چرا انسان مدرن بیشتر گرفتار پوچی میشود؟
مادام گفته میشود که انسان مدرن بیش از انسانِ گذشته درگیر مسئلۀ پوچی و بی معنایی زندگی است. مفروض من هم بر صحت این مدعاست. اما مسئلۀ اینجاست که چرا؟ چرا انسان مدرن، در قیاس با انسان سنتی، به مراتب بیشتر گرفتار افسردگی و پوچی میشود؟ خوب، میتوان پاسخهای مختلفی به این پرسش داد. مثلن میتوان با نیچه همکلام شد و علتِ آن را «مرگ خدا» دانست. اگر خدا در جهانِ سنتی شالوده و اساسِ معناداری را شکل میداد، اگر دستِ خدا در پسا پشتِ هر پدیده ای مخفی بود و تبیین نهایی برای هر چیزی را همین خدا بدست میداد، زمانۀ مدرن بواسطۀ علم فنومنالیستیِ مدرن خدا را از صحنۀ عالم بیرون کرد و به تعبیر نیچه او را کُشت. اینچنین بود که ارزشها بی ارزش شدند زیرا اساس و مرجعِ این ارزشها که همان خدا بود از میان رفت: و اینگونه پوچی به مثابۀ بی ارزش شدنِ ارزشهای سنتی سر برآورد.
یا میتوان با ماکس وبر همراه شد و جهان مدرن را جهانِ «اسطوره زدایی شدۀ» سرد و بی روحی دانست که همه چیز در آن در ساختاری علمی تبیین می یابند. در چنین جهانی دیگر امر رازآمیز و حیرت انگیزی وجود ندارد. هرچه هست قابل تبیین و اندازه گیریِ دقیق علمی است. ولو شکافها و رخنه هایی هم در تبییناتِ علمی وجود داشته باشد، این رخنه ها نیز چه بسا روزی تبیینِ مناسبِ خود را صرفن در درونِ مناسباتِ قابل محاسبه و اندازه گیریِ اینجهانی بیابند.
درحالیکه چه بسا بتوان همۀ این تبیینها را از وجوهی درست دانست، اما تبیینِ به مراتب کلی تری هم میتوان از مسئلۀ پوچی و بی معناییِ زندگی در زمانۀ مدرن به دست داد که بیشتر به نحوۀ زندگیِ انسان مدرن در مقایسه با انسانِ سنتی مربوط میشود. براین اساس، درحالیکه انسان سنتی مادام درگیرِ نیازهای ابتداییِ روزانۀ خود بود، بیشترِ محصولاتِ موردنیاز خود را با کارِ یدیِ خود از طریق کشاورزی، دامپروری و . . . در فرایندی مداوم و همه روزه بدست می آورد، انسان مدرن مشغلۀ انسانِ سنتی را از این جهات ندارد. بیشتر فرآورده های موردنیازِ انسان مدرنِ شهری حاصل کارِ خودِ او نیست. انسان مدرن هرچیزی را که بخواهد از طریق پول و بدون آنکه نیاز باشد وقتِ زیادی را صرف آن کند بدست می آورد. طبیعتن آنچه به تبع این شیوۀ زندگی سر بر می آورد، وقتِ سرشار و اضافه ای است که انسانِ سنتی از آن محروم بود. فراغِ بالِ انسانِ مدرن از فراهم آوردن و تولیدِ امور معیشتی اش وقتِ زیادی را در اختیار او قرار داده که دربارۀ خیلی از مسائل، درست یا غلط، مثبت یا منفی، بیشتر فکر کند. و همین فکر کردنِ او عاملی شده است از برای فرو افتادنش در افسردگی و پوچیِ بیشتر. در جایی راجع به سالخورده ترین شخص جهان میخواندم که به گمانم صد وبیست سالی سن داشت. او در پاسخ به این سوال که راز زندگیِ طولانی اش چیست «کتاب نخواندن» و «فکر نکردن» را دو عامل مهم ذکر کرده بود! فارغ از اینکه این گزارش و ادعا تا چه اندازه صحت دارد، به نظر نسبت معکوسی بین شاد بودن و فکر کردن وجود دارد؛ هرچه انسان شادتر کمتر اهل غور و فکر و هرچه بیشتر اهل غور و فکر کمتر شاد! بیهوده نیست که روانشناسان یکی از تجهویزهایی که برای بیمارانِ مبتلا به افسردگی پیشنهاد میکنند درگیر شدن در فعالیتهای بدنی و کارهای یدی است. به نظر میرسد انسان هرچه بیشتر می اندیشد، و بیشتر به کنه مسائل میرود، پژمرده تر، خموده تر و افسرده تر میگردد!
@BeKhodnotes
مادام گفته میشود که انسان مدرن بیش از انسانِ گذشته درگیر مسئلۀ پوچی و بی معنایی زندگی است. مفروض من هم بر صحت این مدعاست. اما مسئلۀ اینجاست که چرا؟ چرا انسان مدرن، در قیاس با انسان سنتی، به مراتب بیشتر گرفتار افسردگی و پوچی میشود؟ خوب، میتوان پاسخهای مختلفی به این پرسش داد. مثلن میتوان با نیچه همکلام شد و علتِ آن را «مرگ خدا» دانست. اگر خدا در جهانِ سنتی شالوده و اساسِ معناداری را شکل میداد، اگر دستِ خدا در پسا پشتِ هر پدیده ای مخفی بود و تبیین نهایی برای هر چیزی را همین خدا بدست میداد، زمانۀ مدرن بواسطۀ علم فنومنالیستیِ مدرن خدا را از صحنۀ عالم بیرون کرد و به تعبیر نیچه او را کُشت. اینچنین بود که ارزشها بی ارزش شدند زیرا اساس و مرجعِ این ارزشها که همان خدا بود از میان رفت: و اینگونه پوچی به مثابۀ بی ارزش شدنِ ارزشهای سنتی سر برآورد.
یا میتوان با ماکس وبر همراه شد و جهان مدرن را جهانِ «اسطوره زدایی شدۀ» سرد و بی روحی دانست که همه چیز در آن در ساختاری علمی تبیین می یابند. در چنین جهانی دیگر امر رازآمیز و حیرت انگیزی وجود ندارد. هرچه هست قابل تبیین و اندازه گیریِ دقیق علمی است. ولو شکافها و رخنه هایی هم در تبییناتِ علمی وجود داشته باشد، این رخنه ها نیز چه بسا روزی تبیینِ مناسبِ خود را صرفن در درونِ مناسباتِ قابل محاسبه و اندازه گیریِ اینجهانی بیابند.
درحالیکه چه بسا بتوان همۀ این تبیینها را از وجوهی درست دانست، اما تبیینِ به مراتب کلی تری هم میتوان از مسئلۀ پوچی و بی معناییِ زندگی در زمانۀ مدرن به دست داد که بیشتر به نحوۀ زندگیِ انسان مدرن در مقایسه با انسانِ سنتی مربوط میشود. براین اساس، درحالیکه انسان سنتی مادام درگیرِ نیازهای ابتداییِ روزانۀ خود بود، بیشترِ محصولاتِ موردنیاز خود را با کارِ یدیِ خود از طریق کشاورزی، دامپروری و . . . در فرایندی مداوم و همه روزه بدست می آورد، انسان مدرن مشغلۀ انسانِ سنتی را از این جهات ندارد. بیشتر فرآورده های موردنیازِ انسان مدرنِ شهری حاصل کارِ خودِ او نیست. انسان مدرن هرچیزی را که بخواهد از طریق پول و بدون آنکه نیاز باشد وقتِ زیادی را صرف آن کند بدست می آورد. طبیعتن آنچه به تبع این شیوۀ زندگی سر بر می آورد، وقتِ سرشار و اضافه ای است که انسانِ سنتی از آن محروم بود. فراغِ بالِ انسانِ مدرن از فراهم آوردن و تولیدِ امور معیشتی اش وقتِ زیادی را در اختیار او قرار داده که دربارۀ خیلی از مسائل، درست یا غلط، مثبت یا منفی، بیشتر فکر کند. و همین فکر کردنِ او عاملی شده است از برای فرو افتادنش در افسردگی و پوچیِ بیشتر. در جایی راجع به سالخورده ترین شخص جهان میخواندم که به گمانم صد وبیست سالی سن داشت. او در پاسخ به این سوال که راز زندگیِ طولانی اش چیست «کتاب نخواندن» و «فکر نکردن» را دو عامل مهم ذکر کرده بود! فارغ از اینکه این گزارش و ادعا تا چه اندازه صحت دارد، به نظر نسبت معکوسی بین شاد بودن و فکر کردن وجود دارد؛ هرچه انسان شادتر کمتر اهل غور و فکر و هرچه بیشتر اهل غور و فکر کمتر شاد! بیهوده نیست که روانشناسان یکی از تجهویزهایی که برای بیمارانِ مبتلا به افسردگی پیشنهاد میکنند درگیر شدن در فعالیتهای بدنی و کارهای یدی است. به نظر میرسد انسان هرچه بیشتر می اندیشد، و بیشتر به کنه مسائل میرود، پژمرده تر، خموده تر و افسرده تر میگردد!
@BeKhodnotes
دیگرخواهیِ ناب!
من نمیدانم در ذهنِ حیواناتی که رفتارهای دیگرخواهانه از خود بروز میدهند دقیقن چه میگذرد، اما این را میدانم که دیگرخواهیِ ما انسانها چه بسا بیشتر نوعی «خودخواهیِ مترقی و جهانشمول» است از برای نداشتنِ وجدانی معذب! دگرخواهی های ما انسانها حتی نسبت به همنوعانِ انسانی مان هم بیشتر نوعی بسطِ امیال و ترجیحاتِ فردیِ خودِ ماست که قاعدۀ زرینِ در اخلاق بیانِ خوب و جامعی برای آن محسوب میشود: «همواره بدانگونه رفتار کن که دوست داری با تو همانگونه رفتار شود».
بر این اساس، اگر ذهنِ حیوانات در مقایسه با ذهنِ انسانها از پیچیدگیِ کمتری برخوردار باشد، که ظاهرن هم اینگونه است، به نحوی که نتوان چنین میزانی از قدرت استدلال و تحلیلِ «خود را به جای دیگری گذاشتن» به آنها منتسب کرد، چه بسا دیگرخواهیِ گونه های دیگر، خصوصن وقتی این دیگرخواهی میان گونه های مختلف جریان دارد، مثل توجه یک خرس به یک کلاغ، دیگرخواهیِ ناب تر و پیچیده تری باشد که دیگر از بسطِ ترجیحات و امیالِ خود، که فرایندِ پیچیدۀ ذهنی است، ناشی نشده باشد!
همین پیچیدگیِ کمترِ ذهنِ دیگر گونه ها نسبت به انسانها میتواند خود عاملِ پیچیدگیها و شگفتیهای بیشتر در تبیین برخی رفتارها در میانِ گونه های دیگر گردد.
@BeKhodnotes
من نمیدانم در ذهنِ حیواناتی که رفتارهای دیگرخواهانه از خود بروز میدهند دقیقن چه میگذرد، اما این را میدانم که دیگرخواهیِ ما انسانها چه بسا بیشتر نوعی «خودخواهیِ مترقی و جهانشمول» است از برای نداشتنِ وجدانی معذب! دگرخواهی های ما انسانها حتی نسبت به همنوعانِ انسانی مان هم بیشتر نوعی بسطِ امیال و ترجیحاتِ فردیِ خودِ ماست که قاعدۀ زرینِ در اخلاق بیانِ خوب و جامعی برای آن محسوب میشود: «همواره بدانگونه رفتار کن که دوست داری با تو همانگونه رفتار شود».
بر این اساس، اگر ذهنِ حیوانات در مقایسه با ذهنِ انسانها از پیچیدگیِ کمتری برخوردار باشد، که ظاهرن هم اینگونه است، به نحوی که نتوان چنین میزانی از قدرت استدلال و تحلیلِ «خود را به جای دیگری گذاشتن» به آنها منتسب کرد، چه بسا دیگرخواهیِ گونه های دیگر، خصوصن وقتی این دیگرخواهی میان گونه های مختلف جریان دارد، مثل توجه یک خرس به یک کلاغ، دیگرخواهیِ ناب تر و پیچیده تری باشد که دیگر از بسطِ ترجیحات و امیالِ خود، که فرایندِ پیچیدۀ ذهنی است، ناشی نشده باشد!
همین پیچیدگیِ کمترِ ذهنِ دیگر گونه ها نسبت به انسانها میتواند خود عاملِ پیچیدگیها و شگفتیهای بیشتر در تبیین برخی رفتارها در میانِ گونه های دیگر گردد.
@BeKhodnotes
ناامیدی از «جمع»
این از ویژگیِ بیشتر عرفانهاست که با «ناامیدی» آغاز میشوند: ناامیدی از تغییر بیرون و پناه بردن به درون به امید تغییر آن. به بیان دیگر، وقتی من از تغییر بیرون عاجزم بهتر آنکه تنها به تغییر درون و تغییر خود بسنده کنم!
عرفا بزرگترین روانشناسانِ تاریخ بودند. آنها دریافتند که مادامیکه در بین جمعی و با آنها در میامیزی امید به تغییرِ درون خود هم نمیتوان داشت، و همین بود که از نظرها ناپدید میشدند و کنج عزلت گرفته در دیرها و صومعه ها بیرون از شهرها و دیه ها زندگیِ محقرانه ای برای خود درپیش می گرفتند. اینان به درستی می دانستند که جمع نه تنها در برابر تغییرِ خود واکنشِ به شدت منفی نشان میدهد بلکه عاملِ بازدارنده در تغییرِ زندگیِ کسانی هم میشود که زندگی خلافِ مسیر غالب را بر میگزینند: به تعبیر دیگر، سخت و چه بسا ناممکن است در میانۀ جمع زیستن و معیارهای خود را داشتن!
مارتین هایدگر، فیلسوف آلمانی، نیز در کتاب خود هستی و زمان تحلیل مشابهی از نسبت فردانیّت و جمع به دست میدهد. ازنظر او، «جمع»، که تعبیر خودِ هایدگر برای آن «das man» است، که میتوان آنرا «آدم» ترجمه کرد، همواره و با ترفندها و شیوه های مختلفی در پی از میان بردنِ فردانیّتِ افراد بر می آید یا فردانیّتهای قلابی و جعلیِ خود را به آنها تزریق میکند، فردانیّتی که نه فردانیّت که عین جمعیت است و نسخه ای مترسک وار یا کاریکاتورگونه از فرد می آفریند تا حسِّ استقلال و فردگراییِ افراد را فرو نشاند. و در عوض این داد و ستد حسِّ موهومی از «جاودانگی» را به اشخاصی میدهد که مجذوبِ «آدم» یا جمع شده اند؛ انگار وقتی در میان جمع و «آدمها» نیستی، بیگانه ای، غریبی، هیچکس را نداری و انگار مرگ در کمینت نشسته و از همین روست که بودن با آدمها حسّی از جاودانگی از مرگ و نیستی را به تو میبخشد، حسّی که توهمی بیش نیست زیرا انسان محکوم به مرگ است.
«جمعِ» اغواگر با لطایف الحیل مختلفی در پی از میان بردن فردیّت و آفریدنِ عروسکهای خیمه شب بازی برای به نمایش درآوردن نقشهای خود-ساخته اش بر می آید. این جمع دامنۀ بسیار وسیعی میتواند داشته باشد. «دانشگاه»، «گروه کوچکی از دوستان»، «روستا»، «شهر»، «کشور»، «اینترنت»، «تلویزیون» و در یک معنای گسترده «رسانه» همه و همه جمع هستند که به اَشکال مختلف، خودآگاه یا ناخودآگاه، انسانها را مورد بمباران معیارهای خاص خود قرار میدهند. در چنین شرایطی شاید راه برون رفت همانی باشد که عرفا برگزیدند!
@BeKhodnotes
این از ویژگیِ بیشتر عرفانهاست که با «ناامیدی» آغاز میشوند: ناامیدی از تغییر بیرون و پناه بردن به درون به امید تغییر آن. به بیان دیگر، وقتی من از تغییر بیرون عاجزم بهتر آنکه تنها به تغییر درون و تغییر خود بسنده کنم!
عرفا بزرگترین روانشناسانِ تاریخ بودند. آنها دریافتند که مادامیکه در بین جمعی و با آنها در میامیزی امید به تغییرِ درون خود هم نمیتوان داشت، و همین بود که از نظرها ناپدید میشدند و کنج عزلت گرفته در دیرها و صومعه ها بیرون از شهرها و دیه ها زندگیِ محقرانه ای برای خود درپیش می گرفتند. اینان به درستی می دانستند که جمع نه تنها در برابر تغییرِ خود واکنشِ به شدت منفی نشان میدهد بلکه عاملِ بازدارنده در تغییرِ زندگیِ کسانی هم میشود که زندگی خلافِ مسیر غالب را بر میگزینند: به تعبیر دیگر، سخت و چه بسا ناممکن است در میانۀ جمع زیستن و معیارهای خود را داشتن!
مارتین هایدگر، فیلسوف آلمانی، نیز در کتاب خود هستی و زمان تحلیل مشابهی از نسبت فردانیّت و جمع به دست میدهد. ازنظر او، «جمع»، که تعبیر خودِ هایدگر برای آن «das man» است، که میتوان آنرا «آدم» ترجمه کرد، همواره و با ترفندها و شیوه های مختلفی در پی از میان بردنِ فردانیّتِ افراد بر می آید یا فردانیّتهای قلابی و جعلیِ خود را به آنها تزریق میکند، فردانیّتی که نه فردانیّت که عین جمعیت است و نسخه ای مترسک وار یا کاریکاتورگونه از فرد می آفریند تا حسِّ استقلال و فردگراییِ افراد را فرو نشاند. و در عوض این داد و ستد حسِّ موهومی از «جاودانگی» را به اشخاصی میدهد که مجذوبِ «آدم» یا جمع شده اند؛ انگار وقتی در میان جمع و «آدمها» نیستی، بیگانه ای، غریبی، هیچکس را نداری و انگار مرگ در کمینت نشسته و از همین روست که بودن با آدمها حسّی از جاودانگی از مرگ و نیستی را به تو میبخشد، حسّی که توهمی بیش نیست زیرا انسان محکوم به مرگ است.
«جمعِ» اغواگر با لطایف الحیل مختلفی در پی از میان بردن فردیّت و آفریدنِ عروسکهای خیمه شب بازی برای به نمایش درآوردن نقشهای خود-ساخته اش بر می آید. این جمع دامنۀ بسیار وسیعی میتواند داشته باشد. «دانشگاه»، «گروه کوچکی از دوستان»، «روستا»، «شهر»، «کشور»، «اینترنت»، «تلویزیون» و در یک معنای گسترده «رسانه» همه و همه جمع هستند که به اَشکال مختلف، خودآگاه یا ناخودآگاه، انسانها را مورد بمباران معیارهای خاص خود قرار میدهند. در چنین شرایطی شاید راه برون رفت همانی باشد که عرفا برگزیدند!
@BeKhodnotes
پِتیشن یا دادخواستی مردمی برای محکومیت و درخواست حکمِ جلبِ قضاییِ فردِ حیوان آزاری که اخیرن کلیپی از آن در فضای مجازی دست به دست میشد توسط موسسه ای تهیه شده است. در این خلاء وجود قوانین حمایت از حیوانات در قانون ایران، شاید این یکی از معدود گامهای مردمی برای مقابله با حیوان آزاریِ عیان باشد. لطفن شما هم این دادخواست را امضاء کنید و آنرا به اشتراک بگذارید:
https://www.change.org/p/people-support-8097dfe5-e057-43d6-b408-59f576d14058?recruiter=867332998&utm_source=share_petition&utm_medium=copylink&utm_campaign=share_petition
@BeKhodnotes
https://www.change.org/p/people-support-8097dfe5-e057-43d6-b408-59f576d14058?recruiter=867332998&utm_source=share_petition&utm_medium=copylink&utm_campaign=share_petition
@BeKhodnotes
Change.org
Sign the Petition
حمايت از اقدام قضايي موسسه مانا عليه حيوان آزار
نه هرکه چهره برافروخت دلبری داند . . .
امروز همه جا سخن از گیاهخوار بودن و حامیِ حیوانات بودنِ دخترِ ایرانی یی است که به مقرّ یوتیوب حمله کرده و پس از زخمی کردنِ چندنفر اقدام به خودکشی میکند. صرفنظر از اینکه این فرد چه کسی بوده، چه سابقه ای داشته، آیا اصلن از سلامت روانی برخوردار بوده است یا نه، و اصلن با چه انگیزه ای این کار را انجام داده است، هیچ کجا به مخالفتِ او با حجاب و مسخره کردنِ آن و ظاهرن گرایشهای فمینیستی اش اشاره ای نمیشود و هیچ کجا روی ایرانی بودنِ او آنچنان که روی گیاهخواری یا حامیِ حیوانات بودنش تاکید میشود تاکید نمیشود! آیا این را میتوان چیزی غیر از داشتنِ معیارهای دوگانه در مواجهه با پدیده ای دانست!؟
@BeKhodnotes
امروز همه جا سخن از گیاهخوار بودن و حامیِ حیوانات بودنِ دخترِ ایرانی یی است که به مقرّ یوتیوب حمله کرده و پس از زخمی کردنِ چندنفر اقدام به خودکشی میکند. صرفنظر از اینکه این فرد چه کسی بوده، چه سابقه ای داشته، آیا اصلن از سلامت روانی برخوردار بوده است یا نه، و اصلن با چه انگیزه ای این کار را انجام داده است، هیچ کجا به مخالفتِ او با حجاب و مسخره کردنِ آن و ظاهرن گرایشهای فمینیستی اش اشاره ای نمیشود و هیچ کجا روی ایرانی بودنِ او آنچنان که روی گیاهخواری یا حامیِ حیوانات بودنش تاکید میشود تاکید نمیشود! آیا این را میتوان چیزی غیر از داشتنِ معیارهای دوگانه در مواجهه با پدیده ای دانست!؟
@BeKhodnotes
دوستی میگفت: دست از حماقتهایت بردار! کمتر حماقت کن!
گفتم: دوست دارم بردارم و همواره در تلاشم، اما ناتوانم! مگر نه اینکه زندگی بزرگترین حماقتی بود که ما را بدان گرفتار کردند!
گفت: پس منتظر چه هستی؟ چرا این حماقتی که بدان گرفتارت کرده اند را تمام نمیکنی؟
گفتم: کاش معنای زندگیِ کسی نبودم . . .
@BeKhodnotes
گفتم: دوست دارم بردارم و همواره در تلاشم، اما ناتوانم! مگر نه اینکه زندگی بزرگترین حماقتی بود که ما را بدان گرفتار کردند!
گفت: پس منتظر چه هستی؟ چرا این حماقتی که بدان گرفتارت کرده اند را تمام نمیکنی؟
گفتم: کاش معنای زندگیِ کسی نبودم . . .
@BeKhodnotes
جنایتی که جنایتکار و درواقع جنایتکارانش هیچگاه مجازات نشدند و نخواهند هم شد!؟
خطری به نام جان بولتون!
مقاله ای خواندنی از پیتر سینگر دربارۀ جنگ عراق به عنوان آغازِ فرایندی از خشونتها که عاملانش نه تنها مجازات نشدند بلکه دوباره بر مسند قدرت نشسته اند . . .
https://www.project-syndicate.org/commentary/iraq-invasion-illegal-war-of-aggression-by-peter-singer-2018-04
@BeKhodnotes
خطری به نام جان بولتون!
مقاله ای خواندنی از پیتر سینگر دربارۀ جنگ عراق به عنوان آغازِ فرایندی از خشونتها که عاملانش نه تنها مجازات نشدند بلکه دوباره بر مسند قدرت نشسته اند . . .
https://www.project-syndicate.org/commentary/iraq-invasion-illegal-war-of-aggression-by-peter-singer-2018-04
@BeKhodnotes
Project Syndicate
Crime and No Punishment for the Iraq War | by Peter Singer - Project Syndicate
Peter Singer makes the case that US and UK officials launched an illegal war of aggression in 2003.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
هایدگر میگفت که تنها انسانها میمیرند چون مرگ-آگاهی خصلتِ تنها انسانهاست. مطالعاتِ اما نشان داده اند که حیوانات هم میمیرند و نوعی مرگ-آگاهی دارند. فیلها،دلفینها،نخستی سانان و حالا گاوها!
@BeKhodnotes
@BeKhodnotes
"در جستجو برای حقیقت توافق نسبتا بی اهمیت است: هر دوی ما ممکن است به آسانی بر خطا باشیم. مردم شدیدن برای طولانی مدت, بر سر آموزه های نادرست (همچون نظام بطلمیوسی جهان) توافق داشتند؛ و توافق اغلب نتیجه ترس از نامدارایی, یا حتی ترس از خشونت است."
کارل پوپر, "مدارا و مسئولیت عقلانی"
@BeKhodnotes
کارل پوپر, "مدارا و مسئولیت عقلانی"
@BeKhodnotes
سخنرانی یووال نوح هراری دربارۀ تاریخ مختصری از بشریّت
آنچه در بازخوانیِ هراری دربارۀ تاریخ بشریت به چشم می خورد تفسیری نیچه ای از این تاریخ و همچنین از انسان است. مطابق نظر هراری، آنچه باعث غلبۀ گونۀ انسانی بر زمین و گونه های دیگر شده «همکاریِ» است. درحالیکه همکاری در جانوران دیگر و خصوصن خویشان نزدیکتر ما یعنی نخستی سانان هم وجود دارد، اما همکاریِ انسانی منعطف تر و قابل بسط تر است به حدی که انسانها میتوانند در جماعتهای چه بسا خیلی بزرگتر هم با هم همکاریِ ارزنده داشته باشند، درحالیکه همکاریِ گونه های دیگر در بهترین شرایط به تعدادِ بسیار معدودی از گروه های کوچک محدود میشود.
اما جنبۀ نیچه ای خوانش هراری مربوط به این مطلب است که از نظر او عامل سازندۀ دیگری که باعث غلبه و پیشرفتِ انسانها بر گونه های دیگر شده است خصوصیتِ «افسانه سرایی یا داستان گوییِ» انسانهاست. ازنظر او، انسانها تنها موجوداتی هستند که ذهنیتِ داستان-سرایی یا افسانه سرایی دارند و داستانها و افسانه های بسیاری را، خواه سودمند یا غیرسودمند، در زمانها و مکانهای مختلف برای اهداف و مقاصدِ عملی خود تعریف کرده اند که هرچند ریشه در واقعیت ندارد اما برای آنها دارای کارکردهای گوناگونی است. اخلاق، دین، اقتصاد، سیاست، حقوق غیره و غیره همه جزوی از این داستانها و افسانه های انسانی محسوب میشوند!
نهایتن، آنچه در بسیاری از موارد به «همکاریِ» انسانی حال و هوای خاصی می بخشد همان خصلتِ داستان سرایی یا افسانه گوییِ اوست. مثلن همکاری به منظور تحقق آرمان یا یک ایدئال مشخص میتواند به همکاریِ انسانی وسعت و فراخیِ بیشتری بخشد، چیزی که در گونه های دیگر شاهد آن نیستیم.
⭕️ سخرانی به زبان انگلیسی است و بدون زیرنویس یا ترجمۀ فارسی 👇👇👇
@BeKhodnotes
آنچه در بازخوانیِ هراری دربارۀ تاریخ بشریت به چشم می خورد تفسیری نیچه ای از این تاریخ و همچنین از انسان است. مطابق نظر هراری، آنچه باعث غلبۀ گونۀ انسانی بر زمین و گونه های دیگر شده «همکاریِ» است. درحالیکه همکاری در جانوران دیگر و خصوصن خویشان نزدیکتر ما یعنی نخستی سانان هم وجود دارد، اما همکاریِ انسانی منعطف تر و قابل بسط تر است به حدی که انسانها میتوانند در جماعتهای چه بسا خیلی بزرگتر هم با هم همکاریِ ارزنده داشته باشند، درحالیکه همکاریِ گونه های دیگر در بهترین شرایط به تعدادِ بسیار معدودی از گروه های کوچک محدود میشود.
اما جنبۀ نیچه ای خوانش هراری مربوط به این مطلب است که از نظر او عامل سازندۀ دیگری که باعث غلبه و پیشرفتِ انسانها بر گونه های دیگر شده است خصوصیتِ «افسانه سرایی یا داستان گوییِ» انسانهاست. ازنظر او، انسانها تنها موجوداتی هستند که ذهنیتِ داستان-سرایی یا افسانه سرایی دارند و داستانها و افسانه های بسیاری را، خواه سودمند یا غیرسودمند، در زمانها و مکانهای مختلف برای اهداف و مقاصدِ عملی خود تعریف کرده اند که هرچند ریشه در واقعیت ندارد اما برای آنها دارای کارکردهای گوناگونی است. اخلاق، دین، اقتصاد، سیاست، حقوق غیره و غیره همه جزوی از این داستانها و افسانه های انسانی محسوب میشوند!
نهایتن، آنچه در بسیاری از موارد به «همکاریِ» انسانی حال و هوای خاصی می بخشد همان خصلتِ داستان سرایی یا افسانه گوییِ اوست. مثلن همکاری به منظور تحقق آرمان یا یک ایدئال مشخص میتواند به همکاریِ انسانی وسعت و فراخیِ بیشتری بخشد، چیزی که در گونه های دیگر شاهد آن نیستیم.
⭕️ سخرانی به زبان انگلیسی است و بدون زیرنویس یا ترجمۀ فارسی 👇👇👇
@BeKhodnotes