🔹صلح سازنده و آینده نگر

🍃فصلنامه نقد دینی، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۹
@feirahi

✅ سخنی در باب برجام

🍃درس گفتار فقه و سیاست، جلسه چهارم، آبان ۹۶
@feirahi

🔹دوازدهم اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ پنجمین بزرگداشت روز معلمی است که استاد عزیز و پرتلاش، خوش ذوق و صاحب فکر و نظریه در علوم سیاسی ایران، دکتر داود فیرحی (۱۳۴۳ تا ۱۳۹۹) را ناباورانه از دست دادیم.
تعداد دانشجویانی که به صورت مستمع آزاد در کلاس هایش حضور می یافتند از دانشجویان درس بیشتر بود.
روحش شاد و یادش گرامی

@feirahi

✳️ فیرحی و نقد پروژه ایرانشهری

✍️ #میثم_بادامچی

نقدهای دکتر داود فیرحی بر پروژه ایرانشهری استادش، سیدجواد طباطبایی، قابل تأمل و ارزیابی دقیق است. علی‌رغم احترامی که فیرحی برای طباطبایی به عنوان استاد پیشین اندیشه سیاسی خود در دانشگاه تهران قائل بود، او به شدت منتقد پروژه فلسفی ایرانشهری استادش بود.

فیرحی درباره نسبت اندیشه سیاسی خواجه نظام‌الملک طوسی و اندیشه سیاسی ایرانشهری می‌گفت:

احساس می‌کنم که برداشت استادمان آقای دکتر طباطبایی به خطا نزدیک‌تر است تا برداشت من... خواجه را نمی‌توان از فقه تسنن جدا کرد... این خواجه‌ای که در ایرانشهری ساخته‌ایم، تخیل ایرانی است و اصلاً چنین خواجه‌ای وجود ندارد و ما داریم او را خلق می‌کنیم.

طباطبایی پیش‌تر در کتاب خواجه نظام‌الملک، تلاش کرده بود تا نشان دهد که خواجه نظام‌الملک طوسی، تداوم‌بخش اندیشه سیاسی ایرانشهری دوره ساسانی است. اما فیرحی معتقد بود که:

سلطنت ایرانشهری قبل از قاجار مرده است.

این سخنان فیرحی واکنش‌های شدیدی را از سوی مدافعان اندیشه ایرانشهری و همدلان با نهاد سلطنت در ایران برانگیخت. به‌طوری که او مجبور به نوشتن یادداشتی برای دفاع از خود شد. فیرحی در این یادداشت توضیح داد که منتقدانش میان «ایران» و «ایرانشهر» خلط کرده‌اند و اظهار داشت:

همین‌جا که ایستاده‌ایم، ایران است نه ایرانشهر. ایران، سرزمینی است که اکنون و در اینجا وجود دارد؛ سرزمینی که ترکیبی از قومیت‌ها، نژادها، گویش‌ها، زبان‌ها، مذاهب و ادیان است، با تاریخ و فرهنگ خود، با همه تلخی‌ها و شیرینی‌هایش. ایرانشهر اما، یک روایت است؛ روایتی در کنار دیگر روایت‌ها از ایران اینجا و اکنون ما. روایتی که امکان‌های فراوان دارد و می‌تواند در کنار دیگر روایت‌ها در تجدد ایران مشارکت کند، مشروط بر آن که از مدار تأملات فلسفی خارج نشود و به احساسات نغلتد.

فیرحی بر این نکته تأکید کرد که مفهوم ایرانشهر این پتانسیل را دارد که:

بر مرکب ایدئولوژی سوار شود‌، سر از ناسیونالیسم باستانی‌، احیاگرا و رادیکال درآورد و تقابل‌‌‌‌ها و دوگانه‌‌های جدیدی‌، به‌ویژه بین دیانت و ملیت بزاید.

مدافعان اندیشه ایرانشهری آن را در تقابل با مفهوم خلافت تعریف کردند، اما فیرحی کوشش برای احیای پروژه ایرانشهری را مشابه تلاش برای احیای خلافت می‌دانست. به باور او این اندیشه به‌جای آنکه مرهمی بر «بحران ایران» باشد، «مخاطره‌آمیز»، «گسل‌ساز» و موجب «زخم» بر پیکر وحدت ملی ایران است،

🔰 برگرفته از کتاب «الهی‌دان سیاست؛ یادنامه استاد داود فیرحی»، پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (کمیته سالگرد دکتر فیرحی)، ص132-134.

⚡️ پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (آدم)

✳️ فقه و دولت مدرن؛ تداخل‌ها و تناقض‌ها

#داود_فیرحی

در گذشته، دولت‌های اسلامی تنها مجری احکام فقهای دینی بودند و هیچ‌گونه حق قانون‌گذاری نداشتند. این ساختار حکومتی به سلطنت اسلامی معروف بود. اما با ظهور دولت مدرن، رابطه فقه و دولت تغییر یافت. دولت‌های مدرن علاوه بر اجرای قوانین، قانون‌گذاری نیز می‌کنند که فراتر از احکام شرعی است. این امر موجب چالش‌هایی در فقه شد.

پیش از مشروطه، حوزه‌های مباحات در دست مردم بود و دولت‌ها در آن تصرف نمی‌کردند. اما دولت‌های مدرن در این حوزه‌ها دخالت کرده و برخی از مباحات را به الزام یا ممنوعیت تبدیل کردند. یکی از اولین واکنش‌ها به این تغییرات، مخالفت شیخ فضل‌الله نوری بود که این کار را «حرام» و «بدعت» می‌دانست. نوری معتقد بود که حوزه مباحات باید در اختیار مردم باشد و دخالت دولت در آن مجاز نیست.

در مقابل، آیت‌الله نائینی نظریه «ولایت وکالتی» را مطرح کرد و گفت که دولت مدرن وکالت مردم را دارد. به نظر او، دولت در مسائل مانند مالیات و تأمین رفاه اجتماعی می‌تواند دخالت کند بدون اینکه به شریعت لطمه بزند. نائینی برای نمایندگان مجلس شرایط «وکالت» را در نظر می‌گرفت و تصریح می‌کرد که این نمایندگان تحت نظارت فقها عمل می‌کنند.

مرحوم صدر نیز با طرح «منطقة الفراغ» تلاش کرد که به‌طور سیستماتیک به حل تناقضات میان فقه و دولت مدرن بپردازد، اما نظریه ایشان نیز مشکلاتی به وجود می‌آورد. او با الزام‌آوری مباحات از طریق ولایت، همچنان حقوق عمومی و اختیارات دولت را کم‌رنگ می‌کند. دولت برآمده از اندیشه شهید صدر اگرچه ظاهراً مدرن است، اما از نظر محتوا همچنان بر اصول سنتی تأکید دارد. علاوه بر این، پیوند دادن دولت‌های اقتدارگرا به مذهب، به نوعی مذهبی کردن اقتدار را به دنبال دارد.

مرحوم شمس‌الدین با تقسیم احکام شرعی به سه دسته «اولیه»، «ثانویه» و «تنظیمی یا تدبیری»، رویکرد جدیدی در فهم قانون‌گذاری ارائه می‌دهد. احکام اولیه مستقیماً از شریعت نشأت می‌گیرند، احکام ثانویه برای تعدیل مشکلات احکام اولیه به کار می‌روند و احکام تنظیمی یا تدبیری، از «ادله تشریعی علیا» مانند عدالت و اباحه استخراج می‌شوند. این دسته سوم، برخلاف دو دسته اول، جنبه کنترلی ندارند و بیشتر به تصمیمات اجتماعی و تدبیری مربوط می‌شوند. ایشان با این تقسیم‌بندی نشان می‌دهد که نیازی به «منطقه فراغ» برای پر کردن خلاهای قانونی نیست؛ زیرا احکام تنظیمی بر عهده جامعه و نهادهای منتخب مردم قرار می‌گیرد که از طریق «اولوا الامر» به تصویب می‌رسند. در این رویکرد جامعه به شکل فعال در فرایند قانون‌گذاری شرعی مشارکت می‌کند.

در نهایت، نظریه ولایت فقیه امام خمینی (ره) به‌عنوان پاسخ به این چالش‌ها مطرح شد که فقیه جامع‌الشرایط می‌تواند به‌عنوان ولی فقیه در تمامی امور اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دخالت کند.

🔰 برگرفته از کتاب «اندیشه دینی معاصر (رویکردها و چالش‌ها)؛ دفتر اول»، پژوهشکده اندیشه دینی معاصر، به کوشش حسن پویا، نشر موسسه فرهنگی دین‌پژوهی بشرا، 1395،  ص57-63.

⚡️ پژوهشکده اندیشه دینی معاصر (آدم)

🔹 منبع سخن شهید بهشتی:

فیرحی، داود(۱۳۹۳)، کتاب فقه و سیاست در ایران معاصر؛ تحول حکومت داری و فقه حکومت اسلامی، تهران: نشر نی، چاپ دوم، صفحه ۳۴۸.

به نقل از:

صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: اداره کل امور فرهنگی ‌و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، ۱۳۶۴، ج اول، جلسه ۱۵، صفحات ۳۷۶ تا ۳۸۱.
@feirahi

#خبر

نتایج نهایی سومین دوره‌ی دوسالانه‌ی «کتاب عاشورا» / ۱۵ کتاب در ۸ رشته


📕 ۱. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی مقتل و تاریخ:
امام حسین و عاشورا به روایت طبقات ابن‌سعد اثر مجتبی سلطانی احمدی و مهدی دقیقی از نشر آرما

📕 ۲. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی مقتل و تاریخ:
الدمعه الساکبة علی صاحب‌ المصیبة‌ الراتبة اثر علیرضا قاسمی از انتشارات دلیل ما

📕۳. کتاب برگزیده در رشته‌ی تحلیل و تبیین عاشورا:
آیینه‌شکنان اثر محمدرضا سنگری از شرکت چاپ و نشر بین‌الملل

📕۴. کتاب برگزیده در رشته‌ی تحلیل و تبیین عاشورا:
رویکردهای ایرانی به واقعه عاشورا اثر علی مهجور از انتشارات نیستان هنر

📕۵. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی تحلیل و تبیین عاشورا:
عاشورا: فساد و اصلاح اثر داود فیرحی از نشر نی

📕۶. کتاب برگزیده در رشته‌ی مطالعات آیین‌های عزاداری:
مردم‌شناسی دین اثر علی بلوکباشی از انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار

📕۷. کتاب برگزیده در رشته‌ی مطالعات آیین‌های عزاداری:
اجتماعات شیعی در گستره جهانی اثر جبار رحمانی از نشر آرما

📕۸. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی مطالعات آیین‌های عزاداری:
از حکمت تا معنویت از صدیقه رمضانی تمیجانی از انتشارات پژوهشکده باقرالعلوم

📕 ۹. کتاب برگزیده در رشته‌ی شعر:
ایستاده باید مرد اثر محمدعلی مجاهدی انتشارات سوره مهر

📕 ۱۰. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی ادبیات داستانی:
مهمان‌گاه اثر زهره ترابی از نشر اطراف

📕۱۱. کتاب برگزيده در رشته‌ی هنر:
آیین گل اثر حجت‌الله سپهوند [ناشر: مؤلف]

📕۱۲. کتاب برگزیده در رشته‌ی هنر:
هم‌پای نور اثر عبدالحمید قدیریان از انتشارات سوره مهر

📕 ۱۳. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی کودک و نوجوان:
این کندو مال او اثر گروه نویسندگان از نشر اطراف

📕۱۴. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی کودک و نوجوان:
شب وحشت اثر سیدسعید هاشمی از نشر جمال

📕۱۵. کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی ترجمه، تصحیح و زبان‌های دیگر:
les Femmes et le haut fait de Karbala
اثر بریژیت لاکومب (زهرا فاخر) از نشر رود آبی

@ashoorabook

🔻نتایج نهایی سومین دوره‌ی دوسالانه‌ی «کتاب عاشورا»

🍁کتاب شایسته‌ی تقدیر در رشته‌ی تحلیل و تبیین عاشورا:

«عاشورا؛ فساد و اصلاح»، اثر داود فیرحی از نشر نی.

@feirahi
@ashoorabook

🍁معرفی کتاب عاشورا؛ فساد و اصلاح

✅ عاشورا؛ فساد و اصلاح شامل نُه سخنرانی دکتر داود فیرحی در سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۹ است. وی بازه‌ای ۲۴ ساله از تاریخ صدر اسلام را برمی‌گزیند که از سال ۴۱ هجری ــ سال شهادت امام علی (ع) ــ آغاز شده و تا سال ۶۴ هجری ــ سالی که قدرت از آل معاویه به بنی‌مروان منتقل می‌شود ــ ادامه می‌یابد.

✅ مرحوم فیرحی در این کتاب، با ترسیم جغرافیای سیاسی مرکز خلافت اسلامی یعنی مکه، مدینه، کوفه و شام، ضمن تبیین مواضع نیروها و گرایش‌های سیاسی اشخاص، اقوام و طوائف، به مفاهیمی چون دولت، مشروعیت، بیعت و رأی، بحران خلافت، الگویِ حکمرانی در صدر اسلام، تبدیل خلافت به پادشاهی، سنت نبوی، مفهوم اصلاح دین و بازگشت به سنت پایه، فساد و اصلاح در تفسیر وحی و نظایر آن می‌پردازد.

✅ او همچنین از منظر جامعه‌شناسی سیاسی و تاریخی ضمن پرداختن به زمینه، علل و عوامل اجتماعی، سیاسی و تاریخی پیدایی عاشورا منظری جدید از عاشورای حسینی را پیش روی خوانندگان می‌گشاید.

🔹لینک خرید:

https://nashreney.com/product/%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%9B-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD/

@feirahi
https://news.1rj.ru/str/neypub

✅️ «فیرحی و تجدد»

نقد و بررسی اندیشه دکتر داوود فیرحی

با حضور:

_دکتر جهانگیر معینی علمداری
«هیئت علمی دانشگاه تهران»

_دکتر رضا تاران
«پژوهشگر فقه و سیاست»

_دکتر عبدالمجید مبلغی
«هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی »

زمان: شنبه ۱۷ آبان ماه ۱۴۰۴ | ساعت ۱۴:۳۰

مکان: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی، سالن دکتر عنایت

@politics_law

برنامه لغو شد.

🔹روزنامه ایران، ویژه نامه پنجمین سالگرد فقدان استاد فیرحی، ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۴
@feirahi

🔹روزنامه ایران، ویژه نامه پنجمین سالگرد فقدان استاد فیرحی، ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۴
@feirahi

🔹سخنرانی قدیمی با عنوان "درس هایی از عاشورا"

@feirahi

✅️ صوت برنامه «فیرحی و تجدد»

🔹 با حضور دکتر جهانگیر معینی علمداری و دکتر عبدالمجید مبلغی

🍃 دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، اول آذرماه ۱۴۰۴
@Basij_lp
@feirahi