✍🏻 ادامه یادداشت عرفان خسروی را که در ستون «علم برای مردم» روزنامه جام‌جم در نوزدهم مرداد 98 منتشر شده است، از اینجا بخوانید👇🏻
bit.ly/2yVJZCZ

دسترسی به فایل پی‌دی‌اف 👇🏻
bit.ly/2MaL9mU

📌جذاب‌ترین خبرهای دنیای علم و فناوری در کانال جام دانش
📡@JameDanesh

دارودسته‌های حیات - بخش اول: حیات چیست و جاندارن چه هستند؟

عرفان خسروی

۷ دقیقه مطالعه

آشنایی با گروه‌های مختلف موجودات زنده یکی از مهم‌ترین قسمت‌های محذوف از کتاب‌های درسی است. اما نادیده‌انگاری نباید فضای ترویج علم را نیز بیالاید. به ویژه از آن رو که توسعه نهاد علم و مردم‌سالارانه کردن آن از مهم‌ترین هدف‌های غایی ترویج علم هستند.

مردم‌سالارانه‌ کردن علم بدین معنی است که حوزه‌های علمی متناسب با نیازها و پرسش‌های مردم توسعه یابند؛ نه صرفاً بر اساس تمایل اجتماعی و طبیعی به تحصیل در رشته‌های پول‌ساز. مردم همیشه درباره طبیعت سؤال دارند؛ سؤال‌هایی بنیادی، مهم، پی‌گیرانه و مرتبط با احساس امنیت روانی و ایجاد آرامش خاطر؛ سؤال‌هایی درباره موجودات زنده که اغلب با جواب درستی مواجه نمی‌شوند و اگر پاسخ مناسب دریافت نکنند، شایعه، فریب و خرافه به جای علم پاسخ این پرسش‌ها را خواهد داد. اگر مبحث تاریخ طبیعی در کتاب‌های درسی کم‌رنگ‌ شده، آموزش آن بنا به تقاضایی که در متن جامعه حس می‌شود، نیازی است، فراتر از درس‌های مدرسه؛ نیازی که سعی داریم در فرادرس به آن پاسخ دهیم.

بنابراین، از این به بعد، در مطالبی دنباله‌دار درباره گروه‌های مختلف موجودات زنده صحبت خواهیم کرد و در نخستین قسمت به بزرگ‌ترین گروه موجودات زنده، یعنی «جانداران» خواهیم پرداخت.

حیات چیست و جاندارن چه هستند؟

دارودسته‌های حیات - بخش دوم: خزندگان همیشه نمی‌خزند

عرفان خسروی

۸ دقیقه مطالعه

اگر قسمت اول این رشته‌ نوشته‌ها را خوانده باشید، حتما می‌دانید که هر قسمت سراغ یکی از گروه‌های جانداران می‌رویم. این‌بار به سراغ یکی از چالش‌برانگیزترین دسته‌های موجودات زنده می‌رویم: خزندگان!

نقل قول مشهوری منتسب به کارل لینه (بنیان‌گذار رده‌بندی زیستی در سده هژدهم) وجود دارد که از جمله، مایکل کرایتون (نویسنده فقید داستان‌های علمی)، آن را به عنوان سرلوحه رمان پارک ژوراسیک آورده است: «خزندگان به علت پیکرِ سرد، رنگِ پریده، فقراتِ غضروفی، پوستِ پلید، سیمایِ شرزه، چشمانِ حسابگر، بویِ زننده، صدایِ خشن، منزلگاهِ مزبله و زهرِ قتالی که دارند، کریه و بدآینداند؛ چنین است که پروردگارشان در آفرینشِ جز اندکی از آن‌ها، چندان هنرنمایی نکرده است».

البته این نقل قول چندان با واقعیت تطابق ندارد. به رغم توصیف منتسب به کارل لینه، اکنون دست‌کم بیست هزار گونه زنده از آن‌ها (چهار برابر تنوع گونه‌های پستانداران) در زمین زندگی می‌کنند.

طبق تعریف کنونی، هرموجودی که خویشاوندی‌اش با تمساح یا مارمولک نزدیک‌تر باشد تا پستانداران، خزنده محسوب می‌شود، چه عادت به خزیدن روی زمین داشته باشد، چه چنین عادتی نداشته باشد.

خزندگان همیشه نمی‌خزند

فروشگاه کتاب‌های علمی پالئوگرام آغاز به کار کرد
http://sciencebooks.esam.ir/

قرار است در این فروشگاه کتاب‌های علمی روز و کتاب‌های علمی قدیمی و نایاب، به خصوص در حوزه تاریخ طبیعی و نیز کتاب‌های رقومی (e-Book) که به طور معمول از تارنماهای دانلود رایگاه کتاب قابل دسترس نیستند، به فروش برسد. فروشگاه کتاب‌های علمی به مرور کامل خواهد شد.

درباره سایت ایسام: تارنمای ایسام نسخه ایرانی‌شده تارنمای مشهور و موفق eBay است که بستری است برای خرید و فروش اجناس نو و کهنه در سراسر جهان.

دارودسته‌های حیات - بخش سوم: خزندگان دریازی زنده

عرفان خسروی

۱۵ دقیقه مطالعه

اگر قسمت‌های پیشین این رشته‌ نوشته‌ها را خوانده باشید؛ حتما متوجه شده‌اید که هر قسمت سراغ یکی از گروه‌های کوچک یا بزرگ جانداران می‌رویم و به سراغ چند گروه از خزندگان دریازی می‌رویم و متوجه نکات جالب و حیرت‌انگیزی درباره سوخت‌وساز و فیزیولوژی این خزندگان می‌شویم.

در میان خزندگان عهد حاضر گروه‌هایی مثل تمساح‌ها، برخی بزمجه‌ها و مارها به زندگی در آب شیرین علاقه دارند، اما زندگی در دریا گامی بسیار فراتر از زندگی در آب‌های شیرین است و مشکلات بسیار بیشتری پیش پای جانوری می‌گذارد که از خشکی و آب شیرین فاصله می‌گیرد از جمله ۱ - دفع نمک اضافی آب شور؛ ۲ - تنفس، شناوری و به خواب رفتن در آب؛ ۳ - تولیدمثل در دریا و ۴ - تنظیم دمای بدن.

در ادامه با داستان شگفت‌انگیز شیوه دست‌وپنجه‌نرم‌کردن خزندگان دریازی دربرابر این چالش‌ها آشنا خواهیم شد.

خزندگان دریازی زنده

آخرین و اولین ویرایش از جامع‌ترین کتاب علمی درباره خاستگاه، تکامل، زندگی و انقراض دایناسورها

این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۹۹۶ با عنوان تکامل و انقراض دایناسورها از سوی انتشارات دانشگاه کمبریج منتشرشد. اقبال و موفقیت کتاب به حدی بود که نُه سال بعد، مطالب آن به‌روز رسانی و ویرایش دوم آن در سال ۲۰۰۵ منتشر گردید. چهار سال بعد، در سال ۲۰۰۹ همان محتوای کتاب قبلی، با مقدار زیادی اطلاعات افزوده جدید، اما با نامی تازه از سوی دانشگاه کمبریج انتشار یافت: تاریخ طبیعی مختصر دایناسورها. ویرایش دوم این عنوان جدید در سال ۲۰۱۳ و ویرایش سوم آن در سال ۲۰۱۳ منتشر شدند؛ یعنی دقیقا ۲۰ سال پس از انتشار موفق نخستین کتاب.

مبانی تمام مباحث بنیادی دیرینه‌شناسی از قبیل زمین‌شناسی تاریخی، تکامل، رده‌بندی، آناتومی، فیزیولوژی، اکولوژی و هرچیزی که به مطالعه زندگی دایناسورها مرتبط باشد، در این کتاب به زبانی روشن، گویا، تصویری و بسیار ساده و دقیق و مستند، آموزش داده شده است.

خرید از فروشگاه کتاب‌های علمی:
http://esam.ir/16597882

«به موزه خوش آمدید!»
چهار کتاب تاریخ طبیعی در فروشگاه کتاب‌های علمی پالئوگرام
پویانمایی‌ها را ورق بزنید!

هر یک از کتاب‌های مجموعه «به موزه خوش آمدید» شما را به گویی به موزه‌ای یا باغ گیاه‌شناسی یا باغ وحشی می‌برد که شگفتی‌های موزه‌ای آن به جای دیواره‌های بی‌جان، بر برگ‌های زنده کتابی قرار گرفته‌اند.
تصاویر شگفت‌انگیز این مجموعه حاصل قلم هنرمندانی مثل کتی اسکات (Katie Scott) و کریس ورمل (Chris Wormell) است.

این مجموعه شامل کتاب‌های دیگری هم می‌شود؛ اما کتاب‌هایی که این‌جا به صورت یک‌جا به شما تقدیم می‌شوند، چهار عنوانی هستند که به موضوع تاریخ طبیعی اختصاص دارند: تکامل زیستی، دایناسورها (دینوسوریوم)، جانوران (انیمالیوم) و گیاهان (بوتانیکوم).

قیمت مجموعه نسخه‌های رقومی (e-book) این چهار عنوان ۳۷۰۰۰ تومان است، اما چنان‌چه مایل باشید هرکدام از این کتاب‌ها را به صورت جداگانه (به قیمت ۱۲۰۰۰ تومان) خریداری کنید، می‌توانید به صفحه اختصاصی فروش هر کتاب در فروشگاه کتاب‌های علمی در ایسام بروید.

در فروشگاه کتاب‌های علمی پالئوگرام چه کتاب‌های دیگری پیدا می‌شود؟

در حال حاضر ۱۲ عنوان کتاب رقومی به زبان انگلیسی در حوزه تاریخ طبیعی، به خصوص دیرینه‌شناسی دایناسورها، در این فروشگاه به صورت اختصاصی ارائه شده است.

به علاوه نسخه رقومی و ویژه‌ای از کتاب «مینوی طبیعت» که روایتی حماسی است از پیدایش و تکامل زندگی، آگاهی، احساسات، جنسیت و آدمی، در فروشگاه قرار گرفته است. این نسخه حاوی خوانش متن فارسی کتاب با صدای مترجم، همچنین متن نسخه انگلیسی کتاب، به صورت ضمیمه در دل پرونده PDF است.

امکان پیداکردن و بارگذاری هیچ کدام از کتاب‌های رقومی ارائه شده در فروشگاه کتاب‌های علمی پالئوگرام در سایت‌های دانلود رایگان کتاب وجود ندارد.

مشخصات نسخه رقومی (ای-بوک) کتاب‌های مجموعه «به موزه خوش آمدید»
(Welcome to the Museum)

E-books: 112 pages (Evolution: 80 pages)
Publisher: Big Picture Press 
Language: English

مینوی طبیعت
The Sacred Depths of Nature
کتابی برای علاقه‌مندان به تکامل زیستی و حواشی معرفتی این نظریه سترگ

مینوی طبیعت روایتی است از تکامل زیستی، اما با زبان ادبی-عرفانی-حماسی و یادآور قصه‌ها و نیایش‌های کتاب‌های مقدس. روایت کتاب از درگیری‌های فردی نویسنده با کائنات و حیات آغاز می‌شود و سپس به پیدایش کیهان، زمین، زندگی، یاخته‌ها، جانداران پریاخته‌ای، مغز و خودآگاهی، جنسیت، عشق و سرانجام تکامل انسان می‌پردازد. پس از هر فصل نویسنده نیایش‌هایی فلسفی درباره هستی و وجود و احساسات آدمی به پیش می‌کشد (فصلی از کتاب را می‌توانید در دل پرونده‌ای با موضوع «آگاهی» مطالعه کنید که مهر ماه ۱۳۹۵ در شهر کتاب، شماره ۱۲، منتشر شد).

نویسنده کتاب، ارسلا گودینو، استاد ژنتیک تکاملی دانشگاه واشنگتن و فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد در رشته زیست‌شناسی است. او متخصص چرخه تولیدمثل جلبک‌های تک‌یاخته‌ای است، اما کتابی که نوشته روایتی حماسی است از سرار داستان تکامل زیستی. این کتاب در سال ۱۹۹۸ از سوی انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شد. ترجمه‌ای از آن به این قلم، همراه با حواشی و توضیحاتی مفصل در حوزه‌های مختلف از جمله دین‌شناسی تطبیقی در سال ۱۳۸۸ منتشر شد.

اکنون هر دو نسخه چاپی و رقومی آن را می‌توانید از فروشگاه کتاب‌های علمی خریداری کنید.

درباره نسخه رقومی:
پرونده‌ای پی‌دی‌اف مطابق نسخه چاپی است که علاوه بر نسخه فارسی، نسخه انگلیسی و نیز نقدی بر کتاب به صورت ضمیمه قرار دارد. به علاوه این پی‌دی‌اف حاوی خوانش صوتی متن کتاب (با صدای مترجم) نیز هست. علامت پخش، توقف و قطع خوانش در مقابل هرکدام از عنوان‌های داخل متن کتاب قرار دارد.

خرید تعداد محدودی از نسخه نایاب چاپی (در سال ۸۸ به سرعت از بازار جمع‌آوری شد): ۶۵ هزار تومان در ایسام

خرید نسخه رقومی همراه با خوانش صوتی متن کتاب: ۳۰ هزار تومان در ایسام

نسخه چاپی با جلد شومیز و نسخه رقومی (ای-بوک): ۲۹۵ صفحه (۱۳۳+ صفحه ضمائم)
ناشر: سرای دانش، ۱۳۸۸

ایده خطرناک داروین
Darwin's Dangerous Idea
در پادکست بی‌پلاس

به پیامدهای فلسفی یک ایده یا کشف غیرفلسفی فکر کردین؟ در این قسمت پادکست بی‌پلاس، علی بندری از اثرات فلسفی ایده تکامل داروین صحبت کرده.

نویسنده: Daniel Dennett
متن: عباس سیدین
روایت: علی بندری
تدوین: امید صدیق‌فر
موزیک‌ها: حسین نجفی | Day Yan Key

«حراری» یا «هراری»؟

در نقدی که در روزنامه شرق درباره کتاب انسان خردمند نوشتم، درباره نگارش فارسی نام نویسنده کتاب توضیح مختصری دادم که صورت «هراری» صحیح است و نگارش «حراری» حاصل خلط نام نویسنده با نام‌جایی رایج در عربی ولی اساساً با ریشه‌شناسی متفاوت است.

ایرانیان چه نظراتی درباره تکامل داروین داشته‌اند؟

نظریه تکامل داروین از زوایای گوناگون در یک کتاب

معصومی با اشاره به برخی قضاوت‌های نادرست درباره تقابل نظریه داروین با باورهای مذهبی و دینی که در نهایت منجر به اشاعه گزاره‌های زرد علمی شده است، گفت: با توجه به سیر پژوهش‌هایی که در سال‌های اخیر درباره مواجهه الهیات با نظریه تکاملی داروین داشتم، به این نتیجه رسیدم که علمای تراز اول که صاحب فتوا بودند و مرجعیت هم داشتند، قضاوتی درباره نظریه داروین نداشتند؛ مبنی بر اینکه این نظریه ضد دین است. در هیچ منبعی هم مشاهده نمی‌شود که این افراد این نظریه را تکفیر کرده‌اند. اما همواره در یک جامعه گروهی از افراد مذهبی میانی وجود دارند که اغلب تحلیل‌های آن‌ها مبتنی بر متون و محتوای مکتوب نیست؛ در واقع آن‌ها شناخت دقیقی نه از نظریه تکامل و نه از منابع دینی دارند و به شدت هم به مکتوب شدن برداشت‌های خودشان از این نظریه تاکید می‌کنند.

https://news.1rj.ru/str/piofarabi/908

روزی که از دایناسورها آغاز شد

راهنمایی که بودیم، سالی معلم علومی داشتیم، واویلا؛ مثل دانشمندها دستش را پشت کمر گره می‌کرد و شمرده و مطنطن چرت‌وپرت می‌گفت. از بین حرف‌های عجیبش که یادم مانده، یکی تاریخ طبیعی مجعولی بود که به ترتیب از پیدایش زمین، پیدایش دایناسورها، انقراض دایناسورها و سپس پیدایش ماهی‌ها و دوزیستان و سایر موجودات می‌گذشت. بنده‌خدا چیزی شنیده بود، ولی زیاد به جزئیات تاریخی اهمیت نمی‌داد. آن سال خیلی از دستش مگسی بودم که اطلاعات باطلی به بچه‌ها ارائه می‌کند، این روزها ولی خب، می‌گویم شاید طورهایی درست می‌گفت.

فی‌المثل همیشه همه‌چیز برای من از دایناسورها شروع می‌شود؛ گرچه لزوما به دایناسورها ختم نمی‌شود. تجربه روزنامه‌نگاری علم را از نوشتن درباره دایناسورها (سال ۱۳۸۰-دانشمند) شروع کردم اما این عادت به موضوعات دیگر هم تسری‌یافت. دیرینه‌شناسی را نیز از پی‌جویی دایناسورها همان سال-کرمان) شروع کردم ولی امروز مبتلای فتنه شیدایی برای همه سنگواره‌ها هستم.

فکر کنم برای خیلی از شماها نیز که شیفته دیرینه‌شناسی شدید، همین‌طور باشد. احتمالا شما هم خلافتان را از دایناسورها شروع کرده باشید، چه‌بسا با خواندن پارک ژوراسیک و دنیای گمشده؛ اما حالا خلافتان سنگین‌شده؛ دلتان پیش آمونیت‌ها و تری‌لوبیت‌ها گیر کرده و پایتان در پایاب دریایی که نه آب دارد، نه ساحل. دو سه روز دیگر (سوم آبان) #روز_ملی_سنگواره است. همه روزها از آن شماست و من ولی همان دو سه روز دیگر، خصوص به شما و من و همه سنگواره‌های زنده یا مرده این سرزمین خجسته باد!

#سنگواره #فسیل
#شوریدگی_برای_سنگواره
#روز_ملی_فسیل
#NationalFossilDay
#Fossil #Fossil
#fossil_frenziness #Iran_fossils

شیوه صحیح مقابله با ترول
با صدا ببینید

وقتی در فضای مجازی با کسانی بحث می‌کنید که به هیچ چهارچوب، منطق و ادبی برای بحث‌کردن پای‌بند نیستند، بهترین کار این است که خودتان را از شنیدن سروصدایی که به پا می‌کنند، محروم کنید، ولی اجازه دهید که به خواندن نوشته‌های شما (درحالی‌که دیگر به ایشان اهمیتی نمی‌دهید) ادامه دهند. مثل این دوستی که عقیده داشت فلسفه علم هم نظریه تکامل داروین را ابطال کرده، هم «نظریه ابطال‌گرایی» پوپر را. بنگ بنگ!
My baby shot me down…

امیرحسین بهجتی طی سال‌هایی که می‌شناسمش، پیشرفت زیادی در تصویرسازی دیرینه (Paleo-art) داشته. دقت علمی، اصالت هنری و ظرافت فنی او در بسیاری مدعیان دیگر این حوزه هنری-علمی یافت نمی‌شود.
این یکی از آثار جدیدتر بهجتی است، از سر سه دایناسور گوشتخوار از خانواده ابلی‌سوریدها (Abelisauridae) به نام‌های اسکورپیووینه‌تور، کارنوتورِس و اوکاسورِس و‌ این یکی طراحی قدیم‌تر او از کارنوتورِس.
این هم نشانی نمایشگاه آثار او در تارنمای دوینت‌آرت است. برایش آرزوی موفقیت روزافزون دارم.

تصویرسازی علمی و ترویج علم

نخستین همایش سار به میزبانی موزه علوم ایران در بهار ۹۵ برگزار شد و من افتخار داشتم در این همایش درباره اهمیت تصویرسازی دیرینه در ترویج دانش دیرینه‌شناسی صحبت کنم و برخی از آثار امیرحسین بهجتی را نیز به حاضران معرفی نمایم.

در این سخنرانی نمونه‌هایی از تصویرسازی‌ها و داده‌نماهای علمی را در کتاب‌ها و مقالات مربوط به دایناسورها معرفی کردم، از جمله آثار نقاشی و نمودارهای کتاب‌هایی مثل #عصر_طلایی_دایناسورها و #فرهنگ‌نامه_دایناسورها (نشر طلایی) و داده‌نماهای #پارک_ژوراسیک_تهران که طراحی و اجرای آن را خودم به عهده داشتم.

تصویرسازی و هنر دیرینه کمک می‌کند تا دانش دیرینه‌شناسی تبدیل به کالایی جذاب برای مخاطب عام شود و به این ترتیب، علم دیرینه‌شناسی مخاطب‌های بیشتری پیدا کند و توسعه یابد.

از آن‌جا که در آستانه هفته علم هستیم و مثل هر سال، بحث‌های مربوط به #ترویج_علم داغ خواهد شد و البته، در پایان پاییز امسال، تعداد سخنرانی‌های سار سه رقمی خواهد شد، بد ندیدم این سخنرانی را بازنشر کنم.

این مقاله‌ای است که درباره ماهیت زیست‌شناختی میمون‌ها برای نشریه کرگدن نوشته‌ام.

جانوران انکارشده
عرفان خسروی
کرگدن، ۱۲۱، صص‍۵۴-۵۵، ۱۶ آذر ۱۳۹۸

جدال کپی با میمون
نکته‌ای درباره ترجمه نام‌های عامیانه در زیست‌شناسی

عرفان خسروی
رشد آموزش زیست‌شناسی، ۱۱۲، پاییز ۹۸، صصـ۲۲-۲۷

دریغاگوی سالاری
حسن سالاری، مترجم، نویسنده، ویراستار و متخصص و پژوهشگر آموزش و پرورش (به ویژه در عرصۀ آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان) در سانحۀ دلخراش سقوط اتوبوس در جادۀ فیروزکوه درگذشت.

حسن سالاری در یکم خرداد 1355 در جاجرم زاده شد. در 1378 و 1382 در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشتۀ زیست‌شناسی از دانشگاه‌های همدان و تهران فارغ التحصیل شد.
او در عمر کوتاه خود منشأ خدماتی بسیار چشم‌گیر بود و آثار پرشماری را، عمدتاً در حوزۀ متون علمی با مخاطب کودک و نوجوان منتشر کرد (همۀ این آثار را ناشرین وزین و معتبر همچون انتشارات فاطمی و ا نتشارات مدرسه و انتشارات افق منتشر کرده‌اند) و در همین مدت کوتاه جوایز علمی و فرهنگی بسیاری را کسب کرد. از جمله
جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی در سال‌های 1386، 1388 و 1389
جایزۀ کتاب فصل در سال‌های 1387، 1388 و 1389
برگزیده و تقدیر شده در جشنوارۀ کتاب‌های آموزشی رشد در سال‌های 1389 و 1390
جشنواره نقد کتاب در 1394

زندگینامه و آثار حسن سالاری
https://bit.ly/2R73O2S

پژوهشکدهٔ تاریخ علم، این فقدان را به همهٔ پژوهش‌گران تاریخ و فرهنگ ایران تسلیت می‌گوید.
@hisofsci

جدال کپی با میمون
نکته‌ای درباره ترجمه نام‌های عامیانه در زیست‌شناسی

عرفان خسروی
رشد آموزش زیست‌شناسی، ۱۱۲، پاییز ۹۸، صصـ۲۲-۲۷
می‌توانید متن مقاله را در تارنمای رشد مطالعه کنید و نقدها و نظرات خود را پیرامون آن در پایان مطلب مرقوم بفرمایید.
دریافت مقاله در قالب PDF از تارنمای رشد
دریافت مقاله در قالب PDF از پالئوگرام

گربار
ترعه‌ای برای جوشش علم در زندگی

اگر به دنبال جایی هستید که در آن مطالب علمی جذاب و مرتبط با دغدغه‌های روز به زبانی ساده توضیح داده‌شده‌باشد، به به ترعه ارزنده گربار سر بزنید!

در توضیحات این ترعه، درباره نام آن چنین آمده: «گربار نام محلی است در روستای منصوریه در شهرستان تفرش. در گربار آب قنات به سطح می‌رسد و از زمین می‌جوشد».

دکتر سیما قاسمی، نویسنده گربار، یکی از دغدغه‌مندان و صاحب‌نظران ترویج علم در ایران و از همکاران موزه ملی علوم و فناوری ایران است. نکته‌ای که موجب تمایز و امتیاز ترعه گربار بر ترعه‌های علمی دیگر می‌شود، این وجه است که نوشته‌های گربار برای مخاطب عام ایرانی نوشته شده‌اند و به پرسش‌هایی می‌پردازند که شاید برای دانشجوی جوان امروزی یا مادر یا پدری ایرانی با فرزند دانش‌آموز پیش آید. نوشته‌های گربار پیرامون موضوعاتی است که معمولا در جامعه ایرانی پررنگ می‌شود. هدف غایی این نوشته‌ها روشنگری پیرامون همین مسائل آشنا برای مخاطب معمولی امروزی ایرانی است (مثال را، به آخرین فرسته گربار پیرامون شایعات شبه‌علمی اخیر بنگرید).

گربار به موضوعات ترجمه‌ای رایج‌افتاده نمی‌پردازد؛ زیرا اغلب مطالب ترجمه‌شده در فضای ترویج علم ایران در اصل برای مخاطبانی نگاشته‌شده‌اند، با کنجکاوی‌های متفاوت، آموزش و پیشینه ذهنی متفاوت، امکانات ترویجی و تجربیات متفاوت و حتی با خرافات متفاوت. مهمترین آسیب‌شناسی نوشته‌های ترویجی ترجمه‌ای یکی همین است که مخاطب اصلی آن‌ها مختصات دیگری داشته و دیگر اینکه واسطه فیض در اغلب این مطالب، مترجم‌های ناکاربلد و معمولا یک‌کتابی اند که در بازار ترویج علم پی صید شهرت و عنوان و قدرت آمده‌اند. گربار از معدود ترعه‌های علمی است که از این آسیب‌ها بری است؛ نویسنده آن فیزیکدانی است مسلط به علم با دغدغه و نظر تخصصی پیرامون ترویج علم که در ضمن به مادران و پدران جوانی مانند خودش می‌اندیشد که باید پاسخ‌گوی کودکانی محصل و کنجکاو باشند. این است که نام آن نیز بسیار بامسماست: گربار جایی است که مایه حیات از عمق می‌جوشد و به سطح زمین می‌رسد.