نفر و در خارج از چین ۸ نفر فوت شده اند. تا به حال ویروس کرونای جدید در ۲۶ کشور جهان گزارش شده است.

بر اساس آمار لحظه ای و زنده از وبسایت worldometer ایران بعد از چین بیشترین آمار مرگ ناشی از بیماری ویروس کر‌ونای جدید را دارد.
از اینجا می توانید آمار لحظه ای را چک کنید:

https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries