عصب شناسی روان پویشی
آلن هابسون
علی فخرایی
انتشارات ابن سینا
#علم
قیمت: 40000 تومان
بیش از یک قرن از ارائه نظریات روانکاوی توسط فروید گذشته است. در این مدت پیروان وی شاخ و برگ زیادی به گفته های او داده و ادعاهای زیادی در مورد اثرات و صحت و درستی پایه و اساس آن اظهار کرده اند. لیکن این ادعاها هیچگاه به بوته آزمون ننشسته و مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار نگرفته است. شاید دلیل آن را باید در این موضوع دانست که اصولا این کار درمورد روانکاوی امکانپذیر نیست و نخواهد بود، چرا که علوم اعصاب دوران فروید در حدی نبوده است که بتواند پاسخگوی این وظیفه باشد و نفوذ دوگانه گرایی دکارتی در آن دوران مغز و ذهن را دو مقوله جدا دانسته و فروید تنها بر اساس اندیشه های خود نظریاتش را بیان کرده است. عصب شناسی روان پویشی دانشی است که بنیان خود را بر یافته های علمی و موثق دانش نوین عصب شناسی بنا نهاده و رویکرد کاملا متفاوتی با روانکاوی دارد. آلن هابسون در این کتاب براساس یافته های فوق، نظریات و پیشنهاداتی ارائه کرده که همگی نوپا بوده و جای پرسش و تحقیق زیادی دارند، لیکن دست کم قابلیت بررسی علمی و تجزیه و تحلیل تجربی را دارا هستند. وی توضیح میدهد که این یافته ها خط بطلانی بر حرف های فروید بوده و سیطره رو به افول روانکاوی در دهه های اخیر را قطعیت میبخشد.
@Scienceguybooks

مقدمه ای بسیار کوتاه بر انقلاب ها
جک گلدستون
عباس حاتمی
نشر کویر
#سیاست #تاریخ
قیمت: 33000 تومان
کتاب "مقدمه ای بسیار کوتاه بر انقلاب ها" یکی از 400 عنوان کتاب، از مجموعه ای است که انتشارات آکسفورد تحت عنوان "مقدمه ای بسیار کوتاه بر..." از سال 1995 در موضوعات گوناگون چاپ کرده است. کتاب های این مجموعه از سوی بهترین متخصصین هر حوزه نوشته شده است و تا سال 2016 بیش از 6 میلیون جلد از آن به فروش رسیده است. از میان این مجموعه، "مقدمه ای بسیار کوتاه بر انقلاب ها" از چندین ویژگیِ شاید کم نظیر برخوردار است. کتاب، اولا به صورت مختصر و مفید مباحث گوناگون نظری در باب انقلاب را به بحث میگذارد. ثانیا با کند و کاو در تاریخ انقلاب ها، به بررسی بیش از 20 انقلاب عمده ی جهان میپردازد، که در یک طیف گسترده، یعنی از 600 سال قبل از میلاد تا سال 2011 پس از میلاد حادث شدند. نهایتا کتاب در عین حالی که به صورت مختصر نوشته شده است، قادر است درکی فراگیر و جامع از انقلاب ها به دست دهد. این ویژگی باعث شده تا کتاب مزبور به همان میزان که برای دانشجویان جذاب است، برای عموم خوانندگان نیز مفید واقع شود.
@Scienceguybooks

مسیر آشتی— دزموند توتو — بهمن احمدی
نشر کتاب پارسه
#سیاست #تاریخ
قیمت: 44000 تومان
توضیحات:
آفريقای جنوبی تجربه ای را پشت سر گذاشته که بررسیِ آن از دو جنبه براي بسياری از کشورها مفيد و حائز اهميت است: نخست چگونگیِ ايجاد و شکل گيریِ دموکراسی و تحکيم آن؛ دوم نحوه ی مواجهه با گذشته ی تاريک، خشن و سوال برانگيزی که بايد تکليف خود را با آن روشن ميکرد.
این کتاب درسی است برای مردم کشورهایی که سال‌ها تحت ستم رژیم های مستبد و سرکوبگر بوده اند و آکنده از خشم و حس انتقام از حاکمان هستند، اما با خواندن تجربه آفریقای جنوبی، سرگذشت نلسون ماندلا و تشکیل کمیسیون حقیقت و آشتی در آن کشور، می توانند مسیری صلح آمیز را به سوی دموکراسی انتخاب کنند. توتو در اين کتاب داستان چگونگیِ عبور از اين گذرگاه دشوار را بيان ميکند و توضيح ميدهد که چگونه با صبر و صداقت ميتوان دنيايی جديد و انساني تر ساخت. این کتاب را بهمن احمدی امویی، فعال سیاسی، که چند سالی را پس از حوادث 1388 در زندان به سر می برد، به فارسی ترجمه کرده و مورد استقبال فعالان اجتماعی و سیاسی در ایران قرار گرفته است.
@Scienceguybooks

بدون شرح

@PhilosophyCafe ♨️

فقط استدلال
مایکل بروس، استیون باربن
میثم محمدامینی
نشر نو
#فلسفه
قیمت: 100000 تومان
مدت‌ها از آن زمان گذشته است که یک نفر می‌توانست تمام آثار مهم فلسفۀ غرب را بخواند. برای مطالعه همه جور موضوعی -از کتاب مقدس گرفته تا حساب دیفرانسیل و انتگرال و دستور زبان و زیست‌شناسی- راهنماهای مفصل تدوین شده است اما تقریباً هیچ منبعی وجود ندارد که به عنوان راهنمای مطالعه آثار فلسفی عمل کند. این کتاب نوعی دایرةالمعارف فلسفی است برای معرفی مهم‌ترین استدلال‌های فلسفه غرب. هر یک از صد فصل کتاب محتوایی مستقل دارد که به بیان فرض، نتیجه، گام‌ها و همین‌طور قواعد منطقیِ به‌کارگرفته‌شده در استدلال می‌پردازد. مقدمه ی کتاب با این جمله شروع میشود: میخواهیم دوره کارشناسی فلسفه را نابود کنیم...
@Scienceguybooks

بسم الجوکر!

بعد از اکران جوکر و سر و صدای زیادی که به پا کرد، شاهد نقدهای مثبت زیادی از این فیلم بودیم. بخش بزرگی از این نقدها جنبه ی روانشناختی فیلم رو هدف قرار داده بودن. شاید از همین رو بود که یاد یک رمان پخته توی حوزه رفتارشناسی انسان افتادم و جوکر رو بهانه ای قرار دادم برای معرفی این اثر. بعله "پرتقال کوکی". شاهکاری که استنلی کوبریک اونو به یک فیلم پرفروش و البته با حواشی زیاد تبدیل کرد. اینجا قصدم معرفی فیلمه و نه رمان، ولی اگه اهل ادبیات و رمان هستین، خوندنش رو پیشنهاد میکنم.
حالا شاید واستون سوال باشه که "پرتقال" چه ربطی به "کوک کردن" داره و این دوتا چه ربطی به انسان دارن!
ترجمه مکانیکی و یکی دوتا نکته، علتِ بوجود اومدن این سوال تو ذهنه. خالق اثر که حاج آنتونی برجس باشه، ظاهرا یه مدت با مالزیایی ها ( یا "مالایی ها"؟ کدومش درسته؟!) ارتباط داشته. تو زبان مالایی "Orang" یعنی انسان. ایشون هم با خودش گفته جالب میشه که از این ترکیب به عنوان استعاره ای برای انسانی که تبدیل به عروسک خیمه شب بازی (انسانِ کوکی) شده استفاده کنم.
خیلی وقت پیش یه صحبت منسوب به آقا هیث لجر دیدم که گفته بود برای ایفای نقش جوکر، از پرتقال کوکی الهام گرفته. در کل فیلم خیلی خوبیه ولی سکانس های خشونت آمیز و منزجرکننده ی زیادی داره. اگه مستعد آسیب روحی هستین و نورون های آینه ای مغزتون زیادی فعالیت دارن! به نظرم از دیدنش خودداری کنین!

A Clockwork Orange (1971)
#فیلم_پیشنهادی
@Scienceguybooks

فساد دانشگاهی
داود حسینی هاشم‌زاده
انتشارات آگاه
#تفکر_نقادانه #جامعه_شناسی
قیمت: 43000 تومان
فساد دانشگاهی اولین کتاب در زمینه ی بررسی مساله فساد آکادمیک در ایران است. فصل اول به مفاهیم پایه پرداخته است. فصل دوم بررسی وضعیت فساد و فساد دانشگاهی در ایران است. عنوان فصل سوم گونه شناسی فساد در آموزش عالی است. فصل چهارم مدل و روشی چند بعدی برای سنجش فساد در آموزش عالی پینشهاد میدهد و درنهایت در فصل پنجم زمینه ها، علل، پیامدها و راهبردهای مبارزه با فساد دانشگاهی مورد بحث قرار گرفته می‌گیرد.
توضیحات مؤلف:
کتابی که پیش رو دارید برآمده از ربع قرن تجربه زیسته و ادراکاتم در نظام دانشگاهی است. در بیش از ربع قرنی که در دانشگاه زیسته‌ام در کسوت یک کارمند، دانشجوی مقاطع مختلف، یک مدیر، پژوهشگر، مدرس و... در حوزه‌های مختلف و واحدهای ستادی و دانشکده‌های مختلفی کار کرده‌ام و نقش‌های مختلفی را عهده‌دار بوده‌ام که این همه به من امکان فهم عمیق‌تر و دقیق‌تری از مسائل نظام دانشگاهی را داده است. از سوی دیگر بیش از یک دهه مطالعه‌ی تخصصی در حوزه‌ی فساد و نگارش چند کتاب و مقاله در این زمینه، امکان نگاه انتقادی به نظام دانشگاهی از زاویه‌ی مساله ی فساد را فراهم آورد. به‌ویژه این‌ که به‌عنوان یک قربانی فساد با تجربه‌های زیسته‌‌ی فراوان، مساله را درونی نیز کرده‌ام. دانشگاه و نهاد علم، یکی از نهادهای اصلی است که خروجی‌اش میتواند منجر به توسعه، اصلاح جامعه و مبارزه با فساد شود. بنابراین یکی از کارکردهای اصلی و اساسی این نهاد ارائه‌ی الگوی تعامل سالم و سازنده میان اعضای جامعه، تربیت آینده‌سازان کشور مبتنی بر آموزه‌های اخلاقی و سلامت، و حساس کردن آن‌ها نسبت به پدیده‌ی فساد و مبارزه با آن است. اما وقتی دانشگاه‌ها به فساد مبتلا شده‌اند و فساد در آن‌ها رو به گسترش است، سخن نگفتن در این باب، بسیار غیرمسئولانه خواهد بود. در یکی دو دهه‌ی اخیر به دلایلی که در فصل پنجم مورد بحث قرار داده‌ام، روند فساد در دانشگاه‌ها رو به فزونی نهاده است.

@Scienceguybooks

ریاضیات از کجا می‌آید؟
جورج لیکاف، رافائل ای نونیس
جهانشاه میرزابیگی
انتشارات آگاه
#علم
قیمت: 85000 تومان
ممکن است کسی فکر کند ماهيت ايده‌هاي رياضی ساده و آشکار است، ايده‌هایی که رياضی‌دانان آن‌ها را آگاهانه اختيار ميکنند. از اين ديدگاه، نمادهای عادی و صوری در توصيف ماهيت و ساختار ايده‌های رياضی چيزی کم ندارند. اگر اين گفته درست باشد، حجت بر همگان تمام است. اما آن‌هایی از ما که ماهيتِ مفاهيم را از ديدگاه علوم شناختی مطالعه ميکنيم، از پژوهش در آن رشته ميدانيم که مطالعه‌ی ايده‌های انسانی کار چندان ساده‌ای نيست. ايده‌های انسان تا حد خيلی زيادی ريشه در تجربه حسی-حرکتی ما دارند. ايده‌های انتزاعی انسان از ساز و کارهای شناختی دقيقا فرمول بندی پذير، مانند استعاره‌های مفهومی که شيوه‌های استدلال را از تجربه‌ی حسی-حرکتي وارد ميکنند، استفاده ميکند. اين همواره يک پرسش تجربی بوده است که ايده‌های انسان، اعم از رياضي يا غير، دقيقا چگونه‌اند. پرسش مرکزی ما اين است:
علوم شناختی چگونه ميتواند دقت نظام‌مند علمی را که خارج از دقت خود رياضيات است، وارد قلمرو ايده‌های رياضی انسان بکند؟ وظيفه ما اين است که به دقيق‌سازی آنچه خودِ رياضيات نميتواند، کمک کنيم. يعنی ماهيت ايده‌های رياضی.
ليکاف و نونيس در این کتاب استدلال ميکنند که چيزی خارج از ساختارهای تفکر، که ناشی از ذهن متجسم است (و ما از همين ساختارها برای اثبات اينکه رياضيات به نحوی فراتر از زيست شناسي است، استفاده ميکنيم) وجود ندارد و نشان ميدهند که ايده‌های فلسفی و رياضياتی در پرتو ذهن متجسم درک ميشوند.
@Scienceguybooks

مواجهه با داروین
عادل زیادات، امیرمحمد گمینی
نشر کرگدن
#تاریخ #نظریه_تکامل
قیمت: 40000 تومان
نظریه‌ی تکامل چگونه توانست اذهان را از انجمن‌های علمی انگلستان تا کوچه‌های قاهره و کربلا و تهران، متوجه خود کند؟ این نظریه چه عکس العمل‌هایی میان منادیان ایدئولوژی‌ها و جهان بینی‌های مختلف برانگیخت؟ برخی در مواجهه با آن برطبل انکار کوفتند و برخی دیگر همه چیز را در پایش قربانی کردند، گروهی هم که نمی‌دانستند با آن چه کنند و مانده بودند با دوست مواجه‌اند یا دشمن از خود پرسیدند: علم جدید را سر آن است که شالوده‌ی عقاید کهن را نابود کند یا خود تکیه‌گاهی است برای احیای حقایق سنتی؟
داستان مواجهه با نظریه تکامل در سرزمین‌های اسلامی، به ویژه روایت رویارویی سکولارها و مذهبیان عرب و عجم، اعم از مسیحی و مسلمان، داستانی شنیدنی است: رویارویی فکری افرادی که پس از قرن ها بحث و مناظره‌های نظری، اعم از بحث های فرقه‌ای و کلامی، اکنون با چالشی نوین روبه‌رو شده بودند، چالشی که میراث عظیم افکار قرون میانه را با شبیخونی پیشبینی ناپذیر تهدید می کرد.
@Scienceguybooks

راهنمای تفکر نقادانه— نیل براون، استوارت ام. كيلی
ترجمه کورش کامیاب، ویراسته هومن پناهنده
انتشارات مینوی خرد
#تفکر_نقادانه
قیمت: 45500 تومان
همگی ما در زندگی روزمره با انواع و اقسام ادعاها مواجه میشویم . یعنی کسانی که ادعاها را مطرح میکنند، میخواهند ما عقیده‌ایی را بپذیریم و یا کاری را انجام دهیم . ولی ما از کجا بدانیم که از میان این همه ادعا کدام ادعا را باید پذیرفت و کدام را رد کرد؟ آخر پذیرفتنِ هر عقیده یا انجام دادن هر کاری میتواند پیامدهای مثبت و منفی زیادی برای شخص یا جامعه‌مان داشته باشد و اگر بخواهیم گرفتار پیامدهای منفیِ ناشی از عقاید و کارهای خود نشویم، پیش از پذیرفتن هر عقیده یا انجام دادن هر کاری، باید به کمک ابزارهایی، عقلانی بودن یا نبودن آن عقیده یا کار را محک بزنیم. "تفکر نقادانه" این ابزارها را در اختیار ما قرار میدهد. اين كتاب بجز آشنا كردنِ خواننده با سؤال‌های نقادانه و نحوه ی كاربرد آن‌ها، هدف مهم ديگری هم دارد و آن مهارت يافتنِ خواننده در تفكر نقادانه است. مهارت يافتنِ خواننده در تفكر نقادانه، تمرين بسيار زيادی لازم دارد و برای همين در اين كتاب مثال های زيادی مطرح شده است تا فرصت تمرين كردن به خواننده داده شود. البته از آنجا كه اين كتاب برای مخاطب عام نوشته شده، در آن از مسائل تخصصی و پيچيده خبری نيست، بلكه مثال ها و تمرين‌های آن تقريباً ملموس است.

پ.ن: این روزها که در رابطه با اوضاع و احوال نابسامان فعلی از هر دری سخنی میشنویم و هزاران تفسیر و تحلیلِ با بار ارزشی مثبت و منفی و دروغ و مغالطه و... مغز نامتکامل ما رو بمبارون میکنن! لزوم یادگیری تفکر صحیح و عاری از خطا (یا حداقل با درصد خطای پایین!)، مشهوده.
اینکه با مسائل مختلفی که از این ور و اونور میشنویم هیجانی برخورد نکنیم، افراد و موضوعات رو سیاه و سفید نبینیم و درکل بتونیم تحلیل و نتیجه‌گیری به دور از هیجانات درونی داشته باشیم، نیاز به یادگیری تفکر نقادانه‌ داره. با هشتگ #تفکر_نقادانه میتونین منابع دیگه‌ای که قبلا توی کانال گذاشتم رو ببینین.
@Scienceguybooks

Imagine there's no heaven
It's easy if you try
No hell below us
Above us only sky
Imagine all the people
Living for today... Aha-ah...

Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion, too
Imagine all the people
Living life in peace... You...

You may say I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope someday you'll join us
And the world will be as one

Imagine no possessions
I wonder if you can
No need for greed or hunger
A brotherhood of man
Imagine all the people
Sharing all the world... You...

You may say I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope someday you'll join us
And the world will live as one

گفت‌وگوهایی فلسفی بین فیزیکدانی که بخاطر دلایل اخلاقی از شغلش استعفا کرده، سیاستمداری که در رقابت انتخاباتی اش شکست خورده و شاعری که دوست نزدیک این سیاستمدار و از مخالفانش است.
Mindwalk (1990)
#فیلم_پیشنهادی
@Scienceguybooks

معمای زندانی
ویلیام پاندستون
عباس‌علی کتیرایی
انتشارات مازیار
#علم #ادبیات
قیمت: 30000 تومان
نویسنده در خلال توضیح تاریخچه‌ی نظریه بازی و زندگی‌نامه‌ی جان‌فون‌نویمان بنیان‌گذار آن، به شرح مفاهیم این نظریه می‌پردازد و آن‌ها را با زبانی ساده برای مخاطب عام ارائه می‌دهد. این نظریه که با کمک زبان ریاضیات به تحلیل و بررسی روش‌های رقابت و همکاری بین موجودات هوشمند می‌پردازد، شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی است که در رشته‌های مختلف از قبیل زیست‌شناسی، علوم سیاسی، بازاریابی، فلسفه، علوم اجتماعی و... کاربرد دارد. کتاب برای آشنایی با این نظریه و درک مفاهیم آن می‌تواند شروع خوبی باشد. شاید در آینده منابع بیشتری در این زمینه و به صورت تخصصی‌تر معرفی کردم. خواندن این کتاب برای فهم بهتر منابع آینده که احتمالا ثقیل الفهم‌تر هستند می‌تواند راهگشا باشد!
@Scienceguybooks

من اینجا بس دلم تنگ است و هر سازی که می‌بینم بدآهنگ است...

خیلی وقت بود بی‌صبرانه در انتظار انتشار نسخه‌ی فارسی یکی از آثار دنیل دنت (از باکتری تا باخ) بودم که به همت آقای دکتر عطا کالیراد ترجمه شده بود. بعد از کلی انتظار همین چند دقیقه‌ی پیش متوجه شدم که وزارت ارشاد (از یوژوآل!) مجوز چاپ نداده.
یحتمل از نظر دوستان عرزشیِ ارشاد، این اثر مصداق تهاجم فرهنگی و دارای آموزه‌های الحادی و مخرب غربی و کلی صفت مذموم و منفیِ ارزش‌گذاری شده‌ی دیگه است...
البته در مملکتی که یکی از کتب پایه‌ی پزشکی رو در استانبولی آتیش میزنن و هیچ‌کس ککش هم نمیگزه، ندادن مجوز شاید یکجور لطف محسوب بشه برای نویسنده و صاحب اثر!

دوستان محترمی که در این بازی‌های تفتیش عقایدی دست دارین، واهمه‌ی شما از یک کتاب علمی-فلسفی، امیدبخش ماست...
@Scienceguybooks

اگه میخواید یک کلاس مملو از علاقه به علم ببینید می‌تونید با بچه‌های مهدکودک یا کلاس اولی‌ها صحبت کنید. اون‌ها سوالات پرمغزی می پرسند:
خواب دیدن چیه؟
انگشت پا به چه درد می‌خوره؟
چرا ماه گرده؟
جهان کِی بوجود اومده؟
چرا چمن سبز رنگه؟
این‌ها سوالات بنیادی و عمیقی‌اند که از این بچه‌ها سرچشمه میگیره. حالا برید با بچه های سال آخر دبیرستان صحبت کنید، هیچ نشونه‌ای از این کنجکاوی رو نمیبینید!
یک اتفاق غیرقابل وصف و وحشتناک بین مهدکودک و دبیرستان افتاده...

"کارل سِیگِن"
#Quote
@Scienceguybooks

علم تکامل و جامعه
محمد صبور، حمیده علمی غروی
انتشارات خانه زیست‌شناسی
#علم
قیمت: 20000 تومان
این کتاب شامل مجموعه مقالاتی است درباره‌ی تاثیری که آگاهی عمیق از فرایند تکامل بر جهان‌بینی و آسایش آدمی داشته است. این مجموعه را گروهی از صاحب‌نظران در زمینه علمی و پژوهشی، پدید آورده‌اند و هدف آنان افزودن بر دانش و بینش دست اندرکاران تربیت علمی و همچنین بر آگاهی نسل جوان است. این مقالات ابتدا در همایش سالانه "مجمع ملی دبیران زیست‌شناسی" آمریکا خوانده شدند و سپس آن‌ها را به صورت کتاب تدوین کردند. این کتاب مختصر به ذکر جزئیات فرایندهای پیچیده نپرداخته و مقدمه‌ای است که امید می‌رود نسل جدیدی را که پیشگام تربیت علمی‌اند، یاری دهد. در فصل هایی از کتاب به بخشی از کاربردهای نظریه تکامل مثل کشف داروهای نو و حل مسائل جنایی و... اشاره شده است.
@Scienceguybooks

Lately I'm not feeling like myself
When I look into the glass, I see someone else
I hardly recognize this face I wear
When I stare into her eyes, I see no one there
Lately I'm not feeling like myself
Lately I've been losing all my time
All that mattered to me slipped my mind
Every time I hit another town
strangers appear to lock me down
Lately I've been losing all my time
The mystery that no one knows
Where does love go when it goes?
Lately words are missing from now on
Vanished in the haze of love gone wrong
There's no future, there's no past
In the present, nothing lasts
Lately someone's missing from now on
The mystery that no one knows
Where does love go when it goes?
The mystery that no one knows
Where does love go when it goes?

ناواردی ذاتی به ریاضیات و توسعه‌ی باورهای غلط
🖊میلاد مصطفوی

یکی از ویژگی‌های جالب‌توجه مغز آدمیزاد، دیدنِ الگو جاییه که الگویی وجود نداره. یعنی اگه از یک مجموعه‌ی تصادفی به اندازه کافی داده داشته باشیم، می‌تونیم الگوهای معناداری ببینیم که فقط و فقط برساخته‌ی مغز هستن. مثال ساده‌‌ش توزیع ستاره‌ها توی فضاس که یک مجموعه‌ی تصادفی رو بوجود میاره و ما از این مجموعه با داده‌های زیاد، صورت‌های فلکی که همون الگوها باشن رو استخراج می‌کنیم. درحالی که این صورت‌های فلکی وجود خارجی ندارن و برساخته‌ی مغز هستن.
ریاضی دان‌ها به این پدیده میگن توهم خوشه‌بندی (clustering illusion) و علت تکاملش هم مزیت زیستیش بوده که با صرفِ انرژی کم، اطلاعات مفیدی رو برای موجود زنده به ارمغان می‌آورده. ولی ازونجایی که طبیعت طراحِ هوشمند نیست! یک‌جای دیگه‌ی کار میلنگه و اون هم درک افتضاح ما از احتمالات و پدیده‌های تصادفیه. درواقع فهمِ معمول و متعارفمون از تصادفی بودن با معنای واقعی اون خیلی فرق میکنه.
وقتی دوتا رویداد باهم اتفاق می‌افتن مغز ما همزمانیِ صرف رو غیرمحتمل درنظر می‌گیره و اینطور نتیجه‌گیری میکنه که حتما علت ناشناخته و مرموزی توی قضیه دخیله!
مثلا خواب دوستی رو میبینین و چندروز بعد ایشون دار فانی رو وداع میگه و به لقاءالله می‌پیونده! این همزمانی به ظاهر خیلی عجیب و غیرمحتمله ولی واقعیت اینه که اگه این همزمانی‌ها اتفاق نمی‌افتاد، اونوقت غیرمعمول و مستلزم توضیح بود!
بذارین با یه مثال قضیه رو بررسی کنیم (به بزرگی اعدادی که در ادامه میان دقت کنین). به طور میانگین آدمیزاد در روز 5 خواب می‌بینه که با یه حساب سرانگشتی میرسیم به عدد 1825 خواب در سال. حالا اگه بگیم فقط ده درصد این خواب‌ها رو یادمون می‌مونه، هر فرد چیزی حدود 182 خواب رو به‌خاطر میسپاره. اگه جمعیت آمریکای جهان‌خوار رو در نظر بگیریم تقریبا 300 میلیونه که باز با یه عمل ضرب ساده می‌بینیم حدودا 54میلیارد خواب به صورت سالانه در اذهان آمریکایی‌ها ثبت میشه. براساس آمار هر فرد تقریبا 150 نفر رو میشناسه که با توجه به جمعیت آمریکا 45 میلیارد شبکه‌ی اجتماعیِ بین فردی شکل می‌گیره. حالا با درنظر گرفتن نرخ مرگ و میر 2.4 میلیونی آمریکایی‌ها، اجتناب‌ناپذیره که بعضی از اون 54 میلیارد خواب درباره‌ی بعضی از این 2.4 میلیون مرگ باشه.
درکش سخته؟ نگران نباشین، شما تنها نیستین! گفتیم مغز واسه ادراک و فهمِ آمار و احتمالات و پدیده‌های تصادفی تکامل پیدا نکرده و توی این موارد به‌شدت ناتوانه. این ناتوانی را درمانی‌ست ریاضیاتی به نام"قانون اعداد بزرگ"! درواقع درک شهودیِ احتمال اعداد بزرگ برای ما سخته. به یک مثال دیگه دقت کنین:
"احتمال اینکه یک نفر دوبار برنده‌ی قرعه‌کشی شود چقدر است؟"
در نگاه اول اکثر ما فکر می‌کنیم این احتمال ناچیز و نزدیک به صفره. ولی کافیه همه‌ی افرادی رو که توی همه قرعه‌کشی‌ها شرکت میکنن در نظر بگیریم، در این صورت می‌بینیم که این احتمال نسبتا زیاده و این مغز نامتکامل! ماست که احتمال وقوع رخدادها رو دست کم می‌گیره. برای ملموس‌تر شدن قضیه میشه به کار استیون ساموئلز و جرج مک‌کیب اشاره کرد. این دو ریاضی‌دان احتمال اینکه یک نفر دوبار برنده‌ی یک مسابقه‌ بخت‌آزمایی بشه رو توی یک بازه زمانی 4 ماهه محاسبه کردن و به احتمال 1 به 30 رسیدن!
مثال دیگه از باگ‌های مغزی، کتاب "رموز کتاب مقدس" نوشته‌ی مایکل دورسنینه. اون سعی داشت با استفاده از یک الگوریتم کامپیوتری نشون بده که نظم‌های عددی خاصی توی کتاب مقدس وجود داره و این رو نشان حقانیت و الوهیت کتاب مقدس دونست. داستان از این قراره:
"توی مزمور 46 از کتاب مقدس نسخه‌ی شاه جیمز که توی 46 سالگی شکسپیر چاپ شده، 46مین کلمه از ابتدای این مزمور shake و 46مین کلمه از انتها spear است. که این دو کلمه کنار هم اسم شکسپیر رو تداعی میکنن!"
جل‌الخالق! نه؟! ولی اشتباه نکنین، درواقع باید گفت جل‌التکامل!
نمونه‌ی وطنی اینجور ادعاها فراوونه. اعجاز عددی قرآن، تعبیر خواب خانم همساده، غیب‌گویی دعانویس‌ محل، باور به شانسِ بد و خوب و...
مثال‌های بیشتر رو اینجا و اینجا ببینین.
یکی از سوال‌هایی که توی این موارد باید از خودمون بپرسیم و هیچوقت نمی‌پرسیم اینه که:
احتمال وقوع یک هم‌زمانی عجیب و غریب چه‌قدره؟
مسلما با توجه به اینکه امکان داره همزمانی‌های بالقوه‌ی زیادی توی یک بازه زمانی مشخص رخ بده، بنابراین امکان وقوع یک همزمانی با احتمال بسیار کم مثل این نمونه، به طور مرتب وجود داره!
مخلص کلام اینکه ریاضی و احتمالات برای فهم جهان ضروریه. بیشتر بهش فکر کنیم. حالا اگه عمری بود برای مطالعه بیشتر کتاب هم معرفی میکنم.


با تغییر از کتاب:
ذهن فریبکار شما / استیون نولا و
Skepticism 101 how to think like a scientist / Michael Shermer

@Scienceguybooks