مطالب بسیاری را در اهمیت تغییر رویکرد نسبت به آب و تغییر سبک زندگی در منظرپلاس ارائه کرده‌ایم. در فصل بارش به نقطه‌ای از بحران بی‌آبی رسیده‌ایم که مجبور شده‌ایم تا سیاست‌های انقباضی را اعمال کنیم. این حجم از فشار، در کنار عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت، موجب آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی عمیقی خواهد شد. اما بیایید تحلیلی ساختاری برای این بحران داشته باشیم و راهکارها را از لنز معماری منظر بررسی کنیم تا آمادگی ما نسبت به هر آنچه در حال وقوع است، بیشتر باشد.

تهران، به‌عنوان کلان‌شهری با بیش از ۸ میلیون نفر جمعیت، در دهه‌های اخیر بر پایه توسعه ناپایدار گسترش یافته است. گسترش افقی بی‌رویه، تراکم‌فروشی، و بی‌توجهی به ظرفیت اکولوژیکی حوضه آبریز، این شهر را به یک مصرف‌کننده بی‌مهار منابع طبیعی بدل کرده است. کاهش ذخایر سدها به زیر ۱۱٪ و وابستگی شدید به منابع آب زیرزمینی، نشان‌دهنده پایان ظرفیت طبیعی این کلان‌شهر برای تأمین آب است.

از سوی دیگر، معماری منظر در تهران عمدتاً جنبه تزئینی داشته و فاقد عملکرد اکولوژیکی مؤثر بوده است. چمن‌کاری‌های پرمصرف، گونه‌های گیاهی ناسازگار با اقلیم، و فقدان زیرساخت‌های مدیریت روان‌آب‌ها، فضای سبز شهری را به بخشی از بحران تبدیل کرده‌اند، نه راه‌حل آن.

راهکارهای عملیاتی که می‌تواند منظر را تاب‌آورتر کند👇

۱. بازطراحی منظر شهری با رویکرد اقلیم‌پذیر

ضروری است که فضای سبز شهری از منظر تزئینی به منظر عملکردی تغییر یابد. استفاده از گونه‌های بومی مقاوم به خشکی، طراحی باغ‌های بارانی (Rain Gardens)، و بهره‌گیری از خاک‌پوش‌ها برای کاهش تبخیر، می‌تواند نقش مؤثری در حفظ منابع آبی ایفا کند.

۲. بازچرخانی آب در مقیاس محله‌ای

توسعه زیرساخت‌های تصفیه و استفاده مجدد از آب خاکستری در ساختمان‌ها و محله‌ها، به‌ویژه در آبیاری فضای سبز، باید به‌عنوان یک الزام قانونی در طرح‌های توسعه شهری گنجانده شود.

۳. تغییر الگوی توسعه شهری

ضروری است که توسعه شهری از گسترش افقی به فشرده‌سازی هوشمند تغییر یابد. توقف ساخت‌وساز در مناطق کم‌آب، بازتوسعه بافت‌های فرسوده با رویکرد کاهش مصرف منابع، و تمرکز بر حمل‌ونقل عمومی، از جمله اقدامات کلیدی در این مسیر است.

۴. تدوین طرح جامع تاب‌آوری آبی

تهران نیازمند یک طرح جامع با محوریت تاب‌آوری اقلیمی است که سناریوهای کم‌آبی، جیره‌بندی، و حتی تخلیه اضطراری را در سطح محله‌ای شبیه‌سازی کند. این طرح باید شاخص‌های تاب‌آوری آبی را برای ارزیابی پروژه‌های شهری تعریف کرده و مشارکت جامعه محلی را در تصمیم‌سازی تقویت کند.

۵. اصلاح حکمرانی آب

پایان دادن به یارانه‌های پنهان آب، قیمت‌گذاری پلکانی برای مصارف غیرضروری، و شفاف‌سازی داده‌های منابع و مصارف آب، از جمله اقدامات ضروری در سطح سیاست‌گذاری کلان است.

در نتیجه، بحران آب تهران، فرصتی تاریخی برای بازنگری در فلسفه توسعه شهری است. معماری منظر و شهرسازی باید از ابزارهای زیبایی‌شناسی به ابزارهای بقا و تاب‌آوری تبدیل شوند. این تحول، نیازمند هم‌افزایی میان متخصصان، سیاست‌گذاران، و جامعه مدنی است تا تهران بتواند از یک شهر مصرف‌محور به یک شهر پایدار و اقلیم‌پذیر گذر کند.

منظرپلاس🌱
@manzarplus 🌱

واکنش پروفسور آخانی

💧تخلیه تهران جوک است؛ ۸۰ درصد مردم ناراضی‌اند و به هشدارها توجه نمی‌کنند/ راه حل فوری برای بحران آب وجود ندارد


حسین آخانی، استاد دانشگاه تهران:
▫️امروز با جامعه‌ای مواجهیم که حدود ۸۰ درصد آن ناراضی و منتقد است. چنین جامعه‌ای در شرایط بحرانی ممکن است دیگر به هشدارهای حاکمیت گوش نکند.

▫️[درباره طرح تخلیه تهران] چنین اقدامی پاک‌کردن صورت‌مسئله است. نمی‌توان ده میلیون نفر را از تهران خارج کرد، زیرا بحران کم‌آبی فقط محدود به پایتخت نیست. سایر شهرهای بزرگ مانند اصفهان، یزد، اراک و کرمان نیز درگیر کم‌آبی هستند.

▫️من به عنوان استاد دانشگاه وظیفه دارم به دانشجویانم آموزش بدهم؛ آیا باید همه این مسئولیت‌ها را رها کنم و به شهر دیگری بروم؟ این راه‌حل نیست. این پیشنهاد از اساس غیر عملی است و بیش‌تر شبیه «جوک» است. /رویداد۲۴

📌متن کامل این خبر را در لینک زیر بخوانید:
khabaronline.ir/xpc4L

منظرپلاس🌱
@manzarplus 🌱

📣 اطلاعیه برگزاری سمینار

انجمن علمی معماری منظر با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) برگزار می‌کند:

🎙 سمینار: منظر شهری تاریخی؛ مفهوم، رویکرد قرن بیست‌ویکمی

سخنران:
دکتر امیرمحمد معزی مهر طهران
عضو هیئت علمی گروه مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی
دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

🗓 زمان: یکشنبه ۲۵ آبان ماه
⏰ ساعت ۱۱ الی ۱۲.۳۰
📍 محل برگزاری: دانشکده معماری و شهرسازی، طبقه دوم، کارگاه پنج

🔸 شرکت در سمینار برای عموم آزاد است.

برای کسب اطلاعات بیشتر:
Telegram: @Momnielahe
Instagram: @ikiu_landscape
کانال انجمن معماری منظر: t.me/ikiulandscape

آزادی نه صرفاً یک حق فردی، بلکه پیش‌شرطی برای شکوفایی انسان و جامعه است. جان استوارت میل

او در کتاب «درباره آزادی» تأکید می‌کند که آزادی فردی باید تا جایی محترم باشد که به آزادی دیگران آسیب نرساند. این اصل، اگر به‌درستی در طراحی فضاهای شهری و معماری منظر بازتاب یابد، می‌تواند شهرهایی بسازد که نه‌تنها زیبا و کارآمد، بلکه انسانی، متکثر و آزاد باشند.

شهر، در این نگاه، صرفاً مجموعه‌ای از ساختمان‌ها و خیابان‌ها نیست؛ بلکه بستری است برای تجربه‌ی فردیت، تعامل اجتماعی، و انتخاب آگاهانه. فضاهای عمومی از پارک‌ها گرفته تا میدان‌ها و پیاده‌راه‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که امکان حضور، بیان، و مشارکت را برای همه فراهم کنند. همچنین میل هشدار می‌دهد، سلطه‌ی اکثریت می‌تواند به سرکوب اقلیت‌ها بینجامد؛ بنابراین، شهرسازی باید صدای گروه‌های به‌حاشیه‌رانده‌شده را نیز در طراحی لحاظ کند. یعنی کودکان، سالمندان، افراد دارای معلولیت، و اقلیت‌های فرهنگی در شهر نقش‌آفرینی نمایند.

تنوع، یکی دیگر از ارکان آزادی در فلسفه‌ی میل است. او باور دارد که جامعه‌ای آزاد، باید امکان تجربه‌ی سبک‌های مختلف زندگی را فراهم کند. این اصل در معماری منظر به معنای طراحی فضاهایی است که پاسخ‌گوی تفاوت‌های فرهنگی، زیباشناختی و اجتماعی باشند. شهر نباید تک‌صدا باشد؛ بلکه باید امکان انتخاب، تجربه و حتی تضاد را در دل خود بپروراند.

در نهایت، آزادی در نگاه میل با رشد فردی و مشارکت فعال در جامعه گره خورده است. این مفاهیم در شهرسازی معادل‌اند با برنامه‌ریزی مشارکتی، طراحی تعاملی، و ایجاد فضاهایی که شهروندان را از مصرف‌کننده‌ی صرف به کنشگر شهری تبدیل می‌کنند.
شهر، اگر با الهام از آزادی طراحی شود، می‌تواند به بستری برای پرورش انسان‌های آزاد، خلاق و مسئول بدل گردد، نه فقط مکانی برای سکونت، بلکه فضایی برای زیستن.

منظرپلاس🌱
@manzarplus 🌱

فساد ساختاری سبز در ورزشگاه‌های ایران

بر اساس گزارش فوتبال ۳۶۰ و افشاگری‌های عادل فردوسی‌پور در برنامه «لایو 360»، موضوع چمن ورزشگاه‌ها به یک بحران زیرساختی و فساد سازمان‌یافته تبدیل شده است.

- دو شرکت خاص به نام‌های سدروس سبز و چمن رول محمد مسئول چمن‌کاری حدود ۸۰٪ ورزشگاه‌های کشور هستند.

این شرکت‌ها با وجود تبلیغات گسترده، چمن‌هایی با کیفیت پایین نصب کرده‌اند که خیلی زود زرد شده یا از بین رفته‌اند—نمونه بارز آن، ورزشگاه یادگار امام تبریز است.

برخی مسئولان در فدراسیون فوتبال به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم به مدیران ورزشگاه‌ها توصیه می‌کنند که فقط با این دو شرکت قرارداد ببندند، و در ازای آن وعده‌هایی مثل تسریع در تأییدیه‌ها یا دریافت بودجه می‌دهند.

حتی در مواردی، چمن خراب‌شده دوباره توسط همان شرکت‌ها ترمیم شده، بدون هیچ‌گونه پاسخ‌گویی یا رقابت سالم در مناقصه‌ها.

فردوسی‌پور این موضوع را به‌عنوان یک نماد فساد ساختاری در فوتبال ایران معرفی کرده و خواستار ورود نهادهای نظارتی شده است.

منظرپلاس🌱
@manzarplus 🌱

وضعیت نامناسب چمن ورزشگاه یادگار امام تبریز در تاریخ ۱۱ آبان ۱۴۰۴ که شرکت سدروس سبز پیمان‌کار اول این مجموعه بوده و در حال حاضر، به عنوان مشاور فعالیت می‌کند.

لوح تقدیرها را باور کنیم یا چمن‌ها را!؟

راه چاره: مسئولیت چمن این مجموعه را بسپاریم به شرکت چمن رول محمد!!!!

منظرپلاس🌱
@manzarplus 🌱