#نکته
#دیدگاه

👁‍🗨 آموزه‌های سخنرانی لوییس (ایران در تاریخ)

با خواندن متن سخنرانی لوییس و ستایشهایی که وی از کشور و نیاکان ما کرده است، این گمان در ذهن می‌آید که این شخص از شیفتگان تمدن ایرانی و پژوهشگران بیطرف تاریخ است.

از اینرو شاید نیاز باشد که به یاد بیاوریم، او کسی است که بسیاری از تلخیها و شومیهای گریبانگیر مردم غرب آسیا -و از جمله ایران ما- پیامد دیدگاههای او است. هانتینگتون نظریه‌ی برخورد تمدنها را با الهام از آموزه‌های لوییس در میان آورد و دولت آمریکا با رایزنی لوییس در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳م) به عراق یورش برد. همچنین دکترین لوییس یا طرح تجزیه کشورهای منطقه، ساخته‌ی او است.

⁉️ پس این ستایشها برای چیست؟

او به سفارش صهیونیسم جهانی، برای اینکه بتواند روشی برای تجزیه‌ی خاورمیانه بیابد، سالها به پژوهشهای ژرف و دقیق در خاورمیانه پرداخت تا دریابد در درازنای تاریخ، چه انگیزه‌هایی سبب مانایی یک تمدن (ایران) پس از تازشهای ویرانگر عرب و مغول شد و کدام انگیزه‌ها سبب میرایی تمدنهای دیگر در عراق و سوریه و مصر و آناتولی گردید. و با نشان دادن راه از میان برداشتن آن توانمندیها و زدن ریشه‌های مانایی، این بار راه شکست جبران نشدنی ایران را به تمدن دریایی بیاموزد. (در واقع ایران سد راه تجزیه‌ی خاورمیانه است و کشورهای دیگر به انگیزه‌های روشن تاریخی و ساختاری، نمی‌توانند در برابر آن ایستادگی نمایند)
پژوهشهای تاریخی وی را که به درستی ژرف و تیزبینانه هستند، از این نگاه باید تحلیل نمود.

⬅️ لوییس در این سخنرانی که در دی‌ ماه سال ۱۳۷۷ (۱۹۹۹م) انجام شده، چند تکیه‌گاه و ویژگی را برای تمدن ایرانی برمی‌شمارد که سبب مانایی آن و گذر از تندبادهای تاریخی گردیده‌اند:

۱. طولانی بودن دورانهای شکوه و چیرگی ایران و کوتاه بودن دورانهای شکست و زیردستی. که سبب شد ایرانیان هنگام تازش اعراب، آن را یک رخداد گذرا برگیرند و به شکست خو نکنند. در صورتی که شام و آناتولی و عراق و مصر که پیوسته میان ایران و روم دست به دست می‌شدند، به تغییر ارباب عادت داشتند و چیرگی اعراب و مغولان را آمدن اربابی تازه تلقی کردند.

۲. همراه داشتن حافظه‌ی تاریخی. ایرانیان به سبب به یاد داشتن دوران شکوه ساسانی و همراه داشتن حافظه‌ی تاریخیِ نزدیک، به یاد داشتند که "چه کسانی بوده‌اند" و "دنباله‌ی تاریخی کدام ملت هستند"، از اینرو مسخ و تسلیم نهایی نشدند.

۳. همبستگی و یکی بودن همه‌ی ملت ایران در سایه دو عامل زبان پارسی و مذهب شیعه.

۴. وجود سرزمینهای ضربه‌گیر یا حائل (buffer zone) پیرامون ایران که اگرچه بخشی از ایران نبودند ولی زبان پارسی و فرهنگ ایرانی در آنها پررنگ بود (همچون عراق و آناتولی -بعدها عثمانی- و هندوستان و آسیای مرکزی) که تندی و ضرب هر تازشی -چه نظامی و چه فرهنگی- علیه ایران را می‌گرفتند.
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

چند سال پس از سخنرانی "ایران در تاریخ"، لوییس در نشست گروه بیلدربرگ دستاورد چند دهه پژوهشهای ژرف و خوانش نوشتارهای تاریخی و سفرهای فراوان به منطقه را اینگونه چکیده کرد و به اعضای گروه بیلدربرگ اندرز داد که:

"در دو هزار سال گذشته هیچ تازی و بیگانه‌ای نتوانسته تمدن ایرانی را شکست دهد و برای همیشه دگرگون سازد [از آنگونه که ترکها و مغولها در آناتولی کردند و عربها در عراق و مصر و سوریه و اردن]. تنها راه شکست چنین فرهنگی، نابود ساختن آن از درون است!" وی در دنباله‌ی همان نشست، با بهره گرفتن از دستاوردهای پژوهشهای خود و شناخت انگیزه‌های مانایی تمدن ایرانی، پیشنهاد می‌کند که با فرسودن زبان فارسی به عنوان بستر یگانگی ملت ایران و با نفرت‌پراکنی و آفریدن مرزبندیهای قومی (که از صد سال پیش با همکاری روسها و انگلیسیها زمینه‌سازی شده بود) ایران را به قطعات قومی گوناگون بشکنند.

موضوع تجزیه‌ی کشورهای خاورمیانه (عراق، سوریه، ترکیه، ایران و عربستان‌سعودی) و تبدیل آنها به کشورهای قومی که توان تهدید امنیت و منافع تمدن دریایی را نداشته باشند و به کشمکش میان هم سرگرم باشند، از جنجالی‌ترین نظریه‌های راهبردی آمریکا است و به "دکترین لوییس" شناخته می‌شود.

📎 دکترین لوییس با دخالت بهنگام و درخشان ایران در بحران سوریه و سرکوب داعش در عراق و سوریه (به عنوان نیروی آغازگر فرایند تجزیه‌ی خاورمیانه) به سد پیش‌بینی نشده‌ای برخورد کرد.

این فرد در سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۸م) آرزوی تجزیه‌ی ایران را به گور برد.

@ThinkTogether🌱

#دیدنی

🇮🇷 گنجینه‌ی آمودریا (به انگلیسی Oxus treasure)

💬 گنجینه وخش یا گنجینه آمودریا، شاهکاری از هنر هخامنشی، دربرگیرنده‌ی ۱۸۰ تکه طلای نفیس و ۲۰۰ سکه از دوران هخامنشیان است. این گنجینه در جنوب‌غربی کشور تاجیکستان و نزدیک مرز افغانستان یافت شد و هم‌اکنون در موزه‌ی ویکتوریا و آلبرت و موزه‌ی بریتانیا نگهداری می‌شود.

چنین توانایی در متالورژی و شکل دادن فلز طلا آن هم در ۲۵ قرن پیش، به راستی شگفت‌انگیز و نشان دهنده‌ی پیشرفتهای بزرگ نیاکان ما در فناوری و متالورژی است (تصفیه، ذوب، قالبگیری، شکل‌دهی و ساخت قطعه). اگر ایرانیان در ۲۵۰۰ سال پیش چنین صنعتگران و دانشمندانی بودند، امروز عقب‌ماندگی شایسته‌ی ملت ایران نیست.

@ThinkTogether🌱

#ادبیات_ایران

ابوالمعانی میرزا عبدالقادر شناخته شده به بیدل دهلوی، شاعر پارسی‌گوی سده‌ی یازدهم خورشیدی (همزمان با صفویه) است. بیدل در یکی از روستاهای هند به دنیا آمد.

سبک هندی یکی از سه سبک اصلی شعر پارسی می‌باشد و بیدل دهلوی از برجسته‌ترین شاعران این سبک است. شعرهای او در دشوارترین قالبها سروده شده‌اند و در شعرهایش، نکته‌اندیشیها و کنایه‌ها و خیالپردازیها به زیبایی با هم آمیخته هستند. این نشان دهنده‌ی آن است که در سده‌ی یازدهم، تا چه اندازه زبان پارسی در هند گسترده بوده و مردم با ظرافتهای زبان فارسی آشنا بوده‌اند.

📎 تا سال ۱۲۱۴ خورشیدی (۱۸۳۵م) زبان پارسی، زبان دیوانی و زبان رسمی شبه‌قاره‌ی هند بود و مردم هندوستان تا مرزهای بنگلادش و میانمار، از زبان پارسی بصورت روزمره بهره می‌بردند. پس از ورود استعمارگران بریتانیایی، زبان پارسی با انگلیسی جایگزین شد و با گذشت زمان کنار گذاشته شد.

🌼 نمونه‌ای از شعر بیدل را با هم بشنویم.

@ThinkTogether🌱

#وطن
#چکامه

آرش کمانگیر سروده‌ی سیاوش کسرایی
با خوانش دکتر ایمان فانی

💬 این چکامه شرح دل وطنپرستان در این روزگار است. به گوش دل بنیوشیم که اندرزها و تلنگرها و رهنماییها دارد.
 
دلم از مرگ بیزار است؛
که مرگ اهرمن‌خو آدمیخوار است.
ولی، آن دم که زاندوهان روان زندگی تار است؛
ولی، آن دم که نیکی و بدی را گاه پیکار است؛
فرو رفتن به کام مرگ شیرین است.
همان بایسته‌ی آزادگی این است.
 
هزاران چشم گویا و لب خاموش
مرا پیک امید خویش می‌داند.
هزاران دست لرزان و دل پر جوش
گهی می‌گیردم، گه پیش می‌راند.
 
پیش می‌آیم.
دل و جان را به زیورهای انسانی می‌آرایم.
به نیرویی که دارد زندگی در چشم و در لبخند،
نقاب از چهره‌ی ترس آفرین مرگ خواهم‌کند.»
 
نیایش را، دو زانو بر زمین بنهاد.
به سوی قله‌ها دستان زهم بگشاد:
“بر آ، ای آفتاب، ای توشه‌ی امید!
بر آ، ای خوشه‌ی خورشید!
تو جوشان چشمه‌ای، من تشنه‌ای بیتاب.
برآ، سر ریز کن، تا جان شود سیراب.
 
چو پا در کام مرگی تند خو دارم،
چو در دل جنگ با اهریمنی پرخاشجو دارم،
به موج روشنایی شست و شو خواهم؛
ز گلبرگ تو، ای زرینه گل، من رنگ و بو خواهم"...

#وطنپرستم

@ThinkTogether🇮🇷🌱
 

#دیدگاه

❓اندیشه‌ی ایرانشهری و فاشیسم؟
🎙مهدی تدینی

💬 در چند سال گذشته، گروهی از کنشگران سیاسی و رسانه‌ای، از واژه و مفهوم «ایرانشهر» بسته به دیدگاه خود خرده می‌گیرند. هواداران نظام، آن را اندیشه‌ای لیبرالی می‌خوانند، و گروهی دیگر -بیشتر در میان قومگرایان و چپگرایان- آن را ایده‌ای فاشیستی می‌خوانند. در میان گروه اول حسن عباسی و در میان گروه دوم یوسف اباذری و ناصر فکوهی صدای بلندتری دارند.

در این سخنرانی، آقای مهدی تدینی -پژوهشگر فاشیسم و نویسنده و برگرداننده‌ی چند کتاب در این زمینه- از این سخن می‌گوید که فاشیسم به چه چیزی می‌گویند. چه زمینه‌هایی برای پیدایش آن هست. چه جامعه‌ای برای آن آمادگی دارد و فرایند پدیدار شدن آن، در جاهایی که پدیدار شده، چه بوده است.
سپس پاسخ این پرسش را می‌کاود که آیا میان فاشیسم و اندیشه‌ی ایرانشهری می‌توان پیوندی برقرار کرد یا خیر.

@ThinkTogether🌱

#دانستنی

🌊 تنشهای آبی پیش رو در جهان و پیامدهای آن بر ایران ما🇮🇷
🎙 دکتر ایمان فانی

💬 در این پادکست، پژوهشگر ارجمند با خوانش کتاب زمین نامسکون از دیوید والاس ولز، اقلیم‌شناس سرشناس، پیامد دگرگونیهای اقلیمی بر آبهای کره‌ی زمین و بر اقلیم ایران در هشتاد سال آینده را بررسی می‌نماید.

📍 برگرفته از مدرسه‌ی زندگی فارسی

@ThinkTogether🌱

#فرهنگ

🏹 جشن تیرگان بر همگان شاد و فرخنده باد

تیرگان یکی از جشنهای ایرانی است که در ۱۳ تیر برگزار می‌شود. این جشن در گرامیداشت تیشتر (ستاره‌ی باران‌آور در فرهنگ ایرانی) است و برپایه آیین و تراداد کهن، در روز تیر (روز سیزدهم) از ماه تیر انجام می‌پذیرد.

در تاریخ اسطوره‌ای کشورمان، تیرگان همچنین روز نشان‌گذاری مرز ایران و توران با جانفشانی #سرباز_وطن ، آرش کمانگیر است. نمادی از جانفشانی ایرانیان میهن‌پرست در پاسداری از خاک میهن🇮🇷.

🎥 چکامه‌ی "آن روز بلند تیرگان"، سروده و با صدای بانو هما ارژنگی.

@ThinkTogether🌱

#نکته

فاشیسم پیامد بی‌ریشگی است و هر دیدگاهی که جلوی بی‌ریشگی را بگیرد، سد راه فاشیسم است.

آنکه داشته‌های خود را ارج می‌نهد، بر مولفه‌های هویت ملی تاکید می‌کند، پرده‌های افتاده بر حافظه‌ی تاریخی ملت خود را کنار می‌زند و می‌خواهد شعله‌های خودآگاهی ملی را از نو بیفروزد، راه را بر فاشیسم می‌بندد.

از سوی دیگر، آن که از نگهداشت ریشه‌ها ناخرسند است و در برابر یادآوری ارزشهای کهن و هویت تاریخی می‌ایستد، راه را بر فاشیسم می‌گشاید.

بنابراین چسباندن برچسب فاشیسم به مکتبها و دیدگاههای محافظه‌کار همچون دیدگاه ایرانشهری، که ماهیتشان دفاع از داشته‌های خود و یادآوری رویه‌های کهن می‌باشد، نابجا و از سر ناآگاهی است.

@ThinkTogether🌱

#کتاب

📚 آشنایی با نوشتارهای سیاسی
🎙 ایمان فانی

💬 در این پادکست پژوهشگر ارجمند، به ارزیابی نوشتارهایی که رخدادهای جهان را با تحلیل کرده‌اند، می‌پردازد. ایشان نخست روش و منطق ارزیابی خود را روشن می‌کند و سپس کتابها را به چهار دسته‌ی بی‌مایه تا پرمایه بخش‌بندی نموده، نمونه‌هایی از هر یک از این کتابهای کم مایه را شمرده و دلیل داوری خود را بیان می‌نماید.
همراهان کانال می‌دانند که ایمان فانی، از گسترندگان رویکرد #ژئوپولتیک به رخدادهای دنیا در کشورمان است. با سپاس از ایشان و رسانه‌ی سودمندشان مدرسه‌ی زندگی فارسی

@ThinkTogether🌱

#نکته

روشنفکری در کشور ما مبتذل و کودکانه است.
اگر یک قاتل زنجیره‌ای محکوم به قصاص شود، اعتراض می‌کنند. پدر رومینا قصاص نمی‌شود، باز اعتراض می‌کنند. به یک کشور بحران‌زده کمک شود، اعتراض می‌کنند. کمک نشود، باز اعتراض می‌کنند. برای آنها اعتراض و مخالف‌خوانی و خودنمایی موضوعیت دارد.

در برابر این جریان باید بی تفاوت بود تا از بین برود. حتی اگر جامعه بر اساس بافته‌های ذهنی آنها ساماندهی شود، خودشان نخستین معترضان خواهند بود! آنچه می‌گویند نه از سر مسوولیت اجتماعی است و نه نسبتی با میهن‌دوستی و ملت‌دوستی دارد، فقط برای این است که جماعت همیشه ناراحتی هستند.

@ThinkTogether🌱

#چکامه

با این که سخن به لطف آب است
کم گفتن هر سخن صواب است

آب ار چه همه زلال خیزد
از خوردن پر ملال خیزد

کم گوی و گزیده گوی چون در
تا ز اندک تو جهان شود پر

👤 عالیجناب نظامی گنجوی / لیلی و مجنون

@ThinkTogether🌱

#دیدگاه
#تاریخ

❓آیا ایران در دوره‌ی قاجار از دنیا پس افتاد؟
🎙 گفتگوی اینستاگرامی یک انجمن دانشجویی با دکتر تورج دریایی، استاد تاریخ در دانشگاه اروین کالیفرنیا.

@ThinkTogether🌱

#نکته

بزرگی آن است کسی یک کار سودمند و بزرگی برای توده انجام دهد.
برای نمونه اگر دشمنان به کشور رو آورده‌اند، یک کسی از جان بگذرد و جلو بیفتد و مردم را به تکان آورد و به جلوی دشمن شتابد و آنها را برگرداند.

یا اگر خشکسالی و کمیابی روی داده و فقرا دچار گرسنگی گردیده‌اند، یک کسی خود از داراییش بگذرد و و دیگران را نیز به پول دادن وادارد و بینوایان را از مرگ و نابودی نجات دهد.

یا اگر گمراهی و نادانی به توده چیره گردیده، کسی به نبرد و کوشش برخیزد و رنج و آسیب به خود هموار گرداند و توده را از گمراهی و نادانی، به رهایی رساند.

👤 زنده‌یاد احمد کسروی تبریزی
🗞 روزنامه‌ی پرچم، رشته یادداشتهای "بدبختی توده و ریشه‌های آن"
#وطنپرستم

@ThinkTogether🌱

#تلنگر

⭕️ دیشب بی‌بی‌سی فارسی ده دقیقه برنامه درباره خطر مثبت‌اندیشی پخش کرد!! شگفت‌انگیز نیست؟

کارکرد بی‌بی‌سی فارسی و سعودی اینترنشنال و مانند آنها، رساندن ملت ایران به نقطه‌ی فروپاشی روانی و زیر پا گذاشتن همه چیز است و این حقیقتی بسیار روشن است.

📎 در این باره ببینید:
https://news.1rj.ru/str/thinktogether/2123
https://news.1rj.ru/str/thinktogether/3808

@ThinkTogether🌱

#کتاب
#فرهنگ
#تاریخ

📖 فلسفه‌ی تاریخ
✍ گئورگ ویلیهلم فردریش هگل

💬 در برگه‌های ۱۹۱ تا ۱۹۴ این کتاب مهم، هگل دستاورد پژوهش خود را درباره‌ی تاریخ #وطن ما به دست می‌دهد. این چکیده از این رو اهمیت دارد که رای یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان تاریخ جهان درباره‌ی ایران ما است. اگر می‌توانید همه‌ی کتاب و اگر فرصت ندارید، دستکم این سه برگه را بخوانید.

🔡 به زبان انگلیسی

@ThinkTogether🌱

#یادداشت
#سرباز_وطن

🔆 وقتی شما را ناامید می‌کنند یا می‌شوید به تاریخ برگردید...

تاریخ، گفتن خاطره نیست. بازسازی ارزشها برای امروز و اکنون است، سوژه‌ی اندیشیدن است و درنگ در تجربه‌های زیسته.

🔻 هر گاه احساس کردید که "دیگر نمی‌شود"، میرزا حسن رشدیه را به یاد بیاورید. که در تبریز مدرسه می‌ساخت و واپسگرایان ویران می‌کردند، او باز می‌ساخت و واپسگرایان باز ویران می‌کردند. در این رشته‌ی ساخت و ویرانی، آن اندازه پافشاری کرد و ساخت که ساختن بر ویرانی چیره شد.
به اندازه‌ای آزارش دادند که از تبریز به مشهد گریخت، در مشهد هم مدرسه ساخت. از این پیشانی مهر بسته‌ها باز هم مدرسه‌اش را ویران کردند. کار رشدیه ساختن بود و کار واپسگرایان ویرانی.

🔻 تاریخ همین است. هیچ ساختنی بی‌چالش نبوده. آن نیمکتهای چوبی که زمانی ما بر آنان درس می‌خواندیم، دستاورد کوششهای میرزاحسن‌ها بود، که مخالفانش، زنگ مدرسه را ناقوس کلیسا و میرزا را مامور مخفی فراخواندن مردم به مسیحیت می‌دانستند!

🔻 میرزا حسن چند بار ترور شد، ولی از رو نمی‌رفت. کتکش می‌زدند، از رو نمی‌رفت. خانواده‌اش را آزار می‌دادند، از رو نمی‌رفت. خانه و کاشانه‌اش را ویران می‌کردند، به شهر دیگری کوچ می‌کرد.
آموزه‌ی میرزا حسن رشدیه، زندگی بر پایه‌ی اصل پایداری بود. یعنی پایداری کردن در برابر ساختاری که دشمنِ آفریدن بود. زندگی در نگاه میرزا یعنی آفرینش، خلق ارزش در برابر ضدارزش.

اکنون این زندگی برای میرزا تعریفی فراتر از گزاره‌های از جنس"می‌خواهم خوشبخت بشوم" داشت، خوشبختی میرزا در شنیدن صدای کودکانی بود که با شوق برای آموختن الفبا به دبستانش می‌آمدند.

🔻 بسنجید میرزای ایرانی را با کسانی که به مردمشان تنها سرکوفت می‌زنند. میرزا هم می‌توانست با شنیدن دو تا ناسزا و بدوبیراه، مسوولیت را از شانه‌های خود بردارد، ولی رفت زیر یک بار سنگین برای ساختن مدرسه‌هایی که به ما یاد دادند زندگی چیست.

🔻 امروز بازخوانی میرزا برای روحیه‌های افسرده و ناامید یک باید است. میرزا، خانه و کاشانه‌اش ویران شد ولی نق نزد، مدرسه‌هایی ساخت که فرزندان همان ویران‌کنندگانِ خانه‌اش در آنها درس خواندند. قرص ضدافسردگی نخورید، تاریخ بخوانید. داستان میرزا حسن رشدیه خود درمان افسردگی است.
در قصه‌ی میرزا، ساختنی که امیدبخش است و به زندگی معنا‌ می‌دهد، نشانه‌های اصلی هستند‌.
همه قرار نیست رشدیه شویم، ولی همه می‌توانیم فلسفه‌ی زندگی را، به معنای پایداری در راه آفرینش و سازندگی میهن، از زندگی پربرکت و پرفراز و نشیب او بیاموزیم.

✍ جواد راستی / پژوهشگر اقتصاد سیاسی توسعه (با اندکی ویرایش)
〰〰〰〰〰〰〰〰〰

📎 چهار سال پس از درگذشت رشدیه، نیما یوشیج دردنامه‌ای در رثای او سرود:

یاد بعضی نفرات
روشنَم می‌دارد:
اعتصام یوسف،
حسن رشدیه

قوّتم می‌بخشد
ره می‌اندازد
و اجاقِ کهنِ سردِ سَرایم
گرم می‌آید از گرمی عالی‌دَمِشان

نام بعضی نفرات
رزقِ روحم شده است،
وقت هر دلتنگی
سویشان دارم دست،
جراتم می‌بخشد
روشنم می‌دارد ...

@ThinkTogether🌱

#دانستنی

🔲 دانش درباره‌ی نژادپرستی و بیگانه‌ستیزی چه می‌گوید؟
🎙 پژوهش و گفتار: دکتر ایمان فانی

💬 آیا نژاد سفید اروپایی به راستی دارای برتری داروینی است؟ چرا ملتها با نژادهای گوناگون تا امروز به یک اندازه از پیشرفت و پیچیدگی تمدنی نرسیده‌اند؟ آیا برتریهای داروینی (فرگشتی) در زمان و مکان دگرگون نمی‌شوند؟ چرا با دوره‌های طولانی جهانی‌سازی در تاریخ و آمیختگیهای فرهنگی عمیق، نژادهای بشر یکسان نشدند؟ آیا همه‌ی بیماریها در نژاد غیرسفید شایع‌ترند؟ چرا با وجود تلاش دین، قانون، اخلاق و حقوق بشر، نژاد‌پرستی و بیگانه‌هراسی در دنیا به پایان نرسیده و گاهی سر برمی‌آورد؟ آینده‌ به کدام سو می‌رود؟ بیگانه‌ستیزی کمتر یا بیشتر؟ راهکارهای برخورد با بیگانه‌ستیزی و بیگانه‌هراسی کدامند؟

📍برگرفته از مدرسه‌ی زندگی فارسی

@ThinkTogether🌱

#نکته
#وطن

‏ما به تصادف، ایرانی زاده شده‌ایم ولی به انتخاب، به ایران مهر می‌‌ورزیم. مانند مادری که انتخابش نکردیم، ولی جانمان به بود و نبودش گره خورده است ...

@ThinkTogether🌱

#دانستنی
#تاریخ

🌪 نمونه‌ای از تاثیر دگرگونیهای اقلیمی بر سرنوشت بشر

💬 در سده‌ی ۱۳ میلادی (سالهای پایانی سده‌ی ششم خورشیدی)، مغولستان و شمال چین را دوره‌ای از سرما و خشکسالی دربرگرفت و خوراک برای مغولها و دامهایشان که باشندگان آن سرزمینها بودند کمیاب شد. تیموچین، خان یکی از قبایل (چنگیز خان بعدی)، برای به دست آوردن سرزمینهای جدید، قبایل مغول را با هم متحد کرد و با ۱۵۰ هزار سرباز سواره از سوی جنوب به چین تاخت.
در همان زمان سلطان محمد خوارزمشاه با یک خطای راهبردی، قلمروی قراختاییان که همان ترکان آسیای مرکزی در قرقیزستان امروزی بودند را تصرف کرد و بی‌واسطه با مغولها همسایه شد (سرزمینهایی که ترکان می‌زیستند در واقع نقش ضربه‌گیر یا buffer میان ایران و مغولها را داشت) وی همچنین فرستاده‌هایی که چنگیز به سویش فرستاده بود را کشت و اینگونه شد که مغولان به سوی ایران متمایل شدند و از تفرقه و ناکارامدی ناشی از جنگ قدرت درون حکومت خوارزمشاهیان بهره برده و آنان را شکست دادند. سپس به شرحی که در تاریخ آمده، تا شرق اروپا پیش رفتند.

پای مغولان به هر کشوری رسید، جمعیتش بخاطر کشتار فراوان و قحطی و بدبختی کاهش یافت و قرنها کمر راست نکرد. اروپای غربی ترسان و لرزان منتظر مغولها بود که در اثر سرمای ناگهانی از سرزمین خود به حرکت درآمده، جهان را درنوردیده بودند. ولی به هنگام پیشروی مغولان به اروپای غربی، بارانهای شدید بر دشتها و مراتع اروپا بارید و باتلاقی عظیم فراهم آورد. مغولها که از خطوط تدارکاتی دورافتاده و دچار کمبود نیرو و پشتیبانی بودند، از اروپای غربی چشم پوشیدند و فراهم شد فرصت آنچه که در رنسانس اروپای غربی دیدیم! و تفاوتی که در تاریخ، میان اروپای رشد یافته و ایران و آسیای سوخته و ویران شده ایجاد شد.

📎 این توضیح بسیار کوتاه به معنای نادیده گرفتن چندین عامل کوچک و بزرگ دیگر در رشد و بهبود اروپا نیست. ولی عوامل اقلیمی موثر در تازش مغولان به ایران و زمینگیر شدنشان در اروپا هم یکی از علتهای مهم جابجایی جایگاه شرق (و بویژه ایران) و اروپا در تاریخ بوده است.

@ThinkTogether🌱