میزان اثرگذاری واکسن اسپوتنیک روسیه در مقابل واریانتهای B.1.1.7 (گزارش شده برای اولین بار در انگلستان) و واریانت B.1.351 (آفریقای جنوبی) از ویروس عامل کووید-۱۹ در یک مدل آزمایشگاهی و در یک مقاله ی داوری نشده و در نسخه ی پیش از چاپ گزارش شده است:

عدم توانایی خنثی سازی در برابر واریانت B.1.351، اما توانایی موثر در خنثی سازی واریانت B.1.1.7

نتایج نشان داده است که به هر حال این واکسن برای مقابله با واریانتهای نوپدید نیاز به به روز رسانی دارد.

نزدیک به ۴ ماه است، پروتکل درمان کویید-۱۹ در ایران به روزرسانی نشده است. یکی از موضوعات چالش برانگیز در این پروتکل توصیه به استفاده از هیدر‌وکسی کلروین بود.

۱- در‌ پروتکل آذرماه، گفته شده بود که در ایران شواهدی در مورد تاثیرگذاری این دارو وجود دارد (کاهش معنادار مرگ و بستری) که در کمیته علمی ارائه شده و به زودی منتشر می‌شود. اما با گذشت نزدیک به ۴ ماه هنوز منتشر نشده است. حتی یک گزارش کوتاه، حتی به صورت بریف ریپورت، حتی به صورت پیش مقاله....

۲- در پروتکل آذر ماه، به اشتباه به مقاله ای که تاثیرگذاری هیدروکسی کلروکین را زیر سوال برده بود، برای نشان دادن تاثیرگذاری آن رفرنس داده شده بود.

۳- در پروتکل آذرماه، از رفرنسهای قدیمی استفاده شده بود.حتی از یک ترایال هم استفاده نشده و تقریبا هر چه استفاده شده مشاهده ای و گذشته نگر و case series بوده است.

۴- در پروتکل آذرماه، از میان حجم زیادی از شواهدی (در مجلات معتبر) که بی تاثیر بودن هیدروکسی کلروکین را نشان می‌دادند، حتی برای مقایسه هم که شده به هیچ یک اشاره ای نشده بود.

۵- همان موقع FDA و NIH و WHO بی تاثیر بودن این دارو در درمان کووید-۱۹ در تمام مراحل را متذکر شده بودند و الان مدتهاست که WHO هم همین را می‌گوید. دادگان آپ تو دیت هم همین را می‌گفت.

۶- همان موقع که پروتکل منتشر شد، تمام این موارد را اعلام کردم. اما دکتر قانعی در جواب از قبل من گفته بودند که این دارو اثر ایمونومادولیتور دارد.
یادمان باشد که در دنیای پزشکی مبتنی بر شواهد، با مطرح کردن فقط مکانیسم ها (مثل اثر ایمونومادولیتوری یا اثر قلیایی کردن محیط) نمی‌توانیم به استفاده از دارو توصیه کنیم‌. چنین مواری فقط برای پیشنهاد به بررسی دارو در مطالعات پیش بالینی و یا بعدا کارآزمایی های بالینی استفاده می‌شود. هر کس هر جا مکانیسم ارائه کرد و با آن شروع به توصیه به استفاده از دارو کرد، اول از او شواهد بالینی بخواهید. البته به مطالعات آزمایشگاهی Nature و PNAS نیز که بی اثر بودن هیدروکسی کلروکین را نشان می‌دادند هم توجهی نشده بود.

۷- گایدلاین ایران مشکلات دیگری از جمله احتمال سرقت ادبی از روی گادیلاین WHO هم داشت که پروتکل نویسان در ایران به آن هم پاسخی ندادند.

آمریکا چهارمیلیون دز واکسن کووید-۱۹ در یک روز تزریق کرده است:
به این ترتیت ۱۰۱۸۰۴۷۶۲ نفر (۳۰/۷ درصد از کل جمعیت و ۳۹/۲ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال) دز اول و ۵۷۹۸۴۷۸۵ نفر (۱۷/۵ درصد از کل جمعیت و ۲۲/۴ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال) دز دوم را را دریافت کرده اند.

پیامدهای مربوط به بارداری (برای مادر و نوزاد) در دوارن پاندمی کووید-۱۹ بدتر شده است.

این یافته ی مطالعه ی متاآنالیز منتشر شده در مجله ی The Lancet Global Health با بررسی ۴۰ مطالعه از ۱۷ کشور می‌باشد.

اثرات مشخص شده در این مطالعه، شامل افزایش قابل توجه در میزان تولد نوزاد فوت شده بعد از بیست هفته بارداری ( نسبت شانس ۱/۲۸)، مرگ مادر (۱/۳۷)، پارگی حاملگی نابه‌جا ( ۵/۸۱) و افسردگی بارداری (۰/۴۲) در مقایسه با دوران قبل از پاندمی بوده است.

همچنین به صورت کلی پیامدها در کشورهای با در آمد کم و متوسط در مقایسه با کشورهای با در آمد بالا بدتر بوده است.

پیامدهایی مثل دیابت و فشارخون بارداری، زایمان زودرس قبل از ۳۴ هفته، ۳۲ هفته و یا ۲۸ هفته، روش زایمان (طبیعی و سزارین و ...)، خونریزی بعد از زایمان، مرگ نوزاد، نوزاد با وزن پایین و بستری در NICU به صورت کلی و به صورت قابل توجه تحت تاثیر قرار نگرفته اند.

چند درصد از جمعیت کشورهای مختلف، حداقل یک دز واکسن کووید-۱۹ دریافت کرده اند:

🇮🇱 Israel 61%
🇧🇹 Bhutan 59%
🇬🇧 UK 46%
🇨🇱 Chile 36%
🇧🇭 Bahrain 31%
🇺🇸 US 30%
🇭🇺 Hungary 22%
🇷🇸 Serbia 21%
🇺🇾 Uruguay 20%
🇫🇮 Finland 17%
🇸🇬 Singapore 16%
🇪🇪 Estonia 16%
🇨🇦 Canada 14%
🇦🇹 Austria 14%
🇫🇷 France 13%
🇮🇹 Italy 12.2%
🇪🇸 Spain 11.9%
🇩🇪 Germany 11.5%
🇹🇷 Turkey 11%

برای اثبات یک فرضیه در در دنیای علم از روش های معمول پژوهشی استفاده می‌کنیم. در این مسیر ابزارهایی مهم پژوهشی مثل کار آزمایی بالینی و متاآنالیز و ... داریم. تمام روندها با این ابزار ها به صورت شفاف ارائه می‌شود.
اما در دنیای شبه علم روش ها فرق می‌کند و شفاف هم نیست. من اینجا چند مثال مربوط به دوران پاندمی در ایران را قرار می‌دهم.

۱-روش وزیر بهداشت در پزشکی مبتنی بر شواهد: ممکن است در حمایت از یک دارو و یا واکسن خاص بگویند من و خانواده ام استفاده کردیم و مشکلی پیش نیامد. مانند مبلغین داروی امام کاظم و یا صحبت وزیر در مورد واکسن روسیه. به هیچ وجه این برای اثبات فرضیه علمی کافی نیست و باید ببینیم چه مطالعاتی علمی در این زمینه انجام شده است.

۲- روش دکتر قانعی در پزشکی مبتنی بر شواهد: ممکن است بگویند درست است که گایدلاینهای معتبر دنیا استفاده از هیدروکسی کلروکین را در کووید-۱۹ توصیه نمی‌کنند، اما ما می دانیم این دارو مثلا محیط را قلیایی می‌کند و یا خواص ایمونومادولیتوری (صحبت دکتر قانعی) دارد و در نتیجه در کووید-۱۹ استفاده می‌کنیم.ما در وهله اول دنبال شواهد علمی و مطالعات مربوطه هستیم. بیان مکانیسم ها برای بیان چرایی شروع مطالعات مناسب است ولی هیچ وقت نباید برای استفاده در بالین فقط به آنها تکیه کرد.

۳- روش کمیته علمی کرونا در پزشکی مبتنی بر شواهد (۱) : وقتی برای اثبات اثربخشی یک دارو (هیدروکسی کلروکین) فقط رفرنس های قدیمی را بررسی کنید و فقط مطالعات مشاهده ای و گذشته نگر را استفاده کنید و حتی یک مطالعه مخالف را هم بررسی نکنید و‌حتی یک ترایال را هم بررسی نکنید، از روش کمیته علمی کرونا در پزشکی مبتنی بر شواهد استفاده کرده اید.

۴- روش کمیته علمی کرونا در پزشکی مبتنی بر شواهد (۲): وقتی به جای ارائه کامل یک مطالعه برای اثر بخشی یک دارو (هیدروکسی کلروکین)، فقط بگوییم مطالعه برای ما در کمیته ارائه شده و بعدا منتشر می شود و تا نزدیک به 4 ماه هیچ اثری از نتایج آن وجود نداشته باشد، شما از روش کمیته علمی کرونا در پزشکی مبتنی بر شواهد استفاده کرده اید.

۵- روش دکتر گویا در پزشکی مبتنی بر شواهد: ممکن است بگویند که اثر بخشی یک واکسنی با با افزایش فاصله بین دو دز ( به بیش از 12 هفته) بیشتر شده است. حالا ما هم که واکسنی مشابه داریم پس بدون انجام مطالعه، فاصله بین دو دز را زیاد می کنیم. وکتور واکسن استرازنکا آدنوویروس شامپانزه و در هر دو دز یکی بوده است. وکتور واکسن روسیه ادنوویروس انسانی و در هر دز متفاوت (26 و5 ) بوده است. افزایش فاصله مطرح شده برای استرازنکا بیش از ۱۲ هفته (در مفایسه با کمتر از ۶ هفته و طبق مطالعه) و برای روسیه (طبق نظر دکتر گویا) رساندن آن به 4 هفته از 3 هفته بود. این هم روش درستی نیست که بدون انجام مطالعه تغییر انجام دهیم.

بعد از رکورد ۴ میلیون دز در روز، حالا آمریکا به رکورد ۴/۱ میلیون تزریق واکسن کووید-۱۹ در روز رسید.

واکسن ها ی کووید-19 به روش های مختلفی، پروتئین اسپایک (S) را به بدن معرفی می کنند تا بدن علیه آن آنتی بدی تولید کند.

اما شکل فضایی پروتئین S قبل از ورود به سلول (Pre-fusion) و بعد از ورود به سلول (Post-fusion) کمی متفاوت است.

اگر بتوان از شکل اول، یعنی قبل از ورود به سلول برای ساخت واکسن استفاده کرد، به نظر می رسد ایمنی ایجاد شده بهتر و بیشتر خواهد بود. یعنی انتظار می رود تا سطح بیشتری از آنتی بادی خنثی کننده ایجاد شود و تاثیرگذاری واکسن هم بیشتر شود. اما مشکل اینجاست که این شکل از پروتئین S، ناپایدار است. اینجا از تجربه ساخت واکسن برای بیماری MERS کمک گرفته شد. به این صورت که اضافه کردن دو آمینو اسید پرولین (2P) می تواند پروتئین S را پایدار کند. اما بعدا که ظاهرا مادرنا قرار بوده واکسن این ویروس را بسازد، اهمیت بیماری کمتر شده و پروژه ادامه پیدا نمی کند.

مقاله ی این موضوع یعنی پایدار سازی بعد از پنج بار ریجکت شدن بالاخره در PNAS پذیرفته و چاپ می‌شود. اما با پدیدار شدن بیماری کووید-19، برای ساخت واکسن علیه ویروس عامل این بیماری از این روش 2P یا prefusion-stabilized (S-2P) spike استفاده می کنند. البته همه واکسن های موجود از این روش استفاده نکرده اند:

واکسنهای کووید19 از فایزر، مادرنا، جانسن، نوواوکس از روش 2P استفاده کرده اند اما در ساخت استزانکا و اسپوتنیک از این روش استفاده نشده است.

مقاله نسخه ی پیش از چاپ واکسن اسپوتنیک (در فاز آزمایشگاهی) موثر بودن این واکسن در برابر واریانت B.1.1.7 (گزارش شده برای اولین بار در انگلستان) و کاهش تاثیر آن را در مقابل واریانت B.1.351 (افریقای جنوبی ) را نشان داده بود.
مقالات واکسن استرانزکا نیز (در فاز بالینی) همین مورد را نشان داده است.

در مورد واکسنهایی مثل ساینووک (ویروس غیر فعال شده) هم که ظاهرا 2P نیستند چنین اطلاعاتی نداریم. اما احتمال این وجود دارد که استفاده از روش 2P بتواند باعث بهبود تاثیر گذاری علیه واریانت B.1.351 شود.

این موضوع البته برای برخی کشورها مثل شیلی و مجارستان و اروگوئه که با سرعت در حال واکسیناسیون (به صورت اساسی با ساینووک و اسپوتنیک و ) هستند و واریانتهایی مثل P.1 هم وجود دارد بیشتر اهمیت پیدا می کند و همین طور کشورهایی مثل آرژانتین و برزیل

🛑 تقدیم به مسوولان محترم و مردم عزیزی که هنوز بروز خیز چهارم سراسری در کشور را باور نکرده‌اند.
⭕️ هر نمودار روند بستری با علایم کرونا در سی روز اخیر یک استان را نمایش میدهد.
⭕️ محور عمودی نرخ بروز روزانه یا تعداد موارد بستری جدید به ازای هر صدهزار نفر جمعیت استان را مشخص می‌کند.
🛑 خیز چهارم سراسری قطعی است و قریب به اتفاق استانهای کشور با افزایش جدی بیماران بستری یا سرپایی مواجه هستند.
🛑 در صورت عدم اعمال محدودیتهای سریع، باید منتظر مرگ هزاران نفر از مردم کشور در خیز چهارم کرونا باشیم.
@mask_application
mask.ir

شروع ترایال فاز یک کاندید واکسن کووید-۱۹ از مادرنا علیه واریانت B.1.351 (آفریقای جنوبی):

در این ترایال تقریبا ۲۱۰ نفر (حداقل ۱۸ ساله) در چهار مرکز در آمریکا بررسی می‌شوند که عده ای (۶۰ نفر) از آنها قبلا نسخه قبلی واکسن مادرنا (mRNA-1273) را دریافت کرده اند و حالا نسخه جدید (mRNA-1273.351) روی آنها تست می‌شود. سن شرکت کنندگانی که قبلا واکسن کووید-۱۹ دریافت نکرده اند، ۱۸ تا ۵۵ سال است.

اطلاعات دقیق مربوط به تصادفی سازی و گروههای این مطالعه را از اینجا ببینید.

به روز رسانی جدید سی دی سی از بیماریها و شرایطی که ریسک شدید شدن بیماری کووید-۱۹ را بیشتر می‌کند:

بزرگسالان با شرایط و بیماری های زیر ممکن است در ریسک بیشتری برای ابتلای به نوع شدید کووید-۱۹ (بستری در بیمارستان، بستری در ICU، نیاز به ونتیلاتور و مرگ) باشند.

جدای از موارد زیر، سن هم فاکتور بسیار مهمی است. بیش از ۸۰٪ مرگ ناشی از کووید-۱۹ در سن بالای ۶۵ و بیش از ۹۵٪ از مرگ ناشی از کووید-۱۹ در سن بالای ۴۵ سال رخ می‌دهد.

لیست بیماری های زمینه ای که ربسک شدید سدن بیماری کووید-۱۹ را زیاد می‌کند:

سرطان و سابقه ی آن

بیماری مزمن کلیوی در هر مرحله

بیماری مزمن ریوی (COPD شامل آمفیزم و برونشیت مزمن، آسم متوسط تا شدید، ILD، CF و pulmonary hypertension)

دمانس و دیگر شرایط نورولوژیک

دیابت (هم نوع یک و هم نوع دو)

سندروم داون

مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، CAD، کاردیومیوپاتی، پرفشاری خون)

عفونت HIV

شرایط (بیماری ها و داروها) نقص ایمنی

بیماری های مزمن کبدی (مرتبط با الکل، NAFLD و سیروز)

اضافه وزن (شاخص توده بدنی بین ۲۵ تا ۳۰) و چاقی (بین ۳۰ تا ۴۰) و چاقی مفرط (بیشتر و مساوی ۴۰)

بارداری

تالاسمی و سیکل سل

سابقه فعلی و قبلی مصرف سیگار

پیوند عضو یا سلول خونی

سکته مغزی و حوادث مربوط به عروق مغزی که جریان خون مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد

سو مصرف مواد (تریاک، الکل، کودئین و...)

در بروز رسانی جدید برخی مواری که به صورت احتمالی مطرح شده بود، حالا به لیست اصلی اضافه شده اند.

صحبتهای مختلف در مورد واکسن مشترک کوبا و پاستور ایران:

دکتر رئیسی (معاون وزیر و سخنگوی ستاد کرونا) و دکتر بیگلری (رئیس پاستور) گفته بودند تریال فاز سوم این واکسن در ایران در هفته آخر اسفند شروع می شود.
بعدا دکتر بیگلری گفتند فعلا تعطیلات نوروز است و ترایال بعد از تطیلات شروع می شود.

دکتر رئیسی گفته بودند اولین واکسن ایرانی که به دست ما می‌رسد پاستور است و از فروردین و اردیبهشت بین ۲ تا ۴ میلیون دز ماهیانه از این واکسن خواهیم داشت.

دکتر قانعی (رئیس کمیته علمی کرونا) گفته بودند فاز سوم از اردیبهشت شروع می‌شود و هر چه تا شهریور تولید می‌شود، تولید مشترک با کوباست و از آن زمان به بعد تولید در ایران را خواهیم داشت.

«حالا دکتر محمدی( مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو)، طبق گزارش فانا، از برنامه‌ریزی برای تولید ماهانه ۲/۵ میلیون دوز واکسن کرونای تولید مشترک ایران و کوبا (Soberana02) خبر داده و گفته توزیع این واکسن در صورت تائید فاز ۳ مطالعات بالینی با ۲.۵ میلیون تولید به صورت عمومی در خرداد خواهد بود.»

به هر جهت برای شروع ترایال فاز سوم، این مطالعه نیاز به اخذ کداخلاق و IRCT و CTA است که هنوز از آنها خبری نیست. این در حالی است که خود کوبا ترایال فاز سوم را در سوم مارس برای بررسی روی ۴۴۱۰۰ نفر ثبت کرد. ۱۳ مارس نیز محموله ی ۱۰۰ هزارتایی برای ایران برای مطالعه فرستاده شده یود.

خبر خوب از توئیتر دکتر جهانپور:

«اولین محموله واکسن تهیه شده از ساز و کار ⁧ کوواکس⁩ شامل بیش از 700 هزار دز واکسن آکسفورد/آسترزنکا تولیدی شرکت SK-Bio کره جنوبی، دقایقی پیش از مسیر آمستردام به مقصد تهران، بارگیری و ارسال شد.» «کل سفارش خرید ایران از سبد ⁦ COVAX⁩ بالغ بر 16 میلیون و 800 هزار دز ⁧ واکسن کرونا⁩ است»

ایران تا به حال ۸۹۵ هزار دز واکسن (روسیه، چین و هند) وارد کرده است.

ادامه روند کاهشی کووید-۱۹ در اسرائیل با وجود اقتصاد تقریبا به صورت کامل باز و غیر تعطیل

از پیک اواسط ژانویه، تعداد موارد ابتلا (۹۶٪) و تعداد موارد مرگ (۸۵٪) کاهش داشته است.
تعداد موارد روزانه ابتلا (متوسط هفتگی) به ۳۲۷ مورد رسیده که این آمار از ژوئن ۲۰۲۰ در این حد پایین نبوده است.

توییتر eran segal

سطح بالای فاکتورها و سایتوکاینهای التهابی با بیماری شدیدتر و مرگ بیشتر در کووید-۱۹ مرتبط است.

نشان داده شده است که مهار توپوایزومراز یک (TOP1)‌می‌تواند از این التهاب مرگ‌آور کووید-۱۹ جلوگیری کند.

استفاده از دو دز درمانیِ مهار کننده ی توپوایزومراز یک (TOP1)، با نام توپوتکان (یا Topotecan یا TPT) موفق به مهار این التهاب در مدل همستر شده است.

استفاده از این دارو، که مورد تایید FDA هم هست، تا نهایتا ۴ روز بعد از عفونت، موربیدیتی و مورتالیتی را در مدل موش کم کرده است.

مهارکننده های توپوایزومراز یک مثل توپوتکان و‌مشتقات آن که ارزان و در خیلی کشورها در دسترس هستند، می‌توانند برای ارزیابی بیشتر برای کووید-۱۹ در کارآزمایی های بالینی مورد بررسی قرار بگیرند.

لینک مقاله در مجله Cell

نمایی از برخی درمان های کووید-۱۹ در مراحل مختلف این بیماری بر اساس گزارشی از ساینس

بر اساس گزارشی از نیویورک تایمز: در آمریکا باید دقت داشت که روند کاهشی دیده شده در آمار مبتلایان، بستری و مرگ ناشی از کووید-19، به نوعی باعث پنهان کردن روند افزایشی در واریانتهای مسری تر شده است. در اوایل فوریه، واریانت B.1.1.7 تنها یک درصد از موارد جدید در آمریکا بود. این مقدار در 13 مارس به 27 درصد رسیده است. به نظر می رسد شاید بهترین روش در برخورد با واریانتهای جدید ویروس عامل کووید-19 مثل واریانت B.1.1.7 (اول گزارش شده در انگلستان) و بقیه واریانتها، برخود با آن ها مثل یک همه گیری جدید است. هر چند به نظر می رسد واکسن های فعلی علیه واریانت B.1.1.7 هم موثر باشند اما در مورد بقیه باید دقیقتر بود و شاید زدن دز های بوستر لازم باشد.

گایدلاین مرتب به روز شونده در مورد ترموبوز و ترومبوسایتوپنی بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹ از انگلستان.
من قبلا در سه پست جداگانه در این مورد مطالبی از ساینس و مربوط به آلمان و کانادا را قرار داده بودم که از اینجا می‌توانید ببینید:

https://news.1rj.ru/str/scientometric/3308

https://news.1rj.ru/str/scientometric/3309

https://news.1rj.ru/str/scientometric/3327

تا فوریه 2021، حداقل 37300 نفر (و تا احتمالا 43 هزار نفر) از کودکان و نوجوانان در آمریکا (0 تا 17 سال) حداقل یکی از والدین خود را بر اثر کووید-19 از دست داده اند.