این رأی وحدت رویه شماره ۸۵۱ ـ ۱۴۰۳/۶/۲۰ هیأت عمومی دیوان عالی کشور نکته خیلی مهمی را روشن کرده 👇
🔹 خلاصه رأی:
اگر بانکی چند شعبه در شهرهای مختلف داشته باشد، دعاوی مربوط به هر شعبه باید در دادگاه همان محل طرح شود. حتی اگر آن بانک یا مؤسسه مالی در بانک دیگری ادغام شود، باز هم شعبه جدید، قائممقام شعبه قدیم محسوب میشود و دادگاه محل همان شعبه صلاحیت رسیدگی خواهد داشت.
🔹 اهمیت رأی:
این رأی جلوی سردرگمی در تعیین صلاحیت دادگاهها را میگیرد. چون بعضیها فکر میکردند وقتی بانک ادغام میشود، همه دعاوی باید در مرکز بانک جدید اقامه شود؛ اما دیوان عالی کشور تکلیف را روشن کرد که محل شعبه ملاک است.
🔹 مستند قانونی:
ماده ۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی → اصل صلاحیت محلی در دعاوی مربوط به شعب بانکها.
ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری → لازمالاتباع بودن رأی وحدت رویه برای همه مراجع.
📌نکته آزمونی
در دعاوی بانکی، ملاک محل استقرار شعبه طرف معامله است، حتی بعد از ادغام بانک.
🔹 خلاصه رأی:
اگر بانکی چند شعبه در شهرهای مختلف داشته باشد، دعاوی مربوط به هر شعبه باید در دادگاه همان محل طرح شود. حتی اگر آن بانک یا مؤسسه مالی در بانک دیگری ادغام شود، باز هم شعبه جدید، قائممقام شعبه قدیم محسوب میشود و دادگاه محل همان شعبه صلاحیت رسیدگی خواهد داشت.
🔹 اهمیت رأی:
این رأی جلوی سردرگمی در تعیین صلاحیت دادگاهها را میگیرد. چون بعضیها فکر میکردند وقتی بانک ادغام میشود، همه دعاوی باید در مرکز بانک جدید اقامه شود؛ اما دیوان عالی کشور تکلیف را روشن کرد که محل شعبه ملاک است.
🔹 مستند قانونی:
ماده ۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی → اصل صلاحیت محلی در دعاوی مربوط به شعب بانکها.
ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری → لازمالاتباع بودن رأی وحدت رویه برای همه مراجع.
📌نکته آزمونی
در دعاوی بانکی، ملاک محل استقرار شعبه طرف معامله است، حتی بعد از ادغام بانک.
#️⃣ نکات مهم آیین دادرسی مدنی
🔹 امری یا تکمیلی بودن قواعد
اگر قانون امری باشد، اصحاب دعوا نمیتوانند برخلاف آن تراضی کنند (مثل صلاحیت ذاتی).
اگر قانون تکمیلی باشد، میتوانند برخلاف آن توافق کنند (مثل صلاحیت محلی، در صورت عدم ایراد خوانده).
🔹 دستهبندی مهم
قواعد مربوط به سازمان قضایی → امری.
صلاحیت ذاتی → امری.
صلاحیت محلی → اصولاً تکمیلی.
قواعد آیین دادرسی مدنی به معنای خاص → عمدتاً امری، مگر در موارد خاص که قانون اختیار داده است.
🔹 عطف بماسبق
قوانین شکلی (مثل آ.د.م) → غالباً عطف بماسبق میشوند.
قوانین ماهوی (مثل مدنی یا جزا) → اصولاً عطف بماسبق نمیشوند.
🔹 مواد کلیدی
ماده ۱ ق.آ.د.م: آیین دادرسی مدنی = مجموعه اصول و مقررات برای رسیدگی به دعاوی و امور حسبی.
ماده ۲ ق.آ.د.م: شرط اقامه دعوا = ذینفع بودن خواهان یا نماینده/قائممقام او.
🔥 نکته آزمونی:
✅ صلاحیت ذاتی همیشه امری است و توافق یا سکوت اصحاب دعوا نمیتواند آن را تغییر دهد.
🔹 امری یا تکمیلی بودن قواعد
اگر قانون امری باشد، اصحاب دعوا نمیتوانند برخلاف آن تراضی کنند (مثل صلاحیت ذاتی).
اگر قانون تکمیلی باشد، میتوانند برخلاف آن توافق کنند (مثل صلاحیت محلی، در صورت عدم ایراد خوانده).
🔹 دستهبندی مهم
قواعد مربوط به سازمان قضایی → امری.
صلاحیت ذاتی → امری.
صلاحیت محلی → اصولاً تکمیلی.
قواعد آیین دادرسی مدنی به معنای خاص → عمدتاً امری، مگر در موارد خاص که قانون اختیار داده است.
🔹 عطف بماسبق
قوانین شکلی (مثل آ.د.م) → غالباً عطف بماسبق میشوند.
قوانین ماهوی (مثل مدنی یا جزا) → اصولاً عطف بماسبق نمیشوند.
🔹 مواد کلیدی
ماده ۱ ق.آ.د.م: آیین دادرسی مدنی = مجموعه اصول و مقررات برای رسیدگی به دعاوی و امور حسبی.
ماده ۲ ق.آ.د.م: شرط اقامه دعوا = ذینفع بودن خواهان یا نماینده/قائممقام او.
🔥 نکته آزمونی:
✅ صلاحیت ذاتی همیشه امری است و توافق یا سکوت اصحاب دعوا نمیتواند آن را تغییر دهد.
🔸 نکات آزمونی (خلاصهنویسی برای مرور)
اگر قیمتها جدا تعیین نشده باشد: فسخ تجزیهای ممکن نیست، فقط کل یا ارش.
اگر قیمتها جدا تعیین شده باشد: فسخ تجزیهای ممکن است.
یک بایع، چند مشتری: فسخ باید هماهنگ باشد، ارش نیاز به هماهنگی ندارد.
چند بایع، یک مشتری: مشتری میتواند نسبت به برخی بایعان فسخ کند و نسبت به برخی دیگر ارش بگیرد.
چند بایع، چند مشتری: فسخ نسبت به سهم یک بایع باید هماهنگ بین همه مشتریان باشد.
اسقاط خیار عیب = سقوط فسخ + ارش.
اسقاط حق فسخ ناشی از خیار عیب = فقط سقوط فسخ، ارش باقی میماند.
فوریت عرفی: مشهور → فقط فسخ فوری است. کاتوزیان → فسخ و ارش هر دو فوری هستند.
اگر قیمتها جدا تعیین نشده باشد: فسخ تجزیهای ممکن نیست، فقط کل یا ارش.
اگر قیمتها جدا تعیین شده باشد: فسخ تجزیهای ممکن است.
یک بایع، چند مشتری: فسخ باید هماهنگ باشد، ارش نیاز به هماهنگی ندارد.
چند بایع، یک مشتری: مشتری میتواند نسبت به برخی بایعان فسخ کند و نسبت به برخی دیگر ارش بگیرد.
چند بایع، چند مشتری: فسخ نسبت به سهم یک بایع باید هماهنگ بین همه مشتریان باشد.
اسقاط خیار عیب = سقوط فسخ + ارش.
اسقاط حق فسخ ناشی از خیار عیب = فقط سقوط فسخ، ارش باقی میماند.
فوریت عرفی: مشهور → فقط فسخ فوری است. کاتوزیان → فسخ و ارش هر دو فوری هستند.
💥 نکات کلیدی برات (مواد ۲۷۳ تا ۲۷۹ قانون تجارت)
1️⃣ اولویت پرداخت
اگر چند نفر همزمان حاضر شوند → کسی که با پرداختش تعداد بیشتری از مسئولین بریالذمه میشود، اولویت دارد.
اگر براتگیر حاضر شود → بر همه ثالثها اولویت دارد.
2️⃣ مهلت یک ساله دارنده ⏳
دارنده برات دیداری یا به وعده از رؤیت باید ظرف ۱ سال از تاریخ برات اقدام کند.
عدم رعایت → حق رجوع به ظهرنویسها و صادرکنندهای که وجه را به براتگیر رسانده از بین میرود.
حق مدنی علیه براتگیر همچنان باقی است.
3️⃣ مطالبه در مدت متن برات
اگر برات برای قبولی مدت مشخص دارد → دارنده باید در همان مدت اقدام کند.
عدم رعایت → حق رجوع علیه ظهرنویسها و صادرکننده مربوطه ساقط میشود.
4️⃣ محدود کردن مسئولیت ظهرنویس ✍️
ظهرنویس میتواند مهلت مشخص کند تا دارنده مطالبه کند.
اگر دارنده در مهلت تعیینشده اقدام نکند → علیه همان ظهرنویس حق تجاری ندارد.
5️⃣ براتهای صادره در خارج 🌍
مقررات ایران برای براتهای صادره در خارج هم معتبر است.
عدم رعایت → حق تجاری علیه ظهرنویسها ساقط میشود، اما حق مدنی علیه براتگیر باقی است.
6️⃣ توافق خلاف قانون 🤝
دارنده و مسئولین میتوانند توافق کنند که مهلتها و تشریفات قانونی تغییر کند.
7️⃣ مطالبه در روز سررسید 📆
دارنده باید در روز سررسید وجه را مطالبه کند.
قبل از موعد → فقط در صورت ورشکستگی یا فوت براتگیر مجاز است.
💡 نکته طلایی:
رعایت مهلتها و تشریفات قانونی → حفظ حق تجاری دارنده
عدم رعایت → حق رجوع به ظهرنویسها محدود میشود، اما حق مدنی علیه براتگیر همیشه محفوظ است.
1️⃣ اولویت پرداخت
اگر چند نفر همزمان حاضر شوند → کسی که با پرداختش تعداد بیشتری از مسئولین بریالذمه میشود، اولویت دارد.
اگر براتگیر حاضر شود → بر همه ثالثها اولویت دارد.
2️⃣ مهلت یک ساله دارنده ⏳
دارنده برات دیداری یا به وعده از رؤیت باید ظرف ۱ سال از تاریخ برات اقدام کند.
عدم رعایت → حق رجوع به ظهرنویسها و صادرکنندهای که وجه را به براتگیر رسانده از بین میرود.
حق مدنی علیه براتگیر همچنان باقی است.
3️⃣ مطالبه در مدت متن برات
اگر برات برای قبولی مدت مشخص دارد → دارنده باید در همان مدت اقدام کند.
عدم رعایت → حق رجوع علیه ظهرنویسها و صادرکننده مربوطه ساقط میشود.
4️⃣ محدود کردن مسئولیت ظهرنویس ✍️
ظهرنویس میتواند مهلت مشخص کند تا دارنده مطالبه کند.
اگر دارنده در مهلت تعیینشده اقدام نکند → علیه همان ظهرنویس حق تجاری ندارد.
5️⃣ براتهای صادره در خارج 🌍
مقررات ایران برای براتهای صادره در خارج هم معتبر است.
عدم رعایت → حق تجاری علیه ظهرنویسها ساقط میشود، اما حق مدنی علیه براتگیر باقی است.
6️⃣ توافق خلاف قانون 🤝
دارنده و مسئولین میتوانند توافق کنند که مهلتها و تشریفات قانونی تغییر کند.
7️⃣ مطالبه در روز سررسید 📆
دارنده باید در روز سررسید وجه را مطالبه کند.
قبل از موعد → فقط در صورت ورشکستگی یا فوت براتگیر مجاز است.
💡 نکته طلایی:
رعایت مهلتها و تشریفات قانونی → حفظ حق تجاری دارنده
عدم رعایت → حق رجوع به ظهرنویسها محدود میشود، اما حق مدنی علیه براتگیر همیشه محفوظ است.
✅ اقاله عقد است یا خیر ؟
👨🏫بعضی از حقوقدانان معتقدند که اقاله عقد نیست ولی بعضی از حقوقدانان از جمله دکتر کاتوزیان معتقدند که اقاله عقد است.به این دلیل که با اراده دو نفر ایجاد می شود
👩🏫.اعمال حقوقی به عقد و ایقاع تقسیم می شوند.ایقاعات اعمال حقوقی هستند که با اراده یک نفر ایجاد می شود.
🧑🏫درنتیجه اقاله چون نیاز به اراده دو طرف دارد دیگر ایقاع محسوب نمی شود.
🔴اما تفاوت هایی بین اقاله و عقد وجود دارد از جمله اینکه:
👨🏫شرط ضمن اقاله وجود ندارد در حالی که در عقود شرط ضمن عقد وجود دارد.
👩🏫· یا اینکه اقاله را نمی توان اقاله کرد اما عقد را می توان اقاله کرد.چون با اقاله عقد از بین می رود و برای ایجاد شدن دوباره ایجاب و قبول نیاز دارد.
👨🏫· اقاله حقی نیست که با فوت شخص به ورثه منتقل شود.
👩🏫· اقاله فضولی باطل است در حالی که عقد فضولی غیر نافذ است.
👨💻اما به نظر می رسد که اقاله اصلا عقد نیست.چون عقد عبارت است از عملی که بوجود آورنده یک عمل حقوقی است ولی ما با اقاله یک ماهیت حقوقی را از بین
می بریم که در نقطه مقابل عقد است.به همین علت ما نمی توانیم بگوییم که اقاله عقد است.
👨🏫بنابرابن بایستی بگوییم که اقاله نه عقد است و نه ایقاع.
👨🏫اقاله همان اقاله است و یک عمل حقوقی جدای از عقود و ایقاعات محسوب می شود.به همین دلیل دکتر داوودی معتقدند که هیچ الزامی وجود ندارد که اعمال حقوقی محدود به عقود و ایقاعات شود.بلکه اعمال حقوقی یا عقد است،یا ایقاع است و یا سایر اعمال حقوقی مانند اقاله ،وصیت یا حتی وقف.
اما اگر در ارشد و وکالت شرکت کردید پرسیدند نظر دکتر کاتوزیان ملاک است
👨🏫بعضی از حقوقدانان معتقدند که اقاله عقد نیست ولی بعضی از حقوقدانان از جمله دکتر کاتوزیان معتقدند که اقاله عقد است.به این دلیل که با اراده دو نفر ایجاد می شود
👩🏫.اعمال حقوقی به عقد و ایقاع تقسیم می شوند.ایقاعات اعمال حقوقی هستند که با اراده یک نفر ایجاد می شود.
🧑🏫درنتیجه اقاله چون نیاز به اراده دو طرف دارد دیگر ایقاع محسوب نمی شود.
🔴اما تفاوت هایی بین اقاله و عقد وجود دارد از جمله اینکه:
👨🏫شرط ضمن اقاله وجود ندارد در حالی که در عقود شرط ضمن عقد وجود دارد.
👩🏫· یا اینکه اقاله را نمی توان اقاله کرد اما عقد را می توان اقاله کرد.چون با اقاله عقد از بین می رود و برای ایجاد شدن دوباره ایجاب و قبول نیاز دارد.
👨🏫· اقاله حقی نیست که با فوت شخص به ورثه منتقل شود.
👩🏫· اقاله فضولی باطل است در حالی که عقد فضولی غیر نافذ است.
👨💻اما به نظر می رسد که اقاله اصلا عقد نیست.چون عقد عبارت است از عملی که بوجود آورنده یک عمل حقوقی است ولی ما با اقاله یک ماهیت حقوقی را از بین
می بریم که در نقطه مقابل عقد است.به همین علت ما نمی توانیم بگوییم که اقاله عقد است.
👨🏫بنابرابن بایستی بگوییم که اقاله نه عقد است و نه ایقاع.
👨🏫اقاله همان اقاله است و یک عمل حقوقی جدای از عقود و ایقاعات محسوب می شود.به همین دلیل دکتر داوودی معتقدند که هیچ الزامی وجود ندارد که اعمال حقوقی محدود به عقود و ایقاعات شود.بلکه اعمال حقوقی یا عقد است،یا ایقاع است و یا سایر اعمال حقوقی مانند اقاله ،وصیت یا حتی وقف.
اما اگر در ارشد و وکالت شرکت کردید پرسیدند نظر دکتر کاتوزیان ملاک است
انتقال سهام در شرکت سهامی خاص
✅ اساسنامه مهمترین سند شرکت است و روابط سهامداران و اختیارات هیأت مدیره را مشخص میکند.
✅ اگر اساسنامه انتقال سهام را منوط به موافقت هیأت مدیره کند، این شرط الزامی است.
✅ همچنین سهامداران فعلی غالباً حق تقدم در خرید سهام دارند.
❌ بنابراین، هر گونه انتقال بدون رعایت حق تقدم و موافقت هیأت مدیره، غیرنافذ است و در صورت عدم تأیید، باطل محسوب میشود.
💡 مثال ساده: علی سهم خود را بدون موافقت هیأت مدیره و اطلاع سهامداران به مریم فروخت؛ تا وقتی هیأت مدیره تأیید نکند، این انتقال اعتبار قانونی ندارد.
✅ اساسنامه مهمترین سند شرکت است و روابط سهامداران و اختیارات هیأت مدیره را مشخص میکند.
✅ اگر اساسنامه انتقال سهام را منوط به موافقت هیأت مدیره کند، این شرط الزامی است.
✅ همچنین سهامداران فعلی غالباً حق تقدم در خرید سهام دارند.
❌ بنابراین، هر گونه انتقال بدون رعایت حق تقدم و موافقت هیأت مدیره، غیرنافذ است و در صورت عدم تأیید، باطل محسوب میشود.
💡 مثال ساده: علی سهم خود را بدون موافقت هیأت مدیره و اطلاع سهامداران به مریم فروخت؛ تا وقتی هیأت مدیره تأیید نکند، این انتقال اعتبار قانونی ندارد.
🟢 رأی وحدت رویه شماره ۸۴۶ – ۱۴۰۳/۱/۲۸
✅ نکته کلیدی: در پروندههای مواد مخدر، دادگاه میتواند در مرحله صدور حکم، مجازات را تخفیف دهد، اما بعد از صدور حکم، امکان استفاده از نهادهای ارفاقی مثل تعلیق اجرای حکم یا آزادی مشروط وجود ندارد.
📌 توضیح ساده:
ماده ۳۸ قانون مبارزه با مواد مخدر → اجازه تخفیف مجازات در مرحله صدور حکم
تبصره ماده ۴۵ → ممنوعیت استفاده از تخفیفها و نهادهای ارفاقی در مرحله اجرای حکم
💡 مثال عملی:
اگر فردی به ۱۰ سال حبس محکوم شد، قاضی میتواند در مرحله صدور حکم، مجازات را مثلاً به ۷ سال کاهش دهد، ولی بعد از قطعی شدن حکم، دیگر نمیتواند تعلیق یا آزادی مشروط بدهد.
🛑 نتیجه مهم: تخفیف قبل از صدور حکم ممکن است، ارفاق بعد از صدور حکم ممنوع است.
✅ نکته کلیدی: در پروندههای مواد مخدر، دادگاه میتواند در مرحله صدور حکم، مجازات را تخفیف دهد، اما بعد از صدور حکم، امکان استفاده از نهادهای ارفاقی مثل تعلیق اجرای حکم یا آزادی مشروط وجود ندارد.
📌 توضیح ساده:
ماده ۳۸ قانون مبارزه با مواد مخدر → اجازه تخفیف مجازات در مرحله صدور حکم
تبصره ماده ۴۵ → ممنوعیت استفاده از تخفیفها و نهادهای ارفاقی در مرحله اجرای حکم
💡 مثال عملی:
اگر فردی به ۱۰ سال حبس محکوم شد، قاضی میتواند در مرحله صدور حکم، مجازات را مثلاً به ۷ سال کاهش دهد، ولی بعد از قطعی شدن حکم، دیگر نمیتواند تعلیق یا آزادی مشروط بدهد.
🛑 نتیجه مهم: تخفیف قبل از صدور حکم ممکن است، ارفاق بعد از صدور حکم ممنوع است.
🟢 رأی وحدت رویه شماره ۸۶۰ – ۱۴۰۳/۱۲/۱۴
✅ نکته کلیدی: در جنایات اعم از عمدی یا غیرعمدی، اصل بر تعدد دیات و عدم تداخل آنهاست.
📌 توضیح ساده:
اگر یک رفتار باعث آسیب به سر یا بدن شود و در نتیجه چند فایده یا کارکرد بدن از بین برود (مثلاً از دست دادن توانایی کنترل ادرار یا مدفوع)، برای هر یک از این آسیبها دیه جداگانه تعلق میگیرد.
ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی → یک فقره دیه کامل فقط وقتی منظور است که آسیب به حد فاصل بیضهها و مقعد (موضع عجان) وارد شده باشد.
💡 مثال عملی:
فرض کنید کسی به سر و بدن دیگری آسیب میزند و علاوه بر صدمات ظاهری، توانایی کنترل ادرار و مدفوع قربانی از بین میرود. در این حالت، دیه هر یک از این آسیبها مستقل از هم محاسبه میشود و فقط وقتی که آسیب مستقیماً به ناحیه عجان باشد، یک دیه کامل منظور میشود.
🛑 نتیجه مهم: هر صدمه چند اثر ایجاد کند، چند دیه هم دارد، مگر آسیب خاص ناحیه عجان که قانون استثنا کرده است
✅ نکته کلیدی: در جنایات اعم از عمدی یا غیرعمدی، اصل بر تعدد دیات و عدم تداخل آنهاست.
📌 توضیح ساده:
اگر یک رفتار باعث آسیب به سر یا بدن شود و در نتیجه چند فایده یا کارکرد بدن از بین برود (مثلاً از دست دادن توانایی کنترل ادرار یا مدفوع)، برای هر یک از این آسیبها دیه جداگانه تعلق میگیرد.
ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی → یک فقره دیه کامل فقط وقتی منظور است که آسیب به حد فاصل بیضهها و مقعد (موضع عجان) وارد شده باشد.
💡 مثال عملی:
فرض کنید کسی به سر و بدن دیگری آسیب میزند و علاوه بر صدمات ظاهری، توانایی کنترل ادرار و مدفوع قربانی از بین میرود. در این حالت، دیه هر یک از این آسیبها مستقل از هم محاسبه میشود و فقط وقتی که آسیب مستقیماً به ناحیه عجان باشد، یک دیه کامل منظور میشود.
🛑 نتیجه مهم: هر صدمه چند اثر ایجاد کند، چند دیه هم دارد، مگر آسیب خاص ناحیه عجان که قانون استثنا کرده است
🟢 رأی وحدت رویه شماره ۸۶۲ – ۱۴۰۴/۲/۲۳
✅ نکته کلیدی: برای تحقق جرم اجیر یا به خدمت گماردن در جرائم مواد مخدر، صرفاً یک نفر کافی نیست.
📌 توضیح ساده:
ماده ۱۸ قانون مبارزه با مواد مخدر → واژههایی مثل «ساماندهی»، «مدیریت»، «باند» و «شبکه» نشان میدهد که منظور چند نفر است.
طبق تبصره ۱ ماده ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی، برای عنوان گروه مجرمانه دخالت بیش از یک نفر لازم است.
بنابراین اگر دارنده مواد مخدر فقط یک نفر را برای انجام جرم اجیر کند، عنوان «گروه مجرمانه» تحقق نمییابد.
💡 مثال عملی:
اگر کسی برای قاچاق مواد مخدر فقط یک نفر را استخدام کند یا به خدمت بگیرد، نمیتوان گفت او یک باند یا شبکه را تشکیل داده است.
🛑 نتیجه مهم: اجیر کردن فقط یک نفر، جرم گروه مجرمانه محسوب نمیشود و تفسیر قانون باید به نفع متهم باشد.
✅ نکته کلیدی: برای تحقق جرم اجیر یا به خدمت گماردن در جرائم مواد مخدر، صرفاً یک نفر کافی نیست.
📌 توضیح ساده:
ماده ۱۸ قانون مبارزه با مواد مخدر → واژههایی مثل «ساماندهی»، «مدیریت»، «باند» و «شبکه» نشان میدهد که منظور چند نفر است.
طبق تبصره ۱ ماده ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی، برای عنوان گروه مجرمانه دخالت بیش از یک نفر لازم است.
بنابراین اگر دارنده مواد مخدر فقط یک نفر را برای انجام جرم اجیر کند، عنوان «گروه مجرمانه» تحقق نمییابد.
💡 مثال عملی:
اگر کسی برای قاچاق مواد مخدر فقط یک نفر را استخدام کند یا به خدمت بگیرد، نمیتوان گفت او یک باند یا شبکه را تشکیل داده است.
🛑 نتیجه مهم: اجیر کردن فقط یک نفر، جرم گروه مجرمانه محسوب نمیشود و تفسیر قانون باید به نفع متهم باشد.
❤1
نکات مهم مواد ۱ تا ۱۱ قانون روابط موجر و مستاجر ۷۶
✅ شمول قانون:
قانون بر املاک مسکونی و تجاری حاکم است.
مقررات این قانون تکمیلی است و میتوان برخلاف آن تراضی کرد، جز تبصره ماده ۱۰: مستاجر نمیتواند هیچ وجهی خارج از قانون از موجر مطالبه کند.
✅ تخلیه و اجاره:
موجر میتواند پس از انقضای مدت اجاره تقاضای تخلیه کند، مگر در قرارداد تعهد به تمدید سالانه شده باشد.
در قانون ۷۶ حق کسب و پیشه نداریم، اما سرقفلی ویژه املاک تجاری برقرار است.
✅ تنظیم اجاره نامه:
اجاره نامه باید کتبی باشد (سند رسمی یا عادی).
طبق ماده ۶ قانون ساماندهی بازار زمین و مسکن:
قرارداد اجاره باید در سامانه ثبت معاملات یا ثبت اسناد ثبت شود.
باید مدت، مبلغ اجاره و مبلغ قرضالحسنه مشخص شود.
پس از تایید موجر، مستاجر و دو شاهد، کد رهگیری اخذ میشود.
مزایای کد رهگیری: امکان استعلام بدهی ملک به شهرداری یا بانک و غیره.
موجران مسکونی موظف به ثبت قرارداد هستند؛ عدم ثبت یا ثبت خلاف واقع → محرومیت از معافیتها و تخفیفهای مالیاتی.
✅ اجاره شفاهی:
اجاره شفاهی صحیح است اما تابع قانون مدنی میباشد.
✅ تخلیه بعد از اجاره:
اجاره رسمی → تخلیه توسط دایره اجرای ثبت ظرف یک هفته پس از تقاضای موجر.
اجاره عادی → تخلیه توسط مقام قضایی ظرف یک هفته.
مستاجر باید طبق دستور دادگاه و مفاد قرارداد تخلیه کند، اعتراض به قرارداد مانع تخلیه نیست.
ادعای جعل در اجاره نامه:
اگر روی تخلیه موثر باشد → تخلیه منوط به رسیدگی است.
اگر موثر نباشد → تخلیه انجام میشود.
✅ سرقفلی:
وجهی است که مستاجر در ابتدای اجاره میپردازد تا:
1. اجارهبهای ماهیانه کمتر شود.
2. موجر موظف شود در پایان مدت، ملک را دوباره به مستاجر اجاره دهد (تمدید اجاره).
تملک سرقفلی مانع تخلیه نیست؛ موجر میتواند سرقفلی را به نرخ روز بدهد و ملک را تخلیه کند.
مستاجر با دادن سرقفلی، حق تقدم در اجاره میگیرد و میتواند آن را به دیگران یا مالک منتقل کند.
حق سرقفلی طبق رای وحدت رویه ۶۳/۰۹/۰۵ دیوان عالی کشور:
دارای جنبه منقول و غیرمنقول است، با غلبه جنبه غیرمنقول (غیرمنقول تبعی).
✅ شمول قانون:
قانون بر املاک مسکونی و تجاری حاکم است.
مقررات این قانون تکمیلی است و میتوان برخلاف آن تراضی کرد، جز تبصره ماده ۱۰: مستاجر نمیتواند هیچ وجهی خارج از قانون از موجر مطالبه کند.
✅ تخلیه و اجاره:
موجر میتواند پس از انقضای مدت اجاره تقاضای تخلیه کند، مگر در قرارداد تعهد به تمدید سالانه شده باشد.
در قانون ۷۶ حق کسب و پیشه نداریم، اما سرقفلی ویژه املاک تجاری برقرار است.
✅ تنظیم اجاره نامه:
اجاره نامه باید کتبی باشد (سند رسمی یا عادی).
طبق ماده ۶ قانون ساماندهی بازار زمین و مسکن:
قرارداد اجاره باید در سامانه ثبت معاملات یا ثبت اسناد ثبت شود.
باید مدت، مبلغ اجاره و مبلغ قرضالحسنه مشخص شود.
پس از تایید موجر، مستاجر و دو شاهد، کد رهگیری اخذ میشود.
مزایای کد رهگیری: امکان استعلام بدهی ملک به شهرداری یا بانک و غیره.
موجران مسکونی موظف به ثبت قرارداد هستند؛ عدم ثبت یا ثبت خلاف واقع → محرومیت از معافیتها و تخفیفهای مالیاتی.
✅ اجاره شفاهی:
اجاره شفاهی صحیح است اما تابع قانون مدنی میباشد.
✅ تخلیه بعد از اجاره:
اجاره رسمی → تخلیه توسط دایره اجرای ثبت ظرف یک هفته پس از تقاضای موجر.
اجاره عادی → تخلیه توسط مقام قضایی ظرف یک هفته.
مستاجر باید طبق دستور دادگاه و مفاد قرارداد تخلیه کند، اعتراض به قرارداد مانع تخلیه نیست.
ادعای جعل در اجاره نامه:
اگر روی تخلیه موثر باشد → تخلیه منوط به رسیدگی است.
اگر موثر نباشد → تخلیه انجام میشود.
✅ سرقفلی:
وجهی است که مستاجر در ابتدای اجاره میپردازد تا:
1. اجارهبهای ماهیانه کمتر شود.
2. موجر موظف شود در پایان مدت، ملک را دوباره به مستاجر اجاره دهد (تمدید اجاره).
تملک سرقفلی مانع تخلیه نیست؛ موجر میتواند سرقفلی را به نرخ روز بدهد و ملک را تخلیه کند.
مستاجر با دادن سرقفلی، حق تقدم در اجاره میگیرد و میتواند آن را به دیگران یا مالک منتقل کند.
حق سرقفلی طبق رای وحدت رویه ۶۳/۰۹/۰۵ دیوان عالی کشور:
دارای جنبه منقول و غیرمنقول است، با غلبه جنبه غیرمنقول (غیرمنقول تبعی).
خلاصه نکات مهم رأی وحدت رویه ۸۴۵
۱. مبنای قانونی: ماده ۱۴۳ قانون اجرای احکام مدنی (۱۳۵۶) → صدور دستور انتقال مال مورد مزایده منوط به اجرای صحیح مقررات و تشریفات مزایده است.
۲. ابطال مزایده:
اگر در فرآیند مزایده تخلفات مؤثر رخ دهد، شخص ذینفع میتواند دعوای ابطال مزایده و سند انتقال اجرایی را مطرح کند.
ماده ۱۴۳ مانع رسیدگی به این دعوا نیست.
3. تکلیف دادگاه:
طبق مواد ۲ و ۳ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه مکلف به رسیدگی به دعوای ذینفع است و نمیتواند از بررسی آن خودداری کند.
۴. الزامآوری رأی:
بر اساس ماده ۴۷۱ ق.آ.د.ک، این رأی در موارد مشابه برای همه شعب دیوان عالی کشور، دادگاهها و سایر مراجع لازمالاتباع است.
👉 نتیجه: اگر مزایدهای با تخلفات مؤثر برگزار شود، دادگاه باید به دعوای ابطال مزایده و سند انتقال اجرایی رسیدگی کند و ماده ۱۴۳ ق.ا.ا.م مانع این رسیدگی نیست.
۱. مبنای قانونی: ماده ۱۴۳ قانون اجرای احکام مدنی (۱۳۵۶) → صدور دستور انتقال مال مورد مزایده منوط به اجرای صحیح مقررات و تشریفات مزایده است.
۲. ابطال مزایده:
اگر در فرآیند مزایده تخلفات مؤثر رخ دهد، شخص ذینفع میتواند دعوای ابطال مزایده و سند انتقال اجرایی را مطرح کند.
ماده ۱۴۳ مانع رسیدگی به این دعوا نیست.
3. تکلیف دادگاه:
طبق مواد ۲ و ۳ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه مکلف به رسیدگی به دعوای ذینفع است و نمیتواند از بررسی آن خودداری کند.
۴. الزامآوری رأی:
بر اساس ماده ۴۷۱ ق.آ.د.ک، این رأی در موارد مشابه برای همه شعب دیوان عالی کشور، دادگاهها و سایر مراجع لازمالاتباع است.
👉 نتیجه: اگر مزایدهای با تخلفات مؤثر برگزار شود، دادگاه باید به دعوای ابطال مزایده و سند انتقال اجرایی رسیدگی کند و ماده ۱۴۳ ق.ا.ا.م مانع این رسیدگی نیست.
⚪️ نکات آزمونی رأی وحدت رویه شماره ۸۶۶ (مورخ ۱۴۰۴/۰۴/۳۱)
نکات آزمونی
۱. ماهیت تخفیف مجازات
تخفیف طبق مواد ۳۷ و ۳۹ ق.م.ا اختیاری است نه الزامی.
دادگاه صرفاً در صورت احراز استحقاق متهم، اختیار تخفیف دارد.
۲. مجازاتهای ترکیبی
در جرایمی که چند نوع مجازات مقرر است (مثلاً حبس + شلاق + جزای نقدی)، دادگاه میتواند تنها بخشی از آنها را تخفیف دهد.
الزامی به تخفیف همه مجازاتها وجود ندارد.
۳. اختیار دادگاه
قاضی میتواند برای هر یک از مجازاتها بهطور مستقل تقلیل یا تبدیل را اعمال کند.
تخفیف میتواند شامل یکی باشد و دیگری بدون تغییر بماند.
۴. اصول حاکم
تخفیف ناظر به اصل تناسب مجازات و فردیسازی است.
جنبه ارفاقی دارد، نه حق مطلق برای متهم.
۵. الزامآوری رأی
رأی وحدت رویه ۸۶۶ طبق ماده ۴۷۱ ق.آ.د.ک برای همه شعب دیوان، دادگاهها و مراجع قضایی لازمالاتباع است.
نکات آزمونی
۱. ماهیت تخفیف مجازات
تخفیف طبق مواد ۳۷ و ۳۹ ق.م.ا اختیاری است نه الزامی.
دادگاه صرفاً در صورت احراز استحقاق متهم، اختیار تخفیف دارد.
۲. مجازاتهای ترکیبی
در جرایمی که چند نوع مجازات مقرر است (مثلاً حبس + شلاق + جزای نقدی)، دادگاه میتواند تنها بخشی از آنها را تخفیف دهد.
الزامی به تخفیف همه مجازاتها وجود ندارد.
۳. اختیار دادگاه
قاضی میتواند برای هر یک از مجازاتها بهطور مستقل تقلیل یا تبدیل را اعمال کند.
تخفیف میتواند شامل یکی باشد و دیگری بدون تغییر بماند.
۴. اصول حاکم
تخفیف ناظر به اصل تناسب مجازات و فردیسازی است.
جنبه ارفاقی دارد، نه حق مطلق برای متهم.
۵. الزامآوری رأی
رأی وحدت رویه ۸۶۶ طبق ماده ۴۷۱ ق.آ.د.ک برای همه شعب دیوان، دادگاهها و مراجع قضایی لازمالاتباع است.
🟢 وظایف و اختیارات اشخاص در مرحله اجرا
🔮 محکومله:
میتواند تقاضای فروش مال توقیف شده را نماید.
حق ملاحظه و دریافت رونوشت پرونده را دارد.
امکان درخواست تبدیل مال توقیف شده را دارد.
میتواند مال (محکوم به) را خریداری کند.
میتواند مال مورد مزایده را به جای محکوم به قبول کند.
🔮 محکومعلیه:
موظف به اجرای مفاد اجراییه است.
میتواند درخواست تقدم یا تأخر در فروش اموال نماید.
حق درخواست ابطال مزایده را دارد.
میتواند درخواست تبدیل مال توقیف شده بدهد.
حق ملاحظه و دریافت رونوشت پرونده دارد.
🔮 شخص ثالث:
میتواند مال خود را جهت اجرای حکم معرفی کند.
حق اعتراض ثالث نسبت به مال توقیف شده را دارد.
میتواند در مزایده شرکت کند.
مطابق ماده ۹۰ قانون اجرای احکام مدنی اقساطی که به محکوم علیه پرداخته میشده میتواند به محکوم له یا اجرای احکام پرداخت شود
🔮 محکومله:
میتواند تقاضای فروش مال توقیف شده را نماید.
حق ملاحظه و دریافت رونوشت پرونده را دارد.
امکان درخواست تبدیل مال توقیف شده را دارد.
میتواند مال (محکوم به) را خریداری کند.
میتواند مال مورد مزایده را به جای محکوم به قبول کند.
🔮 محکومعلیه:
موظف به اجرای مفاد اجراییه است.
میتواند درخواست تقدم یا تأخر در فروش اموال نماید.
حق درخواست ابطال مزایده را دارد.
میتواند درخواست تبدیل مال توقیف شده بدهد.
حق ملاحظه و دریافت رونوشت پرونده دارد.
🔮 شخص ثالث:
میتواند مال خود را جهت اجرای حکم معرفی کند.
حق اعتراض ثالث نسبت به مال توقیف شده را دارد.
میتواند در مزایده شرکت کند.
مطابق ماده ۹۰ قانون اجرای احکام مدنی اقساطی که به محکوم علیه پرداخته میشده میتواند به محکوم له یا اجرای احکام پرداخت شود
📚 دفاتر تجارتی و شرایط شکلی
🔹 هر تاجری (بهجز کسبه جز) مکلف است دفاتر زیر را داشته باشد:
1️⃣ دفتر روزنامه ثبت روزانه کلیه واردات و صادرات و مخارج شخصی
2️⃣ دفتر کل
انتقال معاملات از دفتر روزنامه، حداقل هفتهای یکبار، بهصورت خلاصه و جداگانه.
3️⃣ دفتر دارایی (ترازنامه)
ثبت سالانه داراییها، مطالبات و دیون تا ۱۵ فروردین سال بعد.
👉 تنها دفتری که باید به امضای تاجر برسد.
4️⃣ دفتر کپیه (اندیکاتور)
ثبت کلیه مراسلات و صورتحسابهای صادره + نگهداری مراسلات وارده در لفاف مخصوص.
👉 تنها دفتری که نیاز به امضای مأمور ثبت ندارد.
✨ نکات کلیدی
🔸 همه دفاتر (جز کپیه) باید قبل از استفاده توسط نماینده ثبت امضا شوند.
🔸 همه دفاتر حتی کپیه باید شمارهگذاری ترتیبی داشته باشند.
🔸 تمام اعداد و تاریخها باید با حروف نوشته شوند.
🔸 اگر معاملات در دفاتر عادی نوشته شوند ولی محتوا همان باشد، قابل استناد است.
🔮 نکته آزمونی:
سوال پرتکرار: کدام دفتر نیازی به امضای مأمور ثبت ندارد؟
✅ پاسخ: دفتر کپیه.
🔹 هر تاجری (بهجز کسبه جز) مکلف است دفاتر زیر را داشته باشد:
1️⃣ دفتر روزنامه ثبت روزانه کلیه واردات و صادرات و مخارج شخصی
2️⃣ دفتر کل
انتقال معاملات از دفتر روزنامه، حداقل هفتهای یکبار، بهصورت خلاصه و جداگانه.
3️⃣ دفتر دارایی (ترازنامه)
ثبت سالانه داراییها، مطالبات و دیون تا ۱۵ فروردین سال بعد.
👉 تنها دفتری که باید به امضای تاجر برسد.
4️⃣ دفتر کپیه (اندیکاتور)
ثبت کلیه مراسلات و صورتحسابهای صادره + نگهداری مراسلات وارده در لفاف مخصوص.
👉 تنها دفتری که نیاز به امضای مأمور ثبت ندارد.
✨ نکات کلیدی
🔸 همه دفاتر (جز کپیه) باید قبل از استفاده توسط نماینده ثبت امضا شوند.
🔸 همه دفاتر حتی کپیه باید شمارهگذاری ترتیبی داشته باشند.
🔸 تمام اعداد و تاریخها باید با حروف نوشته شوند.
🔸 اگر معاملات در دفاتر عادی نوشته شوند ولی محتوا همان باشد، قابل استناد است.
🔮 نکته آزمونی:
سوال پرتکرار: کدام دفتر نیازی به امضای مأمور ثبت ندارد؟
✅ پاسخ: دفتر کپیه.
🟥 نکات طلایی آزمونی برات
طرفین:
براتکش → ضامن، تا قبل از قبول براتگیر مسئول نیست.
براتگیر → مسئول بعد از قبول برات.
دارنده → کسی که قانونی به او منتقل شده، حق وصول طلب دارد.
انتقال و ظهرنویسی:
ظهرنویسی → دارنده جدید، مسئولیت تضامنی.
اصل استقلال امضاها و عدم توجه ایرادات صدق میکند.
کارکرد برات:
پرداخت دین، اعتبار، یا تضمین اعتبار.
نکته طلایی آزمونی:
رجوع دارنده قبل از سررسید به براتگیر نیازمند قبول است، در غیر این صورت واخواست نکول لازم است
طرفین:
براتکش → ضامن، تا قبل از قبول براتگیر مسئول نیست.
براتگیر → مسئول بعد از قبول برات.
دارنده → کسی که قانونی به او منتقل شده، حق وصول طلب دارد.
انتقال و ظهرنویسی:
ظهرنویسی → دارنده جدید، مسئولیت تضامنی.
اصل استقلال امضاها و عدم توجه ایرادات صدق میکند.
کارکرد برات:
پرداخت دین، اعتبار، یا تضمین اعتبار.
نکته طلایی آزمونی:
رجوع دارنده قبل از سررسید به براتگیر نیازمند قبول است، در غیر این صورت واخواست نکول لازم است
❤1
🔴📝 شرایط تملڪ «نصف دارایي مرد» پس از طلاق
✏️چنانچه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخيص دادگاہ، تقاضاي طلاق ناشي از تخلف زن از وظايف همسري يا سوء اخلاق و رفتار وي نباشد، زوج مكلف است تا نصف دارايي موجود خود را كه در ايام زناشويي با زوجه به دست آوردہ يا معادل آن را ، به صورت بلاعوض به زوجه منتقل ڪند.
✏️بہ موجب مادہ 1119 قانون مدني طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطي كه مخالف با مقتضاي عقد مزبور نباشد، در ضمن عقد ازدواج لحاظ ڪنند.
✏️طبق بند «الف» شرایط ضمن عقد مندرج درسند ازدواج ، چنانچه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخيص دادگاہ، تقاضاي طلاق ناشي از تخلف زن از وظايف همسري يا سوء اخلاق و رفتار وي نباشد، زوج مكلف است تا نصف دارايي موجود خود را كه در ايام زناشويي با زوجه به دست آوردہ يا معادل آن را، بصورت بلاعوض به زوجه منتقل ڪند.
✏️شرايط تحقق شرط تنصيف دارایی:
🖌طلاق واقع شود:
اجراي اين شرط برخلاف ساير شروط ، صرفاً منوط به واقعه طلاق است و بدون وقوع آن قابل اجرا نیست و امكان الزام شوهر براي اجراي شرط قبل از درخواست طلاق ناشي از درخواست وي وجود ندارد .
🖌زوج ، خواهان طلاق باشد :
یكي از شرايط تحقق شرط تنصيف دارايي این است كه زوج بخواهد زوجه را طلاق دهد و وي ارائه ڪنندہ دادخواست طلاق باشد و نه اينكه زوجه خواهان طلاق باشد .
🖌طلاق مستند به تخلف زن از وظایف زناشويي یا سوءاخلاق و رفتار وي نباشد :
چنانچه سوءرفتار و سوءاخلاق زوجه علت زوج باشد با اثبات آن ، شرط تنصيف دارايي تحقق نمييابد. مثلاً هرگاہ زوج، نشوز و عدم تمڪین زوجه را اثبات ڪند ، این شرط براي زوجه قابل استفادہ نخواهد بود .
🖌ملاڪ تا نصف اموال یا معادل آن میباشد:
در اين شرط عبارت « تا نصف دارايي» یا معادل آن ذڪر شدہ كه این میزان میتواند از پایینترین درصد اموال زوج تا سقف پنجاہ درصد آن تلقي شود كه تعيين آن به نظر دادگاہ بستگي دارد .
🖌دارايي حاصل زندگي زناشويي با زوجه باشد:
يكي دیگر از شرایط تحقق شرط مذڪور حصول دارايي زوج ، در زمان زندگي زناشويي با زوجه است ، لذا به اموالي كه زوج پیش از ایام زناشويي داشته (نه از تاریخ عقد) و اموال موروثي سرايت پیدا نميكند ، زيرا به مال ناشي از ارث اموال به دست آوردہ در زمان زناشويي اطلاق نمیشود .
🖌دارایي در حين طلاق موجود باشد:
موجود بودن اموال حين طلاق شرط لازم براي اجراي این شرط است. بنابراين شامل اموال از بين رفته اعم از تلف يا مفقود شدہ ، نميشود. همچنين آنچه موضوع شرط است، دارايي زوج است، لذا به نظر باید ديون زوج نيز مدنظر قرار گيرد.
✏️به عنوان مثال اگر زوج نسبت به مهر زوجه اي كه میخواهد او را طلاق دهد یا زوجه دیگرش مشمولالذمه باشد، پرداخت مهريه زوجه مذكور یا زوجه دیگر از دارايي زوج ، نسبت به اعمال شرط تنصیف دارايي مقدم است و حتي بنا بر نظري اجراي این شرط نسبت به مستثنیات دین هم ممنوع بودہ و تعهد به انتقال تا نصف مال زوج نیز نمیتواند از این قاعدہ كلي مستثني باشد.
✏️چنانچه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخيص دادگاہ، تقاضاي طلاق ناشي از تخلف زن از وظايف همسري يا سوء اخلاق و رفتار وي نباشد، زوج مكلف است تا نصف دارايي موجود خود را كه در ايام زناشويي با زوجه به دست آوردہ يا معادل آن را ، به صورت بلاعوض به زوجه منتقل ڪند.
✏️بہ موجب مادہ 1119 قانون مدني طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطي كه مخالف با مقتضاي عقد مزبور نباشد، در ضمن عقد ازدواج لحاظ ڪنند.
✏️طبق بند «الف» شرایط ضمن عقد مندرج درسند ازدواج ، چنانچه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخيص دادگاہ، تقاضاي طلاق ناشي از تخلف زن از وظايف همسري يا سوء اخلاق و رفتار وي نباشد، زوج مكلف است تا نصف دارايي موجود خود را كه در ايام زناشويي با زوجه به دست آوردہ يا معادل آن را، بصورت بلاعوض به زوجه منتقل ڪند.
✏️شرايط تحقق شرط تنصيف دارایی:
🖌طلاق واقع شود:
اجراي اين شرط برخلاف ساير شروط ، صرفاً منوط به واقعه طلاق است و بدون وقوع آن قابل اجرا نیست و امكان الزام شوهر براي اجراي شرط قبل از درخواست طلاق ناشي از درخواست وي وجود ندارد .
🖌زوج ، خواهان طلاق باشد :
یكي از شرايط تحقق شرط تنصيف دارايي این است كه زوج بخواهد زوجه را طلاق دهد و وي ارائه ڪنندہ دادخواست طلاق باشد و نه اينكه زوجه خواهان طلاق باشد .
🖌طلاق مستند به تخلف زن از وظایف زناشويي یا سوءاخلاق و رفتار وي نباشد :
چنانچه سوءرفتار و سوءاخلاق زوجه علت زوج باشد با اثبات آن ، شرط تنصيف دارايي تحقق نمييابد. مثلاً هرگاہ زوج، نشوز و عدم تمڪین زوجه را اثبات ڪند ، این شرط براي زوجه قابل استفادہ نخواهد بود .
🖌ملاڪ تا نصف اموال یا معادل آن میباشد:
در اين شرط عبارت « تا نصف دارايي» یا معادل آن ذڪر شدہ كه این میزان میتواند از پایینترین درصد اموال زوج تا سقف پنجاہ درصد آن تلقي شود كه تعيين آن به نظر دادگاہ بستگي دارد .
🖌دارايي حاصل زندگي زناشويي با زوجه باشد:
يكي دیگر از شرایط تحقق شرط مذڪور حصول دارايي زوج ، در زمان زندگي زناشويي با زوجه است ، لذا به اموالي كه زوج پیش از ایام زناشويي داشته (نه از تاریخ عقد) و اموال موروثي سرايت پیدا نميكند ، زيرا به مال ناشي از ارث اموال به دست آوردہ در زمان زناشويي اطلاق نمیشود .
🖌دارایي در حين طلاق موجود باشد:
موجود بودن اموال حين طلاق شرط لازم براي اجراي این شرط است. بنابراين شامل اموال از بين رفته اعم از تلف يا مفقود شدہ ، نميشود. همچنين آنچه موضوع شرط است، دارايي زوج است، لذا به نظر باید ديون زوج نيز مدنظر قرار گيرد.
✏️به عنوان مثال اگر زوج نسبت به مهر زوجه اي كه میخواهد او را طلاق دهد یا زوجه دیگرش مشمولالذمه باشد، پرداخت مهريه زوجه مذكور یا زوجه دیگر از دارايي زوج ، نسبت به اعمال شرط تنصیف دارايي مقدم است و حتي بنا بر نظري اجراي این شرط نسبت به مستثنیات دین هم ممنوع بودہ و تعهد به انتقال تا نصف مال زوج نیز نمیتواند از این قاعدہ كلي مستثني باشد.
🟡 نکات مهم دعوی خلع ید
اشخاصی که حق اقامهی دعوای خلع ید را دارند:
🔺مالک رسمی عین یا منافع که سند مالکیت به نام وی صادر شده است.
🔺شخصی که مالکیت او در املاکی که سابقه ثبتی ندارند، به موجب حکم دادگاه احراز و اثبات گردد. (در صورت طرح همرمان اثبات مالکیت و خلع ید، دادگاه ابتدا به موضوع مالکیت رسیدگی کرده و در صورت احراز و صدور حکم بر مالکیت، دعوای خلع ید را نیز پذیرفته و حکم به خلع ید خوانده از ملک صادر میکند.)
🔺مالک مشاعی به نسبت سهم خود
خوانده دعوا: متصرف غیرقانونی و فاقد مجوز در تصرف ملک.
ادعای تصرف خوانده توسط خواهان باید متکی به دلیل باشد.
نکته:
🔹اثبات تصرف خوانده با خواهان است
اثبات قانونی بودن تصرف با خوانده
🔹اگر متصرف مدعی باشد که از جانب ملک اذن و اجازه در تصرف داشته، تقدیم دادخواست به منزلهی رجوع از اذن است.
🔸مرجع صالح رسیدگی: دادگاه عمومی حقوقی محل وقوع ملک.
دعوی خلع ید مالیست و هزینه دادرسی مطابق ارزش منطقهای ملک است
🟢نکات اساسی:
بازداشت بودن ملک، مانع طرح دعوای خلع ید نخواهد بود.
خلع ید در ملک مشاع:
🔹 بنابراین، خلع ید در ملک مشاع منوط به افراز نیست.
🔹در صورتی که حکم خلع ید به نفع یکی از مالکان مشاع صادر گردد، خلع ید از تمام ملک انجام میشود؛ لیکن حدود تصرف محکومله تابع مقررات املاک مشاع و توافقات میان شرکا خواهد بود.
🔹چنانچه بین مالکین مشاع تقسیمنامهای اعم از رسمی یا عادی وجود داشته باشد، اقامه دعوای خلع ید امکانپذیر نخواهد بود.
🔹برای جلوگیری از خلع ید کل ملک مشاع، امکان طرح دعوای وضع ید وجود دارد.
🔹رویه غالب آن است که تمامی مالکین مشاع طرف دعوا قرار گیرند؛ با این حال، بر مبنای اصل ترافعی بودن دعاوی، قاعدهی «لاضرر» و اصل اکتفا به قدر متیقن است
🟠وراث و دعوای خلع ید:
▪️در صورت فوت مالک، هر یک از ورثه میتواند به طرفیت سایر وراث دعوای خلع ید و مطالبه اجرتالمثل اقامه کند.
▪️طرح دعوای خلع ید نسبت به ملک موروثی توسط یکی از وراث منوط به تقسیم ترکه است
🟡سایر موارد مهم:
🔹در صورتی که مالک ملک مجاور بدون سوءنیت و از روی اشتباه، بخشی از ملک دیگری را تصرف نماید، اگر قلع و قمع بنا موجب ورود خسارت سنگین گردد، دادگاه میتواند به پرداخت خسارت حکم دهد و الزام به خلع ید و قلع و قمع منتفی گردد.
🔹در فرضی که فروشنده، ملک را به خریدار تحویل ندهد، باید دعوای الزام به تحویل مبیع و تنظیم سند رسمی اقامه گردد نه خلع ید.(تغییر دعوی از خلع ید به تحویل مبیع به سبب فقدان منشاء واحد، امکان پذیر نیست)
🔹میتوان همزمان با خلع ید، مطالبه اجرتالمثل ایام تصرف را نیز مطرح کرد؛ لیکن چنانچه فوریت در تخلیه مورد نظر باشد، بهتر است به طور جداگانه اقامه شود.
🔹دعوای خلع ید در خصوص سرقفلی قابلیت طرح ندارد. در این موارد،
🔹چنانچه مستأجر پس از پایان مدت قرارداد از تخلیه خودداری کند، باید دعوای تخلیه اقامه گردد نه خلع ید.
🔹اگر متصرف ملک را اجاره داده باشد، دعوای خلع ید باید علیه مستأجر نیز طرح گردد، مگر اینکه قرارداد اجاره پس از تاریخ طرح دادخواست منعقد شده باشد.
🔹در صورتی که متصرف با اجازه مالک اقدام به احداث بنا یا غرس اشجار نماید، امکان طرح دعوای خلع ید و قلع و قمع وجود نخواهد داشت؛ اما اگر این اقدامات توسط غاصب انجام شده باشد، مالک میتواند خلع ید و قلع و قمع را مطالبه نماید.
مستندات قانونی:
مواد ۳۱۳، ۳۱۴، ۵۸۱ و ۵۸۲ قانون مدنی
مواد ۴۳، ۴۴، ۴۵ و ۴۸ قانون اجرای احکام مدنی
لایحه قانونی رفع تجاوز مصوب ۱۳۵۸
آراء وحدت رویه شماره ۶۷۲ و ۵۸۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور
اشخاصی که حق اقامهی دعوای خلع ید را دارند:
🔺مالک رسمی عین یا منافع که سند مالکیت به نام وی صادر شده است.
🔺شخصی که مالکیت او در املاکی که سابقه ثبتی ندارند، به موجب حکم دادگاه احراز و اثبات گردد. (در صورت طرح همرمان اثبات مالکیت و خلع ید، دادگاه ابتدا به موضوع مالکیت رسیدگی کرده و در صورت احراز و صدور حکم بر مالکیت، دعوای خلع ید را نیز پذیرفته و حکم به خلع ید خوانده از ملک صادر میکند.)
🔺مالک مشاعی به نسبت سهم خود
خوانده دعوا: متصرف غیرقانونی و فاقد مجوز در تصرف ملک.
ادعای تصرف خوانده توسط خواهان باید متکی به دلیل باشد.
نکته:
🔹اثبات تصرف خوانده با خواهان است
اثبات قانونی بودن تصرف با خوانده
🔹اگر متصرف مدعی باشد که از جانب ملک اذن و اجازه در تصرف داشته، تقدیم دادخواست به منزلهی رجوع از اذن است.
🔸مرجع صالح رسیدگی: دادگاه عمومی حقوقی محل وقوع ملک.
دعوی خلع ید مالیست و هزینه دادرسی مطابق ارزش منطقهای ملک است
🟢نکات اساسی:
بازداشت بودن ملک، مانع طرح دعوای خلع ید نخواهد بود.
خلع ید در ملک مشاع:
🔹 بنابراین، خلع ید در ملک مشاع منوط به افراز نیست.
🔹در صورتی که حکم خلع ید به نفع یکی از مالکان مشاع صادر گردد، خلع ید از تمام ملک انجام میشود؛ لیکن حدود تصرف محکومله تابع مقررات املاک مشاع و توافقات میان شرکا خواهد بود.
🔹چنانچه بین مالکین مشاع تقسیمنامهای اعم از رسمی یا عادی وجود داشته باشد، اقامه دعوای خلع ید امکانپذیر نخواهد بود.
🔹برای جلوگیری از خلع ید کل ملک مشاع، امکان طرح دعوای وضع ید وجود دارد.
🔹رویه غالب آن است که تمامی مالکین مشاع طرف دعوا قرار گیرند؛ با این حال، بر مبنای اصل ترافعی بودن دعاوی، قاعدهی «لاضرر» و اصل اکتفا به قدر متیقن است
🟠وراث و دعوای خلع ید:
▪️در صورت فوت مالک، هر یک از ورثه میتواند به طرفیت سایر وراث دعوای خلع ید و مطالبه اجرتالمثل اقامه کند.
▪️طرح دعوای خلع ید نسبت به ملک موروثی توسط یکی از وراث منوط به تقسیم ترکه است
🟡سایر موارد مهم:
🔹در صورتی که مالک ملک مجاور بدون سوءنیت و از روی اشتباه، بخشی از ملک دیگری را تصرف نماید، اگر قلع و قمع بنا موجب ورود خسارت سنگین گردد، دادگاه میتواند به پرداخت خسارت حکم دهد و الزام به خلع ید و قلع و قمع منتفی گردد.
🔹در فرضی که فروشنده، ملک را به خریدار تحویل ندهد، باید دعوای الزام به تحویل مبیع و تنظیم سند رسمی اقامه گردد نه خلع ید.(تغییر دعوی از خلع ید به تحویل مبیع به سبب فقدان منشاء واحد، امکان پذیر نیست)
🔹میتوان همزمان با خلع ید، مطالبه اجرتالمثل ایام تصرف را نیز مطرح کرد؛ لیکن چنانچه فوریت در تخلیه مورد نظر باشد، بهتر است به طور جداگانه اقامه شود.
🔹دعوای خلع ید در خصوص سرقفلی قابلیت طرح ندارد. در این موارد،
🔹چنانچه مستأجر پس از پایان مدت قرارداد از تخلیه خودداری کند، باید دعوای تخلیه اقامه گردد نه خلع ید.
🔹اگر متصرف ملک را اجاره داده باشد، دعوای خلع ید باید علیه مستأجر نیز طرح گردد، مگر اینکه قرارداد اجاره پس از تاریخ طرح دادخواست منعقد شده باشد.
🔹در صورتی که متصرف با اجازه مالک اقدام به احداث بنا یا غرس اشجار نماید، امکان طرح دعوای خلع ید و قلع و قمع وجود نخواهد داشت؛ اما اگر این اقدامات توسط غاصب انجام شده باشد، مالک میتواند خلع ید و قلع و قمع را مطالبه نماید.
مستندات قانونی:
مواد ۳۱۳، ۳۱۴، ۵۸۱ و ۵۸۲ قانون مدنی
مواد ۴۳، ۴۴، ۴۵ و ۴۸ قانون اجرای احکام مدنی
لایحه قانونی رفع تجاوز مصوب ۱۳۵۸
آراء وحدت رویه شماره ۶۷۲ و ۵۸۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور
✅ مجمع عمومی
🔹️وظایف مجامع عمومی تصمیم گیری های شرکت است
🔹️ازاجتماع صاحبان سهام تشکیل میشود
🔸انواع مجامع عمومی:
🔻موسس
🔻فوق العاده
🔸مجمع عمومی عادی:
🔻دروقت مقرر
🔻بطور فوق العاده
📚تعریف مجمع عمومی موسس:
تصمیماتی که مربوط به تاسیس شرکت است را بر عهده دارد و درطول حیات شرکت فقط یک مرتبه تشکیل میشود وان هم درابتدای تشکیل شرکت
📚مجمع عمومی عادی :
تصمیمات شرکت درامورجاری وعادی شرکت رابرعهده دارد وسالی یک مرتبه درموعدمقرر دراساسنامه تشکیل میشوداما ممکن است دربرخی مواقع بنابه ضرورت درخارج ازموعدمقرر دراساسنامه تشکیل شود که به ان مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده گفته میشود(بامجمع عمومی فوق العاده فرق میکند)
📚مجمع عمومی فوق العاده:
تصمیم گیری درامور فوق العاده شرکت یعنی اموری که خارج از روال عادی و جاری شرکت است رابرعهده دارد وهرموقع که تصمیم گیری درخصوص ان امورضروری باشد تشکیل میشود.
🔹️وظایف مجامع عمومی تصمیم گیری های شرکت است
🔹️ازاجتماع صاحبان سهام تشکیل میشود
🔸انواع مجامع عمومی:
🔻موسس
🔻فوق العاده
🔸مجمع عمومی عادی:
🔻دروقت مقرر
🔻بطور فوق العاده
📚تعریف مجمع عمومی موسس:
تصمیماتی که مربوط به تاسیس شرکت است را بر عهده دارد و درطول حیات شرکت فقط یک مرتبه تشکیل میشود وان هم درابتدای تشکیل شرکت
📚مجمع عمومی عادی :
تصمیمات شرکت درامورجاری وعادی شرکت رابرعهده دارد وسالی یک مرتبه درموعدمقرر دراساسنامه تشکیل میشوداما ممکن است دربرخی مواقع بنابه ضرورت درخارج ازموعدمقرر دراساسنامه تشکیل شود که به ان مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده گفته میشود(بامجمع عمومی فوق العاده فرق میکند)
📚مجمع عمومی فوق العاده:
تصمیم گیری درامور فوق العاده شرکت یعنی اموری که خارج از روال عادی و جاری شرکت است رابرعهده دارد وهرموقع که تصمیم گیری درخصوص ان امورضروری باشد تشکیل میشود.