چه تعداد دز واکسن کووید-۱۹ در هر ماه در ایران تزریق شده است:

ابتدای شهریور تا ۱۹: ۱۰٫۷۸۹٫۳۷۷

کل مرداد ماه: ۱۳٫۳۳۷٫۲۱۳

تیرماه: ۴٫۴۲۳٫۸۶۲

خرداد: ۲٫۴۴۵٫۹۶۷

اردیبهشت: ۲٫۲۸۹٫۴۵۵

از ۲۱ بهمن ۱۳۹۹ تا پایان فروردین ۱۴۰۰ (دوماه و ده روز): ۶۴۱٫۲۰۲

کانال تلگرام @Scientometric

این برای اولین بار است که سرعت متوسط تزریق واکسن کووید-۱۹ در هفت روز گذشته در ایران بیشتر از آمریکا می‌شود. در حال حاضر این مقدار برای ایران ۷۲۶٫۲۸۷ و برای آمریکا ۷۲۱٫۸۴۴ دز است. از ۱۶ ژولای نیز سرعت متوسط تزریق در هفت رو گذشته به نسبت کل جمعیت در ایران بیشتر از آمریکا بوده است. البته آمریکا رکورد تزریق متوسط ۳/۳۸ میلیون دز در یک روز در طی یک هفته را نیز داشته است. هم اکنون ۵۳/۶ درصد از مردم آمریکا به صورت کامل واکسینه شده اند.

بعد از این که وزیر بهداشت فرمودند پنج مجموعه تولید کننده واکسن کووید-۱۹ در کشور مجوز مصرف اضطراری دریافت کرده اند، حالا دکتر محمدی، مدیر کل اداره دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفته اند که:

۱- واکسن برکت مجوز مصرف اضراری دارد.
۲- پاستور هم برای دو واکسن پاستوکووک (تولیدی ایران) و سوبرنا(فیلینگ در ایران) مجوز اضطراری دارد.

۳- احتمالاً طی چند روز آینده مجوز مصرف اضطراری واکسن اسپایکوژن صادر خواهد شد.

۴- «فاز سوم مطالعات بالینی واکسن‌های رازی و فخرا نیز به تازگی شروع شده است و به محض ارائه مطالعه بینابینی اول در فاز ۳، اگر نتایج روی ۵۰ درصد از داوطلبان به خوبی پیش رفته باشد، مجوز مصرف اضطراری را از سازمان غذا و دارو دریافت خواهند کرد»

اگر ایران بتواند سرعت فعلی تزریق واکسن را ادامه دهد و بعدا هم مشکلی (تردید واکسن و منابع و ...) پیش نیاید و البته سرعت آمریکا هم بیشتر نشود، ایران زودتر از آمریکا به پوشش کامل ۷۵٪ واکسیناسیون می‌رسد. این جدای از مسائلی‌مثل کیفیت واکسن تزریق شده و ... است.

ایران هر روز رکورد جدیدی در آمار واکسیناسیون ثبت می‌کند. خوشبختانه ایران توانسته به طور متوسط در هفت روز گذشته، به رکورد تزریق روزانه ی‌۸۴۲٫۰۸۸ دز واکسن کووید-۱۹ برسد. (این مقدار برای آمریکا ۷۱۱٫۸۹۹ دز است). با این سرعت ایران می‌تواند ششم دی ماه ۱۴۰۰ به پوشش کامل واکسیناسیون ۷۵٪ برسد. (فقط با در نظر گرفتن سرعت و بدون توجه به فاصله بین دو دز). برای رسیدن به این پوشش ایران باید ۷۰/۷ میلیون دز واکسن دیگر (علاوه بر موجودی فعلی: ۲۰/۱ میلیون) وارد یا تولید کند.
ایران دیروز ۱٫۱۲۰٫۰۶۷ دز واکسن (۷۸۳٫۹۶۱ دز اول و ۳۲۶٫۱۰۶ دز دوم) تزریق کرده است. (رکورد). تاکنون ۲۷/۳ درصد از مردم حداقل یک دز و ۱۴/۴ درصد نیز هر دو دز واکسن را دریافت کرده اند.

مقایسه با دیگر کشورها:

سرعت متوسط تزریق در هفت روز گذشته برای آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا به ترتیب ۷۱۱٫۸۹۹ و ۱٫۴۴۶٫۶۵۲ دز است. با این سرعتها آمریکا و اتحادیه اروپا به ترتیب حدود ۵ و ۳ ماه دیگر به پوشش ۷۵٪ واکسیناسیون می‌رسند. ترکیه با سرعت فعلی حدود یکماه دیگر به پوشش ۷۵٪ می‌رسد. این زمان برای ایران حدودا ۳/۶ ماه است.

کانال تلگرام @Scientometric

مهم و جدید: در یک مطالعه کارآزمایی بالینی فاز سوم و دو سو کور و همراه با پلاسبو که در ده مرکز در آمریکا انجام شده (نسخه پیش از چاپ) مشخص شده است که استفاده از کورتون استنشاقی ciclesonide نتوانسته تا در کاهش مدت زمان تسکین همه علائم مربوط به کووید-19 موثر باشد (پیامد اولیه) اما بیماران درمان شده با این دارو، ویزیت اورژانش و یا بستری کمتری با علل مربوط به کووید-19 داشته اند (پیامد ثانویه و نسبت شانس معنادار برابر با ۰/۱۸). این ترایال در بیماران سرپایی کووید-19 (۴۰۰ نفر) و در ریسک بالای برای شدید شدن بیماری کووید-19 انجام شده است. به ازای هر 23 نفری که با این دارو درمان شده اند، نیاز به ویزیت اورژانس و یا بستری یک نفر جلوگیری شده است. در این مطالعه برطرف شدن کامل علائم به عنوان پیامد اولیه در نظر گرفته شده بوده و شاید این را باید در تفسیر نتایج در نظر گرفت.

قبلا ترایال فاز دوم و open label با نام Steroids in COVID-19; STOIC که در The Lancet Respiratory Medicine منتشر شده بود نشان داده بود که (بررسی 146 بیمار) کورتون استنشاقی بودزوناید احتمال ویزیت اورژانس و یا بستری شدن و همچنین مدت زمان بهبودی را در بیماران کووید19 کاهش می دهد. از هر هشت نفر که با بودزوناید درمان شده بودند، از بدتر شدن وضعیت یک نفر جلوگیری شده است.

ترایال دیگری نیز با نام PRINCIPLE و به صورت open Label انجام شده و نشان داده است که استفاده از بودزوناید در بیماران کووید-19 با ریسک بالای شدید شدن بیماری، توانسته تا مدت زمان بهودی را کمتر و درصد افراد بهبود یافته را بیشتر کند. (مقایسه 961 بیمار در گروه مداخله و 1819 نفر در گروه درمان معمول). مقاله مطالعه در لنست منتشر شده است.

در مورد بیماران سرپایی داروی دیگری به نام فلووکسامین در چند مطالعه بررسی شده که نتایج مثبتی داشته است:

ترایال دو سو کور و بزرگ TOGETHER ، ( ۱۴۷۲ بیمار)، این دارو توانسته تا ویزیت اورژانش و یا بستری شدن را حدود 30 درصد و به شکل معناداری کم کند. در مورد فلووکسامین دو مطالعه دیگر با حجم نمونه های کمتر موثر بودن آن را نشان داده بودند. یکی در جاما و روی ۱۵۲ بیمار سرپایی بود (دو سو کور و ۱۰۰ میلی‌گرم سه بار در روز برای ۱۵ روز) و دیگری روی ۱۱۳ نفر به صورت کوهورت آینده نگر (۵۰ میلی گرم دوبار در روز).

دو ترایال مهم دیگر نیز در آمریکا در حال بررسی این دارو هستند: COVID-OUT و ACTIVE6. از طرفی ترایال ACTIVE6 نیز در حال بررسی اثر فلوتیکازون نیز می باشد.

توصیه می شود تا کورتون های استنشاقی در مطالعات بیشتری برای بررسی تاثیر در بیماران کووید-19 مورد ارزیابی قرار بگیرند.

رکوردهای جدید ایران در واکسیناسیون:

ایران در هفت روز گذشته به طور متوسط بیش از یک میلیون دز واکسن کووید-۱۹ تزریق کرده است. (رکورد)

آمار ارائه شده ی امروز، تزریق ۱٫۵۹۰٫۲۰۵ دز (۱٫۲۰۱٫۶۰۹ دز اول و ۳۸۸٫۵۹۶ دز دوم) را نشان می‌دهد. (رکورد)

متوسط تزریق در هفت روز گذشته: ۱٫۰۲۶٫۲۷۲ دز

درصد افراد با حداقل یک دز: ۲۸/۷
درصد افراد با هر دو دز: ۱۴/۸

با سرعت فعلی، حدودا ۳ ماه دیگر به پوشش کامل واکسیناسیون برای ۷۵٪ جامعه می‌رسیم. برای این کار باید ۷۰/۷ میلیون دز واکسن دیگر وارد یا تولید شود.

بررسی مقاله ی فاز حیوانی کاندید واکسن سل تک فارمد (زیر مجموعه برکت) از پلتفورم mRNA توسط جناب دکتر نیکوپور (توئیتر):
‏
مقاله جدیدی درباره تولید واکسن کرونا با پلتفرم mRNA در ایران منتشر شده است. نویسندگان مقاله با توجه به امکانات در دسترس خود، در طراحی واکسن تغییراتی به نسبت واکسن های فایزر و مدرنا داده اند.

علاوه بر mRNA که کد ژنتیکی برای تولید پروتئین اسپایک ویروس است برای تهیه واکسن mRNA به یک پوشش لیپیدی نیاز می باشد که نقش آن نگهداری و رساندن mRNA به سلول های هدف است. از این جهت کیفیت پوشش لیپیدی پیرامون mRNA فاکتور تعیین کننده ای در کارکرد نهایی واکسن است. معمولا اندازه این پوشش کمتر از ۱۰۰ نانومتر است که نانو پارتیکل lipid nanoparticle نامیده می شوند. از آنجا که محققان پروژه به تجهیزات سیستم های microfluidic برای جا دادن mRNA در درون نانوپارتیکل های لیپیدی دسترسی نداشته اند از روش دیگری استفاده کرده اند که منجر به تولید پارتیکل های نزدیک به ۲۰۰ نانومتر شده است. منافذ فیلترهای حذف کننده ویروس در حد ۲۲۰ نانومتر است و اندازه بزرگ این پارتیکل ها مانع فیلترکردن آن به منظور استریل نمودن محصول نهایی خواهد شد. از این جهت، تولید واکسن mRNA به روش مذکور در مقیاس وسیع صنعتی و تزریق استریل آن عملا امکان پذیر نخواهد بود.

برای سنجش پاسخ ایمنی واکسن در موش از تزریق عضلانی با دوزهای ۱ تا ۱۰ میکروگرم استفاده شده است. سطح آنتی بادی اختصاصی بخش RBD پروتئین اسپایک پس از دریافت ۲ دوز واکسن در رقت های ۱:۱۰۰۰ پاسخ مثبت نشان داده است اما در مقایسه با واکسن های فایزر و مدرنا در حیوانات آزمایشگاهی پاسخ آنتی بادی ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر کمتر است.

در آزمایش بر روی میمون، از دوز ۱۰۰ میکروگرم استفاده شده و سطح آنتی بادی تولیدی تا رقت های سرم ۱:۸۰۰۰ ردیابی شده است که باز هم میزان آنتی بادی در حد مطلوب نبوده است.

در مورد واکسن های فایزر و مدرنا، در مولکول mRNA تغییراتی داده شده تا تولید پروتئین اسپایک در سلول های میزبان به حداکثر برسد و در نتیجه آن سطح بالایی از پاسخ سیستم ایمنی ایجاد شود. این مراحل بهینه سازی mRNA در طراحی این واکسن انجام نشده است. بهتر می بود که همزمان در آزمایش مزبور از واکسن های فایزر و مدرنا برای مقایسه استفاده می شد تا برآورد درستی از پاسخ ایمنی حاصل از واکسن داشت.

روی هم رفته، این پژوهش تلاش ارزنده و قابل تقدیری است برای تولید داخلی واکسن mRNA در ابعاد آزمایشگاهی آکادمیک اما به معنی توانایی ساخت واکسن mRNA در ابعاد صنعتی در ایران نیست.

از امتیازات این مقاله، استفاده از یک پلتفرم مناسب برای تولید واکسن، سنجش پایداری محصول تا ۱ ماه، سنجش پاسخ ایمنی مختص به ناحیه RBB پروتئین اسپایک هم از نظر تولید آنتی بادی و هم از نظر پاسخ ایمنی سلولی است.

از معایب مقاله عدم تولید نانوپارتیکل های لیپیدی به شکل مناسب ایمنی زا، عدم بهینه سازی mRNA برای افزایش تولید پروتئین اسپایک و نامطلوب بودن پاسخ ایمنی از نظر شدت پاسخ و سطح آنتی بادی ها و از همه مهم تر عدم امکان تولید در مقیاس صنعتی است.

پوشش واکسیناسیون ایران:

✅ حداقل یک دز: ۲۹/۸۷ ٪

✅ هر دو دز: ۱۵/۲۰ ٪

✅ تزریق در طی ۲۴ ساعت گذشته: ۱٫۲۲۹٫۲۰۳ (۹۴۹٫۰۳۴ دز اول و ۲۸۰٫۱۶۹ دز دوم)

✅ متوسط تزریق در هفت روز گذشته: ۱٫۰۷۵٫۴۷۱

✅ پیش بینی زمان رسیدن به پوشش ۷۵٪ واکسیناسیون کامل: ۱۲ آذر

✅ بیش از ۱۷ میلیون دز واکسن دیگر در کشور باقی مانده است.

تعداد واکسن دیگری که برای پوشش ۷۵٪ باید تولید یا وارد شود: ۷۰/۷ میلیون دز

✅ واکسن باقی مانده در کشور:

سینوفارم: ۱۳٫۱۰۱٫۸۵۷
استرازنکا: ۲٫۵۵۷٫۱۸۷
ماده برکت: ۱٫۳۱۸٫۱۳۰
اسپوتنیک: ۲۲۱٫۶۸۸
بهارات: ۱۱۳۹۳

✅ از پاستوکووک‌و سوبرانا پلاس که در کشور تزریق می‌شود در آمار رسمی خبری نیست و علت آن هم معلوم نیست.

✅ حداقل از ۱۱ شهریور دیگر بهارت در کشور تزریق نشده و این در حالی است که از ۱۲۵ هزار دزی که وارد شده هنوز ۱۱٫۳۹۳ دز دیگر باقی مانده است.

بریتانیا از هفته ی آینده تزریق دز بوستر واکسن کووید-۱۹ را برای همه افراد گروه سنی بالای ۵۰ سال آغار می‌کند.
دز بوستر با فاصله حداقل شش ماه از دز دوم زده می‌شود.
واکسن مورد استفاده برای دز سوم تماما فایزر خواهد بود.
(برای افرادی که دو دز استرازنکا زده اند، دز سوم فایزر، ترکیبی خواهد بود. اما سه دز فایزر به این شکل نخواهد بود و شاید حداقل فایده بیشتر استفاده ترکیبی واکسنها را در پی نداشته باشد.)

علاوه بر گروه سنی بالای ۵۰ سال، افراد جوان تر (۱۶ تا ۴۹ سال) با بیماری زمینه ای با ریسک شدید کردن بیماری کووید-۱۹، پرسنل بهداشتی خط مقدم، افراد مسن در خانه های سالمندان و هم خانه های افراد نقص ایمنی نیز دز سوم را دریافت خواهندکرد.

۴ روز متوالی است که ایران تزریق بالای یک میلیون دز واکسن کووید-۱۹ داشته است.

پوشش واکسیناسیون ایران:

✅ حداقل یک دز: ۳۱/۱۲ ٪

✅ هر دو دز: ۱۵/۵۶ ٪

✅ تزریق در طی ۲۴ ساعت گذشته: ۱٫۳۴۸٫۱۸۳ (۱٫۰۴۵٫۳۴۹ دز اول و ۳۰۲٫۸۳۴ دز دوم)

✅ متوسط تزریق در هفت روز گذشته: ۱٫۱۰۹٫۱۴۸

✅ پیش بینی زمان رسیدن به پوشش ۷۵٪ واکسیناسیون: ۱۰ آذر

✅ واکسن باقی مانده در کشور: ۱۶ میلیون

✅‌ تعداد واکسن دیگری که برای پوشش ۷۵٪ باید تولید یا وارد شود: ۷۰/۷ میلیون دز

کانال تلگرام @Scientometric

ترایال منفی دیگر در مورد رمدسیویر

مجله ی منتشر کننده: The Lancet Infectious Diseases

نوع مطالعه: ترایال فاز سوم و همراه با گروه کنترل به شکل Open Label با نام DisCoVeRy

محل انجام مطالعه: ۴۸ مرکز در اروپا (فرانسه، بلژیک، اتریش، لوکزامبورگ، پرتغال)

پیامد مورد بررسی اولیه: وضعیت بالینی در روز ۱۵ بر اساس مقیاس هفت نمره ای WHO

بیماران: ۸۵۷ نفر (۴۲۹ نفر در گروه رمدسیویر و درمان استاندارد و ۴۲۸ نفر در گروه درمان استاندارد به تنهایی)

نتیجه گیری: از نظر پیامد اولیه بین دو گروه تفاوت آماری معناداری وجود نداشته است. وضعیت بالینی در روز ۲۹ نیز بین دو‌گروه تفاوتی نداشته است. از طرفی رمدسیویر با سریعتر پاک شدن ویروس نیز مرتبط نبوده است.

نکته ی مهم این که اگر زیرگروهی از بیماران را در نظر بگیریم که از ابتدا تحت MV و ECMO نبوده اند، رمدسییور توانسته تا باعث به تاخیر انداختن MV، ECMO و مرگ شود و این مطابق با یافته های ACTT-1 است و این یعنی رمدسیویر می‌تواند از بدتر شدن اختلال تنفسی در کووید-۱۹ جلوگیری کند. اما به هر جهت این باعث کاهش مرگ ۲۸ روزه نشده است. وقتی این آنالیز به تفکیک شدت بیماری در ابتدای مطالعه انجام شده، (severe or moderate) فقط برای بیماران severe در ابتدا معنادار بوده است.

از تقاوتهای مهم این مطالعه با نتایج مطالعه ی ACTT-1:

۱- درصد بیماران نیازمند اکسیژن حمایتی در ابتدای مطالعه در این بررسی بعنی دیسکاوری (۹۹٪) نسبت به ACTT-1 که برابر با ۸۷٪ بوده، بیشتر بوده است.

۲- میزان استفاده از کورتون در دیسکاوری نسبت به ACTT-1 بیشتر بوده است (۴۰٪ نسبت به ۲۳٪)

۳- مطالعه ی ACTT-1 دو سو کور و مطالعه ی دیسکاوری به صورت Open Label بوده و یعنی پزشک و بیمار از درمان بیمار اطلاع داشته اند و تصمیم برای شروع کورتون و تهویه مکانیکی و ... و همچنین ارزیابی برخی پیامدها تحت تاثیر قرار می گیرند.

۴- در تریال ACTT-1 اشاره شده که بیشترین تاثیر در بیمارانی دیده شده شروع درمان آنها قبل از ده روز از شروع علائمشان بوده است. در ترایال دیسکاوری نیمی از بیماران شروع درمانشان بعد از ۹ روز از شروع علائمشان بوده است. همین طور همه بیماران در این مطالعه درمانشان را بعد از ۷ روز از شروع علائم آغاز کرده اند.

کانال تلگرام @Scientometric

بعد از مدتها میزان مثبت بودن تستهای کووید-۱۹ برای ایران که زمانی بالای ۵۰٪ رسیده بود، حالا کمتر از ۲۰٪ شده است. امیدوارم جدای از افرایش سرعت واکسیناسیون، میزان تستهای روزانه هم افرایش یاید. یعنی به این موضوع هم توجه ویژه شود. ترکیه نزدیک به ۳ برابر ما تست انجام می‌دهد.

وضعیت متوسط مرگ ناشی از کووید-۱۹ در هفت روز گذشته متناسب با جمعیت در برخی کشورها

غذا و داروی آمریکا، داده های فایزر برای تزریق دز بوستر را در اختیار گذاشته است.

https://www.fda.gov/advisory-committees/advisory-committee-calendar/vaccines-and-related-biological-products-advisory-committee-september-17-2021-meeting-announcement

جلسه کمیته مشورتی قرار است جمعه بعد از ظهر به صورت زنده برگزار شود.

مستندات فایزر: کاهش ایمنی را مرتبط به واریانت دلتا نداسته و مسئله زمان را مطرح کرده به شکلی که هر دو ماه ۶٪ تاثیرگذاری کاهش پیدا کرده و با دز سوم مجددا به ۹۵٪ رسیده. فایزر برای همه افراد بالای ۱۶ سال دز سوم را تقریبا شش ماه بعد از واکسیناسیون اولیه توصیه کرده است.

اما از سوی دیگر گفته می‌شود این واکسن هنوز هم در مقابل مرگ و بستری و بیماری شدید اثرگذاری خود را حفظ کرده است. پس بوستر احتمالا نیاز نیست. دو نفر از مقامات ارشد FDA نیز همین نظر را داشته اند و از نویسندگان مقاله اخیر لنست در این مورد ( عدم نیاز به بوستر) نیز بوده اند.

به هر حال بایدن در اگوست، قبل از هر اعلامی توسط FDA و یا CDC برنامه دز بوستر را اعلام کرده بود.

جلسه جمعه جالب خواهد بود:
https://youtu.be/WFph7-6t34M

در به روز رسانی جدید دستورالعمل NIH استفاده از هر کدام از ترکیبات زیر برای درمان بیماران کووید-۱۹ غیر بستری با ریسک پیشرفت به سمت بیماری شدید دیده می‌شود:

• Bamlanivimab 700 mg plus etesevimab 1,400 mg intravenous (IV) infusion in regions where the combined frequency of potentially resistant variants is low.
قبلا توصیه استفاده از این ترکیب به علت گسترش واریانتهای بتا و گاما برداشته شده بود. مجددا با گسترش دلتا در ۲۲ ایالت استفاده از آن اجازه داده شد و حالا مجددا در همه ایالتها توصیه می‌شود.

• Casirivimab 600 mg plus imdevimab 600 mg IV infusion or subcutaneous injection; or
• Sotrovimab 500 mg IV infusion

در مورد ترکیب دوم و سوم ‌نشان داده شده است که احتمالا اثرگذاری خود را علیه دلتا، دلتا پلاس، بتا و گاما حفظ کرده اند.

هیچ کدام از این سه مورد در ایران موجود نیست. آمریکا اخیرا مجددا ۱/۴ میلیون دز از ترکیب دوم را برای استفاده رایگان در بیماران خریداری کرده است.

نیوانگلند، سه مقاله مهم در مورد اثربخشی فایزر و تاثیر زمان و دز سوم بر آن منتشر کرده است:

یکی از این مقالات، مربوط به پیگیری شش ماهه ی تریال فاز سوم این واکسن (همراه با گروه پلاسبو) است که قبلا نیز به صورت پیش مقاله منتشر شده بود و من هم اینجا در کانال گذاشته بودم. به صورت خلاصه بررسی در بین ۴۴ هزار نفر بالای ۱۲ سال بوده و کاهش تاثیر گذاری (در مقابل ابتلا) در طول زمان (از ۹۶/۲ درصد از دو‌ماه بعد از دز دوم تا ۸۳/۷ بعد از ۴ تا ۶ ماه از دز دوم) و تاثیرگذاری علیه ابتلا به ویروس با واریانت بتا (بررسی ۸۰۰ نفر در آفریقای جنوبی و تاثیرگذاری ۱۰۰ درصد) را نشان داده است. تاثیرگذاری برای ابتلا هر دو ماه، ۶٪ کاهش داشته است.
تاثیرگذاری کلی برای ابتلا در کل دوره شش ماهه ۹۱/۳ درصد و علیه بیماری شدید در مجموع ۹۶/۷ درصد بوده است.

مطالعه بعدی مربوط به تاثیر استفاده از دز سوم‌ فایزر در جمعیت بیش از ۱/۱ میلیون نفر بالای ۶۰ سال در اسرائیل (در فاصله بین ۸ مرداد تا ۹شهریور) است. دز سوم به فاصله حداقل ۵ ماه از دز دوم زده شده و باعث شده تا حداقل ۱۲ روز بعد از تزریق آن، میزان عفونت در گروه بوستر نسبت به گروه بدون بوستر ۱۱/۱ برابر کاهش یابد. این کاهش برای بیماری شدید برابر با ۱۹/۵ برابر بوده است. (این شاید در جواب این که چرا با وجود حفظ تاثیرگذاری مقتبل بیماری شدید، باید دز سوم تزریق شود، تفسیر شود؟). آنالیز دیگری هم انجام شده و مشخص شده که میزان عفونت در گروه بوستر در زمان حداقل ۱۲ روز بعد از دریافت آن نسبت به زمان ۴ تا ۶ روز بعد از تزریق آن، ۵/۴ برابر کمتر بوده است.

و بالاخره در مطالعه ی‌ آزمایشگاهی دیگری، دز سوم فایزر به ۱۱ نفر ۱۸ تا ۵۵ ساله و ۱۲ نفر ۶۵ تا ۸۵ ساله (به فاصله ی ۷/۵ تا ۸/۸ ماه بعد از دز دوم) تزریق شده است. عوارض موضعی و سیستمیک بعد از دز سوم‌ غالبا خفیف تا متوسط و‌ مشابه دز دوم بوده است. در فاصله تقریبا هشت ماهه (هفت رور بعد از دز دوم‌ تا قبل از تزریق دز سوم)، سرعت کاهش میانگین هندسی تیتر آنتی بادی های خنثی کننده، از سرعت کاهش تاثیرگذاری فایزر (که در مقاله اول اشاره شده) بسیار بیشتر بوده است. یکماه بعد از تزریق دز سوم و در مقایسه با یکماه بعد از دز دوم، میانگین تیتر آنتی بادی های خنثی کننده علیه ویروس اصلی در گروه سنی ۱۸ تا ۵۵ و ۶۵ تا ۸۸ سال به ترتیب ۵ و ۷ برابر شده است. این برای واریانت بتا بسیار بیشتر بوده و میانگین تیتر، ۱۵ و ۲۰ برابر شده است. الگوی مشابهی نیز برای دلتا دیده شده است.

رئیس سازمان غذا و دارو ضمن بیان این موضوع که دو واکسن اسپوتنیک لایت و جانسن به عنوان واکسنهای تک دز در ایران تایید شده اند، فرموده اند که:

«واکسن های ثبت شده در ایران، متنوع و زیاد است. هیچ مساله محرمانه ای در این رابطه وجود ندارد و البته دلیلی برای اعلام مکاتبات و مراحل تایید و ثبت یک واکسن در کشور نیز وجود ندارد. »

که این طور، اصلا جامعه علمی و مردم چه حقی دارند که این موارد را بدانند؟ به نظر شما چه دلیلی برای شفافیت و در اختیار گذاشتن مستندات بررسی و مکاتبات وجود دارد؟ شفافیت در مدیریت پاندمی و افرایش اعتماد مردم و پذیرش واکسن و رعایت پروتکل و ... چه نفشی دارد؟
چه کردند و چه می‌کنند با اعتماد مردم به علم و‌ مگر برای حفظ سلامتی مردم پناهی به جز علم داریم.



همین طور ایشان در قسمتی دیگر فرموده اند:

«متاسفانه کمپانی‌ها و شرکت‌های خارجی که در تامین واکسن مورد نیاز ایران خست به خرج دادند تا قبل از اینکه تولید کننده‌های داخلی واکسن، نیاز کشور را برطرف کنند، به اقتصاد خودشان آسیب وارد کردند و نتوانستند موفقیتی در کسب سهمی از بازار واکسن ایران داشته باشند.»

یادمان هست که دکتر شانه ساز خیلی قبل تر در سال گذشته فرموده بودند که
«هر چه واکسن دیرتر تحویل داده شود قیمت کمتر می‌شود و اینکه می‌بینید مسئولان از جواب دادن صریح و آشکار طفره می‌روند و پاسخ آشکار نمی‌دهند، به این دلیل است که ما در مرحله چانه زنی هستیم و اگر تولید داخل برسد قیمت وارداتی کاهش پیدا می‌کند و اگر نیاز داخلی کافی نباشد واکسن را وارد می‌کنیم و آیتم‌های مختلفی مانند تعداد، زمان تحویل، تنوع منابع تامین کننده و شرایط حمل و نقل و لجستیک روی قیمت واکسن تاثیر می‌گذارد.»

و چه جانهای عزیزی که بر سر این چانه زنی ها و وعده تولید داخل و ... از دست دادیم😔