🐜 آسیاب مورچه‌: علم، رفتار جمعی و چرخه‌های مرگبار

😖 مورچه‌های سرباز برای اینکه جایی بروند، دنبال رَد فرومون مورچه‌های دیگر را می‌گیرند. اما گاهی به صورت تصادفی حلقه‌ای درست می‌شود و مورچه‌ها در این «مارپیچ مرگ» قرار می‌گیرند و آنقدر دنبال هم حرکت می‌کنند تا از خستگی تلف شوند. این پدیده را «آسیاب مورچه» می‌نامند.

❓ آیا این فقط یک اتفاق ساده در طبیعت است یا درسی عمیق‌تر در دل این تکرار بی‌پایان نهفته است؟

✍️ عارف عبادی

📱 اشتباهِ میمون

📱 اینستاگرام

به تازگی پژوهشگران دانشگاه علم و فناوری چین (USTC) با الهام از خرطوم فیلم و بازوی هشت‌پا، روباتی را طراحی کرده‌اند که نه تنها بسیار انعطاف‌پذیر بلکه قدرتمند نیز هست. این روبات علی‌رغم طراحی ساده خود می‌تواند توپ تنیس در حال حرکت را به راحتی بگیرد و سطل آب را به آسانی از جای خود بلند کند.

✍️ عارف عبادی

📱 اشتباهِ میمون

📱 اینستاگرام

♾ بازی کردن نقش خدا در زیست‌شناسی

🔻 متن زیر ترجمه و تلخیص بخش کوتاهی است از کتاب «اتفاق: شانس، آشوب و چرا هرآنچه می‌کنیم مهم است» (2024) نوشتۀ برایان کلاس (Brian Klaas). محور اصلی کتاب کلاس تاثیرات رخدادهای کوچک و به ظاهر ناپیدا در شکل‌دهی به روندهای بزرگ است. گزیدۀ زیر دربارۀ یکی از طولانی‌ترین آزمایش‌های زیست‌شناسی است که در آن دانشمندان با مطالعۀ ده‌ها هزار نسل از باکتری ای. کُلی (E. coli) در محیط آزمایشگاهی تلاش می‌کنند تا نشان دهند چه میزان از تغییرات در دوازده سویۀ این باکتری حاصل اتفاق است و چه میزان حاصل همگرایی.

🔗 مطالعۀ متن در وب‌سایت صدانت

✍️ عارف عبادی

📱 اشتباهِ میمون

📱 اینستاگرام

🎬 پنج جنبۀ بزرگ شخصیت و پسند ژانرهای سینمایی

🔻 پژوهشی که به تازگی صورت گرفته به ارتباط میان پنج جنبۀ بزرگ شخصیت (تجربه‌پذیری، وظیفه‌شناسی، برونگرایی، خوشایندی و روان‌رنجوری) بر انتخاب ژانرهای مختلف سینمایی می‌پردازد. در تصویر پیش‌رو در برابر هر ژانر سینمایی می‌توانید اعداد مرتبط با پنج جنبۀ بزرگ شخصیت را مشاهده کنید. مقادیر بیشتر از صفر یعنی طرفداران در ویژگی مورد نظر بالاتر از حد میانگین و مقادیر کمتر ازصفر یعنی کمتر از حد میانگین‌ هستند (منبع).

✍️ عارف عبادی

📱 اشتباهِ میمون

📱 اینستاگرام

🔹 همانطور که پیش از این گفته شد، پنجشنبه ۲۵ بهمن در همایش جهانی روز داروین در مورد «روانشناسی تکاملی رقابت درون-جنسی» صحبت خواهم کرد. در ادامه می توانید چکیدۀ سخنرانی من را مطالعه کنید.

🔻 روانشناسی تکاملی رقابت درون-جنسی

اغلب در میان حیوانات شاهدیم که یک فرد برای کسب منابع، متحدان و جفت با دیگر اعضای جنس خود به رقابت می‌پردازد؛ پدیده‌ای که به آن «رقابت درون-جنسی» گفته می‌شود. از منظر تکاملی زمانی یک جاندار در رقابت درون-جنسی پیروز است که شانس موفقیت تولیدمثلی آن افزایش یابد. در میان ما انسان‌ها نیز رقابت درون-جنسی به شکل گسترده‌ای وجود دارد. داروین در کتاب تبار انسان (۱۸۷۱) به تشریح این موضوع پرداخت اما همچون بسیاری از دانشمندان زمان خود معتقد بود بخش اعظم رقابت درون-جنسی میان مردان صورت می‌پذیرد و زنان – در بهترین حالت – تنها دست به انتخاب می‌زنند.

تصویری که امروزه از رقابت درون-جنسی انسان‌ در اختیار داریم بسیار متفاوت از قرن نوزدهم است. اکنون می‌دانیم که رقابت درون-جنسی نه تنها منحصر به مردها نیست بلکه زنان نیز به اندازۀ مردان – و گاه بیش از آنها – با همجنسان خود ستیز می‌کنند. با این حال در طول تاریخ تکاملی گونۀ ما سازوکارهای روانی متمایزی در ذهن زنان و مردان شکل گرفته که برای آن جنس از اهمیت سازشی برخوردار است. از این رو، هرچند زنان و مردان هر دو به رقابت درون-جنسی می‌پردازند اما تاکتیک‌هایی که برای شناسایی، هدف قرار دادن و کنار زدن رقیب و کسب منابع به کار می‌برند از یکدیگر متمایز است. در اینجا به برخی از مهمترین تمایزهای رقابت درون-جنسی میان زنان و مردان می‌پردازم و تبیینی تکاملی از آنها ارائه خواهم کرد.

✍️ عارف عبادی

📱 اشتباهِ میمون

📱 اینستاگرام

❤️‍🩹 انتیکاینس: عاشقی که از بی‌خوابی جان می‌دهد!

◀️ انتیکاینس (یعنی همین عزیزی که در تصویر می‌بینید با نام علمی Antechinus) یک نوع جانور کیسه‌دار در استرالیاست که هر چند به اندازۀ موش معمولی است اما در میان کیسه‌داران بخاطر رفتار خاصی شهره است: در فصل جفت‌گیری، انتیکاینس‌های نر قید خواب را زده و تمام وقت خود را صرف رابطۀ جنسی می‌کنند. اما بعد از دوران فعالیت جنسی دیوانه‌وار، از ضعف ناشی از آن غش کرده و می‌میرند. طبق پژوهشی که اخیراً درباره این ویژگی عجیب و غریب صورت پذیرفته، رفتار خود-آسیب‌رسان انتیکاینس‌های نر – همچون بسیاری دیگر از چنین رفتارهایی در دنیای جانوران- حاصل افزایش ناگهانی هورمون تستوسترون است. آنطور که نویسندگان مقاله می‌گویند «در معادلۀ میان الزامات فیزیولوژیک-عصبی خواب از یک سو و ضرورت‌های تولیدمثلی از سوی دیگر، احتمالاً سازوکار انتخاب جنسی قدرتمند، نرها را واداشته تا به منظور افزایش دسترسی به ماده‌های بارور و نهایتاً بیشینه کردن شایستگی خود، خواب را قربانی کنند». (منبع)

✍️ عارف عبادی

📱 اشتباهِ میمون

📱 اینستاگرام