Scientometrics – Telegram
Scientometrics
19.5K subscribers
2.02K photos
151 videos
153 files
4.25K links
🔴محمدسعیدرضائی زواره

بازنشر مهمترین مقالات پزشکی

ترویج پزشکی مبتنی بر گواه و مبارزه با شبه علم!

بررسی وضعیت علمی و پژوهشی ایران

مقابله با بداخلاقی پژوهشی!

X: https://x.com/dr_rezaee

@ScientometricsAdmin

Scientometrics.Iran@Gmail.com
Download Telegram
🔴 بیشترین تعداد مقالات سال 2018 برای ایران با همکاری کدام محققین منتشر شده است؟

از 60431 مقاله و مستند علمی ایران در سال 2018، #دکتر_امیر_حسین_صاحبکار با همکاری در نشر 206 مقاله، بیشترین مقاله در سال 2018 را منتشر کرده اند. این محقق در سال 2019 فعلا 37 مقاله منتشر کرده است.

از 2502 مقاله #مروری ایران در سال 2018، #دکتر_امیر_حسین_صاحبکار با همکاری در نشر 84 مقاله، بیشترین تعداد از این نوع مقالات را در سال 2018 منتشر کرده اند. مجله ی Journal Of Cellular Physiology بیشترین تعداد مقاله مروری (94 مقاله) را در این سال منتشر کرده است.

از 141 مقاله #ادیتوریال (سرمقاله) ایران در 2018، #دکتر_محمد_علی_منصورنیا با نشر 4 مقاله بیشترین تعداد از این نوع مقالات را در سال 2018 منتشر کرده اند. مجله ی Urology Journal بیشترین تعداد سرمقاله (6 مقاله) را در این سال منتشر کرده است.

از 642 مقاله #نامه_به_سردبیر ایران در سال 2018، دکتر #سعید_صفیری با همکاری در نشر 110 مقاله، بیشترین تعداد از این نوع مقالات را در سال 2018 منتشر کرده اند. دکتر سعید صفیری در سال 2017 و 2018 به ترتیب 173 و 161 مقاله و مستند علمی منتشر کرده اند. از 370 مقاله ایشان، نزدیک به 250 مقاله، از نوع نامه به سردبیر می باشد. مجله ی Iranian Journal Of Public Health بیشترین تعداد مقاله نامه به سردبیر (52 مقاله) را در این سال منتشر کرده است.
به مناسبت جام ملتهای آسیا
نمودار، (از بانک جهانی) نشان دهنده ی میزان شاخص GDP به ازای جمعیت کشور یا سرانه تولید ناخالص داخلی ($current US) برای ایران و قطر و ژاپن می باشد.

تعداد مقالات کشور قطر از سال 2008 تا 2017 (ده سال)، از 544 مقاله به 3564 رسیده است. رتبه این کشور از نظر تعداد مقاله در خاورمیانه نیز از 11 به 7 رسیده است. قطر در حال حاضر شاخص اچ 120 دارد و از این نظر کشور دهم خاورمیانه می باشد. قطر از نظر تعداد مقالات فعلا در جایگاه 73 جهان قرار دارد.

تعداد مقالات ژاپن از سال 2008 تا 2017 از 96452 مقاله به 123043 رسیده است. رتبه ژاپن از نظر تعداد مقاله در سال 2008 و 2017 و در مجموع 5 و 6 و 5 بوده است. از نظر شاخص اچ نیز با مقدار 950 در جایگاه 6 جهان قرار دارد.
برندگان جایزه نوبل پزشکی یا فیزیولوژی در فاصله ی 2010 تا 2018 را از نظر تعداد مقالات، شاخص اچ، بیشترین تعداد مقاله ای که در یکسال منتشر کرده اند و .... به کمک ویکی پدیا و اسکپوس بررسی کردم که نتایج آن در تصویر مشخص است.
Possibility for science without borders in the Trump era.pdf
49.2 KB
روز گذشته، مجله لنست مقاله ای با عنوان “امکان علم بدون مرز در دوره ترامپ” به قلم دکتر آخوندزاده، قائم مقام محترم معاونت پژوهشی وزارت بهداشت منتشر کرد

در این مقاله ارزشمند که به انعکاس اثرات تحریم بر فعالیت های علمی ایران (همچون خرید لوازم و مواد آزمایشگاهی، پرداخت حق عضویت در انجمن های علمی و هزینه چاپ مقالات و...) پرداخته است، به موارد مهمی همچون غیر قابل اعتماد بودن همیشگی آمریکا، خروج یک طرفه ی آمریکا از برجام، جنگ تحمیلی و حملات شیمیایی عراق، مقایسه رشد علمی ایران و ترکیه از نظر مقالات و سابقه طولانی تحریمها و مقاومت همیشگی ایران در مقابل آنها اشاره شده است. در انتهای مقاله نیز دکتر آخوند زاده تاکید کرده اند که محققین ایرانی به کمک دیگر محققین تلاش می کنند تا اجازه ندهند رییس جمهور امریکا دور علم نیز دیوار بکشد

دکتر آخوند زاده چندی پیش نیز در مجله ی نیچر مقاله ای در مورد عدم تاثیر تحریمها بر حرکت علمی ایران منتشر کرده بودند.

t.me/scientometric/650

مجله ی ساینس نیز مدتی قبل مقاله ای در مورد ابعاد مختلف تاثیرات تحریم بر فعالیتهای علمی ایران از زبان چندی از محققین چاپ کرده بود
t.me/scientometric/701
این مقاله جدید از مجله ی نیچر (go.nature.com/2DLFNcm) تکنیکهایی برای نوشتن یک مقاله برای یک مجله بین المللی را توضیح داده است
برای مثال دادگانی (Corpus of Contemporary American English) معرفی شده است که شما می توانید در آن به جستجوی کلمات مقالات در بین ۱۱۲ میلیون کلمه بپردازید و مشاهده کنید چه کلمات دیگری به شکل شایع در نزدیکی آن کلمه در مقالات مورد استفاده قرار گرفته اند.
محمد جعفر نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فنآوری اطلاعات ایران با نشر دستاوردهای علمی ایران در قالب مقالات ISI مخالف هستند چراکه آن را توطئه ای نظام مند برای خروج دانش از مرزها می دانند
این روزها دائما شاهد انواع مقایسه ها در ابعاد مختلف علمی، اقتصادی، نظامی و ... بین رژیم سابق حاکم بر ایران (رژیم پهلوی) با چهل سال فعالیت جمهوری اسلامی هستیم. در تمامی این مقایسه ها باید این دو نکته را هم مدنظر قرار دهیم که اگر رژیم سابق با همان وضعیت ادامه پیدا می کرد چه می شد؟ و یا اگر اصلا نبود چه می شد؟
برای مثال اگر تعداد مقالات علمی قبل از انقلاب اسلامی با تعداد فعلی آنها مقایسه می شود و گفته می شود که تعداد آن ها چندین برابر شده است باید دو نکته ی اساسی در نظر گرفته شود. یکی این که اگر رژیم پهلوی ادامه می یافت حالا بعد از چهل سال، تعداد مقالات فعلی ما کمتر از این مقدار بود یا بیشتر؟ دوم این که اگر زیر ساخت های علمی-دانشگاهی ایجاد شده در زمان پهلوی نبود، تعداد مقالات فعلی به آمار فعلی می رسید یا خیر؟ این کار البته مستلزم انجام مطالعات پژوهشی دقیق است و نیاز به گروه کنترل مثل مقایسه با کشوری که در سال ۵۷ وضعیت نسبتا مشابهی با ایران داشته است می باشد.
البته دقت داریم که شاخص کمی تعداد مقالات اصلا به تنهایی برای بررسی وضعیت علمی کافی نیست
از مسائل مهم دیگری که باید هنگام مقایسه رژیم سابق و فعلی و یا اصولا هر مقایسه ای مد نظر قرار داد، بحث انتخاب شاخص ها برای ارائه می باشد. مشخصا وقتی یک موضوع خاصی مورد مقایسه قرار می گیرد باید از ابعاد مختلف به آن نگریست. اگر همان مثال پست قبل را در نظر بگیریم (مقایسه وضعیت علمی) به هیچ وجه استفاده از یک شاخص کمی مثل تعداد مقالات کافی نیست و باید شاخص های کیفی و اخلاقی را نیز مورد بحث قرار داد. حتما بارها شنیده اید که ایران هم اکنون از نظر تعداد مقالات علمی در مجلات نمایه در اسکپوس و در منطقه رتبه اول می باشد (کاملا درست و ما در منطقه رکورد زدیم) اما تا به حال از زبان چند نفر از مسئولین شنیده اید که ایران از نظر نسبت مقالات باطل شده (از شاخص های نشان دهنده ی بد اخلاقی پژوهشی) رتبه اول جهان می‌ باشد؟ (کاملا درست و ما در جهان رکورد زدیم)
اگر فرصت شود انشاله این بحث را در شبهای بعد نیز ادامه خواهم داد
در ادامه ی بحث‌ توجه به نکات مهم در مقایسه، باید این مسئله در نظر گرفته شود که برای رسیدن به یک هدف خاص (فرهنگی، اقتصادی، علمی و ...) چقدر هزینه شده است.
مثلا در مورد همان مثال پست قبل، آیا اگر رژیم سابق ادامه می یافت، برای رسیدن به این تعداد مقالات علمی باید چه مقدار هزینه صرف می شد؟ اگر به شما وعده بدهند که با صرف هزینه مشخصی ماشین پیکان شما تبدیل به بنز می‌شود و دست آخر به شما همان پیکان را در رنگ و‌مدل جدید بدهند ولی شما همان هزینه بنز را پرداخت کرده باشید چه احساسی خواهید داشت؟ شاید در آن زمان هم عده ای بگویند حداقل پیکان جدید رنگ و‌مدل جدید دارد. به نظر من البته این مثال در جنبه های دیگر نیز قابل تعمیم می باشد.
از طرفی همان طور که قبلا گفتم صرف بررسی تعداد مقالات علمی برای بررسی وضعیت علمی کافی نیست و فاکتورهای کیفی و‌ اخلاقی را نیز باید مد نظر قرار داد. در مورد متغیرهای اخلاقی در پست قبل صحبت کردم. شاخص های کیفی البته جای بحث بسیار دارد. به عنوان مثال در نظر بگیرید که اسطوره فوتبال ایران یا آقای گل جهان، حتی یک گل هم در جام جهانی نزده است. صد البته که به ثمر رساندن این همه گل ملی ارزش زیادی دارد اما آیا ارزش و اهمیت گلهای او‌ مشابه رونالدو می باشد؟ به نظر می رسد که این که به کدام تیم و در چه چارچوبی و‌ به چه شکلی گل زده شود نیز اهمیت دارد! در مورد مقالات نیز باید توجه کرد که پروژه های پژوهشی در کدام مجلات و با همکاری کدام موسسات و کشورها انجام شده است. به حل چه مشکلی کمک کرده است و به کدام پرسش علمی مطرح در جامعه پاسخ داده است و یا چقدر برای حل مشکلات جامعه به آن مراجعه می شود.
نقش مقالات موسسه IHME در افزایش تعداد ارجاعات حوزه علوم پزشکی ایران در مقایسه با دیگر کشور های مهم خاورمیانه

در نمودار ها، همکاری با موسسه IHME برای پنج کشور اول خاورمیانه از نظر تعداد مقاله را در فاصله چهار ساله ی 2014 تا 2017 مشخص کردم. پس از مشخص کردن تعداد مقالات با همکاریِ موسسه IHME برای هر کشور در هر سال (نمودار پایین)، تعداد ارجاعات ناشی از این مقالات را تا پایان سال 2017 و تا تاریخ فعلی مشخص کردم (نمودار بالا و چپ). بر اساس این دو نمودار مشخص است که ایران بیشترین همکاری را از نظر تعداد مقاله با موسسه IHME داشته است. همچنین ایران بیشترین ارجاعات را از همکاری با این موسسه به دست آورده است. نمودار بالا و راست نشان می دهد که چند درصد از ارجاعات هر کشور در حوزه ی پزشکی (Medicine) در چهار سال اشاره شده مربوط به همکاری در مقالات با موسسه ي IHME می باشد.

با این حال، ایران از نظر مجموع ارجاعات در حوزه پزشکی در این چهار سال در رتبه سوم بعد از ترکیه و اسرائیل قرار دارد.

نمودارها بر اساس Scimago و Scopus می باشد.
برای آشنایی با موسسه IHME می توانید به این پست مراجعه کنید
https://news.1rj.ru/str/scientometric/426
هر چه مقاله طولانی تر باشد، احتمال دریافتِ ارجاعات توسط آن بیشتر است.
این مقاله از مجله ی معتبر Scientometrics به بررسی طول مقالات و تعداد ارجاعات دریافتی آن ها پرداخته است.
https://bit.ly/2RR01oI
Scientometrics
برجسته سازی هنجارهای نامطمئنِ Authorship 6 ایرانی، از جمله معاون آموزش وزیر بهداشت در لیست هستند مقاله #Nature : محققینی (hyper-prolific) که در یکسال توانسته اند هر پنج روز یک مقاله نشر دهند بارها در کانال به موضوع سرعت متوسط نشر مقاله پرداخته بودم و تاکید…
مقاله مجله نیچر در مورد نویسندگانی که در سال بیش از 72 مقاله منتشر کرده اند را به یاد دارید؟ در این مقاله، نام شش محقق ایرانی نیز وجود داشت (فریدون عزیزی، باقر لاریجانی، امیر حسین صاحبکار، محمد رضا گنجعلی، محمد علی محجل، مسعود صلواتی)

حالا یک مقاله از مجله ی Scientometrics به برسی پرکار بودن از نظر تعداد مقاله و پرکاربرد بودن از نظر اهمیت مقاله پرداخته و نتیجه گرفته است که Productivity حتما به معنای usefulness نیست. بر اساس این نمودار از این مقاله، نویسندگان با حداقل چهل مقاله در سال، کمتر توانسته اند که در نشر مقالات مفید (پر استناد) نقش داشته باشند

https://bit.ly/2tgD9Wa
به دلیل احتمال دریافت اعضای پیوندی از زندانیان اعدام شده درچین، محققان خواستار باطل کردن بیش از 400 مقاله علمی در مورد پیوند هستند
https://www.bmj.com/content/364/bmj.l596
بر اساس جستجویی که امروز، دهم فوریه، در اسکپوس انجام دادم، محققین زیر رکورد دار همکاری در نشر مقالات علمی در سال ۲۰۱۹ تا این زمان هستند:

امیر حسین صاحبکار با ۴۹ مقاله. ۳۱ مقاله از این ۴۹ مقاله در مجله ی Journal of Cellular physiology به چاپ رسیده است. ایشان از برگزیدگان جشنواره رازی، برندگان جایزه ی استاد دکتر فریدون عزیزی و از دانشمندان برگزیده دهه ی اخیر به انتخاب فرهنگستان علوم پزشکی می باشند

امیر آوان با ۲۷ مقاله. ۱۵ مقاله از این ۲۷ مقاله در Journal of Cellular physiology منتشر شده است. ایشان نیز از برگزیدگان جشنواره رازی سال قبل هستند.

محسن شیخ الاسلامی با ۲۱ مقاله. ۵ مقاله از این ۲۱ مقاله در Journal of Molecular Liquids منتشر شده است. ایشان نیز از پراستنادترین محققان دنیا به انتخاب موسسه ی ISI می باشد
Scientometrics
#500تایی ها: اعضای هیئت علمی پزشکی با حداقل 500 مقاله. این ده محقق، در 5 سال اخیر، به طور متوسط در کمتر از هر 9 روز (3/88 تا 8/94 روز) در نشر حداقل یک مستند علمی مشارکت داشته اند 🆔@Scientometric
سیزدهمین عضو #500تایی ها

دکتر ابوالقاسم جویبان، استاد شیمی دارویی دانشگاه علوم پزشکی تبریز هستند که موفق به نشر 501 مقاله در مجلات نمایه در اسکپوس شده اند. شاخص اچ ایشان 38 می باشد و در صد خوداستنادی نیز برابر با 39 می باشد. در نزدیک به 300 مقاله، نویسنده اول بوده اند. این محقق در سال 2019 تا کنون 17 مقاله منتشر کرده اند

این استاد دانشگاه در چهار سال 2015 تا 2018، به طور متوسط و تقریبی هر هفته در نشر یک مقاله همکاری داشته است.

در پست های قبلی 12 عضو هیئت علمی که تاکنون حداقل 500 مقاله علمی در مجلات نمایه در اسکپوس را منتشر کرده بودند معرفی کرده ام
تحریمها مانعی برای پیشرفت علمی ایران هستند

✍️ پیمان سلامتی

❇️ چند هفته قبل مقاله‌ای در مجلهLancet با عنوان "امکان علم بدون مرز در دوران ترامپ" به قلم دوست عزیزم جناب آقای دکتر شاهین آخوندزاده قائم مقام محترم معاونت پژوهشی وزارت بهداشت به چاپ رسید.
ایشان در مقاله خود با اشاره به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و تحریمهای یکجانبه آن کشور بر علیه ایران با استناد به تعداد قابل توجه مقالات علمی منتشره در 20 سال اخیر، عنوان کرده ایران از نظر جایگاه علمی رشد چشمگیری داشته و اقدامات اخیر ایالات متحده همچون سایر تحریم‌های 40 ساله، تأثیری بر روند پیشرفت علمی کشور نگذارده و پژوهشگران ایرانی با کمک محققان بین المللی نمی‌گذارند تا ترامپ دیواری به دور علم بکشد.

❇️ با توجه به آنکه این رویکرد را می‌توان به طور مشابه‌ای در بین برخی از مسئولان طراز اول کشور نیز دید تذکر چند نکته را لازم می‌دانم.

❇️ الف- شاخص پیشرفت علمی یک کشور تعداد مقاله علمی نیست.
در سالهای اخیر ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی و فارغ التحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها منوط به ارایه هرچه بیشتر مقالات شده است.
همچنین مشوقهای مالی و پژوهشی برای پژوهشگرانی که موفق به چاپ مقاله می‌شوند در نظر گرفته می‌شود.

❇️ به جای تمرکز بر کمیت مقالات باید به نشانگرهایی اعتنا نمود که به بررسی کیفیت آنها می‌پردازند. اگر به سامانه علم سنجی اعضای هیئت علمی وزارت بهداشت که توسط همین عزیزان در معاونت پژوهشی وزارتخانه اداره می‌شود سری بزنیم متوجه می‌شویم که مسئولین مربوطه خود نیز برای رتبه‌بندی پژوهشی اساتید دانشگاه‌ها به جای پرداختن به موضوع تعداد مقالات، اولویت را به شاخصهای کیفی همچونHIndex ، تعداد ارجاعات و تعداد ارجاع به ازای هر مقاله می‌دهند.
با مرور شاخصهای کیفی پژوهشی ایران در سطح بین المللی متوجه می‌شویم که جایگاه علمی ما در وضعیت خوبی قرار ندارد.

❇️ ب- تحریمها تأثیر خود را در دراز مدت نشان می‌دهند.
دور جدید تحریمها چند ماه قبل آغاز شده و دولت ترامپ هشدار داده که این تحریمها تنبیهی‌ترین در طول تاریخ هستند.
در طی این مدت به صورت کم سابقه‌ای شاهد کاهش ارزش واحد پولی کشور و افزایش تورم بوده‌ایم. دکتر آخوندزاده در مقاله خود اعتراف کرده که در این دوره جدید از تحریمها، پژوهشگران ما با مشکلات عدیده‌ای همچون عدم امکان خرید مواد و تجهیزات آزمایشگاهی، مبادلات بانکی، حضور در مجامع بین المللی، عضویت در سازمانهای بین المللی و... مواجه شده‌اند.

❇️ به عنوان یک دانشگاهی معضلات سختی را که جدیداً ایجاد شده و مورد اشاره ایشان هستند را تأئید نموده و این سوال را مطرح می‌کنم که در قرن بیست و یکم چگونه می‌توان بدون در اختیار داشتن چنین امکانات پیش پا افتاده‌ای موجبات ارتقای علمی یک کشور را فراهم آورد؟
تأثیرات زیانبار این موانع در آینده خود را نشان خواهند داد.

❇️ ج- تحریمها موجب کاهش مشارکتهای علمی بین المللی می‌گردند.
امروزه این گونه همکاری‌ها از اجزای اجتناب ناپذیر توسعه علمی کشورها هستند.
دکتر آخوندزاده در مقاله خود با مقایسه روند تعداد مقالات ایران و ترکیه در سالهای اخیر عنوان کرده که ایران در حال حاضر در جایگاه اول علمی در منطقه قرار دارد.

❇️ در مطالعه‌ای که تعدادی از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله انجام داده و چند سال قبل در همین مجلهLancet چاپ شد نشان داده شد که تحریمهای دراز مدت بر علیه کشور ما موجب کاهش میزان مشارکتهای علمی بین المللی شده به طوری که از نظر پروژه‌های مشترک بین المللی در مقام پنجم منطقه قرار داریم.
به عبارت دیگر، در حالی از نظر تعداد مقاله در منطقه در رتبه اول جای داریم که این مقالات حاصل همکاری‌های بین المللی نیستند.
با عنایت به محدودیتهای پژوهشی ذکر شده، پیش بینی کاهش بیشتر مشارکتهای بین المللی در سالهای پیش رو کار چندان سختی نیست.

❇️ به طور خلاصه، به اعتقاد اینجانب تحریمها آثار زیانباری بر پیشرفت و مشارکتهای علمی ایران وارد آورده و خواهد آورد.
زیانهایی که با شمارش تعداد مقالات منتشره قابل ارزیابی نیستند.

درصورت تمایل به دریافت مطالب، لطفا با استفاده از لینک زیر در کانال عضو شوید.
🌐 t.me/PaymanSalamati
🆔 @PaymanSalamati
مقایسه تعداد مقالات علمی منتشر شده در مجلات نمایه در اسکپوس توسط ایران و ترکیه در فاصله ی سالهای ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۰

انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ به وقوع پیوست و ایران در چند سال قبل از انقلاب تعداد مقالات خود را به ترکیه رسانده بود و حتی از آن پیشی گرفته بود
در سال ۱۹۷۸ تعداد مقالات ما به مقدار ۵۱۸ رسید. بعد از ان تا سال ۱۹۹۵ هیچ وقت نتوانستیم به این تعداد برسیم.
در ۱۹۹۵ تعداد مقالات ما ۵۳۵ و تعداد مقالات ترکیه ۳۸۳۰ بوده است.

@Scientoemtric
🔴 اولین توصیه رهبری به جوانان در بیانیه چهل سالگی انقلاب در مورد علم و پژوهش می باشد- قسمت اول

در قسمتی از این توصیه آمده است که "بحمداللّه استعداد علم و تحقیق در ملّت ما از متوسّط جهان بالاتر است. اکنون نزدیک به دو دهه است که رستاخیز علمی در کشور آغاز شده و با سرعتی که برای ناظران جهانی غافلگیرکننده بود ــ یعنی یازده برابر شتاب رشد متوسّط علم در جهان ــ به پیش رفته است. دستاوردهای دانش و فنّاوری ما در این مدّت که ما را به رتبه شانزدهم در میان بیش از دویست کشور جهان رسانید و مایه‌ی شگفتی ناظران جهانی شد و در برخی از رشته‌های حسّاس و نو پدید به رتبه‌های نخستین ارتقاء داد، همه و همه در حالی اتّفاق افتاده که کشور دچار تحریم مالی و تحریم علمی بوده است."
همچنین در قسمتی دیگر گفته اند که "ما هنوز از قلّه‌های دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قلّه‌ها دست یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهم‌ترین رشته‌ها عبور کنیم. ما از این مرحله هنوز بسیار عقبیم؛ ما از صفر شروع کرده‌ایم. عقب‌ماندگی شرم‌آور علمی در دوران پهلوی‌ها و قاجارها در هنگامی که مسابقه‌ی علمی دنیا تازه شروع شده بود، ضربه‌ی سختی بر ما وارد کرده و ما را از این کاروان شتابان، فرسنگها عقب نگه داشته بود. ما اکنون حرکت را ‌آغاز کرده و با شتاب پیش میرویم ولی این شتاب باید سالها با شدّت بالا ادامه یابد تا آن عقب‌افتادگی جبران شود."

❇️ موکدا در کانال گفته ام که برابر دانستن رشد علمی با رشد در تعداد مقالات امری نادرست می باشد. به بیان دیگر، این شتاب ِمتوسط در رشد علمی نیست که یازده برابر متوسط جهان بوده است بلکه شتاب در نشرِ مقالات بوده است.

البته رهبری قبلا نیز در مورد وضعیت پیشرفت علمی ایران، نرسیدن به نقطه ی مطلوب علی رغم این پیشرفت علمی و لزوم تلاش بیشتر صحبت مشابهی داشته اند و این مورد از بیانیه ی ایشان چیز جدیدی نیست. مثلا در کنگره ی «نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی» که در همین کانال نیز در مورد آن پست گذاشته بودم (https://news.1rj.ru/str/scientometric/582) این موضوع را عنوان کرده بودند. البته آنجا به جایِ یازده برابر بودن رشد علمی ما نسب به جهان، به سیزده برابر بودن آن اشاره کرده بودند. (بر اساس گزارش NSF رشد متوسط سالانه مقالات در جهان در فاصله سالهای 2004 تا 2014 برابر با 6 درصد بوده است. این میزان رشد برای ایران 22 درصد بوده است. این درصد رشد برای 2006 تا 2016 حدود 15 درصد برای ایران و 4درصد برای جهان بوده است. )

❇️ در همان پست توضیح داده بودم که "باید برای رشد علمی، به فاکتورهای مختلفی توجه کرد مثل تعداد ارجاعات، شاخص اچ، همکاری های علمی بین المللی، تعداد پتنت ها، میزان مشارکت دانشگاهها در فعالیتهای صنعتی و ... . بنابر این برابر دانستن کامل پیشرفت با رشد تعداد مقالات شاید درست نباشد. از طرفی چند برابر شدن یک مقدار کم نیز همیشه راحت تر از مقادیر بیشتر است. برای مثال بر اساس اسکپوس، در سال 2005، آمریکا نزدیک به 500 هزار مقاله داشته و ایران نزدیک به نه هزار، ولی در سال 2016 مقالات ایران نزدیک به 50 هزار رسیده و مقالات آمریکا به بالاتر از 600 هزار. و اینجا مشخصا رشد مقالات علمی ایران بیشتر از آمریکا بوده است."
🔴 اولین توصیه رهبری به جوانان در بیانیه چهل سالگی انقلاب در مورد علم و پژوهش می باشد- قسمت دوم

پر واضح است که جایگاه ایران از نظر نشر مقالات علمی (رتبه ی 16 دنیا بر اساس اسکپوس) جایگاه مهمی است. اما متاسفانه بیانیه رهبری، هیچ کدام از اصول مربوط به مقایسه که در چند پست قبل عنوان کردم را ندارد. اینجا مجددا به صورت خلاصه آنها را ذکر می کنم

تک بعدی نگاه کردن و نگاه به یک شاخص برای بررسی امری نادرست است. هم اکنون به دوره ای رسیده ایم که وزیر بهداشت سابق ما توانسته بود در دوران مسئولیت خود، حدودا هر هفته در نشر یک مقاله و یا دکتر فریدون عزیزی حدودا هر هفته در نشر دو مقاله همکاری داشته باشد. علاوه بر شاخص کمی باید به شاخص های کیفی و اخلاقی نیز توجه کرد. قبلا اشاره کرده بودم که " تا به حال از زبان چند نفر از مسئولین شنیده اید که ایران از نظر نسبت مقالات باطل شده (از شاخص های نشان دهنده ی بد اخلاقی پژوهشی) رتبه اول جهان می‌ باشد؟ " و در پستی دیگر نیز تاکید کرده بودم که " در مورد مقالات نیز باید توجه کرد که پروژه های پژوهشی در کدام مجلات و با همکاری کدام موسسات و کشورها انجام شده است. به حل چه مشکلی کمک کرده است و به کدام پرسش علمی مطرح در جامعه پاسخ داده است و یا چقدر برای حل مشکلات جامعه به آن مراجعه می شود." ما از کشورهای رتبه دار از نظر چاپ مقالات در مجلات بی اعتبار هستیم. از نظر شاخص های کیفی باید موارد دیگری را نیز مد نظر قرار داد. بر اساس شاخص نیچر، هیچ کدام از موسسات و دانشگاههای پزشکی ما در بین 100 دانشگاه برتر پزشکی دنیا نیست. همچنین بر اساس این شاخص، دانشگاههای ترکیه و عربستان و اسرائیل از وضعیت بهتری نسبت به ما برخوردار هستند. از نظر شاخص نوآوری نیز ما رتبه 65 دنیا را داریم و بعد از کشورهایی مثل ترکیه، عربستان، اسرائیل، کویت، قطر و امارات قرار داریم.

رهبری در بیانیه خود متذکر شده اند که "ایرانِ پیش ‌از انقلاب، در تولید علم و فنّاوری صفر بود، در صنعت به‌جز مونتاژ و در علم به‌جز ترجمه هنری نداشت." در مقایسه با رژیم سابق متذکر شده بودم که چند مورد حتما باید لحاظ شود. مثلا "اگر رژیم پهلوی ادامه می یافت حالا بعد از چهل سال، تعداد مقالات فعلی ما کمتر از این مقدار بود یا بیشتر؟" و یا "اگر زیر ساخت های علمی-دانشگاهی ایجاد شده در زمان پهلوی نبود، تعداد مقالات فعلی به آمار فعلی می رسید یا خیر؟" و یا "آیا اگر رژیم سابق ادامه می یافت، برای رسیدن به این تعداد مقالات علمی باید چه مقدار هزینه صرف می شد؟"
اگر همین فاکتور تعداد مقالات را در نظر بگیریم که اینقدر روی آن تاکید می شود باید اذعان داشت که ایران در چند سال قبل از انقلاب، تعداد مقالات خود را به ترکیه رسانده بود و حتی از آن پیشی گرفته بود. بعد از آن تعداد مقالات ما افت کرد و تا سال 1995 نتوانستیم به رکورد قبلی خود برسیم

مثل همیشه در این پست نیز تمام تلاشم بر این بود تا استفاده ی نادرست از شاخص های علم سنجی را با خود شاخص های علم سنجی تصحیح کنم. به بیان دیگر باید مراقب باشیم که شاخص های علم سنجی را در کنارهم و به صورت مکمل استفاده کنیم تا برداشت نادرست نشود
پیام یکی از دوستان توییتری بنده در مورد استاد راهنمایی که برای پایان نامه های دانشجویانش در مجلات فارسی اکسپت می گیرد (برای کسب اجازه دفاع) ولی مقالات آنجا چاپ نمیشوند و برای چاپ در مجلات خارجی نگه داشته میشوند