چین ۵۴٪ از جمعیت خود را به صورت کامل واکسینه کرده است. این درصد برای کل دنیا ۲۳/۳ درصد و برای برخی دیگر کشورها و مناطق به این صورت است:
کانادا: ۶۳/۴ درصد
بریتانیا: ۵۹/۲ درصد
کشورهای اتحادیه اروپا: ۵۳/۴ درصد
آمریکا: ۵۰/۱ درصد
ترکیه: ۳۸٪
ژاپن: ۳۶/۷ درصد
روسیه: ۲۱ درصد
کره جنوبی: ۱۸/۶ درصد
هند: ۸/۶ درصد
پاکستان ۵/۴ درصد

این توئیت دکتر جهانپور برای آمار واکسن به تفکیک نوع آن تا ۲۱ مرداد است:

آمار واکسن کرونا تا ۲۱ مرداد:
‏سینوفارم نوبت اول: ۹۵۶۹۷۴۰
‏سینوفارم نوبت دوم: ۲۳۴۶۰۶۵
‏آسترازنکا نوبت اول: ۲۸۵۶۲۲۱
‏آسترازنکا نوبت دوم: ۷۱۵۷۴۳
‏برکت نوبت اول: ۱۳۰۳۵۴۱
‏برکت نوبت دوم: ۵۶۴۴۹
‏اسپوتنیک نوبت اول: ۴۴۰۳۸۲
‏اسپوتنیک نوبت دوم: ۳۵۸۷۰۴
‏بهارات نوبت اول: ۵۹۲۳۶
‏بهارات نوبت دوم: ۵۴۱۸۱

وقتی مجموع تعداد دز اول و دوم را در نظر بگیریم، دقیقا با تعداد دز تزریق شده تا همان روز بر اساس آمار رسمی که هر روز اعلام می‌شود برابری می‌کند.
خود دکتر جهانپور و تعدادی دیگر واکسن پاستوکووک را تزریق کرده اند. چرا این تعداد در آمار روزانه قرار نگرفته است؟
من چند بار این موضوع را از دکتر جهانپور در توییتر سوال کردم که متاسفانه پاسخی ندادند.

نمودار تزریق واکسن کووید-۱۹ در ایران

🔴 تقریبا ۲۵ میلیون دز واکسن تحویل وزارت بهداشت شده که از این تعداد تقریبا ۱۸/۵ میلیون دز آن تزریق شده و حدود ۶/۴ میلیون دز دیگر در کشور باقی مانده است

✅ تعداد کل واکسن تزریق شده در کشور: ۱۸٫۵۸۱٫۲۲۶

✅ تعداد کل واکسن خارجی وارد شده به کشور: ۲۲٫۶۲۴٫۶۱۰

✅ تعداد کل واکسن تحویل داده شده به وزارت بهداشت: ۲۴٫۹۶۴٫۶۱۰

✅ تعداد کل واکسن باقی مانده در کشور (با احتساب نوع داخلی آن): ۶٫۳۸۳٫۳۸۴

✅ متوسط تزریق (هر دو دز) در هفت روز گذشته: ۴۹۲٫۴۸۸

✅ متوسط تزریق دز اول در هفت روز گذشته: ۳۷۷٫۳۹۵

✅متوسط تزریق دز دوم در هفت روز گذشته: ۱۱۵٫۰۹۲

🔴متوسط تزریق روزانه در هر ماه

✅ اردیبهشت ماه: ۷۳٫۸۵۳ دز

✅ خرداد ماه: ۷۸٫۹۰۲

✅ تیر ماه: ۱۴۲٫۷۰۵

✅ مرداد ماه (۲۲ روز) : ۳۹۹٫۱۲۴

🔴‌ تا به حال ۱۷/۵۸ درصد از مردم حداقل یک دز و ۴/۵۴ درصد از مردم هر دو دز واکسن را دریافت کرده اند.

کاندید واکسن QazVac از قزاقستان (ویروس غیر فعال) در حال استفاده اولیه در این کشور است و همزمان در حال انجام مطالعه فاز سوم هم هست. مطالعه فاز اول (یک سو کور) و فاز دوم (open label) این کاندید واکسن با پیگیری شش ماهه در یکی از مجلات خانواده لنست منتشر شده است.

معرفی کمیته ی علمی کووید-19 (شامل اهداف، وظایف، ساب کمیته ها و اعضای آنها)

۶۲۰ نفر.
مرگ ناشی از کووید-۱۹.
آمار رسمی امروز😔

نامه وزیر بهداشت در مورد
۱-ضرورت واکسیناسیون خانواده های کادر بهداشت و درمان.
۲- دز یاد آور برای اولین گروههای کادر بهداشت و درمان که واکسن دریافت کرده اند و بررسی این موضوع و عوامل مختلف موثر بر آن در کمیته علمی واکسن

بیش از ده درصد از جمعیت اسرائیل دز سوم واکسن کووید-۱۹ را (فایزر) دریافت کرده اند.

وعده هر هفته حداقل یک میلیون دز واکسن از مردادماه (در اختیار وزارت بهداشت) که عملی نشد. حالا رئیس گروه دارویی برکت توضیح می‌دهند که چرا تا پایان شهربور ۵۰ میلیون دز وعده داده شده تولید نمی‌ شود.

متاآنالیزی انجام شده و در آن درمانهای مختلف یک دسته دارویی کلی، روی هم ریخته شده و از آن نتیجه گیری شده که مثلا کلا فلان دسته دارویی روی مرگ یا مدت بستری کووید-۱۹ اثری دارد یا ندارد و مهتر از آن توجیه شده که بواسطه آن سیاست گذار تصمیم می‌گیرد که دسته دارویی مورد اشاره باید مورد استفاده قرار بگیرد یا خیر!
مثلا داده های هیدرورکسی کلروکین و کلروکین و آیورمکتین روی هم ریخته شده و در مورد دسته داروهای ضد انگل نتیجه گیری شده است. یا مثلا کلشیسین و دگزا و ... روی هم ریخته شده.
فرض کنیم دو داروی X و Y یکی موثر و دیگری غیر موثر روی کووید-۱۹ باشد و هر دو از یک دسته دارویی باشند. اگر مطالعات داروی ایکس (غیر موثر) بسیار زیاد و با حجم نمونه بسیار زیاد تر از داروی Y (موثر) باشد، در نتیجه ی متاآنالیز چه اتفاق خواهد افتاد؟ وزن مطالعات داروی ایکس بیشتر است و نتیجه ممکن است چه شود؟
این روش سیاست گذاری دارویی کشور است؟ ترکیب سیب و پرتقال در متاآنالیز؟ تازه اگر قرار باشد مطالعات یک دارو را هم روی هم بریزیم باید باز eligibility criteria دقیق داشته باشیم. مثلا داده های رمدسیویر در بیماران سرپایی یا خفیف را روی هم می‌ریزیم یا بیماری که تحت تهویه مکانیکی است؟ و بحثهای زیاد دیگر. از بخش های مهم انجام یک متاآنالیز همین تعیین زمان مجاز برای انجام آن است و این که چه مطالعاتی را حق داریم روی هم بریزیم و گرنه انجام خود آنالیزش که نرم افزار سریع برای ما انجام می‌دهد!

داده های جدید از تاثیرگذاری واکسن در اسرائیل نشان می‌دهد که میزان تاثیرگذاری واکسن کووید-۱۹ از فایزر در نوجوانان (۱۲ تا ۱۵ سال) که به تازگی (در بازه زمانی دو ماه گذشته) واکسینه شده اند، حدود ۹۰٪ بوده است و این تاثیرگذاری در مقابل عفونت است و نه فقط بستری و یا مرگ.
از طرفی تاثیرگذاری واکسن در افراد بالای ۶۰ سال که به تازگی دز سوم (بوستر) را دریافت می‌کنند، در مقابل ابتلا به کووید-۱۹ با واریانت دلتا واضحا بالاتر رفته است.
این نتایج امیدوارکننده ای از تاثیرگذاری واکسن در مقابل واریانت دلتا می‌باشد و شاید تاکیدی است بر آن که مشکل اصلی کاهش ایمنی در طول زمان (گذشت بیش از شش ماه از دریافت اولیه واکسن) بوده، هم نیاز به واکسیناسیون نوجوانان است و هم نیاز به تزریق دز بوستر.

مهم: همانطور که اشاره کردم، نمودار های تصویر، مربوط به عفونت است و نه بستری. تاثیرگذاری دو دز فایزر در مقابل بیماری شدید بعد از گذشت شش ماه (بدون دز بوستر) هم همچنان بالای ۹۰٪ است.
بیش از ده درصد از کل جمعیت اسرائیل (بالای ۶۰ سال) دز سوم (فایزر) را دریافت کرده اند. به زودی گروه سنی برای تزریق دز سوم به بالای ۵۰ سال می‌رسد.

سرعت متوسط تزریق روزانه واکسن در مرداد (۲۴ روز) نسبت به تیر ماه (۳۱ روز) نزدیک به ۳ برابر بیشتر شده است.

از دیروز و برای اولین بار، متوسط تزریق روزانه در هفت روز گذشته، به بالای ۵۰۰ هزار دز رسیده است. بر اساس آخرین آمار، به طور متوسط در هفت روز گذشته، روزانه ۵۲۶٫۷۵۲ دز تزریق شده است. آمار امروز هم تزریق ۶۶۹۰۱۳ دز را نشان می‌دهد که رکورد تزریق روزانه در ایران است.

در ۲۴ روزی که از مرداد ماه می‌گذرد، به طور متوسط روزانه ۴۱۸٫۱۳۱ دز تزریق شده است. این آمار برای ۳۱ روز تیرماه ۱۴۲٫۷۰۵ دز بوده است و سرعت نسبت به ماه قبل ۲/۹ برابر شده است.

تاکنون، ۱۸/۴ درصد از مردم حداقل یک دز و ۵/۲۱ درصد نیز هر دو دز واکسن کووید-۱۹ را دریافت کرده اند.

بر اساس آخرین آمار رسمی ۶٫۲۳۸٫۹۷۱ دز دیگر واکسن در کشور باقی مانده است.

گزارش موارد بستری و مرگ ناشی از کووید-۱۹ بعد از واکسیناسیون در ایران:

✅ بستری و مرگ ناشی از کووید-۱۹ از بلافاصله بعد از دریافت دز اول واکسن کووید-۱۹ (شامل دز دوم):

۹۱۲۱۰ نفر از افرادی که دز اول را گرفته اند با علائم مشکوک به کووید-۱» به بیمارستان مراجعه داشته اند.
از بین ایشان، ۱۵۳۲۴ نفر بستری موقت و ۷۵۸۸۶ نفر بستری عادی شده اند.
۸۵۵۲ نفر نیز فوت شده اند که تست حداقل ۵۰۹۸ نفر مثبت بوده است.

✅ بستری و مرگ ناشی از کووید-۱۹ از بلافاصله بعد از دریافت دز دوم واکسن کووید-۱۹:

۲۳۳۸۰ نفر با علائم مشکوک مراجعه به بیمارستان داشته اند.
از بین ایشان، ۳۰۵۶ نفر بستری موقت و ۲۰۳۲۴ نفر بستری عادی داشته اند.
۲۴۹۰ نیز فوت شده اند که تست ۱۴۱۱ نفر مثبت یوده است.

✅ بستری ناشی از کووید-۱۹ از بعد از دو هفته بعد از دریافت دز دوم واکسن کووید-۱۹: (Breakthrough Hospitalization) :

بستری ۱۶۷۸۴ نفر حداقل دو هفته بعد از دریافت دز دوم بوده است.
کل جمعیتی که تا زمان تحلیل، دو هفته از دز دومشان گذشته، ۲٫۷۴۹٫۳۵۶ نفر بوده است.
نسبت افراد بستری شده بعد از حداقل دو هفته بعد از دز دوم به کل افراد واکسینه شده با زمان دو هفته بعد از دز دوم ۰/۰۰۶۱ بوده است.
به عبارتی دیگر از هر یک میلیون نفر واکسینه شده با زمان دو هفته بعد از دز دوم، ۶۱۰۴ نفر بستری شده اند.

✅ مرگ ناشی از کووید-۱۹ از بعد از دو هفته بعد از دریافت دز دوم واکسن کووید-۱۹: (Breakthrough ِDeath) :

در بین افرادی که دو هفته بعد از دز دوم بستری شده اند، ۲۰۷۲ نفر فوت کرده اند، (breakthrough death)
تست ۱۱۸۳ نفر مثبت، ۵۴۲ نفر منفی، ۳۴۷ نفر نامشخص بوده است.
نسبت فوت: ۰/۰۰۰۷۵۳۶
میزان در هر یک میلیون نفر: ۷۵۳ نفر
نسبت فوت در افراد با تست مثبت: ۰/۰۰۰۴۳
🔴 مقایسه آمار با آمریکا:

تا نهم آگوست، بیش از ۱۶۶ میلیون نفر (که این دیگر البته فقط شامل پرخطرترین افراد نیست) در آمریکا به صورت کامل واکسینه شده اند. در این مدت ۸۰۵۴ نفر مورد بستری یا مرگ بعد از واکسن گزارش شده است. از این تعداد ۱۴۰۰ نفر عفونت بدون علامت داشته اند. ۷۶۰۸ نفر بستری شده بوده اند. ۲۵% از بستری ها به علت دیگری بوده و یا بدون علامت بوده اند و در حین بستری تست مثبت داشته اند. ۱۵۸۷ نفر نیز فوت شده اند که ۲۱% از آنها بدون علامت بوده اند و یا فوت آنها به دلیل دیگری بوده ولی تست مثبت داشته اند.
به هر جهت در بین بیش از ۱۶۶ میلیون نفر، ۱۵۸۷ نفر فوت شده اند.

این آمار برای ایران در بین ۲٫۷۴۹٫۳۵۶ نفر ۲۰۷۲ نفر بوده است و البته اگر فقط بخواهیم تست مثبت را در نظر بگیریم برابر با ۱۱۸۳ نفر بوده است.

آمار مرگ بعد از واکسن در هر یک میلیون نفر واکسینه شده ی کامل برای آمریکا و ایران (فقط با تست مثبت) به ترتیب ۹/۶ و ۴۳۰ نفر بوده است. (بیش از ۴۴ برابر بیشتر در ایران) از این نظر که واکسیناسیون فعلا در ایران در پرخطر ترین افراد بوده و در آمریکا حتی در نوجوانان را نیز شامل می‌شده، احتمالا این مقایسه مقایسه کاملا درستی نیست. این از این جهت مهم است که ۷۴٪ از موارد بستری و فوت در آمریکا بالای ۶۵ سال سن داشته اند. پس واکسیناسیون در گروههای سنی دیگر احتمالا فقط مخرج کسر (کل واکسیناسیون) را زیاد کرده و صورت کسر (موارد فوت و بستری) تغییر زیادی ایجاد نکرده است؟ فاکتور سن و بیماری زمینه ای در مطالعه اسرائیل از موارد مهم موثر بر‌ عفونت و بستری بعد از واکسیناسیون بوده است.

🔴 در تحلیل این موارد باید به نوع واکسن زده شده، ریسک فاکتورهای فرد دریافت کننده واکسن برای ابتلای به نوع شدید بیماری کووید-۱۹ (سن، مواجهه شغلی، بیماری زمینه ای و ....) و موج پنجم و واریانت دلتا توجه کرد
به هر صورت واکسیناسیون فعلا در ایران در پرخطرترین افراد از نظر ابتلا به کووید و پیشرفت به سمت بیماری شدید صورت گرفته است و مرگ در بین این افراد ۰/۰۰۰۷۵ بوده (در افراد با تست مثبت از این هم کمتر بوده: ۰/۰۰۰۴۳) و کم بودن آن بسیار قابل توجه است. در تحلیلها این نکته که واکسیناسیون فعلا در چه افرادی بوده را نیز باید در نظر گرفت. مقایسه با دیگر کشورها اگر بتواند این فاکتور را هم در نظر بگیرد بسبار خوب است. در نظر گرفتن این نکته که واکسیناسیون ریسک مرگ‌ در افراد پرخطر و مسن را در چه حد کاهش می‌دهد بسیار مهم است.

بررسی ترایال های مهم رمدسیویر و دو‌متاآنالیز در این مورد:

1- ترایال ACTT-1 ( دو سوکور، حجم نمونه ی 1062 نفر):

در کل رمدسیویر توانسته تا مدت زمان بهبودی (Time to clinical recovery) را (میانه 5 روز) به شکل معنادار کمتر کند و بهبود بالینی (Clinical Improvement) نیز بر اساس یک مقیاس کمی در روز 15 در گروه رمدسیویر بهتر بوده است. نکته ی مهم این که کاهش مدت زمان بهودی در بیماران با نیاز به اکسیژن (supplemental oxygenation) در بدو ورود به مطالعه به بهترین شکل نسبت به بقیه بیماران دیده شده است. در این گروه از بیماران حتی تاثیر معنادار روی بقا نیز دیده شده است. بیشترین اثر دارو هم در بیمارانی دیده شده که رمدسیویر در 10 روز اول از شروع علائم آنها شروع شده باشد.

کاهش مدت زمان بهبودی در بیماران با وضعیت mild و moderate در ابتدای مطالعه دیده نشده است. اما به هر جهت تعداد بیماران در این گروه کم بوده است. کاهش مدت زمان بهبودی در بیماران تحت high-flow oxygen یا NIV یا MV یا ECMO دیده نشده است. در این بیماران تاثیر معنادار روی مرگ هم دیده نشده است. به صورت کلی این دارو روی مرگ در همه بیماران اثر معناداری نداشته است. البته مطالعه قدرت لازم برای بررسی این اثر را نداشته است.

2- مطالعه چین به صورت دو سو کور و با حجم نمونه 237 نفر:
در این مطالعه تاثیر معناداری روی مرگ، بهبود بالینی و میزان پاک شدن ویروسی دیده نشده است. نکته مهم این که این مطالعه با توجه به حجم نمونه کم توانایی و قدرت لازم برای بررسی این پیامدهای ذکر شده را نداشته است. در این مطالعه هم برای بیمارانی که دارو را در کمتر از 10 روز از شروع علائم دریافت کرده اند، مدت زمان بهبودی کمتر شده بوده (18 روز در مقابل 23 روز) است اما تاثیر معنادار نبوده است.

3- ترایال SOLIDARITY از سازمان بهداشت جهانی (Opnel label با حجم نمونه کلی 11330 نفر که البته 4 دارو در آن تست شده که یکی رمدسیویر بوده است)
این مطالعه نتیچه گیری کرده است که این دارو روی مرگ بیماران کووید-19 اثری ندارد. این هم برای بیمارانی بوده که در آغاز مطالعه تحت MV بوده اند و هم آنهایی که تحت MV نبوده اند. این دارو تاثیری روی شروع تهویه مکانیکی نیز نداشته است.
این مطالعه open label بوده و این توانایی را به شکل کامل برای ارزیابی اثر روی مدت زمان بهودی نداشته است. چرا که احتمالا پزشکان صبر می کرده اند تا دوره درمان بیماران کامل شود. نکته ی مهم دیگر این که در این ترایال داده مهم زمان شروع دارو نسبت به زمان شروع علائم را نداشته ایم.

4- مطالعه رمدسیور در بیماران moderate در جاما با حجم نمونه ی 596 نفر و به شکل open label و سه بازوی درمان استاندارد، دوره 5 روزه و 10 روزه درمان با رمدسیویر
این مطالعه نشان داده است که دوره 5 روزه درمان رمدسیور شانس داشتن وضعیت بالینی بهتر را به شکل معنادار افزایش داده است. که البته اهمیت آن از نظر بالینی نامطمئن بوده است. این برای دوره 10 روزه درمان معنادار نبوده است.میزان ترخیص بیماران در گروه رمدسیویربیشتر بوده است. این مطالعه نیز open label بوده و به هر شکل روی پیامد مدت زمان بهبودی و زمان ترخیص اثر گذار است.

5- ترایال خود گیلیاد در مورد طول مدت درمان با رمدسیویر (open label و حجم نمونه ی 402 نفر)
در این مطالعه فقط دو بازوی درمانی 5 روزه و 10 روزه با رمدسیویر بوده و درنتیجه مقایسه با درمان استاندارد یا پلاسبو صورت نگرفته است اما بین دو گروه مورد مطالعه، که هیچ یک از اول تحت تهویه مکانیکی یا ECMO نبوده اند، تفاوتی از نظر مدت زمان بهودی نبوده است

✅ متاآنالیز مجله ی BMJ نشان می دهد که این دارو روی مرگ اثری ندارد ولی احتمالا روی کاهش نیاز به تهویه مکانیکی موثر است.

✅ متاآنالیز مجله ی Annals of Internal Medicine نشان می دهد که ممکن است دوره ده روزه دارو، منجر به کاهش کمی در نیاز به تهویه مکانیکی شود. خطر نسبی برابر با ۰/۷۱ و فاصله اطیمنان آن نیز بین ۰/۵۶ تا ۰/۹۰ بوده است که نشان از معناداری آن دارد. دارو احتمالا منجر به افزایش متوسط در درصد بیماران بهبود یافته می‌شود. از طرفی احتمالا باعث کاهش متوسط عوارض جدی هم می‌شود و ممکن است باعث کاهش زیاد در مدت زمان بهبودی بیماران شود. در بیمارانی که در ابتدا تحت ونتیلاسیون نیستند، دوره درمان پنج روزه نسبت به ده روزه ممکن است فواید بیشتری داشته باشد. این دوره ممکن است مرگ و نیاز به تهویه مکانیکی و عوارض و هرینه ها را کمتر و درصد بیماران بهبود یافته را بیشتر کند.

✅ گایدلاین سازمان بهداشت جهانی توصیه به عدم مصرف این دارو در تمام مراحل بیماری می کند.

✅ این دارو در انگلستان و اتحادیه اروپا مجوز مصرف مشروط و در آمریکا تاییدیه کامل سازمان غذا و دارو را دارد و NIH وانجمن بیماری های عفونی آمریکا نیز توصیه به مصرف آن در بیماران بستری و نیازمند اکسیژن می کنند.

خبرگزاری صدا و سیما: نظر معاون زیر بهداشت: تخمین زده می‌شود روزانه تا حدود ۲۲۰ هزار نفر از مردم به بیماری کرونا مبتلا می‌شوند.

معاون کل وزیر بهداشت با اشاره به اینکه در هفته گذشته ۲۳۰ هزار تست مثبت کرونا داشتیم، گفت: با احتساب موارد مثبت کسانی که تست نمی‌دهند، تخمین زده می‌شود روزانه تا حدود ۲۲۰ هزار نفر از مردم به بیماری کرونا مبتلا می‌شوند

آقای حریرچی با اشاره به اینکه در ۱۴ استان، علائم اولیه گذر از پیک پنجم را ملاحظه می‌کنیم، ابراز امیدواری کرد در هفته آینده این گذر از پیک بیشتر شود و بتوانیم تا دو هفته آینده با رعایت بیشتر مردم از پیک سهمناک پنجم ناشی از گونه دلتا، عبور کنیم.

معاون کل وزیر بهداشت گفت: فعلا روند ابتلا و روند بستری از ۱۴ استان از ۳۱ استان کشور، ثبات پیدا کرده و مقداری رو به کاهش است، اما متاسفانه میزان فوتی‌ها تا سه هفته دیگر، روند صعودی نسبی در رقم‌های بالا داشته باشد

این که رفتار مردم در پنج روز آینده چگونه خواهد بود و این که مراسمات چگونه برگزار خواهد شد می‌تواند سرنوشت آینده را نیز روشن کند.

جوابیه معاونت تحقیقات وزارت بهداشت به انتشار نامه سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات

جناب آقای دکتر شریفی زارچی
سرپرست محترم مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات
احترامأ، عطف به نامه شماره 552/110/د مورخ 24/5/1400، درخصوص تجمیع و تحلیل اطلاعات ابتلا و واکسیناسیون کرونا، ارائه این گزارش با دادههای ملی جای تقدیر دارد، اما این گزارش به تحلیل و آنالیزهای بسیار بیشتر با جزییات دقیقتر نیاز دارد. ضمن تشکر از اعلام آمادگی آن حوزه برای در اختیار گذاشتن داده های مرتبط، که در نوع خود میتواند از ابتدای اپیدمی کرونا تا کنون اقدامی کم تکرار و در خور تحسین باشد، بهتر بود تا گزارش حاضر نیز قبل از هرگونه انتشار عمومی، مورد مداقه علمی گروههای علمی مرتبط و محققین مراکز تحقیقاتی علاقه مند قرار میگرفت تا خدای ناکرده از هرگونه برداشت احتمالی ناصحیح و دامن زدن به امتناع از واکسیناسیون که در حال حاضر در گروههای معدودی از جمعیت عمومی وجود دارد، ممانعت گردد. لازم به ذکر است در طول بیش از یکسال و نیم گذشته گروههای مختلف از انجمن های علمی و مراکز تحقیقاتی خواهان استفاده از داده های مرتبط با کووید-19 بوده اند که متاسفانه این مهم به دلایل مختلف به خوبی محقق نشده است، موضوعی که توانسته در ایجاد ابهام در فضای عمومی جامعه نقش آفرینی نماید.
ذکر این نکته حایز اهمیت است که معاونت تحقیقات و فناوری و مرکز مدیریت بیماریهای واگیر در حال حاضر پیگیر اجرای پروژهای با عنوان "ارزیابی پاسخهای هومورال و سلولی در دریافتکنندگان چهار نوع واکسن سینوفارم، اسپوتنیک، آسترازنکا، کویران برکت " هستند. آماده شدن نتایج این پروژه میتواند به سؤالات مطرح شده در این گزارش درخصوص ایمنی زایی واکسنهای فوق، پاسخ آزمایشگاهی مناسب و تکمیلی بدهد. از همین رو از جنابعالی درخواست میشود که دادههای مرتبط در اختیار این معاونت قرار گیرد، تا از طریق کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-19 و کمیته راهبری مطالعات واکسن این معاونت و جلب همکاری پژوهشگران و کمیته اپیدمیولوژی کشورنسبت به آنالیز و تحلیل بیشتری در این زمینه اقدام گردد. برای این منظور جناب آقای دکتر قباد مرادی، مشاور اینجانب و رئیس کمیته سامان دهی تحقیقات کووید-19، عضو کمیته راهبری مطالعات واکسن و عضو کمیته اپیدمیولوژی کشور خدمت شما معرفی میگردد. امید است با همکاری جنابعالی، زمینه استفاده بهینه و تهیه گزارشهای علمی از داده های مورد نظر بیش از پیش فراهم گردد. بدیهیست به محض دسترسی به داده های مورد نظر، تیم های تحقیقاتی مرتبط زیر نظر این معاونت تشکیل خواهد شد و گزارشات علمی و سیاستی در این راستا با همکاری آن مرکز آماده خواهد شد.
پیشاپیش از همکاری و مساعدت جنابعالی قدردانی میگردد.
 
 
فرید نجفی
معاونت تحقیقات و فناوری
 

چه زمانی به ایمنی جمعی می‌رسیم و اصلا با وجود واریانت دلتا چنین چیزی امکان پذیر است؟

در مورد رسیدن به ایمنی جمعی و کنترل پاندمی، یکی از مهمترین فاکتورهایی که باید مورد توجه قرار بگیرد، مقدار نرخ باز تولید پایه ای (basic reproductive R) یا همان R0 برای هر واریانت از ویروس است. به صورت کلی این عدد نشان می‌دهد که هر فرد آلوده در شرایطی که هیچ کنترلی نباشد، چه تعدادی را می‌تواند آلوده کند. برای مثال برای ویروس اصلی عدد ۲ تا ۳ و برای واریانت آلفا عدد ۴ تا ۵ و برای واریانت دلتا عدد ۶ تا ۸ را گزارش می‌کنند.

دو کار مهمی که حداقل این واریانتها می‌کنند، یکی افزایش عدد R0 و یعنی افزایش سرایت پذیری است و دیگری اثر بر روی تاثیرگذاری واکسنهاست که منجر به کاهش تاثیرگذاری آنها می‌شوند.

مشخصا با هر اقدامی بتوانیم عدد R0 را برای ویروس کم کنیم با یک بیماری ساده تر از نظر کنترل روبرو خواهیم بود تا بالاخره مقدار آن را به زیر یک برسانیم.

سوال اول این است که چند درصد از مردم که ایمن شدند به ایمنی جمعی می‌رسیم؟ این به مقدار عدد R0 مربوط است و طبق یک فرمول ساده محاسبه می شود:
1- (1/R0)

‎مثلا برای واریانت آلفا که عدد بازتولید ‌پایه ای آن حدودا ۴ در نظر گرفته می‌شود، وقتی به ایمنی جمعی می‌رسیم که حدودا سه چهارم جامعه (۷۵ درصد) ایمن شوند. این مقدار برای واریانت دلتا با میزان بازتولید پایه ای بین ۶ تا ۸ برابر با پنج ششم تا هفت هشتم جامعه (۸۳/۳ تا ۸۷/۵ درصد) می‌باشد.

باید دقت کنیم که این درصد ها با ایمنی کامل به دست می‌آید و موضوع اینجاست که تاثیرگذاری واکسنها صد در صد نیست و به همین دلیل مقداری که از فرمول گفته شده به دست می‌آید را باید بر مقدار تاثیرگذاری واکسن (VE) تقسیم کرد تا مشخص کرد که باید چند درصد از جامعه واکسینه شوند تا به ایمنی جمعی برسیم:

[1-(1/R0)]/VE

خوب حالا سوال دوم این که فرص کنید نرخ بازتولید پایه ای برای واریانت دلتا را هشت و میزان تاثیرگذاری واکسن استفاده شده را ۹۵٪ در نظر بگیریم. در این صورت چند درصد از مردم باید واکسن بزنند تا به ایمنی جمعی برسیم؟

[1-(1/8)]/95%

‎که بر این اساس باید حدودا ۹۲ درصد از جامعه واکسن بزنند تا به ایمنی جمعی برسیم. حالا اگر مقدار تاثیرگذاری واکسن ۷۰ درصد باشد، چه مقدار باید واکسن بزنیم تا به ایمنی جمعی برسیم؟ بر اساس فرمول ذکر شده در این صورت باید ۱۲۵ درصد از جامعه واکسن زده بشوند تا به ایمنی جمعی برسیم.

اما پر واضح است که واکسن زدن ۱۲۵ درصد از جامعه شدنی نیست! به این شکل آیا ایمنی جمعی شکست می‌خورد؟ باید چه کرد؟ ذکر این نکته اینجا ضروری است که با ایمنی جمعی نباید به شکل یک پدیده صفر و یک برخورد کرد. هر چه درصد ایمنی سازی جامعه بیشتر می‌شود و به ایمنی جمعی نزدیکتر کنترل پاندمی هم راحت تر می‌شود. باید تمام تلاشمان را بکنیم تا مقدار آر صفر را به زیر یک برسانیم. باز به این عدد بر‌‌میگردیم.

اگر این عددرا برای واریانت دلتا مثلا شش فرص کنیم، در واقع این مقدار برای زمانی است که هیچ کنترلی در جامعه وجود نداشته باشد و هیچ کدام از افراد جامعه مصون نباشند. اینجا باید به عدد آر موثر یا همان effective R0 دقت کنیم که از حاصل ضرب مقدار R در درصدی از جامعه که مستعد ابتلا به عفونت هستند به دست می‌آید.

فرض کنید در جامعه توانسته باشیم ۹۰٪ از مردم را با یک واکسن با تاثیرگذاری ۸۰ درصد واکسن زده باشیم. به این شکل (۰/۹ ضرب در ۰/۸) ۷۲ درصد از جامعه مصونیت پیدا می‌کنند و هنوز ۲۸ درصد از جامعه مستعد عفونت هستند. اما نکنه اینجاست که ما با این کار توانسته ایم مقدار R را از ۶ به (۶ ضرب در ۲۸ درصد) ۱/۶۸ برسانیم و این به مراتب کنترل پاندمی را برای ما راحت تر می‌کند و اینجا در کنار بقیه اقدامات و مراقبتهای بهداشتی و کنترلی و‌ ماسک و بیشتر کردن واکسیناسیون و یا استفاده از واکسنهای با تاثیرگذاری بالاتر می‌توانیم عدد آر را به زیر یک برسانیم. بالاخره اینجاست که اهمیت واکسیناسیون کودکان و یا دسترسی به واکسن با بهترین و بیشترین تاثیرگذاری نیز
اهمیت ویژه تری پیدا می‌کند. صد البته در این میان باید ابتلای طبیعی را هم در نظر گرفت و باید دقت داشت مقداری از همین پوشش واکسیناسیون هم احتمالا در بین افراد با سابقه ابتلای طبیعی رخ می‌دهد. هم برای ابتلای طبیعی و هم برای واکسیناسیون باید طول مدت ایمنی ایجاد شده و مواردی مثل دز بوستر را هم در نظر گرفت.
از توئیتر Dfisman

در ادامه پست قبل در نظر بگیرید که قرار باشد ۸۵٪ از افراد جامعه واکسن زده شوند. با در نظر گرفتن جمعیت ۸۳ میلیونی، به این معنی خواهد بود که باید ۷۰٫۵۵۰٫۰۰۰ نفر واکسن زده شوند. و برای این کار برای هر نفر به دو دز واکسن نیاز داریم. که یعنی ۱۴۱٫۱۰۰٫۰۰۰ دز واکسن لازم است تزریق شود. تاکنون حدود ۲۱ میلیون دز واکسن تزریق شده است و در نتیجه ۱۲۰٫۱۰۰٫۰۰۰ دز دیگر تزریق واکسن لازم است. اگر سرعت تزریق واکسن را روزانه ۶۰۰ هزار دز در نظر بگیریم، حدودا ۲۰۰ روز دیگر (نزدیک به هفت ماه) برای تزریق این تعداد واکسن زمان لازم است. البته اینجا باید در نظر گرفت که احتمالا در طول همین مدت باید زدن بوستر ها هم شروع شود و این روی سرعت واکسیناسیون اثر می‌گذارد. همین جا موارد ابتلای طبیعی را نیز باید توجه کرد. به هر صورت اگر ۸۵٪ از جامعه را با واکسنهایی با تاثیرگذاری متوسط ۸۰٪ واکسن زده باشیم، این یعنی حدودا ۶۸٪ از جامعه مصون شده اند و ما توانسته ایم عدد آر صفر را برای واریانت دلتا (بین ۶ تا ۸) به مقدار بین ۱/۹۲ تا ۲/۵۶ برسانیم که صد البته کنترل بیماری و پاندمی را راحت تر می‌کند پس باید واکسن بیشتر و بهتر تهیه کرد و زد و تشویق به تزریق کرد و باید دیگر اقدامات را هم در کنارش دنبال کرد.

در مورد فاویپیراویر:

https://news.1rj.ru/str/scientometric/4177

https://news.1rj.ru/str/scientometric/4181

https://news.1rj.ru/str/scientometric/4311

در مورد رمدسیویر:

https://news.1rj.ru/str/scientometric/4211

https://news.1rj.ru/str/scientometric/4228

https://news.1rj.ru/str/scientometric/4236

https://news.1rj.ru/str/scientometric/4402

من امیدوارم این نامه هایی که زده می‌شود که تحلیل مرکز مدیریت آمار وزارت بهداشت مناسب نبوده، منجر به این نشود که از این دست آمارها دیگر منتشر نشود. بر عکس آمار مرگ و بستری و بعد از واکسیناسیون کامل، باید مرتب گزارش شود و از این نظر این اقدام این مرکز بسیار هم خوب بوده و حالا هر نهاد دیگری که خواهان انجام تحلیل آن است می‌تواند آن را با در نظر گرفتن همه عوامل مخدوش کننده و تاثیرگذار انجام دهد. امیدوارم مصلحت اندیشی نشود که نباید آمار ارائه شود. این اقدام و اقدامات مشابه آن باید مرتبا انجام شود و هم جامعه علمی و مردم مطلع باشند و هم در تصمیم گیری ها استفاده شود.

سه مطالعه ی جدید از اثربخشی واکسنها بر واریانت دلتا در دنیای واقعی از آمریکا:

تاثیرگذاری واکسنها در طول زمان علیه موارد شدید، بستری ‌و مرگ بالا باقی می‌ماند اما علیه ابتلا و در برابر واریانت دلتا کاهش می‌یابد. رئیس سی دی سی گفته است دریافت دز بوستر برای آمریکایی ها از ماه بعد و بعد از مجوز غذا و دارو و توصیه کمیته مشورتی سی دی سی برای پیشی گرفتن از ویروس و‌محافظت کامل از مردم صورت می‌گیرد. ما همچنان در حال یادگیری در مورد تاثیرگذاری این واکسنها در مقابل واریانتها و در طول زمان هستیم ولی یک نکته مشخص است و آن اثربخشی بالای آنها مقابل مرگ و بستری است.

۱- مطالعه ی نیویورک از فاصله ی سوم می تا بیست و پنجم ژولای نشان داده است که اثربخشی واکسنها (فایزر، مادرنا ‌و جانسن) علیه بستری ناشی از کووید-۱۹ (تطبیق داده شده بر اساس سن) تقریبا ثابت مانده است: (از ۹۱/۹ درصد تا ۹۵/۳ درصد). اما اثربخشی در برابر ابتلا از ۹۱/۷ درصد به ۷۹/۸ درصد کاهش داشته است. کاهش برای گروه سنی ۱۸ تا ۴۹، از ۹۰/۶ به ۷۴/۶، برای گروه سنی ۵۰ تا ۶۴ سال، از ۹۳/۵ به ۸۳/۴ و برای گروه سنی بالای ۶۵ از ۹۲/۳ به ۸۸/۹ درصد بوده است. در این فاصله زمانی (سوم می تا بیست و پنجم ژولای) ۱۰٫۱۷۵٫۴۲۵ نفر واکسن دریافت کرده اند و ۱٫۶۰۳٫۹۳۹ نفر واکسینه کامل نبوده اند. در بین افراد کاملا واکسینه شده، ۹۶۷۵ ابتلای جدید رخ داده است. در گروه غیر واکسینه نیز تعداد موارد ابتلا ۳۸٫۵۰۵ نفر بوده است. ۱۲۷۱ بستری در گروه واکسینه شده و ۷۳۰۸ نفر بستری نیز در گروه غیر واکسینه رخ داده است.

۲- در بین ۱۱۲۹ نفر بیمار که هر دو دز واکسن فایزر و یا مادرنا را دریافت کرده بوده اند، کاهش در اثر بخشی این واکسن ها در مقابل بستری در طول ۲۴ هفته دیده نشده است. اثربخشی واکسنها در طی ۲ تا ۱۲ هفته بعد از واکسن ۸۶/٪ و در طی ۱۳ تا ۲۴ هفته بعد ۸۴٪ بوده است.

۳- تاثیرگذاری واکسنهای فایزر و مادرنا بر روی ساکنین خانه های سالمندان قبل و بعد از گسترش واریانت دلتا در فاصله اول مارس تا اول آگوست بررسی شده و تاثیرگذاری ۷۴/۴ درصد در ماه می تا مارس و ۵۳/۱ درصد در ماه ژوئن تا ژولای بوده است.