از من در مورد عوارض بعد از تزریق دُز اول واکسن پرسیدید.
بعد از تزریق تا حدودا ۲۴ ساعت درد محل تزریق به شکل خفیف داشتم. از حدودا ۱۵ ساعت بعد از تزریق هم تب خفیف و بدن درد داشتم که تقریبا نصف روز طول کشید و در این مدت فقط یک قرص مسکن استفاده کردم. بعد از آن نیز علائم نداشتم.

در ضمن این علائم هیچ تاثیری روی فعالیتهای معمول من (بررسی مقالات و کشیکها و ...) نداشت.

عوارض بعد از تزریق واکسن بسته به سیستم ایمنی افراد و سن و بیماری زمینه ای و ... متفاوت است و برای برخی ممکن است رخ ندهد و برای برخی ممکن است شدیدتر باشد. مهم این است که بر اساس گزارش مجله لنست عوارض جدی برای واکسن گزارش نشده است.

آیا این واکسن می‌تواند باعث ناقل شدن فرد برای کووید-۱۹ شود؟ خیر این درست نیست.
آیا حالا که واکسن زده ام می‌توانم ماسک نزنم؟ خیر این هم درست نیست و همچنان باید ماسک زد.

واکسن گامالیای روسیه بر خلاف واکسن آکسفورد از دو نوع آدنوویروس در هر مرحله تزریق استفاده می‌کند و این می‌تواند احتمالا بیشتر باعث تحریک سیستم ایمنی شود.
همچنین در دُز اول از آدنوویروس ۲۶ استفاده می‌کند که این مشابه واکسن تک دُز J&J است.
از طرفی تاثیرگذاری گزارش شده برای آن نیز برخلاف آکسفورد، داستان های نصف دُز و فاصله بین دو دُز را نداشته است.

✅ در آمریکا سه روز متوالی است که روزانه بیش از 2 میلیون دز واکسن تزریق می شود و دو روز متوالی است که بیش از 2/4 میلیون دز تزریق می شود.

✅ سرعت کلی واکسیناسیون در آمریکا فعلا برابر با 1735053 دز در روز است. با این سرعت حدودا 8 ماه طول می کشد تا 75% مردم آمریکا واکسینه (هر دو دز) شوند.

✅ در دنیا نیز سرعت کلی واکسیناسیون 6730633 دز در روز است و با این سرعت 4/6 سال می کشد تا 75% مردم واکسینه شوند.

✅ تا به حال در کشورهای اسرائیل، امارات، انگلستان، بحرین، شیلی، آمریکا، صربستان، مراکش و ترکیه به ترتیب حدودا 55%، 35%، 30%، 17%، 17%، 15%، 14%، 9% و 8% از مردم دز اول واکسن را دریافت کرده اند.
در ایران این نسبت کمتر از یک دهم درصد است.

در یمن، نزدیک به 2/3 میلیون کودک دچار سوء تغذیه هستند و اگر درمان نشوند حدودا 400 هزار نفر از آن ها فوت می کنند.

چرا برنامه پخش واکسن ها در شهرها و بیمارستان ها و خانه های سالمندان مختلف مشخص نیست؟ چرا تعداد دزهای پخش شده و تزریق شده به تفکیک شهر و بیمارستان و ... مشخص نیست؟ چه برنامه برای این کار وجود داشته و دارد؟

علاوه بر این کاش سیستمی وجود داشت که هر شخصی در آن ثبت نام می کرد و بر اساس ویژگی هایش اولویت دریافت واکسنش و محل تزریق آن و تاریخ آن برای وی مشخص می شد.

⭕ روند بستری در خوزستان همچنان رو به وخامت می‌رود. تعطیلی کامل شهرستان‌های قرمز این استان به مدت دو هفته ضروری است.

مقاله ای کوتاه در مجله ی lancet infectious منتشر شده و به مقایسه کودکان و جوانان بستری شده در یک بیمارستان در دو بازه زمانی ( اول مارس تا 31 ماه may در 2020 و اول نوامبر 2020 تا 19 ژانویه 2021) پرداخته است.
داده های اولیه این بررسی نشان می دهد که واریانت B.1.1.7 نسبت به واریانت اصلی تاثیری روی بدتر شدن وضعیت بالینی و شدید تر شدن بیماری در گروه سنی ندارد.

طبق گفته دکتر رئیسی، کاندید واکسن ایرانی-کوبایی (انستیتو پاستور) از دو هفته دیگر ترایال فاز سوم خود را روی جمعیتی حدود 50 هزار نفر آغاز می کند و تا فروردین ۱۴۰۰، دو تا چهار میلیون دُز ماهانه از این واکسن تولید خواهد شد.

دو روز دیگر آخرین نمونه خون از آخرین فرد در مطالعه ترایال فاز اول کاندید واکسن شفافارمد گرفته می شود.

ترایال فاز یک کاندید واکسن رازی نیز با اولین تزریق در دهم اسفند آغاز شده است.

از توئیتر دکتر پور کریم:
تأثير شگرف واكسيناسيون در بلژيك:
در جمع كاهش معني دار مرگ و مير بالاي ٨٥ ساله ها كه اولين گروه آسيب پذير و هدف واكسيناسيون بودند:
واكسن مدرنا و فايزر بالاترين تأثير را در تحريك سيستم ايمني افراد مسن (معمولاً بخوبي تحريك نميشود يا پاسخ كاملي ندارد) داشته است.

چه داده هایی در مورد جلوگیری از انتقال کووید-19 توسط واکسن ها وجود دارد:

1- مقاله پری پرینت مجله لنست نشان می دهد که با جمع آوری نمونه هر دو هفته از پرسنل بهداشتی درمانی در انگلستان بعد از واکسیناسیون، این افراد 86% کاهش عفونت علامت دار و بدون علامت داشته اند.

2- مطالعه ی دیگری در لنست کاهش 85% در عفونت علامت دار و بدون علامت در پرسنل بهداشتی درمانی در اسرائیل را 15 تا 28 روز بعد از واکسیناسیون نشان می دهد.

3- مطالعه پری پرینت از پرسنل بهداشتی درمانی مایوکلینیک نیز کاهش 88/7% در عفونت علامت دار و بدون علامت بعد از واکسیناسیون را نشان می دهد.

4- مطالعه اسرائیل در مجله ی نیوانگلند نشان می دهد که دو دوز واکسن فایزر در کاهش 92% از عفونت علامت دار و بدون علامت موثر بوده است.

5- داده های واکسن J&J از FDA و همچنین داده های مقاله واکسن مادرنا و واکسن آکسفورد نیز تاثیر این واکسنها در جلوگیری از عفونت بدون علامت را نشان داده اند.

6- مطالعه دیگری از اسرائیل نشان می دهد که واکسن در کاهش میزان وایرال لود و در جلویگری از انتقال نیز موثر بوده است.

دکتر رئیسی (معاون بهداشت وزیر بهداشت و سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا):

✅ تا آذر ماه 1400، تعداد 56 میلیون ایرانی واکسینه می شوند. امیدواریم از تیرماه به بعد میزان واکسیناسیون ما بالای 20 میلیون دز در ماه شود. بسیار امیدواریم که تا آذرماه 1400 همه گروه ها را بتوانیم واکسینه کنیم.

✅ اولین واکسن ایرانی که به دست ما خواهد رسید واکسن پاستور است.

✅ انشاله در هفته آخر اسفند ما واکسیناسیون حدود 50 هزار نفر را با واکسن پاستور شروع خواهیم کرد (احتمالا اشاره به فاز سوم مطالعه واکسن پاستور)

✅ از فروردین و اردیبهشت ماه هر ماه تقریبا حدود 2 میلیون واکسن از پاستور به دست ما خواهد رسید.

✅ اواخر اردیبهشت ماه حدود 1/5 میلیون واکسن از کووبرکت ایران دست ما خواهد رسید.

✅ پیش بینی ما این است که از تیرماه به بعد ماهانه 20 میلیون واکسن داریم. (تزریق روزانه بیش از 660 هزار دز واکسن)

سوال

✅ اگر فاز سوم کاندید واکسن پاستور قرار است آخر اسفند شروع شود، چطور می توان به این شکل گفت که از فروردین و اردیبهشت ماهانه 2 میلیون از این واکسن خواهیم داشت؟

✅طبق صحبتی که دکتر حامد حسینی با ساینتومتریکس داشتند، شروع فاز سوم کاندید واکسن برکت از اواخر اردیبهشت ماه است. چطور ممکن است که از اواخر اردیبهشت 1/5 میلیون واکسن از این شرکت داشته باشیم؟

گایدلاین سازمان بهداشت جهانی در به روز رسانی جدید خود به عدم استفاده از هیدروکسی کلروکین برای جلوگیری از کووید-۱۹ توصیه می‌کند و این با بررسی ۶ ترایال و ۶۰۵۹ شرکت کننده صورت گرفته است.

شواهد با اعتبار بالا نشان می‌دهند اثر این دارو روی مرگ و میر و بستری کوچک است و یا اثری ندارد.

همچنین شواهد با اعتبار سطح متوسط نشان می‌دهند یا اثر دارو روی ابتلا به عفونت کوید-۱۹ کوچک است و یا دارو در این زمینه بی اثر است. اما همین سطح از شواهد نشان می‌دهند که استفاده از دارو منجر به افزایش میزان عوارض منجر به قطع دارو می‌شود.

در نتیجه پنل مربوطه عنوان کرده است که تقریبا هیچ کس نباید این دارو را برای این هدف در نظر بگیرد و استفاده کند. از طرفی گفته شده است که تاثیر فاکتورهای زمینه ای متفاوت در کشورهای مختلف مثل منابع و سیستم های بهداشتی درمانی روی تغییر در این توصیه غیر محتمل است. ‌

پنل در نظر گرفته است که این دارو دیگر یک اولویت پژوهشی نیست و منابع بایدبه سمت دیگر داروها برای جلوگیری از کووید-۱۹ سوق داده شود.

گایدلاین سازمان بهداشت جهانی قبلا نیز توصیه به عدم استفاده از این دارو برای درمان کووید-۱۹ (سرپایی و بستری) کرده بود. گایدلاین آمریکا هم همین توصیه را می‌کند.

دستورالعمل ایران همچنان توصیه به استفاده از هیدروکسی کلروکین در بیماران سرپایی کووید-۱۹ در مراحل اولیه می‌کند. این دستورالعمل آذرماه منتشر شده و در آن ادعا شده در این زمینه مطالعه انجام شده است و به زودی منتشر می‌شود. تقریبا سه ماه گذشته است ولی مطالعه ای منتشر نشده است.

با دکتر حامد حسینی در مورد وضعیت کاندید واکسن برکت مجددا صحبت کردم و ایشان ذکر کردند تایم لاین مطالعه همان است که قبلا ذکر شده است. یعنی فاز دوم ‌تا اواخر اردیبهشت طول می‌کشد‌ و سپس‌ فاز سوم در آن زمان آغاز می‌شود.

همچنین بررسی های من در وبسایت IRCT و کمیته اخلاق نشان می دهد که مطالعه کاندید واکسن پاستور که گفته شده از هفته آخر اسفند شروع می‌شود، هنوز کد اخلاق و کد IRCT ندارد.

۱۸ روز دیگر تا پایان سال باقی مانده است. تعداد واکسنی که فعلا وارد شده ۳۷۵ هزار دز است. آیا وزارت بهداشت می‌تواند به وعده ی خود برای شروع واکسیناسیون ۱/۳ میلیون نفر عمل کند؟

گزارش BMJ: آنالیزی که توسط Public Health England در یک مقاله پری پرینت منتشر شده، نشان می‌دهد که تک دُز واکسن با فایزر یا آکسفورد، سه تا چهار هفته بعد از دریافت آن، حدودا ۸۰٪ در جلوگیری از بستری در افراد بالای ۸۰ سال موثر بوده است.

تک دُز فایزر نیز همچنین ۸۵٪ در کاهش مرگ در بالای ۷۰ ساله ها موثر‌ بوده است. داده ی آکسفورد در این مورد هنوز در دسترس نبوده است چون واکسن دیرتر استفاده شده است.

تک دُز فایزر بعد از ۲۸ تا ۳۴ روز از دریافت آن در گروه سنی بالای ۷۰ سال، محافظت ۶۱٪ علیه عفونت علامت دار ایجاد کرده و بعد از آن مدت به پلاتو رسیده است. این عدد برای آکسفورد در همین بازه زمانی ۶۰٪ بوده است ولی از روز ۳۵ به بعد بیشتر شده و به ۷۳٪ رسیده است. تاثیرگذاری فایزر به شکل دو دُز ۸۵ تا ۹۰٪ بوده است. داده برای آکسفورد هنوز در دسترس نبوده است.

‏از توئیتر دکتر حامد حسینی:
امروز فاصله ی دو تزریق واکسن اسپوتنیک، یک هفته افزایش یافت.

مستندات مربوط به واکسن استرازنکا که حتی می‌ترسند اسمش را ببرند که انگلیسی است و از نام آکسفورد برای آن استفاده نمی‌کنند نشان می‌دهد که افزایش فاصله بین دو دُز، تاثیرگذاری را بیشتر می‌کند. تزریق ‌دُز دوم در کمتر از شش هفته تاثیرگذاری ۵۵/۱٪ و تزریق دُز دو بیشتر از ۱۲ هفته تاثیر ۸۱/۳٪ داشته است.

واکسن آکسفورد از پلتفورم آدنوویروس شامپانزه استفاده می‌کند و واکسن گامالیا از آدنوویروس انسانی ۲۶ و ۵ استفاده می‌کند. برای افزایش فاصله بین دو دُر برای واکسن گامالیا مگر مطالعه ای انجام شده است؟ مگر مستندی داریم؟ تازه فقط یک هفته اضافه شدن؟ از امروز قرار بود زدن دُز دوم شروع شود.

تاثیرگذاری واکسن گامالیای روسیه با فاصله ۲۱ روز، ۹۱/۶٪ است. برای این سه هفته ترایال داریم. از کجا معلوم با دیرتر شدن فاصله دز دوم تاثیرگذاری افزایش بیشتر پیدا می‌کند؟ از کجا معلوم کاهش نمی‌یابد؟ شاید بدون تغییر باشد. آن هم فقط یک هفته؟ به فرض که از مستند استرازنکا استفاده کرده باشند، که اصلا درست نیست، ولی فقط همین یک هفته؟ اگر این طور است که صرفا به خاطر وکتور مشابه، نیاز به مطالعه وجود ندارد خوب واکسنهای J&J و CanSino هم از وکتورهای مشابه واکسن روسی استفاده می‌کنند، پس چرا برای آنها باید مطالعه جداگانه شود؟ چرا این روش نتیجه گیری خود را به دنیا یاد نمی‌دهند؟

این یک هفته را از کجا آورده اند؟ اصلا خود روسیه این کار را کرده است؟ بقیه کشورهای استفاده کننده چطور؟ چرا اینقدر غیر شفاف عمل می‌شود؟ چرا علمی برخورد نمی‌شود؟ چرا از بزرگان علمی ما ساکت هستند؟ چرا در مورد واکسن هندی و چینی و روسی مستندی ارائه نمی‌شود؟ چرا وضع ما این طور است؟ این است پزشکی مبتنی بر شواهد؟

آنها که ترسیدند برای حفظ جان مردمشان از واکسن انگلستانی حرف بزنند و آن را وارد کنند حالا از مستندات آن استفاده می‌کنند؟

واکسن تک دوز J&J (دارای مجوز اضطراری در آمریکا) و واکسن تک دوز CanSino (تایید شده در چین و دارای مجوز اضطراری در پاکستان و مکزیک) به ترتیب از آدنویروس 26 و 5 استفاده می کنند.

واکسن گامالیای روسیه نیز در دوز اول و دوم خود به ترتیب از آدنوویروس 26 و 5 استفاده می کند.

خوب وقتی برای دو واکسن چینی و آمریکایی به صورت تک دز مطالعه هست و‌ وکتور‌ این واکسن ها هم مشابه با واکسن روسی است، چرا وزارت بهداشت از روش خود استفاده نمی‌کند تا واکسن روسی را تک دز استفاده کند؟ ظاهرا وزارت بهداشت برایش وجود مطالعه و پزشکی مبتنی بر شواهد مهم نیست.

من قبلا هم اعلام کرده ام و اینجا هم می‌گویم ظاهرا مسئولین وزارت بهداشت باید یادگیری پژوهش را با کلاس های روش تحقیق مقدماتی شروع کنند و ساینتومتریکس این آمادگی را دارد تا این کار را برای این عزیزان شروع کند.

به روز رسانی: در این جدول تاثیرگذاری 5 واکسن یا کاندید واکسن را (فایزر، مادرنا، گامالیا، آکسفورد، جانسن و نوواوکس) علیه واریانت اصلی کووید-19 و واریانتهای B.1.1.7 و B.1.351 (دیده شده در انگلستان و آفریقای جنوبی) برای موارد کلی، موارد شدید و موارد بستری و مرگ گزارش گرده ام.

شرکت Merck اعلام کرده است با توافق با J&J واکسن این شرکت را تولید می‌کند و به این ترتیب بیش از 1 میلیارد دز از این واکسن در 2021 تولید خواهد شد.

فقط بگویید این یک هفته را از کجا آوردید؟

هر چند در نامه دکتر گویا فقط شواهد مربوط به واکسن آکسفورد به عنوان دلیل ارائه شده است اما دکتر جهانپور در توییتر خود چند دلیل را برای افزایش فاصله بین دو دُز واکسن گامالیای روسیه اعلام کرده اند:

۱- مدیر مرکز تحقیقات گامالیا در‌ وزارت بهداشت روسیه گفته اند «مطابق شواهد موجود، فاصله بین تجویز دوز اول و دوم دوز واكسن Sputnik V علیه ویروس كرونا ممكن است حتی تا دو ماه باشد. و طبق کتابچه راهنما، این فاصله باید سه هفته باشد با این حال، براساس داده های تحقیق و بررسی، اگر این فاصله حتی به دو ماه افزایش یابد، از نظر اثربخشی کلی واکسن، مهم نخواهد بود»

۲- شواهد موجود از واکسن آکسفورد-استرازنکا

۳- ارزیابی پاسخ اولیه برخی گیرندگان واکسن در ایران

بر اساس این توئیت، این تصمیم را کمیته واکسن گرفته و مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر آن را ابلاغ کرده و موضوع اجرایی شده است.

بررسی این سه دلیل:

✅ در مورد اول که شواهد گامالیای روسیه ذکر شده است:

فقط اشاره شده که فاصله می‌تواند زیاد باشد و ممکن است دو ماه باشد و از نظر اثر بخشی کلی مهم نخواهد بود.

اینجا اولا نه داده و مستندی ارائه شده است و نه صحبت از یک هفته است. بعد هم اینجا نگفته اند که اگر فاصله را زیاد کنیم اثرگذاری بیشتر می‌شود، گفته اند تا دوماه هم بشود از نظر اثرگذاری مهم نخواهد بود. این مثلا به درد زمانی می خورد که تعداد واکسن کم است و برای پوشش بیشتر این کار انجام شود. و فقط دز اول زیاد تولید شود. اما در نامه دکتر گویا هدف از افزایش فاصله یک هفته ای افزایش تاثیرگذاری (از ۹۲٪ به بالاتر!) ذکر شده است.

آیا در روسیه فاصله دو ماه است؟ فاصله ۲۱ روز است یا ۲۸ روز است؟ وزارت بهداشت این یک هفته را از کجا آورده است؟ آن مستندی را که می‌گویند در اختیار ما هم بگذارند.

✅ در مورد دوم که از شواهد واکسن آکسفورد صحبت شده است:

۱- واکسن آکسفورد-استرازنکا واکسنی انگلیسی است شما اگر آن را وارد نمی‌کنید، چطور به داده های آن اعتماد دارید؟

۲- درست است که وکتور واکسن آکسفورد هم آدنوویروس است اما نوع آن متفاوت از آدنوویروس واکسن روسی است. اولی از شامپانزه و دومی از انسان است.

۳- هر دو دز واکسن آسکفورد از یک نوع آدنوویروس است. در واکسن روسیه اولی نوع ۲۶ و دومی نوع ۵ است.

۴- داده های آکسفورد فاصله را تا حتی بیش از ۱۲ هفته عنوان می‌کند، شما یک هفته را از کجا آوردید؟

۵- آیا در دنیای پزشکی مبتنی بر شواهد چنین چیزی قابل قبول است که نتایج یک مطالعه را برای یک موضوع دیگر استفاده کنیم؟ اگر این طور است واکسنهای J&J و CanSino هم از وکتور آدنوویروس ۲۶ و ۵ استفاده می‌کنند. چرا باید مجزا مطالعه شوند؟یا مثلا پلتفورم فایزر و مادرنا یکی است چرا از داده های همدیگر استفاده نکردند؟

✅ در مورد سوم که از ارزیابی پاسخ گیرندگان واکسن در ایران صحبت شده:

داده های آن کجاست؟ مستنداتش کجا ارائه شده است؟ این ارزیابی چگونه می‌تواند افزایش یک هفته ای را پیشنهاد دهد؟ چه نوع مطالعه ای انجام شد و این یک هفته را از کجا آوردید؟

در این مدت همواره در وزارت بهداشت شاهد مثال قورباغه های آکادمیک بوده ایم. ایشان شفاف عمل نمی‌کنند و به اعتماد عمومی برای پذیرش واکسن ضربه می زنند. به قول دکتر سلطانی، به جای ارائه ی FACT، برای خود ارائه OPINION می‌کنند. مثل همان که می‌گوید من داروی امام کاظم خوردم خوب شدم پس به مردم بدهید. یا واکسن را به خانواده خودم می‌زنم تا نشان دهم که مثلا خوب است. این رفتار منطبق بر شبه علم است. اینجا فقط سازمان غذا و دارو و یا مدیریت بیماریهای واگیر نیست که غیر شفاف و غیر علمی برخورد می‌کند. دکتر قانعی و کمیته واکسن و کمیته علمی کرونا چه می‌کنند؟ چرا پاسخگو نیستند؟