کرونا و محرم: در خانه بمانیم

✍️ پیمان سلامتی، استاد طب پیشگیری دانشگاه علوم پزشکی تهران

محرم ۱۳۶۶ شمسی: دانشجوی پزشکی بودم و به عنوان پزشکیار در لشکر حضرت سیدالشهدا در جبهه حضور داشتم. خبری از عملیات نبود پس سه روز منتهی به عاشورا را مرخصی گرفتم تا به عزاداری در هیئت محبوبم برسم. اتوبوس اذان‌ صبح به تهران رسید. اگر به دیدار خانواده می‌رفتم برنامه زیارت عاشورای صبح را از دست می دادم پس مستقیم به حسینیه … در مرکز شهر رفتم و زیر لب زمزمه می کردم: اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤمنینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً
💠 کرونا در کشور طغیان کرده و در بدترین شرایط اپیدمی در ۱۸ ماه گذشته قرار داریم تعداد مرگ های روزانه به عدد ۶۰۰ نزدیک شده، طبق اعتراف مسئولین، رقم واقعی بیش از دو برابر این عدد و شمار تلفات در روزهای آتی افزایشی خواهد بود. موسسه IHME که از معتبرترین موسسات بین المللی در پیش بینی وقایع کووید در دنیاست و مسئولین سلامت کشور نیز به کرات به آن استناد کرده‌اند برآورد کرده که اگر شرایط به همین صورت ادامه پیدا کند تا اول دسامبر (کمتر از چهار ماه دیگر)، ۴۵ هزار ایرانی دیگر از کرونا فوت خواهند کرد. به عبارت دیگر، در طی ۱۱۰ روز آینده به اندازه نصف مرگی که در طول این یک سال و نیم داشته ایم را تجربه خواهیم کرد.
آنها پیش بینی کرده‌اند که اگر شرایط بدتر شود این عدد به ۶۱ هزار نفر خواهد رسید. چه باید کرد؟
💠 پژوهش های متعدد اثربخشی تعطیلی و ایجاد محدودیت در منع آمد و شد (لاک داون) را در این شرایط به اثبات رسانده اند. لاک داون اگرچه یکی از پر عارضه ترین روش های کنترل این هم گیری است و تبعات سنگین اجتماعی، اقتصادی، روانی و … دارد اما در جایی که اپیدمی پرشتاب شعله‌ور شده، آخرین روش درهم شکستن چرخه انتقال عفونت در جامعه است. پس انتظار می رفت دولتمردان با اعمال لاک داونی شدید از جان و سلامت مردم حراست نمایند. اما آنها نه تنها در این خصوص اقدامی نکرده بلکه با رسیدن ماه محرم مردم را برای هر چه باشکوهتر برگزار کردن برنامه های عزاداری به کوچه و خیابان کشانده اند.
💠 در این مقال سعی ندارم صحبتی با مسئولین داشته باشم که امیدی به این سیستم و تغییر اهداف و اغراض آن نیست. مردم ما چند صد سال است که با آداب خاصی مشغول عزاداری اند و تغییر این سبک نیازمند فرهنگ سازی است که تاکنون صورت نگرفته است. تجربه سال قبل و همین چند روزه نشان داده که نمی توان با نگارش و ابلاغ چند خط دستورالعمل و به صورت دستوری چند ده هزار تکیه و هیئت را ملزم به رعایت کامل ضوابط بهداشتی کرد. نمی توان از چند هفته قبل، ضوابط برگزاری مراسم را اعلام کرد و سپس ناگهان در روز دوم محرم برخی از آنها را نقض کرد. اینها نشانه عمق بیگانگی تصمیم سازان با روان شناسی اجتماعی آئین سوگواری در این کشور است.
💠 متاسفانه اخیرا جزء آلوده ترین کشورهای دنیا شده ایم. شرایط ما بسیار وخیم تر از سال قبل است. پارسال در این ایام تعداد موارد جدید ثبت آلودگی حدود 2000 مورد در روز بود حال آنکه این رقم در این زمان به بیش از 40,000 مورد رسیده و در حال حاضر در فاز بالا رونده اپیدمی قرار داریم. ما امکانات لازم برای تشخیص بیماران بیشتر را نداریم و می توان حدس زد که رقم واقعی به مراتب بیش از اینهاست. سوش ویروسی موجود خیلی مسری تر از نوع پارسال بوده و در فضای باز نیز قابل انتشار است. همچنین میزان تبعیت شهروندان از دستورات بهداشتی کاهش یافته. در نظر بگیرید که چند صد هزار کانون انتشار شدید آلودگی بدون محدودیت در کشور در حال ترددند و کاملا قابل پیش بینی است که در هفته های آتی شرایط بغرنج تر خواهد شد.
بهترین توصیه بهداشتی در این شرایط "ماندن در منزل" است. مراقب باشیم تا آلوده نشویم. آیا از ازدحام بی سابقه جلوی داروخانه های مرکزی شهر، داخل بیمارستان ها و محوطه قبرستان ها خبر داریم؟ دارو، سرم و تخت بستری نیست. نظام سلامت در حال فروپاشی است. به خودمان رحم کنیم.
💠 به قرآن رجوع کنیم که می‌فرماید:
"بگو: آیا شما را خبر دهم که زیانکارترین مردم کیست؟ آنها که در راه ضلالت قدم بر می‌دارند و گمان می‌کنند که کار نیک انجام می‌دهند".
متاسفانه ایران شیعی در این زمانه از نظر عملکرد فاجعه آمیز برای مقابله با بیماری در سطح بین المللی شاخص شده است. به نام مذهب، موجب وهن آن نشویم.
💠 محرم ۱۴۰۰ شمسی: هیئت محله ما هر روز در حیاط منزل یکی از همسایگان برقرار است. در خانه ام و صدای مداح را می شنوم. این دعای امام ششم را زمزمه می کنم:
"خدایا من گواهی می‌دهم که او (امام حسین) جان خود را در راه تو بخشید تا بندگانت را از نادانی و سرگردانی ضلالت نجات دهد".

🆔 t.me/PaymanSalamati
🌐 PaymanSalamati.blog.ir
❇️ instagram.com/dr.psalamati

بر اساس این بررسی من فکر می‌کنم بر اساس شواهد موجود، فاویپیراویر در بیماران بستری کووید-۱۹ نباید توصیه به استفاده شود. در حال حاضر ترایالی با طراحی قوی و دقیق در مورد استفاده از فاویپیراویر در بیماران سرپایی کووید-۱۹ خفیف وجود ندارد و در این بیماران نیز فعلا نباید توصیه به استفاده شود مگر در قالب کارآزمایی بالینی

امکان انجام یک ترایال نسبتا بزرگ‌ با طراحی دقیق در مورد استفاده ترکیبی از بودزوناید و فلووکسامین در بیماران سرپایی کووید-۱۹ وجود ندارد؟

از هر کدام از واکسنهای کووید-۱۹ چه تعداد در کشور باقی مانده است:

سینوفارم: ۳٫۶۸۴٫۱۹۵ دز
استرازنکا: ۱٫۸۰۷٫۶۴۶ دز
ماده برکت: ۸۴۰٫۰۱۰ دز
اسپوتنیک: ۲۲۰٫۹۱۴ دز
بهارات: ۱۱۵۸۳
پاستوکووک: حدود ۱۴۰ هزار دز تحویل وزارت بهداشت شده و تعدادی هم تزریق شده اما با این وجود در آمار رسمی که هر روز اعلام می‌شود قرار نگرفته است. (بر اساس آماری که در توئیتر دکتر جهانپور اعلام شده)

تعداد کل واکسن باقی مانده در کشور: ۶٫۷۰۴٫۳۴۸ دز

سازمان غذا و داروی آمریکا با تغییر در مجوز اضطرای واکسنهای فایزر و مادرنا، استفاده از دز سوم و اضافی آنها را در افراد خاصی با نقص ایمنی (پیوند عضو و ...) فراهم کرد. این تصمیم فعلا فقط برای افراد با نقص ایمنی است. بعد از این تصمیم حالا باید منتظر اجازه ی CDC برای توصیه به این کار بود.

تریال PRINCIPLE نیز اعلام کرده است که داروی فاویپیراویر را مورد بررسی قرار خواهد داد.

تحلیلی مقایسه ای بر جایگاه کشور از نظر میزان بروز موارد قطعی (تست مثبت)، میزان مرگ اختصاصی علتی و مرگ اضافه سال 1399 در مقایسه با سایر کشورها

بر اساس آمار رسمی، در کل پاندمی، وضعیت ابتلا و‌مرگ در ایران ناشی از کووید-۱۹، به ترتیب از دو سوم و سه چهارم کشورهای جهان بدتر بوده است.

وضعیت ایران از نظر کووید-۱۹ در مقایسه با دیگر کشورها از زبان استاد یونسیان جهت شفاف سازی و پرهیز از سیاه نمایی:


🔴‌از نظر میزان ابتلا به کووید-۱۹ به ازای یک میلیون نفر جمعیت (قطعی و گزارش شده):

ابتلا در ایران حدودا ۲۵٪ بیشتر از متوسط دنیا بوده است.
رتبه ایران در بین ۲۷۰ کشور، ۷۰ بوده است.
یک سوم کشورهای جهان وضعیت بدتر و دو‌سوم از کشورهای جهان وضعیت بهتری از ایران دارند.

🔴‌‌‌ از نظر تعداد مرگ قطعی و‌ گزارش شده ناشی از کووید-۱۹ به ازای هر بک میلیون نفر جمعیت:

رتبه ایران در دنیا، ۵۴ (از بین ۲۱۰ کشور) بوده است. از نظر مرگ، یک‌چهارم کشورهای جهان وضعیت بدتر و سه چهارم وضعیت بهتری داشته اند.

🔴‌ مرگ اضافی در ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) نسبت به میانگین مرگ در سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷:

برای ۸۲ کشور این آمار موجود بوده است. ما حدودا ۳۵٪ مرگ اضافه داشته ایم و رتبه ایران ۱۴ بوده است.


به صورت خلاصه، از نظر ابتلا وضعیت ما از دو سوم کشورهای جهان و از نظر مرگ از سه چهارم کشورهای جهان بدتر بوده است. از نظر مرگ اضافی هم رتبه ما ۱۴ بوده است. البته که واضح است که ایران بدترین کشور از نظر مرگ و ابتلا نبوده است.

در این تحلیل اما شاید جای چند فاکتور خالی است. یکی این که باید توجه کرد خیلی کشورها پیکهای متفاوتی از نظر واریانت غالب به خصوص با دلتا و بتا در زمان های مختلفی تجربه کرده اند و این برای ایران و خیلی کشورهای دیگر احتمالا هنوز حداقل کامل رخ نداده است. نکته دیگری که باید در نظر گرفت درصد مثبت بودن تست هاست که به میزان قابل توجهی نسبت به زمان خارج از پیک ها و یا حتی خود پیکهای قبلی در پیک فعلی بالا رفته است و این خودگویای بسیار ناکافی بودن تستها برای پیدا کردن موارد ابتلا و یا حتی گزارش موارد مرگ است و در نهایت شاید شاخص مرگ اضافه رتبه ایران را بهتر نشان دهد که بر اساس شواهد موجود، تا سپتامبر ۲۰۲۰، ۲/۴ برابر مقدار گزارش شده بوده است. البته داده های مرگ اضافه در ایران به صورت فصلی فقط تا پایان تابستان ۹۹ اعلام شده و بعد از آن متاسفانه به صورت هفتگی فعلا فقط گزارش شده است که نمی‌توان به صورت کامل و دقیق از آن برای گزارش مرگ اضافه کلی استفاده کرد.

بعد از مجوز FDA, کمیته مشاور CDC بر اساس مطالعات رای‌ داد که گروه‌های خاصی از افراد با ضعف ایمنی دز سوم را بگیرند.
گروه‌ها شامل برخی از افراد با سرطان‌، HIV، پیوند عضو و بیماری‌ها یا داروهای منجر به ضعف ایمنی میشه. دز سوم (واکسن‌های mRNA) حداقل ۴ هفته بعد از دز دوم داده‌ می‌شود.
توئیتر Mehrnoosh

توضیح تکمیلی جناب استاد یونسیان در مورد وضعیت ابتلا و مرگ کووید-۱۹ در ایران و مقایسه با دیگر کشورها

اسرائیل تاکنون ۷۷۵ هزار نفر از جمعیت حدودا ۹ میلیونی خود را دز سوم زده است و قرار است حالا تزریق دز سوم را برای جمعیت بالای ۵۰ سال شروع کند.

مطالعه مجله لنست:
کووید-۱۹ فاکتور خطری برای وقوع سکته مغزی و قلبی است. ریسک وقوع این عوارض در دو هفته اول تشخیص یا بروز علائم کووید-۱۹ بیش از شش برابر می‌شود. این نشان می‌دهد که این دو عارضه می‌توانند از چهره های بالینی این بیماری باشند و تاکیدی است بر نیاز به واکسیناسیون با سرعت هر چه بیشتر.

اگر قرار باشد در یک گزارش خیلی کوتاه در یک مجله علمی معتبر بین المللی از وضعیت پاندمی در ایران گفته شود، شما به چه نکاتی اشاره می‌کنید؟

تشکر از همه عزیزان و همراهان که در کامنتها نکات مهمی را به من گفتند🌺❤️

چین ۵۴٪ از جمعیت خود را به صورت کامل واکسینه کرده است. این درصد برای کل دنیا ۲۳/۳ درصد و برای برخی دیگر کشورها و مناطق به این صورت است:
کانادا: ۶۳/۴ درصد
بریتانیا: ۵۹/۲ درصد
کشورهای اتحادیه اروپا: ۵۳/۴ درصد
آمریکا: ۵۰/۱ درصد
ترکیه: ۳۸٪
ژاپن: ۳۶/۷ درصد
روسیه: ۲۱ درصد
کره جنوبی: ۱۸/۶ درصد
هند: ۸/۶ درصد
پاکستان ۵/۴ درصد

این توئیت دکتر جهانپور برای آمار واکسن به تفکیک نوع آن تا ۲۱ مرداد است:

آمار واکسن کرونا تا ۲۱ مرداد:
‏سینوفارم نوبت اول: ۹۵۶۹۷۴۰
‏سینوفارم نوبت دوم: ۲۳۴۶۰۶۵
‏آسترازنکا نوبت اول: ۲۸۵۶۲۲۱
‏آسترازنکا نوبت دوم: ۷۱۵۷۴۳
‏برکت نوبت اول: ۱۳۰۳۵۴۱
‏برکت نوبت دوم: ۵۶۴۴۹
‏اسپوتنیک نوبت اول: ۴۴۰۳۸۲
‏اسپوتنیک نوبت دوم: ۳۵۸۷۰۴
‏بهارات نوبت اول: ۵۹۲۳۶
‏بهارات نوبت دوم: ۵۴۱۸۱

وقتی مجموع تعداد دز اول و دوم را در نظر بگیریم، دقیقا با تعداد دز تزریق شده تا همان روز بر اساس آمار رسمی که هر روز اعلام می‌شود برابری می‌کند.
خود دکتر جهانپور و تعدادی دیگر واکسن پاستوکووک را تزریق کرده اند. چرا این تعداد در آمار روزانه قرار نگرفته است؟
من چند بار این موضوع را از دکتر جهانپور در توییتر سوال کردم که متاسفانه پاسخی ندادند.

نمودار تزریق واکسن کووید-۱۹ در ایران

🔴 تقریبا ۲۵ میلیون دز واکسن تحویل وزارت بهداشت شده که از این تعداد تقریبا ۱۸/۵ میلیون دز آن تزریق شده و حدود ۶/۴ میلیون دز دیگر در کشور باقی مانده است

✅ تعداد کل واکسن تزریق شده در کشور: ۱۸٫۵۸۱٫۲۲۶

✅ تعداد کل واکسن خارجی وارد شده به کشور: ۲۲٫۶۲۴٫۶۱۰

✅ تعداد کل واکسن تحویل داده شده به وزارت بهداشت: ۲۴٫۹۶۴٫۶۱۰

✅ تعداد کل واکسن باقی مانده در کشور (با احتساب نوع داخلی آن): ۶٫۳۸۳٫۳۸۴

✅ متوسط تزریق (هر دو دز) در هفت روز گذشته: ۴۹۲٫۴۸۸

✅ متوسط تزریق دز اول در هفت روز گذشته: ۳۷۷٫۳۹۵

✅متوسط تزریق دز دوم در هفت روز گذشته: ۱۱۵٫۰۹۲

🔴متوسط تزریق روزانه در هر ماه

✅ اردیبهشت ماه: ۷۳٫۸۵۳ دز

✅ خرداد ماه: ۷۸٫۹۰۲

✅ تیر ماه: ۱۴۲٫۷۰۵

✅ مرداد ماه (۲۲ روز) : ۳۹۹٫۱۲۴

🔴‌ تا به حال ۱۷/۵۸ درصد از مردم حداقل یک دز و ۴/۵۴ درصد از مردم هر دو دز واکسن را دریافت کرده اند.

کاندید واکسن QazVac از قزاقستان (ویروس غیر فعال) در حال استفاده اولیه در این کشور است و همزمان در حال انجام مطالعه فاز سوم هم هست. مطالعه فاز اول (یک سو کور) و فاز دوم (open label) این کاندید واکسن با پیگیری شش ماهه در یکی از مجلات خانواده لنست منتشر شده است.