در شماره‌ی جدید #ایران_جمعه درباره‌ی رئالیسم در ادبیات داستانی نوشته‌ام، درباره‌ی امکان پی‌جوییِ رئالیسمی نو و انتقادی‌تر در حوزه‌ی ادبیات داستانی ایران که بتواند در برابر انواع ضدرئالیسم‌های واقعی و خیالی حرفی برای گفتن داشته باشد. طبیعتاً در یادداشتی به این کوتاهی و در حد توانایی تحلیلی نظری و تاریخی‌ام تنها می‌توان به خطوط کلی و برخی جنبه‌ها اشاره کرد چنان که در این یادداشت پرداخته‌ام. به هر حال امیدوارم توانسته باشم، دست کم، مسأله را به‌درستی طرح کنم.

@interventions

نسخه‌ی تلگرامی موبایلی یادداشت «میدانگاه خونین رئالیسم و دشمنان‌اش» یا با عنوان منتشرشده در روزنامه یعنی «چند گزاره در حیات و ممات رئالیسم»


@interventions

https://bit.ly/3xKVZEd

یک شعر

@interventions

https://www.instagram.com/p/CRj1eI_p3KM/?utm_medium=copy_link

مصاحبه‌ای با هفته‌نامه‌ی کرمان‌شهر در شهر کرمان درباره مسائلی که دفتر تسهیلگری و توسعه‌ی محلی شرف‌آباد و صیاد شیرازی با آن‌ها مواجه است.

@interventions

نسخه‌ی تلگرامی موبایلی مصاحبه با هفته‌نامه‌ی کرمانشهر درباره‌ی فعالیت دفتر تسهیلگری و توسعه‌ی محلی شرف‌آباد و صیاد شیرازی

@interventions

https://bit.ly/3xcVlOL

در شماره‌ی جدید #ایران_جمعه درباره‌ی #سریال‌های_تلویزیونی نوشته‌ام (با عنوان «تراژدی سقوط»)، تاریخ اعتبارزدایی و هژمونی‌زدایی از تلویزیون به واسطه تسلط ایدئولوژی‌ای یک‌سویه‌نگر بر آن و شکل‌گیری شبکه خانگی و تلویزیون‌های ماهواره‌ای که بر آن‌ها نیز ایدئولوژی لیبرالی منفعت‌خواهی کورکورانه و کالایی‌کردن تام‌وتمام حیات فکری و اجتماعی حاکم است.
داستان غم‌انگیزی است که از «روزی روزگاری» رسیده‌ایم به از یک سو «احضار» و از سوی دیگر سریال‌های ترکی جم.
به هر حال روندی است که در آن قرار داریم و با آن روبه‌روییم.

@interventions

نسخه‌ی تلگرامی موبایلی یادداشت «تراژدی سقوط»


@interventions

https://bit.ly/3xnywId

کوبا، از هاوانا تا سانتیاگو
این جستار روایتی جذاب و عمیق از کوبای امروز به دست می‌دهد. #فاطمه_صادقی عزیز لایه‌های گوناگون زندگی در کوبا را، هر چند کوتاه، می‌کاود و تصویری جاندار پیش چشم ما می‌گذارد. او در جایی از یادداشت‌اش چیزی می‌نویسد که اهمیت زیادی دارد برای فهم دوراهه‌ی دشواری که پیش روی کوبا است: «اگر به آزادسازی اقتصادی روی آورد، طبعاً باید با بسیاری چیزها از جمله امنیت، آرامش، محیط زیست بکر و دست‌نخورده، انسجام اجتماعی و جز آنها وداع گوید. در این صورت احتمالاً به یکی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین تبدیل خواهد شد که با جرم و جنایت، فقر و فساد و مافیا درگیرند. از سوی دیگر، اگر به سوسیالیسم فعلی پای‌بند بماند ناچار خواهد بود با معضلاتی همچون فقر، ناکارآمدی، تقاضای روزافزون داخلی برای رفع محدودیت‌ها و بازگشایی فضای سیاسی دست و پنجه نرم کند». این دوراهه‌ای دشوار در دیکتاتوری جهانی سرمایه است. حتماً بخوانید.
@interventions

کن لوچ، فیلمساز شهیر بریتانیایی و کارگردان فیلم‌هایی درخشان مانند «باد به مرغزارها می‌وزد» و «سرزمین آزادی» و این آخری «متأسفیم جا ماندی»، را دارودسته‌ی استارمر، رهبر فعلی حزب، از حزب کارگر بریتانیا به دلیل اعلام برائت‌نکردن از اخراجیان چپ‌گرای حزب، اخراج کردند. این وضع از زمانی کلید خورد که در پی شبه‌کودتایی در حزب کارگر #جرمی_کوربین را از مقام رهبری حذف کردند. البته می‌شد رد پای این کثافتکاری را تا زمان شکل‌گیری دولت سایه در حزب کارگر به رهبری کوربین و مک‌دانل عقب برد. نوشته‌ی زیر به دولت سایه‌ی حزب کارگر می‌پردازد. البته در ۱۳۹۷ نوشته شده است؛ زمانی که هنوز نمی‌شد قدرت‌گیری راست‌گرایان استارمری را پیش‌بینی کرد.

@interventions

http://problematicaa.com/leader-of-the-labour-party/

اما بدون فهم دقیق از خود حزب کارگر و پایگاه اجتماعی‌اش و نیروهای فعال در آن نمی‌توان چنین تغییرات راست‌گرایانه‌ای را درک کرد. در نوشته‌ی کوشا اقبال دقیقاً این جنبه کاویده می‌شوند و ازاین‌لحاظ بسیار راه‌گشاست، هر چند موضوع‌اش مربوط به برگزیت است.

@interventions

http://problematicaa.com/brexitandlaborparty/

نوشتن درباره‌ی فوتبال از من خیلی بعید است، نه با علاقه دنبال‌اش می‌کنم و نه از رفتن‌ها و آمدن‌های بازیکنان حتا تیم محبوبم (بارسلونا) خبر دارم (خبرداشتن از انتقال مسی به پاری‌سن‌ژرمن که همه دنیا از آن خبر دارند، باخبربودن فوتبالی نیست).
اما فرصتی دست داد که در #ایران_جمعه درباره‌ی آن بنویسم آن هم در گفت‌وگویی با کتاب خواندنی #سایمون_کریچلی، فیلسوف بریتانیایی و طرفدار سرسخت تیم لیورپول. برای خودم تجربه‌ی دلنشینی بود و امیدوارم خواندنی باشد.

@interventions

نسخه‌ی تلگرامی موبایلی یادداشت «فوتبال در آفتاب و سایه»


https://bit.ly/3Dkbh69

@interventions

🔸🔸🔸
کتاب #تاریخ_مالی_جهان با زیرعنوان #برآمدن_پول کتابی خواندنی و جذاب درباره‌ی تاریخ مالی سرمایه‌داری از سده‌ی چهارده و پانزده میلادی تا بحران مالی سال دوهزاروهشت میلادی است. آنچه معمولاً در علم اقتصاد مستقر #مالیه خوانده می‌شود، تاریخی دارد که در این کتاب بسیاری وجوه‌اش کاویده می‌شود.
کتابی خواندنی است چون توانسته، با دقت و ظرافت خاصی، تحولات تاریخی در ابزارها و رویّه‌ها و نهادهای مالی‌اقتصادی سرمایه‌داری را با تأثیرات اقتصادی‌سیاسی‌ و در حدی فرهنگی‌اجتماعی پیوند دهد‌ و محور اساسی در همه‌ی این تاریخ پرفرازونشیب #پول است.
هر چند #نیل_فرگوسن اقتصاددانی لیبرال است و در بسیاری از جاهای کتاب (مثل فصل «پاداش ریسک» یا «امن مثل خانه») کوشیده است به هر شکلی اقدامات اقتصاددان‌های لیبرال و نهادهای سرمایه‌داری را توجیه کند اما نتوانسته در بسیاری جاها جلوی خودش را بگیرد و دقیقاً تباهی و فلاکتی را نشان داده که همراه و همپیوند با حیات سرمایه‌داری است. البته که همه‌ی این‌ها را یکسره به عمل اشتباه این یا آن عده از سیاست‌گذاران یا سرمایه‌داران یا صرفاً اشتباه این یا آن نهاد ربط می‌دهد اما می‌توانیم آن رگه‌ی باریک واقعیت‌های اسف‌بار سازوکارهای سرمایه‌دارانه را نیز در کتاب او پی بگیریم.
با این‌همه این کتاب از لحاظ آشنایی با پویایی و روند پدیدآیی ابزارها و نهادهای مالی در سرمایه‌داری واقعاً فوق‌العاده آموزنده و جذاب است.
ترجمه‌ی کتاب هم کم‌وکاستی ندارد و روان و شسته‌ورفته است.
در هفته‌ی دوم درگیری با کرونا که داروها کم‌کم اثری مثبت بر جا می‌گذاشتند، تنها کاری که توان انجامش را داشتم خواندن کتاب، آن‌ها به‌شکلی بریده‌بریده، بود. کتاب فرگوسن را در همین دوره خواندم و شاید بهترین فرصت برای خواندن چنین کتابی بود.
https://www.instagram.com/p/CUVaPHLqzqh/?utm_medium=share_sheet

...
کتابی بسیار خواندنی از #کریس_نینهام با ترجمه‌ی خوب #احسان_پورخیری، همان‌طور که مترجم به‌درستی بر آن صحه می‌گذارد، درآمدی کوتاه بر اثر درخشان لوکاچ یعنی #تاریخ_و_آگاهی_طبقاتی و البته تکلمه‌ی مهم بر آن یعنی #دنباله‌روی_و_دیالکتیک است. پیشتر در پستی اینستاگرامی در همین‌جا درباره‌ی نینهام نوشته‌ام. در کتاب هم خیلی کوتاه درباره‌ی او چیزی نوشته شده است.
کتاب شامل سه جستار است: اولی که نوشته‌ی نینهام است و تماما به بازشرح اثر لوکاچ در پرتو زندگی امروزمان در سرمایه‌داری می‌پردازد، جستار دومی از #میشل_لووی است که درواقع اهمیت تروتسکی را هم در پهنه‌ی دهه‌ی دوم سده‌ی بیستم متذکر می‌شود و به او در کنار لنین و لوکاچ می‌پردازد و جستار سوم را خود پورخیری نوشته که این هم بسیار خواندنی است و به‌ویژه به این دلیل که نلاش کرده برخی درون‌مایه‌های «تاریخ و آگاهی طبقاتی» در پرتو مقدمه‌ی به‌شدت مهم و تعیین‌کننده‌ی لوکاچ بر اثر خود در سال هزار و نهصد و شصت و هفت میلادی بازخوانی کند.
اهمیت این بازخوانی در این است که راهی می‌گشاید به «هستی‌شناسی وجود اجتماعی» که لوکاچ به‌درستی این را فقدانی بزرگ در «تاریخ و آگاهی طبقاتی» می‌داند.
اما همین فقدان راه به سویی دیگر هم می‌گشاید که مدت‌هاست برای خود من مهم شده است، یعنی سنتی موازی با مارکسیسم که به همان اندازه درگیر مسأله‌ی هستی‌شناسی و هستی‌شناسی وجود اجتماعی است و به همان اندازه برای آن، مسأله‌ی رهایی‌بخشی از اهمیت تعیین‌کننده‌ای برخوردار است یعنی سنت رئالیسم انتقادی.
پیوند این سنت با مارکسیسم، تقابل‌هایشان و همیاری‌هایشان در چند اثر به زبان انگلیسی بررسی شده است و مواجهات گوناگونی را موجب شده است که به نظرم اهمیت فوق‌العاده‌ای برای تدقیق مفاهیم هر دو سنت و بازمفهوم‌پردازی بسیاری ادراکات از جهان طبیعی و اجتماعی دارد.
به هر حال این کتاب درآمدی کوتاه اما بسیار دقیق و خواندنی و آموزنده به مباحث و مفاهیم «تاریخ و آگاهی طبقاتی» است.
https://www.instagram.com/p/CUXl3Gzqt9i/?utm_medium=share_sheet

🔸یادداشت
اخیراً ویدئویی از مهدی تدینی، مترجم برخی آثار هانا آرنت و چند کتاب دیگر، در اینستاگرام پخش شد که چنان مجیز سرمایه‌داری و لیبرال‌دموکراسی را گفته بود که احتمالا به‌زودی از طرف صندوق بین‌المللی پول و سازمان تجارت جهانی از او رسماً تقدیر خواهد شد. این یادداشت نقدی بر آن سخنان است؛ سخنانی که مهدی تدینی و به‌ویژه امثال او خیلی روی آن‌ها حساب می‌کنند.
مسأله به‌هیچ‌وجه مهدی تدینی نیست بلکه مسأله حرف‌هایی است که از دهان او خارج شده و آن‌ها را مکرراً اینجا و آنجا شنیده‌ام.

https://bit.ly/3oOK86m

چند اشاره‌ی مختصر به مسأله‌ی رمزارزها و هشدار صندوق بین‌المللی پول درباره‌ی آن

https://www.instagram.com/p/CU-VFYaqkn8/?utm_medium=copy_link

این یادداشتی است که در شماره‌ی «حاشیه»ی مجله #مروارید (شماره‌ی بیست‌ویک) منتشر شد. در این‌جا خواسته‌ام سویه‌ای نادیده‌انگاشته از زندگی فرودستان حاشیه‌نشین را که در بازنمایی‌های سینمایی اخیر بازتاب چندانی نمی‌یابد، برجسته کنم. بر اساس آن‌چه در این یادداشت آورده‌ام شاید تا حدی تنها فیلم‌های «مغزهای کوچک زنگ‌زده» و «ابد و یک روز» و «بدون تاریخ، بدون امضا» توانسته باشند، در سطحی، حاشیه‌نشین را نه به معنای فرودست بی‌صدا یا نماد غیرت و جنگندگی نشان دهند: یک انسان‌ گرفتارِ رانده‌شده‌ی شهری، آن‌چنان که هست.

@interventions

https://bit.ly/3Ba5rBZ

...
#انتشارات_میراث_مکتوب انتشاراتی‌ای است که در کار نسخه‌پردازی و تصحیح و ویراستاری و انتشار نسخ قدیمی است، درست مانند #انتشارات_اساطیر. کاری سترگ و بی‌کم‌وکاست مهم. البته که ناشرانی دیگر هم هستند که کارهای درخشان و مهمی در این حوزه داشته‌اند مانند #انجمن_آثار_و_مفاخر_فرهنگی یا #بنیاد_دکتر_محمود_افشار یا نشر #اختر یا دیگر ناشران. به‌هیچ‌وجه کاری به دولتی و غیردولتی‌شان ندارم چون کار انتشار نسخه‌ای امروزی و پیراسته از نسخ خطیْ کار ناشران خصوصی نیست که منابع محدودی دارند، و دقیقاً کار نهادهای دولتی است که با منابع دولتی بتوانند چنین کاری را به سرانجام برسانند (به گمانم انتشارات اساطیر خصوصی است). و واقعاً میراث مکتوب و اساطیر این کار دشوار و هزینه‌بر و بی‌سود را به‌درستی پیش برده‌اند.
مدتی است برای کاری بر دوره‌ای خاص از سده‌ی چهارم و پنجم شمسی تا سده‌ی هفتم و هشتم هجری متمرکزم (یک روز در هفته). و ازقضا، جز در برخی موارد، از نسخه‌های الکترونیک کتاب‌های #میراث_مکتوب استفاده می‌کنم و واقعاً دست مریزاد دارد. هم به خاطر کار ارزشمندشان برای زنده‌کردن این متون و هم به‌خاطر دردسترس‌قراردادن این متون در ابزارک‌های الکترونیک کتاب. کاری که متأسفانه هنوز اساطیر دست به آن نزده است.
کار زنده‌کردن این متونْ پرتوافکنی بر گوشه‌کنارهای تاریک تاریخ این سرزمین است که شگفتی‌ها در اوست.

@interventions


https://www.instagram.com/p/CVmmBBjKfBm/?utm_medium=share_sheet

...
کسی در توییتر عکسی از غروبی زیبا گذاشته بود و در زیبایی‌اش بسیاری اتفاق نظر داشتند. اما دقیق‌تر که به عکس نگاه می‌کردی عناصر دیگری هم در آن به چشم می‌آمدند: درختی پرریشه با سری تاجی‌شکل و چشم‌انداز آب و تپه‌های صخره‌ای. #گوردون_اوراینز در کتاب خواندنی #یاد_جنگل_دور بنیادهای زیستی تکاملی‌ای را می‌کاود که در آن‌ها، برای نیاکان شکارگر-خوراک‌جوی ما، هم فرورفتن خورشید اهمیتی شگرف داشته و هم چشم‌انداز آب و شکل درخت و بلندی‌های تپه‌مانند. آنچه اوراینز #فرضیه_ساوانا می‌خواند، ابعاد گوناگونی دارد که یک وجه آن حساسیت روان‌شناختی بنیادی ما به چنین عناصری در چشم‌انداز است. خواندن این کتاب برای درک عمیق‌تر آن‌چیزهایی که، حتا در سطح زیبایی‌شناختی، «نگاه» ما را تَعَیُّن بخشیده‌اند. خواندن این کتاب رو از دست ندهید.
ترجمه‌ی دقیق #کاوه_فیض_اللهی و انتخاب فوق‌العاده‌اش برای عنوان کتاب («یاد جنگل دور» عنوان خاص نسخه فارسی کتاب است) ستودنی است.
در آخر باید از #نشر_نو تشکر کنم که امکان انتشار این کتاب‌های مهم و خواندنی را فراهم کرده است.
https://www.instagram.com/p/CWBsmNIqFex/?utm_medium=share_sheet

درباره‌ی جمشید بهنام، جامعه‌شناس ایرانی، که دو روز پیش درگذشت.

@interventions

https://www.instagram.com/p/CWG46AxqErD/?utm_medium=copy_link