Երեկ Հայաատանի դե-ֆակտո վարչապետը նշեց, որ կան տարածքներ, որոնք «գրավված են Ադրբեջանի կողմից» և իբր դրանք են փոխանակվելու «անկլավների» հետ:
Այսօր Ադրբեջանը պաշտոնապես հայտարարեց, որ չկան նման տարածքներ: Այլ բառերով` մեզ տալու բան չունի, այլ միայն վերցնելու:
Ուրեմն ինչպես որ կանխատեսվել է, առաջիկայում Ադրբեջանը կփորձի ստանալ այսպես կոչված «անկլավները»:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ըստ այս գրաֆիկի՝ 2023 թ. ապրիլի դրությամբ նշված երկրներում այս տարվա ընթացքում եղել են պատերազմական գործողություններ։

Խաղաղությունը որպես բնական վիճակ ներկայացնողները որպես կանոն պատերազմները բնորոշում են որպես բացառություններ։ Մինչդեռ հակառակն է՝ պատերազմներն են բնական վիճակը։
Միայն մի թիվ. անցնող 200+ տարիների ընթացքում յուրաքանչյուր տարի աշխարհում գոնե մի տեղ պատերազմ է եղել։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

🇦🇿🇷🇺Այսօր ԱՊՀ գագաթնաժողովի շրջանակներում Բիշքեքում կհանդիպեն ՌԴ նախագահ Վ. Պուտինը և Ադրբեջանի նախագահ Ի. Ալիևը։

Հանդիպմանը, բնականաբար, կքննարկվի մեր ու տարածաշրջանի ապագան։
ԱՊՀ գագաթնաժողովին չի մեկնելու Հայաստանի դե-ֆակտո ղեկավարը, որովհետև բոյկոտում է Ռուսաստանին «ունի այլ կարևոր գործեր»։
Սա շատ ուսանելի օրինակ է, թե ինչու է մեզ մոտ ամեն ինչ վատ, իսկ թուրքական կողմում ամեն բան ստացվում։ Բացատրեմ։

Ադրբեջանը և Թուրքիան, լինելով Ռուսաստանի հակառակորդները մեր տարածաշրջանում, ամեն ինչ անում են, որպեսզի մեծ կայսրության հնարավոր հակազդեցությունը իրենց վրա չեզոքացնեն (եթե կուզեք՝ «փափուկ բարձ դնեն»)։ Իսկ դրա համար անհրաժեշտ է հետևողական լոբիստական, քաղաքական, դիվանագիտական աշխատանք, ինչը շատ հմտորեն անում են Թուրքիան և Ադրբեջանը։ Սա անելով են ստանում, օրինակ, չեզոքություն պատերազմի ժամանակ կամ ԵՄ հետ հարաբերությունների հարցում։ Անում են ու ստանում են արդյունք։
Ու կստանան նաև Բիշքեքյան հանդիպումից։
Իսկ մենք ոչ թե քաղաքական խաղ ենք խաղում, այլ մանկական նեղացվածություն՝ թողնելով, որ մեր ճակատագիրը վճռեն ուրիշները։ Մինչդեռ կարելի էր գործադրել բոլոր ջանքերը՝ նույնիսկ մեր դեմ աշխատող քաղաքական հետագիծը փոխելու համար։ Իսկ դրա համար գոնե պետք է գնալ հանդիպումների, ոչ թե գրանադական համերգի։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմը շարունակվում է։ Ուղղակի այն դարձել է սովորական, իրերի բնական ընթացք։ Քաղաքագիտության մեջ այս երևույթը կոչվում է «առօրեականացում» (routinization)։
Իսրայելը դեռևս շարունակում է Գազայի հատվածի լիարժեք պաշարումը՝ զրկելով տեղի շուրջ 3 մլն բնակչությանը կյանքի տարրական պայմաններից։
Զոհերի թիվը երկու կողմում էլ անցել է 1000-ի սահմանը։
Դե իսկ պատերազմի մասշտաբների մեծացումը և տարածում այլ մասնակիցների վրա տեղի չի ունեցել, թեև թե՛ Սիրիայի, թե՛ Լիբանանի կողմից նման աշխատանք նկատվում է։
Կհետևե՛նք։ Ընդ որում՝ նաև մեզ մոտ։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Բաքվի փողոցներն այս օրերին։
Իսրայելի աջակցության գինը Ադրբեջանի համար շատ մեծ է։ Մեծ է նաև հանրային աջակցությունը վերջինիս հանդեպ։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Իրանի արտգործնախարարը այսօր այցելելու է Իրաք, ապա Լիբանան։
Դե դուք հավանաբար կռահում եք, թե որն է երկու այցերի հիմնական նպատակը։ Ինձ մնում է միայն հիշեցնել, որ Իրաքն ու Լիբանանը մեր տարածաշրջանում Իրանի հիմնական ազդեցության գոտիներից են (մնացած երկրները, որոնք կրում են Իրանի ազդեցությունը, կարող եք տեսնել քարտեզի վրա)։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

1974 թ. հուլիսից Թուրքիան գրավել և մինչ օրուս օկուպացիայի տակ է պահում Կիպրոս կղզու շուրջ 40%-ը։
Այնտեղ Թուրքիան կառուցել է արհեստական ու չճանաչված պետություն՝ Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետությունը, որը փաստացի Թուրքիայի նահանգներից մեկն է։
Սակայն վերջին տարիներին Թուրքիան նորից ակտիվորեն լծված է այս տարածքի միջազգային ճանաչման գործին։ Իսկ ներքաղաքական դաշտում ձևավորվում է «Մեկ ազգ, երեք պետություն» հայեցակարգը։
Հենց այս տրամաբանության շրջանակներում այսօր չճանաչված կիպրական հանրապետության նախագահը այցելելու է Բաքու։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

⚡️⚡️⚡️ ՌԴ նախագահ Վ. Պուտին. «Ֆորմալ առուկով ռուս խաղաղապահները մինչև 2025 թ. նոյեմբեր մնալու են Արցախում»:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

⚡️⚡️44֊օրյա պատերազմի ավարտից ի վեր Արցախի օկուպացված տարածքներում ականի պայթյունի զոհ է դարձել 333 ադրբեջանցի։

⚡️⚡️⚡️ԱՄՆ-ում կարծում են, որ Ադրբեջանը շուտով կհարձակվի Հայաստանի վրա

Ըստ հեղինակավոր Politico պարբերականի այս գիշեր հրապարակած արտահոսքի` ԱՄՆ պետքարտուղար Է. Բլինկենը անցյալ շաբաթ մի խումբ կոնգրեսականների հետ հանդիպմանը նշել է, որ ԱՄՆ «տեսնում է հավանականություն, որ առաջիկա շաբաթներին Ադրբեջանը կարող է ներխուժել Հայաստանի հարավային շրջաններ»: Խոսքը, ըստ պարբերականի, Սյունիքի մասին է:

Հարավային Կովկասի քարտեզին մեկ հայացքը բավական է, որպեսզի հասկանալի լինի, թե որքան խոցելի վիճակում է Սյունիքը և որքան սպասելի է Ադրբեջանի և Թուրքիայի հարձակումը։ Եվ, բնականաբար, ոչ մի միջազգային երաշխիք չի աշխատելու։ Միայն ռազմական ուժը՝ համադրված այդ հարձակմանը դիմադրող տարածաշրջանային ուժերի (Իրան-Ռուսաստան) հետ, կարող է կասեցնել դեպքերի նման զարգացումը։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Այս մեկը բաց էի թողել. թուրքական մերձիշխանական «Türkiye» օրաթերթի վերջին համարներից մեկն է, որի գլխավոր նյութը նորից «Զանգեզուրի միջանցք» կոչվածն է։ Նյութի վերնագիրն ասում է. «Օձի նոր բույնը՝ Զանգեզուր», իսկ հոդվածի ենթավերնագիրը՝ «Ղարաբաղից դուրս շպրտված հայերը Զանգեզուրում 17 ահաբեկչկանա ճամբար են հիմնել, վերջիններիս կրթում են Իրանից և արևմուտքից զինվորներ»։
Բլինքենի արտահոսքը ուղիղ կարելի է կապել սրան։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ամերիկյան «Huffington Post» պարբերականի ձեռքն են ընկել ԱՄՆ պետքարտուղարության ներքին նամակագրությունը պաղեստինա-իսրայելական պատերազմի մասին։
Ըստ այդ նամակագրության՝ ԱՄՆ պետքարտուղարությունը «ներքին կարգով» կոչ է անում ամերիկացի դիվանագետներին չկիրառել «դեէսկալացիա», «զինադադար», «հանգստության վերականգնում», «բռնության և արյունահեղության դադարեցում» (“de-escalation/ceasefire,” “end to violence/bloodshed” and “restoring calm”) տերմինները Գազայի իրավիճակի վերաբերյալ։
Սա, իրականում, որևէ նորություն չէ նրանց համար, ովքեր գիտեն քաղաքականության իրականության բնույթը։
Սակայն ցինիզմը դառնում է այլևս բացահայտ։ Ու դա լավ է, բազմաթիվ միֆեր «միջազգային հանրության» և «21-րդ դարի» մասին կվերանան։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Իրանը սպառնացել է Իսրայելին, որ Գազայում ցամաքային ռազմագործողության դեպքում ստիպված կլինի միջամտել։

Այս մասին հայտնում են ամերկյան Axios պարբերականի երկու աղբյուրները։ Ըստ պարբերականի՝ այդ ուղերձը Իրանի արտգործնախարար Հ. Ամիր Աբդոլահյանին փոխանցել է ՄԱԿ Մերձավոր Արևելքի հատուկ ներկայացուցչի միջոցով երեկ Բեյրութում։

Իսկ գուցե հենց սա է պատճառը, որ Իսրայելի ցամաքային գործողությունը դեռ չի մեկնարկել։
Իսկ Իրանի դիվանագիտական ու քաղաքական աշխատանքն վերջին օրերին իսկապես տպավորիչ է։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Քարոզչությունը Հայաստանում կարողացել է հանրային ընկալումից դուրս բերել այն պարզ իրողությունը, որ Թուրքիան ՆԱՏՕ անդամ է և ԱՄՆ ռազմական դաշնակիցը մեր տարածաշրջանում։ Շատերը դժվարությամբ են ընկալում, որ Հվ. Կովկասում Թուրքիայի դիրքերի առաջխաղացումը ի հակադրություն Իրանի և Ռուսաստանի, բխում է ԱՄՆ և ՆԱՏՕ շահերից։ Իսկ թե ինչ կանի դրա արդյունքում Թուրքիան Հայաստանի հետ, տասներորդական նշանակության հարց է։

Այս ընկալումը կոտրելու համար պետք հիշեցնել, որ Թուրքիան ՆԱՏՕ է։
Թուրքիայում սա լավ են գիտակցում՝ որքան էլ որ հռետորաբանության մակարդակում ունենան լարվածություն և հակասություն ՆԱՏՕ հետ։
Ահա George Marshal Fund-ի ամենաթարմ հարցման թարմ արդյունքները ՆԱՏՕ անդամ երկրներում։
Թուրքիայում այն հարցին, թե «որքա՞ն կարևոր է ՆԱՏՕ-ն ձեր երկրի անվտանգության համար», հարցվածների ճնշող մեծամասնությունը՝ 80%-ը պատասխանել է «Շատ կարևոր է» կամ «կարևոր է»։ Հակառակ կարծիքին են 15 %-ը (երբեմնի 30%-ի փոխարեն)։
Եվ միայն հայաստանյան որոշ քարոզիչներ են գիտակցաբար ստում այս հարցում։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Իսրայել-պաղեստինյան հակամարտությունը թվերով՝ «Ալ Ջազիրայից».

Իսրայել - առնվազն 1300 սպանված և 3400 վիրավոր

Պաղեստին - առնվազն շուրջ 2380 սպանված և 10800

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ալիևը եկել է օկուպացված Ստեփանակերտ, որտեղ հանդես է եկել ելույթով:
Ալիևը չի կանգնելու, եթե չկանգնացնենք: Դեռ ուշ չէ:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջ. Սալիվանը այսօր CBS հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում նշել է, որ «կա պաղեստինա-իսրայելական պատերազմում Իրանի ներգրավան ռիսկ»։

Պատերազմի գլխավոր հարցն է՝ արդյոք Իրանը կներգրավվի, թե ոչ։ Այդ հարցի պատասխանից է կախված նաև մեր սահմաններին իրադարձությունների ընթացքը։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ալիևի՝ օկուպացված Ստեփանակերտում դրոշ բարձրացնելու համար ընտրված օրը պատահական չէր (Արևելքում խորհրդանիշներն ամենուր են)։ 20 տարի առաջ այս օրը՝ հոկտեմբերի 15-ին նա հորից՝ Հեյդար Ալիևից ստացել էր իշխանություն։
Բնավ չթերագնահատելով նրա կառուցած համակարգի հնարավորությունները՝ միևնույն է, նույնիսկ այսօր նայելով իրեն որպես գործիչ՝ կարելի է պնդել, որ առանց Թուրքիայի՝ Ադրբեջանի վրա ունեցած ազդեցության, Ալիևը և իր համակարգը լիարժեք հաղթահարելի են։
Սա ակնհայտորեն գիտի նաև Ալիևը։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ես, բնականաբար, չեմ տարածելու թշնամի Ալիևի լուսանկարները, որտեղ նա օկուպացված հայկական քաղաքներում դրոշներ է տեղադրում։ Նույն էլ բոլորիդ եմ խորհուրդ տալիս։

Իսկ Ստեփանակերտը հավետ ունենալու է այս տեսքն ինձ համար։ Սա ունենալով մտքում, կյանքում նորից այն կերտել հնարավոր կլինի։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman