Scientometrics – Telegram
Scientometrics
19.5K subscribers
2.02K photos
151 videos
153 files
4.25K links
🔴محمدسعیدرضائی زواره

بازنشر مهمترین مقالات پزشکی

ترویج پزشکی مبتنی بر گواه و مبارزه با شبه علم!

بررسی وضعیت علمی و پژوهشی ایران

مقابله با بداخلاقی پژوهشی!

X: https://x.com/dr_rezaee

@ScientometricsAdmin

Scientometrics.Iran@Gmail.com
Download Telegram
۱۸ روز دیگر تا پایان سال باقی مانده است. تعداد واکسنی که فعلا وارد شده ۳۷۵ هزار دز است. آیا وزارت بهداشت می‌تواند به وعده ی خود برای شروع واکسیناسیون ۱/۳ میلیون نفر عمل کند؟
گزارش BMJ: آنالیزی که توسط Public Health England در یک مقاله پری پرینت منتشر شده، نشان می‌دهد که تک دُز واکسن با فایزر یا آکسفورد، سه تا چهار هفته بعد از دریافت آن، حدودا ۸۰٪ در جلوگیری از بستری در افراد بالای ۸۰ سال موثر بوده است.

تک دُز فایزر نیز همچنین ۸۵٪ در کاهش مرگ در بالای ۷۰ ساله ها موثر‌ بوده است. داده ی آکسفورد در این مورد هنوز در دسترس نبوده است چون واکسن دیرتر استفاده شده است.

تک دُز فایزر بعد از ۲۸ تا ۳۴ روز از دریافت آن در گروه سنی بالای ۷۰ سال، محافظت ۶۱٪ علیه عفونت علامت دار ایجاد کرده و بعد از آن مدت به پلاتو رسیده است. این عدد برای آکسفورد در همین بازه زمانی ۶۰٪ بوده است ولی از روز ۳۵ به بعد بیشتر شده و به ۷۳٪ رسیده است. تاثیرگذاری فایزر به شکل دو دُز ۸۵ تا ۹۰٪ بوده است. داده برای آکسفورد هنوز در دسترس نبوده است.
از توئیتر دکتر حامد حسینی:
امروز فاصله ی دو تزریق واکسن اسپوتنیک، یک هفته افزایش یافت.
Scientometrics
‏از توئیتر دکتر حامد حسینی: امروز فاصله ی دو تزریق واکسن اسپوتنیک، یک هفته افزایش یافت.
مستندات مربوط به واکسن استرازنکا که حتی می‌ترسند اسمش را ببرند که انگلیسی است و از نام آکسفورد برای آن استفاده نمی‌کنند نشان می‌دهد که افزایش فاصله بین دو دُز، تاثیرگذاری را بیشتر می‌کند. تزریق ‌دُز دوم در کمتر از شش هفته تاثیرگذاری ۵۵/۱٪ و تزریق دُز دو بیشتر از ۱۲ هفته تاثیر ۸۱/۳٪ داشته است.

واکسن آکسفورد از پلتفورم آدنوویروس شامپانزه استفاده می‌کند و واکسن گامالیا از آدنوویروس انسانی ۲۶ و ۵ استفاده می‌کند. برای افزایش فاصله بین دو دُر برای واکسن گامالیا مگر مطالعه ای انجام شده است؟ مگر مستندی داریم؟ تازه فقط یک هفته اضافه شدن؟ از امروز قرار بود زدن دُز دوم شروع شود.

تاثیرگذاری واکسن گامالیای روسیه با فاصله ۲۱ روز، ۹۱/۶٪ است. برای این سه هفته ترایال داریم. از کجا معلوم با دیرتر شدن فاصله دز دوم تاثیرگذاری افزایش بیشتر پیدا می‌کند؟ از کجا معلوم کاهش نمی‌یابد؟ شاید بدون تغییر باشد. آن هم فقط یک هفته؟ به فرض که از مستند استرازنکا استفاده کرده باشند، که اصلا درست نیست، ولی فقط همین یک هفته؟ اگر این طور است که صرفا به خاطر وکتور مشابه، نیاز به مطالعه وجود ندارد خوب واکسنهای J&J و CanSino هم از وکتورهای مشابه واکسن روسی استفاده می‌کنند، پس چرا برای آنها باید مطالعه جداگانه شود؟ چرا این روش نتیجه گیری خود را به دنیا یاد نمی‌دهند؟

این یک هفته را از کجا آورده اند؟ اصلا خود روسیه این کار را کرده است؟ بقیه کشورهای استفاده کننده چطور؟ چرا اینقدر غیر شفاف عمل می‌شود؟ چرا علمی برخورد نمی‌شود؟ چرا از بزرگان علمی ما ساکت هستند؟ چرا در مورد واکسن هندی و چینی و روسی مستندی ارائه نمی‌شود؟ چرا وضع ما این طور است؟ این است پزشکی مبتنی بر شواهد؟

آنها که ترسیدند برای حفظ جان مردمشان از واکسن انگلستانی حرف بزنند و آن را وارد کنند حالا از مستندات آن استفاده می‌کنند؟
واکسن تک دوز J&J (دارای مجوز اضطراری در آمریکا) و واکسن تک دوز CanSino (تایید شده در چین و دارای مجوز اضطراری در پاکستان و مکزیک) به ترتیب از آدنویروس 26 و 5 استفاده می کنند.

واکسن گامالیای روسیه نیز در دوز اول و دوم خود به ترتیب از آدنوویروس 26 و 5 استفاده می کند.

خوب وقتی برای دو واکسن چینی و آمریکایی به صورت تک دز مطالعه هست و‌ وکتور‌ این واکسن ها هم مشابه با واکسن روسی است، چرا وزارت بهداشت از روش خود استفاده نمی‌کند تا واکسن روسی را تک دز استفاده کند؟ ظاهرا وزارت بهداشت برایش وجود مطالعه و پزشکی مبتنی بر شواهد مهم نیست.

من قبلا هم اعلام کرده ام و اینجا هم می‌گویم ظاهرا مسئولین وزارت بهداشت باید یادگیری پژوهش را با کلاس های روش تحقیق مقدماتی شروع کنند و ساینتومتریکس این آمادگی را دارد تا این کار را برای این عزیزان شروع کند.
Scientometrics
در این دو جدول اطلاعات شش واکسن یا کاندید واکسن را به صورت خلاصه آورده ام. ممنون می‌شوم اگر مشکلی بود یا پیشنهادی داشتید راهنمایی بفرمایید. این شش مورد (فایزر، مادرنا، گامالیا، استرازنکا، نوواوکس و جانسن) از سه پلتفورم مختلف mRNA، پروتئین و وکتور آدنوویروس…
به روز رسانی: در این جدول تاثیرگذاری 5 واکسن یا کاندید واکسن را (فایزر، مادرنا، گامالیا، آکسفورد، جانسن و نوواوکس) علیه واریانت اصلی کووید-19 و واریانتهای B.1.1.7 و B.1.351 (دیده شده در انگلستان و آفریقای جنوبی) برای موارد کلی، موارد شدید و موارد بستری و مرگ گزارش گرده ام.
شرکت Merck اعلام کرده است با توافق با J&J واکسن این شرکت را تولید می‌کند و به این ترتیب بیش از 1 میلیارد دز از این واکسن در 2021 تولید خواهد شد.
فقط بگویید این یک هفته را از کجا آوردید؟

هر چند در نامه دکتر گویا فقط شواهد مربوط به واکسن آکسفورد به عنوان دلیل ارائه شده است اما دکتر جهانپور در توییتر خود چند دلیل را برای افزایش فاصله بین دو دُز واکسن گامالیای روسیه اعلام کرده اند:

۱- مدیر مرکز تحقیقات گامالیا در‌ وزارت بهداشت روسیه گفته اند «مطابق شواهد موجود، فاصله بین تجویز دوز اول و دوم دوز واكسن Sputnik V علیه ویروس كرونا ممكن است حتی تا دو ماه باشد. و طبق کتابچه راهنما، این فاصله باید سه هفته باشد با این حال، براساس داده های تحقیق و بررسی، اگر این فاصله حتی به دو ماه افزایش یابد، از نظر اثربخشی کلی واکسن، مهم نخواهد بود»

۲- شواهد موجود از واکسن آکسفورد-استرازنکا

۳- ارزیابی پاسخ اولیه برخی گیرندگان واکسن در ایران

بر اساس این توئیت، این تصمیم را کمیته واکسن گرفته و مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر آن را ابلاغ کرده و موضوع اجرایی شده است.

بررسی این سه دلیل:

در مورد اول که شواهد گامالیای روسیه ذکر شده است:

فقط اشاره شده که فاصله می‌تواند زیاد باشد و ممکن است دو ماه باشد و از نظر اثر بخشی کلی مهم نخواهد بود.

اینجا اولا نه داده و مستندی ارائه شده است و نه صحبت از یک هفته است. بعد هم اینجا نگفته اند که اگر فاصله را زیاد کنیم اثرگذاری بیشتر می‌شود، گفته اند تا دوماه هم بشود از نظر اثرگذاری مهم نخواهد بود. این مثلا به درد زمانی می خورد که تعداد واکسن کم است و برای پوشش بیشتر این کار انجام شود. و فقط دز اول زیاد تولید شود. اما در نامه دکتر گویا هدف از افزایش فاصله یک هفته ای افزایش تاثیرگذاری (از ۹۲٪ به بالاتر!) ذکر شده است.

آیا در روسیه فاصله دو ماه است؟ فاصله ۲۱ روز است یا ۲۸ روز است؟ وزارت بهداشت این یک هفته را از کجا آورده است؟ آن مستندی را که می‌گویند در اختیار ما هم بگذارند.

در مورد دوم که از شواهد واکسن آکسفورد صحبت شده است:

۱- واکسن آکسفورد-استرازنکا واکسنی انگلیسی است شما اگر آن را وارد نمی‌کنید، چطور به داده های آن اعتماد دارید؟

۲- درست است که وکتور واکسن آکسفورد هم آدنوویروس است اما نوع آن متفاوت از آدنوویروس واکسن روسی است. اولی از شامپانزه و دومی از انسان است.

۳- هر دو دز واکسن آسکفورد از یک نوع آدنوویروس است. در واکسن روسیه اولی نوع ۲۶ و دومی نوع ۵ است.

۴- داده های آکسفورد فاصله را تا حتی بیش از ۱۲ هفته عنوان می‌کند، شما یک هفته را از کجا آوردید؟

۵- آیا در دنیای پزشکی مبتنی بر شواهد چنین چیزی قابل قبول است که نتایج یک مطالعه را برای یک موضوع دیگر استفاده کنیم؟ اگر این طور است واکسنهای J&J و CanSino هم از وکتور آدنوویروس ۲۶ و ۵ استفاده می‌کنند. چرا باید مجزا مطالعه شوند؟یا مثلا پلتفورم فایزر و مادرنا یکی است چرا از داده های همدیگر استفاده نکردند؟

در مورد سوم که از ارزیابی پاسخ گیرندگان واکسن در ایران صحبت شده:

داده های آن کجاست؟ مستنداتش کجا ارائه شده است؟ این ارزیابی چگونه می‌تواند افزایش یک هفته ای را پیشنهاد دهد؟ چه نوع مطالعه ای انجام شد و این یک هفته را از کجا آوردید؟

در این مدت همواره در وزارت بهداشت شاهد مثال قورباغه های آکادمیک بوده ایم. ایشان شفاف عمل نمی‌کنند و به اعتماد عمومی برای پذیرش واکسن ضربه می زنند. به قول دکتر سلطانی، به جای ارائه ی FACT، برای خود ارائه OPINION می‌کنند. مثل همان که می‌گوید من داروی امام کاظم خوردم خوب شدم پس به مردم بدهید. یا واکسن را به خانواده خودم می‌زنم تا نشان دهم که مثلا خوب است. این رفتار منطبق بر شبه علم است. اینجا فقط سازمان غذا و دارو و یا مدیریت بیماریهای واگیر نیست که غیر شفاف و غیر علمی برخورد می‌کند. دکتر قانعی و کمیته واکسن و کمیته علمی کرونا چه می‌کنند؟ چرا پاسخگو نیستند؟
Scientometrics pinned «فقط بگویید این یک هفته را از کجا آوردید؟ هر چند در نامه دکتر گویا فقط شواهد مربوط به واکسن آکسفورد به عنوان دلیل ارائه شده است اما دکتر جهانپور در توییتر خود چند دلیل را برای افزایش فاصله بین دو دُز واکسن گامالیای روسیه اعلام کرده اند: ۱- مدیر مرکز تحقیقات…»
آیا ایران واکسن انگلستانی دریافت می‌کند؟

قبلا در فایلی که از سوی کوواکس منتشر شده بود، مشخص شده بود که ایران حدودا ۴/۲ میلیون دُز از این واکسن را که ساخت کره جنوبی و‌ با همکاری استرازنکا بود، تا نیمه اول ۲۰۲۱ دریافت می‌کند.

حالا در به روز رسانی جدید این فایل، هم تعداد واکسنها و هم شرکت سازنده ی آن برای ایران تغییر یافته است. ایران تا نهایتا ماه May ۲۰۲۱ (نهایتا دهم خرداد ۱۴۰۰) تعداد ۳۶۰۲۴۰۰ دُز واکسن ساخت خود استرازنکا را دریافت می‌کند. استرازنکا شرکت بریتانیایی-سوئدی است و این خلاف توصیه رهبری است. اگر چه همان که ساخت کره جنوبی هم بود وارد می شد، تحت لیسانس شرکت انگلستانی-سوئدی استرازنکا بود!

کلا در فایل جدید فعلا خبری از شرکت کره جنوبی برای ساخت واکسن نیست. بر این اساس ۲۳۷ میلیون دز از این واکسن ساخت هند و استرازنکا قرار است برای ۱۴۲ کشور توزیع شود👇🏻

This first round allocation outlines
delivery of 237 million doses of the AZ/Oxford vaccine – manufactured by AstraZeneca (AZ) & licensed and manufactured by Serum Institute of India (SII/AZ) – to 142 Facility participants.

به روز رسانی جدیدی از فایل تا اخر هفته منتشر می شود و با جزییات بیشتری نحوه توزیع واکسن ها را در دو بازه فوریه-مارس و آوریل- می مشخص می‌کند.

نکنه ی بعدی این که ایران واکسن آکسفورد-استرازنکای ساخت کره جنوبی و روسیه را در تعامل با استرازنکا مجوز داده بود و حالا این واکسنها ساخت خود استرازنکا هستند.

درحالی که بر اساس فایل قبلی مشخص بود که ورود واکسن در نیمه اول ۲۰۲۱ است، وزارت بهداشت گفته بود ورود واکسن به ایران از فوریه آغاز می‌شود.
احتمالا در این هفته سی دی سی دستورالعمل جدیدی ارائه می‌کند که افرادی که هر دو دُز واکسن را زده اند (فایزر و مادرنا) می‌توانند با همدیگر در تجمعات کوچک بدون ماسک باشند. اما همچنان در مکانهای عمومی باید ماسک بزنند.
در مورد افزایش فاصله ی بین دو دز واکسن روسی، که معلوم‌ نیست این یک هفته از کجا آمده، افزایش پوشش واکسیناسیون افراد نیز نمی‌تواند درست باشد چون بر خلاف دیگر واکسن های موجود(آکسفورد، فایزر و مادرنا) در هر مرحله نوع خاص و متفاوتی (آدونوویروس ۲۶ و ۵) تزریق می‌شود.
من برای کاندید واکسن پاستور که گفته می شود هفته آخر اسفند قرار است مطالعه ی فاز سوم آن آغاز شود، نه کداخلاق دیدم نه کد IRCT.
در ضمن به غیر از مطالعه حیوانی آن که به صورت مقاله ی پری پرینت منتشر شده، گزارش فاز یک و دو آن را نیز پیدا نکردم. ممنون می‌شوم اگر کسی دسترسی داشت برای من هم بفرستد.
شرکت کنندگان در فاز سوم احتمالا نیاز دارند تا داده های فاز یک و دو را ببینند و بررسی کنند!
Scientometrics
آیا ایران واکسن انگلستانی دریافت می‌کند؟ قبلا در فایلی که از سوی کوواکس منتشر شده بود، مشخص شده بود که ایران حدودا ۴/۲ میلیون دُز از این واکسن را که ساخت کره جنوبی و‌ با همکاری استرازنکا بود، تا نیمه اول ۲۰۲۱ دریافت می‌کند. حالا در به روز رسانی جدید این…
دکتر ستایش در توییتر خود نوشته اند که واکسن آکسفورد-استرازنکا که قرار است به ایران برسد از همان کره جنوبی است. هر چند در فایل منتشر شده چنین چیزی نوشته نشده است. از ایشان سوال پرسیدم اگر پاسخی دادند منتشر می‌کنم. به هر جهت واکسن ساخت کره جنوبی نیز با قرار داد با شرکت بریتانیایی-سوئدی استرازنکا تولید می‌شود.
تاثیرگذاری واکسن هندی Bharat Biotech با نام Covaxin که توسط ایران مجوز مصرف اضطراری گرفته است چقدر است؟

هند تنها کشوری بوده است که از این واکسن استفاده کرده است. قبلا در مورد این واکسن (از نوع ویروس غیر فعال شده و در دُز به فاصله ۴ هفته و‌ نگهداری در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد) اینجا نوشته ام:

https://news.1rj.ru/str/scientometric/3045

ولی هنوز برای اثرگذاری آن عددی ذکر نشده بود. البته همچنان ترایال فاز سوم آن، که گفته می‌شود بزرگترین ترایال در هند بوده، منتشر نشده ولی در یک گزارش خبری از نتایج اینتریم از این ترایال، موارد زیر ذکر شده است:

تعداد شرکت کنندگان: ۲۵۸۰۰ نفر در دو گروه کاندید واکسن و پلاسبو به نسبت یک به یک

سن شرکت کنندگان: از ۱۸ تا ۹۸ سال و ۲۴۳۳ نفر بالای ۶۰ سال

بیماری زمینه ای: ۴۵۰۰ نفر با بیماری زمینه ای

تاثیرگذاری: ۸۱٪

قرار است آنالیزهای بعدی با یافتن ۸۷ مورد کووید-۱۹ و در نهایت ۱۳۰ مورد انجام شود.

ایران به این واکسن مجوز مصرف اضطراری داده است و گفته شده است که قرار داد برای دریافت ۲ میلیون دُز بوده است و احتمالا واکسن در فروردین و اردیبهشت به دست ایران می‌رسد. سازمان غذا و داروی ایران هیچ مستندی در مورد ایمنی و تاثیرگذاری این واکسن در اختیار عموم نگذاشته است.

به روزرسانی:

در مورد واکسن هندی Bharat Biotech با نام COVAXIN یا BBV152 که قبلا توضیح داده بودم این نکته را اینجا اضافه کنم که تاثیرگذاری که فعلا برای آن ذکر شده برابر با ۸۰/۶ درصد می‌ باشد.
این مقدار با یک آنالیز میانی روی ۴۳ مورد کووید-۱۹ به دست آمده است که تعداد موارد در گروه واکسن و پلاسبو به ترتیب برابر با ۷ و ۳۶ بوده است.
قرار است آنالیز میانی دیگری با تعداد ۸۷ مورد و بالاخره آنالیز نهایی با ۱۳۰ مورد انجام شود.
تاثیرگذاری کاندید واکسن نوواکس علیه واریانت B.1.351 (دیده شده برای اولین بار در آفریقای جنوبی) در یک گزارش پری پرینت

نوع مطالعه: ترایال تصادفی سازی شده همراه با گروه کنترل فاز 2a/b

شرکت کنندگان: ۴۳۸۷ نفر ۱۸ تا ۸۴ ساله با و بدون ابتلا به اچ آی وی. تقریبا ۳۰٪ از شرکت کنندگان در ابتدا سرم مثبت بوده اند.

مداخله: تزریق دو دُز (کاندید واکسن و پلاسبو) به فاصله ۲۱ روز. گروه کاندید واکسن: ۲۱۹۹ نفر و گروه پلاسبو: ۲۱۸۸ نفر

پیامد مورد بررسی: تاثیرگذاری برای موارد علامت دار و ایمنی واکسن هفت روز بعد از دُز دوم در افراد فاقد عفونت قبلی

تعداد ۲۶۸۴ نفر در ابتدا سرم منفی بوده اند (۹۶٪ با اچ آی وی).

موارد کووید-۱۹ خفیف تا متوسط دیده شده در گروه پلاسبو و مدخله به ترتیب برابر با ۲۹ و ۱۵ نفر بوده است.

تاثیرگذاری در همه: ۴۹/۴٪ و فاصله اطمینان ۶/۱٪ تا ۷۲/۸٪)

تاثیرگذاری در افراد بدون اچ آی وی: ۶۰/۱٪ و فاصله اطمینان ۱۹/۹ تا ۸۰/۱٪).

از موارد سکانس شده، ۳۸ مورد از ۴۱ مورد از واریانت B.1.351 و تاثیر گذاری علیه این واریانت در افراد بدون اچ آی وی برابر با ۵۱٪ (از منفی شش دهم درصد تا ۷۶/۲ درصد)

نکته ی مهم این که در گروه پلاسبو، بروز موارد علامت دار کووید-۱۹ در طول دو ماهه اول پیگیری و در بین گروه سرم مثبت و سرم منفی مشابه بوده است (۵/۲ و ۵/۳ درصد). در نتیجه عفونت قبلی با واریانت اصلی روی ابتلا به عفونت با واریانت جدید تاثیری ندارد.
بررسی میران ابتلای مجدد به کووید-۱۹ در یک مطالعه ی مشاهده ای گذشته نگر بزرگ در اتریش

ابتلای طبیعی به کووید-۱۹ منجر به کاهش ۹۱٪ در میزان ابتلای مجدد تا حدودا هفت ماه می‌شود و این میزان از محافطت با تاثیرگذاری واکسنها قابل مقایسه است.

در این مطالعه، میزان ابتلا به کووید-۱۹ در موج دوم پاندمی (اول سپتامبر تا ۳۰ نوامبر) در اتریش در دو گروه بررسی شده است.

گروه اول شامل ۱۴۸۴۰ نفر بوده که قبلا در موج اول پاندمی (بین فوریه تا آوریل) به کووید-۱۹ مبتلا شده و بهبود یافته اند و گروه دوم شامل جمعیت باقی مانده اتریش یعنی ۸۸۸۵۶۴۰ نفر بوده است.

تعداد ۴۰ نفر از ۱۴۸۴۰ نفر با ابتلای قبلی (۰/۲۷ درصد) و ۲۵۳۵۸۱ نفر از جمعیت بدون ابتلای قبلی (۲/۸۵ درصد)، PCR مثبت تایید شده داشته اند و‌ نسبت شانس ۰/۰۹ و به صورت معنادار (۰/۰۷ تا ۰/۱۳) بوده است و این نشان می‌دهد ایمنی حداقل برای هفت ماه باقی می‌ماند.

به صورت میانگین، عفونت مجدد، ۲۱۲ روز بعد از عفونت اولیه رخ داده است.
قبلا مقاله نیوانگلند نشان داده بود که ریسک نارسایی ریوی ناشی از کووید-۱۹ در گروه خونی A بیشتر و در گروه خونی O کمتر است. حالا مقاله ای در مجله ی Blood Advances نشان داده است که پروتئین متصل شونده به گیرنده (RBP) در ویروس عامل کووید-۱۹ به آنتی‌ژن گروه خونی A بیان شده روی سطح سلولهای اپیتلیال تنفسی متصل می‌شود و این می‌تواند توضیحی برای نارسایی ریوی بیشتر در این گروه از بیماران باشد
یافته ی مقاله ساینس: بر اساس مدلهای آماری مختلف، تخمین زده می‌شود که میزان مسری بودنِ (reproduction number) واریانت B.1.1.7 (دیده شده در انگلستان برای اولین بار) نسبت به واریانتهای قبلی، ۴۳ تا ۹۰ درصد بیشتر است. و فاصله اطمینان ۹۵٪ آن ۳۸ تا ۱۳۰٪ است. بدون اقدامات کنترلی شدید، مثل بستن محدود موسسات پژوهشی و برنامه سریع پوشش واکسیناسیون، بستری و مرگ در انگلستان در ۲۰۲۱ از ۲۰۲۰ بیشتر می‌شود. افرایش در میزان سرایت بین ۵۹ تا ۷۴ درصد برای دانمارک، سوئیس و آمریکا گزارش شده است.
طبق تایملاین مشخص شده برای کاندید واکسن کووید-۱۹ برکت، امروز آخرین مرحله خونگیری از آخرین دریافت کننده نیز انجام می‌شود و دو روز دیگر در ۱۶ اسنفد اطلاعات برای ارزیابی ارسال می‌شود.
امروز سومین محموله واکسن روسیه به تعداد ۲۰۰ هزار دُز وارد کشور شده است.

قبلا یک محموله ی شامل ۲۰ هزار دُز و یک محموله شامل ۱۰۰ هزار دُز وارد شده بود. در نتیجه تا الان ۳۲۰ هزار دُز واکسن روسی وارد کشور شده است.

تعداد ۲۵۰ هزار دُز واکسن چینی ساینوفارم نیز وارد کشور شده است.

در مجموع تاکنون ۵۷۰ هزار دُز واکسن برای واکسیناسیون ۲۸۵ هزار نفر وارد کشور شده است.

طبق گفته دکتر رئیسی قرار است تا پایان سال یعنی ۱۶ روز دیگر واکسیناسیون ۱/۳ میلیون نفر شروع و در فروردین تمام شود.

وزارت بهداشت هیچ مستندی برای تاثیرگذاری و ایمنی واکسن روسیه و چین منتشر نکرده است. مشخص نیست که چرا وزارت بهداشت یک هفته فاصله بین دو تزریق واکسن روسیه را بیشتر کرد.