Безнең дусларыбыз Татар акчасы музее Татар акчаларына багышланган буягычлар чыгарды. Моңарчы булмаган, кызыклы һәм уникаль проект. Кызыксынучылар @artur_qazan Артур дустыбызга яза ала.

Без Ерак Шәрекъта милли-дини эшләребезне мәркәзләштерү юлларында эшләп ятсак, бу хәл илебездә дә хөкем сөрә, анда да халкыбыз көч туплый, берләшә. Бу туплануга каршы монда да, тегендә дә бик күп тавышлар, лыгырдамалар булса да, без аңа әһәмият бирмибез, без аңа кәрван йөргәндә эт өрү кеби генә карыйбыз. Безнең кәрван моннан соң да үз юлында йөриячәктер. Эт өрүләре генә аны туктата алмаячаклар. Без коручы, дәүләтче көч булганга, бер вакытлар Пекиннан Кырымга кадәр сузылган илнең хуҗалары булган җимерүче, яндыручы көчкә каршы булдык. Хәзер дә каршы чыгачакбыз. Без солых теләүче, тынычлык өчен көрәшүче халыкбыз, без хәзер милләтебезне җимерүче тәэсирләрдән сакларга тырышабыз. Шул хөрмәтебездә үзебезгә куәтләр эзлибез. Шуларны табу берлә Аурупада да, Азиядәдә алар берлә бер сафка басабыз. Солых мәдәнияте юлында хәрәкәт итәбез. Без шул юлда бөтен төрек оешмалары берлә берләштек. Без азияле халык булганга, мәдәниятебезне саклау өчен, Азия мәдәни куәтләре берлә бер юлга барабыз.

Гаяз Исхакый.

t.me/gayaz_isxaki
isxaki.com

В КАЗАНИ СОСТОЯЛСЯ ПИКЕТ В ЗАЩИТУ ТАТАРСКОГО ЯЗЫКА

В центре Казани Союз татарской молодежи “Азатлык” организовал одиночный пикет в защиту татарского языка. Активист организации держал плакат: “Нация ждет не слова, а действия. Гаяз Исхаки.
Татарам не нужны нарисованные цифры и красивые отчеты! Требуем равноправия и реальных мер по сохранению татарского языка”. Акция прошла в рамках “Стратегии 8”.
Лидер Союза татарской молодежи “Азатлык” Наиль Набиуллин заявил, что данная акция организована для привлечения общественного внимания к плачевной ситуации с татарским языком и актуализации дискуссии по сохранению татарского языка.

“Ужасающие итоги последней переписи населения, согласно которым татары потеряли 700 тысяч человек, четко показывают, что нынешняя стратегия, по которой мы живем – не работает. Бесполезные форумы и конгрессы, разговоры и красивые отчеты о проделанной работе, бесконечное отступление от своих же прав, показуха, различные шоу, песни и пляски, отсутствие системной работы, фактический отказ от внедрения татарского языка, – привели к нынешнему результату. Мы категорически не согласны нынешним состоянием как татарского языка, так и татарской нации в целом. Поэтому, Татарам для сохранения национальной идентичности и языка в первую очередь нужно национальное образование, а именно, татарские детские сады, полноценные татарские школы и университеты. А еще внедрение татарского языка в повседневную жизнь Татарстана. Обязательное знание обоих государственных языков: татарского и русского должно стать нормой в государственных-муниципальных органах, в сфере обслуживания и т.д. Татарский язык должен стать рабочим инструментом в Республике. Мы устали от красивых отчетов и нарисованных цифр. Мы требуем равноправия и реальных мер по сохранению татарского языка.” – подчеркнул Наиль Набиуллин.

Татарские активисты намерены и далее проводить акции в рамках “Стратегии 8” в защиту Татарского языка. “Стратегия 8” – это ежемесячная акция, активисты “Азатлык” планируют каждое 8-е число выходить с пикетами в защиту ст. 8 конституции Татарстана, которая гласит, что «государственными языками в Республике Татарстан являются равноправные татарский и русский языки».

КАЗАНДА ТАТАР ТЕЛЕН ЯКЛАП ПИКЕТ УЗДЫ

Бүген Казан үзәгендә “Азатлык” Татар яшьләре берлеге оешмасы Татар телен яклап ялгыз пикет оештырды. Оешма активисты тоткан шигарьдә: “Милләт сүз көтми, эш көтә. Гаяз Исхакый. Татарларга матур хисаплар һәм язылган саннар кирәкми. Татар телен саклау буенча реаль адымнар һәм тигезлек таләп итәбез!” – дип язылган иде. Пикет “Стратегия 8” кысаларында үтте.
“Азатлык” Татар яшьләре берлеге лидеры Наил Нәбиуллин, әлеге чара татар теленең авыр хәленә киң җәмәгатьчелекнең игътибарын җәлеп итү һәм татар телен саклау мәсьәләләрен актуальләштерү өчен оештырылганын белдерде.

“Соңгы җанисәпнең котычкыч нәтиҗәләре, (без 700 мең Татар югалтканбыз), ачыктан-ачык шуны күрсәтте, Татарстанның соңгы дистә еллардагы стратегиясе эшләми. Файдасыз форум һәм конгресслар, буш сөйләшүләр һәм эшчәнлек турында матур хисаплар, шоу, бию һәм җырлар, күз буяу һәм үз хокукларыбыздан чигенүләр – болар барысы да бүгенге нәтиҗәгә китерде. Без моның белән катгый рәвештә риза түгел һәм татарларны саклар өчен стратегияне кичекмәстән үзгәртергә кирәк дип саныйбыз. Моның өчен беренче чиратта тулы канлы татар милли мәгариф системасын (милли бакчалар, татар мәктәпләре, университетлар) булдыру кирәк. Өстәвенә Татар теле Татарстанда көндәлек тормышка кертелергә һәм бишенче кепчәк сыман булмаска тиеш. Ике дәүләттән телен белү дәүләт һәм муниципаль оешмаларда, хезмәт күрсәтү өлкәсендә нормаль хәл булырга тиешле. Милләтебез матур хисаплардан һәм күз буяу өчен язылган саннардан туйды. Без татар телен саклау өчен реаль адымнар һәм тигезлек таләп итәбез!” – дип белдерде Наил Нәбиуллин.

Татар яшьләре әйтүенчә, “Стратегия 8” дип аталган бу чараларны алар һәр айның 8нче көнендә үткәрчәк. Чараның максаты — татар теленең мөшкел хәленә җәмәгатьчелек игътибарын җәлеп итү.

"Ирек күрмәгән - көтми азатлык...
Бәхетсезләр танымый бәхетне.
Анасызлар белми ана назын,
Өмет югалткан күрми өметне..."
Илсөя Бәдретдинова җырыныннан.

Союз Татарской Молодёжи "Азатлык" отказывается признавать итоги переписи населения

В татарском национальном движении к итогам переписи отнеслись негативно.
«Мы не признаем нынешних итогов переписи населения»,— заявил „Ъ“ председатель союза татарской молодежи «Азатлык» Наиль Набиуллин. Он полагает, что «немало цифр может быть просто нарисовано и не соответствовать действительности», есть вопросы «как к самой процедуре переписи, так и к подсчетам». Господин Набиуллин не исключает, что «в стране есть тенденции к искусственному приуменьшению численности не русских народов, и татар в частности».
Он также полагает, что «государство в лице Республики Татарстан фактически дистанцировалось от данного вопроса». В частности, он отмечает, что «вместо создания полноценной системы национального образования... была выбрана более легкая стратегия песен и плясок, проведения шумных мероприятий, и отчетов», а «национальный активизм фактически вытеснен с общественно-политической жизни республики». «Нет никакой единой системы работы с татарами за пределами Татарстана, нет своей системы образования, нет полноценной поддержки татарских общин, ничего нет. Фактически продолжен курс на ассимиляцию народов»,— заключил он.

Гаяз Исхакый сайтының хостингы өчен түли алмаган идек, шуңа аны әлегә сүндерделәр.
Якын арада бу проблеманы хәл итәргә тырышабыз.
Уңайсызлыклар өчен гафу үтенәбез!

Мортаза Рәхимов җәмгыять өчен катлаулы фигура булып кала. Башкортстанда туып үскән тарихчы, сәясәт белгече Илнар Гарифуллин Мортаза Рәхимов республикада азчылыкны тәшкил иткән башкорт халкын үстерде, әмма татар хәтерендә тискәре фигура булып калачак ди.

"Татар хәтерендә ул тискәре фигура булып сакланып калачак, чөнки Рәхимов елларында татар халкына басым зур булды. Бу аның башында туган уйлар да булмагандыр, әмма башкорт милли хәрәкәтенә таянгач, мондый фикерләрне аңа шушы хәрәкәт вәкилләре җиткергәндер. Татар телен бетерергә тырышты, җанисәп вакытында татарның санын киметте, татар милли оешмаларын репрессияләде, 2002 елда татар җәмәгатьчелеге белән очрашканда татар теленең дәүләт статусы турында "бук чәйнәмәгез" дигән сүзләр әйтте".
(чыганак: Азатлык радиосы)

Милли хәрәкәт һәркем өчен ачык!
Килегез! Фикерләгез! Эшләгез!
Хәрәкәттә бәрәкәт!

Иске заманаларда төрек-татар хатыны үзенең сәяси-иҗтимагый тормышымызда ирләр берлән бер дәрәҗәдә булмаса да, бик зур иде, олуг иде. Болгар падишаһысына килгән гарәп хаятләрен, сәйяхларын язганда, падишаһ вә олугларның мәҗлесләрен сөйләгәндә, хатыннарның мәҗлестә хазир булулары язалар. «Беренче хатын», «икенче хатын» дип йөртәләр. Руслар берлән татарларның мөнәсәбәтләрен язганда, сугышларын сөйләгәндә татар хатыннарына әллә никадәр урын бүләләр. Аларга бер көч иттереп карыйлар.

Чынлап та, төрек-татарда хатыннар бер көч иде. Хатын иптәш иде, юлдаш иде. Гаилә хәяты, ир берлән хатынның мөнәсәбәте мөкатдәс иде. Дуст та, дошман да күзен салырга ярамый торган, ут та яндырмый, җил дә, су да ашамый торган өйнең нигезе иде. Гаилә ясау иске дә, яңгы да тормышның иң җитди бер адымы, ике якка да күп бурыч йөкләтә торган адымы иде. Һәм дә бөтен халкы, ыругы алдында, ыруглар бурычы ала торган яшь егет алдында, аның ыругы, халкы алдында мәгълүм хак бирә торган иҗтимагый бер эш иде. Шуның өчен безнең телдә «хатын алу, өйләнү» тәгъбир ителә. Ягъни өйле булу, өй ясау. Буйдаклык өйсезлеккә мокабил иттереп йөртелә иде. Буйдак теләсә кая китәргә, теләсә кая барырга хакы булса да, өйләнгән егетнең ул хакы кими, аның өстенә өй тәрбиясе бурычы йөкләнә иде. Хатынның киләчәк буынны тәрбияләүдәге ролен аңлар өчен, татар хатынының әхлакый кыйммәтен белү ляземдер.

Гаяз Исхакый.
isxaki.com
t.me/gayaz_ishaki

Җылы уй
«Ауропа бу кышта катачак!» –
Матбага шулай дип лаф орды.
Асылда, тик Рәсәй киңлеген
Зәмһәрир суыклар катырды...

Һәм безгә кагылды котыптай
Кышларның чатнама ачысы.
Йөзләрне уйды вә кызартты
Суыкның җан өзгеч камчысы.

«Кыш якын!» – диделәр...
Данлыклы
«Кәнәфи уены» сүзләрен
Тәкърарлап,
Җылынып шул сүздән,
Юатып йөрделәр үзләрен...

Ләкин кыш көттерми,
Килә ул...
Чын урыс кышы бу – җанөзгеч!
Ягулык, байлыклар – безнеке! –
Диештек, –
Җылыны кабызгыч...

Кул чабып куанган идек тә,
Йөрибез җылысыз, уып тән.
Бу – безнең даими көнкүреш,
Безнең хәл шундый ла...
Бик күптән.

Ауропа катмый да, туңмый да,
Тик яши үзенең көенә.
Фаразлап, гөманлап йөргәннәр
Үзләре күшегә, көенә...

Чикләре, асылда, билгесез
Дәү илнең урамы – кешесез.
Ауропа жәл менә!
Без нәрсә?
Без – гомер буена өшибез!

Сыңар да кеше юк, юк кеше...
Булса да чалт аяз, якты көн.
Күңелдә шәмдәлләр сүрелә:
Буржуйка, чи утын, күк төтен...

Буржуйка җылыткан ул ирләр
Буржуйлар бурзае хәлендә,
Ач көе, җан аулап тилмерә,
Карусыз, буйсынып әмергә...

Кыш үтәр билгеле, чигенер...
Зәмһәрир чигә ул һәр елны.
Тик сабан җиткәндә алар соң
Күрерме яшел сут уҗымны?

Кем чәчәр, кем урыр?..
Көтүне
Шулармы җәйләтер болында?
Әлегә зәмһәрир кыш тышта...
Мин исә,
Өзлексез уйланам
Мәңгетуң дөньябыз уянган,
Шинельнең кирәге булмаган
Бәхетле киләчәк турында.

Фәнил ГЫЙЛӘҖЕВ

Чистарыну

"Сугыш - җәмгыятне чистарта торган әйбер. Хатын-кызның күреме кебек."
Раил Садриев

Әйе, безне ипләп чистарталар,
Әйе, безне җайлап сөзәләр.
Ничек кенә итеп тугъламыйлар:
"Түзәр әле!"- диеп, изәләр...

Чистарындык Явыз Иван килгәч,
Казансуның аунап ярында.
Нарат урманнары белән бергә
Чапты безне Пётр тагын да.

Чукындырып чистарттылар безне,
Асып, чукынмаган өчен дә.
Чистарыну чара-кораллары
Һаман сафта, һаман көчендә...

Чистарындык влач алмаштырып,
Әйе, түнтәрелеш ясап та.
Нинди генә газап кичмәдек без,
Ясак түләр өчен азакта.

Интервентларны да илдән сөрдек,
Нимеч белән дә без көрәштек....
Империя генә таркалмасын!
Без шултикле кулга иләштек...

Иләштек без корыч куллыларга,
Таш йөрәкле залимнәргә дә.
Тәре асып, кара чапан киеп,
Инҗил тоткан галимнәргә дә.

Гарәпчәләп, латинчалап яздык,
Үзләштердек Кирилл имлясен.
Франсузча да, нимесчә дә белдек,
Һәм өйрәндек инглиз җөмләсен.

Тоттырдылар ачлык Уразасын,
Кылдырдылар сөрген Хаҗларын.
"Панистламист" диеп,
Денсез чорда
Кигерделәр дәһри таҗларын.

"Пантюркистлар", "милләтчеләр" диеп,
Диварларга терәп аттылар.
Милли зыялылар Җеназасыз,
Ташсыз каберләргә яттылар.

Карцерларда кыям басып кундык,
Гулагларда сәҗдә кылдык без,
Сазлыкларга ятып шуыштык без,
Окопларга төшеп туңдык без.

Төрек, япун, балкан, фин сугышы,
Басмачларны барып бастыру,
Интернациональ бурыч үтәү,
Ирек мәйданында ач тору!

Ичкерия төзелмәсен өчен,
Эче черек дәүләт эчендә
Кабат "чистарыну" үтте халык,
"Чистарыну" янә көчендә.

Әйе, илне берләштерә курку,
Берләштерә хәсрәт-кайгылар.
Чынга ашмас тормыш вәгъдә итеп,
"Чистарталар", кабат алдыйлар...

©Фәнил Гыйләҗев

Нынешний созыв Государственного Совета отныне не может представлять интересы татарского народа и Республики Татарстан.
Требуем от Государственного Совета Республики Татарстан принять волевое решение о самороспуске!

В Казани прошёл одиночный пикет с требованием к Госсовету Татарстана принять решение о самороспуске.

Активист Союза Татарской Молодёжи «Азатлык» держал плакат, на котором было написано, что нынешний состав Госсовета не может представлять интересы татарского народа и Республики Татарстан.

Вчера президент Татарстана Рустам Минниханов подписал Закон "О внесении изменений в Конституцию Республики Татарстан". Главное изменение, который вносит новый закон, — это наименование высшего должностного лица республики. Также из Конституции Татарстана убраны упоминания суверенитета и договора о разграничении полномочий.

Татар яшьләре Татарстан парламентыннан үз-үзен тарату турында карар кабул итү таләп иттеләр.

"Азатлык" татар яшьләре берлеге бүген шундый таләп белән ялгыз пикетка чыкты.

"Татарстан дәүләт шурасының хәзерге чакырылышы татар халкының һәм Татарстанның мәнфәгатьләрен вәкиллек итәргә сәләтле түгел. Татарстан дәүләт шурасын үзен-үзе тарату турында карар кабул итәргә таләп итәбез" дип язылган аның кулындагы плакатында.
"Безнең фикеребезчә, үзгәртелгән Конституция маддәләре, аеручы 1нче маддә бары тик референдум аша үзгәртелә ала. Дәүләт Шурасының карары канунсыз, Татар һәм Татарстан мәнфәгатьләренә кискен каршы килә. Кичә булган вакыйгалар, Конституциягә үзгәрешләр кертү - татар халкының битенә төкерүгә тиң. Бу бик зур кимсетү. Милләт моны онытмаячак!" - диде "Азатлык" берлеге рәисе Наил Нәбиуллин.

В Стамбуле открылась первая в Турции татарская библиотека.

В самом большом городе Турции в центре Стамбула, в здании старинного медресе, принадлежащего фонду исследований тюркского мира, состоялось торжественное открытие первой в Турции татарской библиотеки, которая будет носить имя Гаяза Исхаки. Пока в ней 150 книг, большинство из них на татарском: литература, история, изучение татарского языка. Есть также произведения на турецком, но о татарах, либо написанные татарами.

Например, книги и переводы Юсуфа Акчуры, Садри Максуди, Гаяза Исхаки. Их можно получить каждый день, кроме воскресенья, с 9:00 до 18:00. По словам организатора библиотеки, активиста татарского молодежного движения в Турции Наиля Набиуллина, также есть возможность посидеть, расслабиться и попить чайку, читая книги сразу. Расположение библиотеки очень удобное, она находится недалеко от мэрии Стамбула. Планируется увеличить количество книг в библиотеке и расширить ее деятельность.

Истанбулда Гаяз Исхакый исемендәге татар китапханәсе ачылды.

Истанбулның тарихи үзәгендә, Төрки дөньяны өйрәнү фонды бинасында Гаяз Исхакый исемендәге татар китапханәсе ачылды. Җыенда татар һәм төрек җәмәгатьчелек вәкилләре катнашты.

Чара Татарстан һәм Төркия гимнары белән башланып китте. Китапханә Татар энтузиастлары, милли хәрәкәт вәкилләре, "Азатлык" татар яшьләре берлеге активистлары тарафыннан оештырылды.

Ктапханәгә урынны Төрки дөньяны өйрәнү фонды бирде. Әлегә китапханәдә 150 китап бар. Тарих, әдәбият, публицистика, тел өйрәнү китаплары тупланган. Аерым бер урын Гаяз Исхакыйга бирелгән.

Китапханәдә татарлар турында, яки татарлар тарафыннан язылган төрекчә китаплар да бар. Йосыф Акчура, Садри Максуди, Гаяз Исхакый китаплары һәм тәрҗемәләре шундыйлардан.