#کتاب_جمعه
قسمت سوم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۱: جانورشناسی، آشنایی با سلسله حیوانات
◻️نوشته آر ویل برنت، هاروی آی فیشر و هربرت اس. زیم (۱۹۷۵)
◻️ترجمه دکتر محمود بهزاد و فروغ رمضانی، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، با همکاری مؤسسه فرانکلین، ۱۳۵۴

نسخه #معکوس را از IGTV رازیک تماشا کنید!

https://www.instagram.com/tv/BxSoKVDnYWg/

پادکست کتاب جمعه درباره کتاب‌های قدیمی علمی‌ست که هر جمعه قسمتی جدید و ده دقیقه‌ای از آن منتشرمی‌شود.

اکنون به لطف شنوتو می‌توانید #کتاب_جمعه را در کست‌باکس بشنوید:
https://castbox.fm/va/2120890

نیز در
http://t.me/paleogram
http://t.me/Razikmag
http://instagram.com/razik.mag

نظریه تکامل و علم
در ایران

با حضور
امیرمحمد گمینی
عرفان خسروی

دوشنبه ۲۳ اردی‌بهشت ۱۳۹۸
ساعت ۲۲

شهر کتاب مرکزی
شریعتی، بالاتر از مطهری، نرسیده به بهشتی

https://twitter.com/Erfan_khosravi/status/1127589235010220033?s=19

نظریه تکامل و علم
در ایران
صوت نشست، شامل بخش پرسش و پاسخ

میزبان نشست: سپیده قادری

امیرمحمد گمینی
عرفان خسروی

دوشنبه ۲۳ اردی‌بهشت ۱۳۹۸
شهر کتاب مرکزی

t.me/hisofsci/480

تهدید بشر برای محیط زیست

وقتی صحبت از انقراض می‌شود، همه یاد انقراض دایناسورها در ۶۶ میلیون سال پیش می‌افتند که پنجمین انقراض بزرگ و دسته‌جمعی تاریخ حیات روی کره زمین بود. اگر شما هم جزء کسانی هستید که شاید فکر می‌کنید چنین اتفاق فاجعه‌باری بسیار دور است که در زمانه ما دوباره تکرار شود؛ خب، خبرها اشتباه به گوشتان رسیده است.

همین الان در آغاز ششمین انقراض بزرگ و فاجعه‌بار تاریخ زمین هستیم. صدای ناقوس انقراض ششم مدت‌هاست که بلند شده و همه گزارش‌ها، مقالات، برآوردها و بیانیه‌های پژوهشگران در این زمینه نشان می‌دهند تقریباً کار زمین از کار گذشته و روزنه امید می‌رود، که به زودی بسته شود. چند روز پیش از نوشتن این یادداشت، «بنیاد سیاست علمی بین‌الدولی خدمات زیست‌بوم و تنوع زیستی» (IPBES) گزارشی منتشرکرد (+) که می‌توان آن را فصل‌الخطاب کلیه هشدارهای پیشین شمرد، چرا که درتهیه این گزارش، از حدود 1۵۰ هزار مقاله علمی استفاده شده و ۱۴۵ متخصص از ۵۰ کشور در تهیه آن شرکت داشته‌اند.

باقی این مقاله را در مجله فرادرس مطالعه کنید:

تهدید بشر برای محیط زیست چقدر جدی است؟

#کتاب_جمعه
قسمت چهارم

🎧 عرفان خسروی
📕خوانش و نقد صفحه‌ای از کتاب نخستین روزهای جهان
◻️نوشته جرالد ایمز و روز وایلر (۱۹۵۸)
◻️ترجمه احمد بطحایی، انتشارات سخن، با همکاری مؤسسه فرانکلین، ۱۳۳۷
◻️با اشاره‌ای به کتاب پروانه‌های ایران: تبریز نوشته جواد هاشمی، به مناسب ورود پروانه Vanessa carudi به شهرهای ما

t.me/Razikmag/3788

عکس‌های نشست نظریه تکامل و علم در ایران، شهر کتاب

https://www.instagram.com/p/BxmUBt4lZL8/

تفاوت های جانداران خونگرم و خونسرد، به زبان ساده
عرفان خسروی

۱۰ دقیقه مطالعه

کتاب‌های مدرسه، کتاب‌های علمی، مستندهای راز بقا، خبرهای مربوط به دنیای حیات وحش و تقریبا هر رسانه دیگری که به زندگی جانداران مختلف می‌پردازد، احتمالا جایی هم به این موضوع اختصاص‌داده‌اند که فلان جانداران خونگرم هستند و برخی دیگر خونسرد؛ اما کم‌تر به مفهوم این دو عبارت یعنی خونگرم و خونسرد پرداخته‌اند.

کتاب‌های درسی و علمی به ما می‌گویند پستانداران و پرندگان خونگرم هستند ولی خزندگان، دوزیستان، ماهی‌ها و بقیه جانوران خونسردند. مفهوم خونگرم هم طبق این منابع، به ثابت‌ماندن دمای بدن و توانایی گرم‌کردن بدن باز می‌گردد. اما سوال‌های زیادی درباره خونگرمی یا خونسردی بسیاری از جانوران وجود دارد؛ دایناسورها مثال مشهوری هستند که سال‌هاست بر سر خونگرم بودن یا خونسرد بودن آن‌ها جدال‌های جدی در کار است. زیرا دنیای موجودات خونگرم و خونسرد هرگز به این سادگی از یکدیگر تفکیک نمی‌شوند. اگر می‌خواهید در این رابطه بیشتر بدانید و از این ناگفته‌ها آگاه‌تر شوید ادامه این مقاله را در مجله فرادرس بخوانید!

تفاوت های جانداران خونگرم و خونسرد — به زبان ساده

شیر بی دمّ و سر و‌ اِشکم
سوگ‌نامه‌ای برای حذف رده‌بندی از کتاب زیست‌شناسی و آزمایشگاه ۱
محمد کرام‌الدینی
رشد آموزش زیست‌شناسی ۷۶، سرمقاله، پاییز ۱۳۸۸، صص‍ ۲-۳

می‌گويند روزی چوپانی مشغول چرانيدن گوسفندان بود. جوانی آشنا كه دانشجوی زيست‌شناسی بود، از آنجا می‌گذشت و خواست كمی با چوپان گفت‌وگو كند. پيش آمد و سر سخن را باز كرد. چوپان گفت سؤالی از تو مي‌پرسم كه اگر به درستی پاسخ‌گويی، گوسفندی به تو می‌بخشم. پرسيد. دانشجو پاسخ را به درستی داد. چوپان گفت تو برنده شدی، حالا هر گوسفندی را كه می‌خواهی بردار و برو به سلامت. جوان چنين كرد و به چوپان خداحافظ گفت. چوپان پاسخ داد: خدا به همراهت، اما ای دانشجوی زيست‌شناسی، آن كه برداشتی گوسفند نيست، بلكه سگ گلّه است!
وقتی كه آن استاد محترم اين لطيفه را حكايت كرد، همه خنديدند و نگارنده اين سطور گرچه ندانست چند تن از حاضران به نكته‌ای كه استاد درون اين لطيفه طنزآلود پنهان كرده بود، پی‌بردند و در نهان اندوهگين شدند؛ اما به يادآورد آن روز را در چند سال پيش كه فصل نخست كتاب زيست‌شناسی و آزمايشگاه ۱ كه در آن سال «رده‌بندی و نام‌گذاری جانداران» عنوان داشت از صحنه درس و مدرسه رخت بربست و رفت؛ فصلی كه با هدف مطرح كردن اهميت نظام دادن به خرمن موجودات زنده‌ای كه آدمی شناسايی و نام‌گذاری‌كرده‌است طراحی و برنامه‌ريزی شده بود و نگارنده اين سطور برای تدوين آن روزهایی از عمر را صرف كرده بود. نگارنده هم‌چنين به ياد آورد كه از آن پس رده‌بندی جانداران تا چند سالی به عنوان منبعی برای مطالعه بيشتر در آن كتاب پايداری كرد و باقی ماند، اما سرانجام به كلّی از كتاب‌های درسی بيرون شد و با خروج خود گروهی را از كاهش محتوای كتاب شادمان كرد، اما گروهی ديگر را به اعتراض واداشت كه با اين شير بی دمّ و سر و اشِكَم ِ محتوا چه كنند!

t.me/Roshd_zist/563

#کتاب_جمعه
قسمت پنجم

🎧 عرفان خسروی
📕خوانش و نقد صفحه‌ای از کتاب نخستین روزهای جهان
◻️نوشته جرالد ایمز و روز وایلر (۱۹۵۸)
◻️ترجمه احمد بطحایی، انتشارات سخن، با همکاری مؤسسه فرانکلین، ۱۳۳۷
◻️اشاره و نقد برخی جزئیات علمی از قبیل تکامل پستانداران، تکامل پرندگان، سوخت‌وساز خون‌گرم و انقراض دایناسورها

https://news.1rj.ru/str/Razikmag/3791

چرا تکامل (و سایر علوم طبیعی) از کتاب‌های درسی حذف شدند؟

نقد بر کتاب زیست‌شناسی ۳
عرفان خسروی، رشد آموزش زیست‌شناسی ۱۱۱، بهار ۹۸، صصـ۶-۹

نباید در ایران نگران تقابل نگاه علمی با عقاید مذهبی باشیم؛ زیرا بزرگترین دشمن علم در ایران همین شیوه نگاهی است که علم محض و ترویج تفکر علمی را بحثی خارج از حوصله، بیهوده و تزئینی می‌شمارد و ارزش چندانی برای کنجکاوی‌های علمی قائل نیست. این طرز فکر نام‌های مختلفی دارد: مؤلفان کتاب زیست‌شناسی دوازدهم آن را «انسان‌محوری» تلقی‌کرده‌اند. تغییرات اخیر کتاب‌های زیست‌شناسی دبیرستان، به خصوص زیست‌شناسی سال دوازدهم، قطعه‌ای کوچک از چنین جورچین بزرگی است.

این جستار را در تارنمای رشد بخوانید و نظرات خود را همان‌جا ثبت کنید:
roshdmag.ir/fa/article/22601

#کتاب_جمعه
قسمت ششم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۲: گیاه‌شناسی
◻️نوشته تی.آر. الکساندر، اچ. اس. زیم و آر دبلیو. برنت (۱۹۷۰)
◻️ترجمه دکتر محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، با همکاری مؤسسه فرانکلین، ۲۵۳۵
◻️نقد مطالبی مرتبط به تغییرات دانش رده‌بندی زیستی

https://news.1rj.ru/str/Razikmag/3792

#کتاب_جمعه به قسمت هفتم رسید.

این پادکست درباره #کتاب‌های_قدیمی و خاک‌خورده علمی (عمدتا از دوره پهلوی) است؛ کتاب‌هایی که شاید برای شما خاطره‌انگیز باشند؛ یا اگر این کتاب‌ها را نخوانده‌اید، می‌تواند بهانه‌ای باشد برای آغاز مطالعه آن‌ها. قسمت هفتم هم درباره کتابی است به نام تکامل!

#کتاب_جمعه
قسمت هفتم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️نگاهی به تاریخچه تولد ترویج علم در آغاز عصر فضا در آمریکا و بازخوردهای اجتماعی آن از جمله تولد جنبش خلقت‌گرایی

هرقسمت کتاب جمعه فقط #ده_دقیقه است، مناسب گوش دادن میان دو ایستگاه مترو و تاکسی یا حین خرید و پیاده‌روی. در این ده دقیقه قسمتی از متن کتاب خوانده و نقد و بررسی می‌شود.

در این قسمت نگاهی به تاریخچه تولد #ترویج_علم در آغاز #عصر_فضا در آمریکا و بازخوردهای اجتماعی آن از جمله تولد جنبش خلقت‌گرایی انداخته‌ام. جالب است که در مقدمه همین کتاب، به روشنی هم نشانه‌های آغاز عصر فضا و اشتیاق به ترک زمین دیده می‌شود؛ هم نخستین واکنش‌ها نسبت به خلقت‌گرایان!

در هفته‌های آینده بیشتر به این کتاب خواهم پرداخت. امیدوارم که در قسمت‌های آینده، کلیه کتاب‌های انتشارات انجمن ملی حفاظت از منابع طبیعی، نیز همه کتاب‌های مرتبط به حوزه تکامل و البته، تمام کتاب‌های تألیف/ترجمه دکتر محمود بهزاد (و دیگر مترجمان مبرز حوزه تکامل) را معرفی و بررسی کنیم.

می‌توانید این پادکست را در رازیک بشنوید که به همت بروبچه‌های تحریریه سابق #دانستنیها راه افتاده. فعالیت همگی ما در رازیک غیرانتفاعی است. فرسته‌های #کتاب_جمعه در رازیک را، می‌توانید در ترعه پالئوگرام هم بیابید.
به لطف دوستان شنوتو همه قسمت‌های کتاب جمعه اکنون در شنوتو هم قابل دسترس هستند.
علاوه بر این‌ها، این نشانی کتاب جمعه در اپل پادکست است و این هم نشانی کتاب جمعه در کست‌باکس.

خلاصه اگر به #کتاب‌های_علمی یا به کتاب‌های کهنه‌فروشی‌ها علاقه دارید، اگر به #تاریخ_معاصر توجه دارید، اگر تاریخچه جنبش‌هایی از قبیل #ترویج_علم برایتان جالب است یا ترویج علم یکی از دغدغه‌های حرفه‌ای شماست، #کتاب_جمعه را گوش کنید و اگر خوشتان آمد، به دوستانتان معرفیش کنید!

سه‌شنبه این هفته در گروه میکروبیولوژی دانشگاه تهران، درباره کتاب جانورنامه صحبت خواهم کرد.

🔸جلسه دوم دوره عمومی تکامل
🔸موضوع: مروری بر رساله جانورنامه
🔸سه شنبه بیست و یکم خردادماه، ساعت ۱۶, خیاباس قدس، کوچه شفیعی، ساختمان گروه میکروبیولوژی دانشگاه تهران، سالن اجتماعات گروه میکروبیولوژی

https://news.1rj.ru/str/c/1465747345/15

دوست عزیزم محسن کاظم‌پور طرح جالبی برای ساخت لانه پرندگان دارد که آن را با من هم مطرح کرده و خلاصه آن را با لحنی آمیخته به طنز و جد برای جلب نظر و همکاری دیگران، اینجا به اشترک گذاشته است:

https://news.1rj.ru/str/sepideheshab/1231

#کتاب_جمعه
قسمت هشتم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️اشاراتی به نقائص ویراستاری کتاب و نگاهی به مفهوم و تاریخچه رده‌بندی

https://news.1rj.ru/str/Razikmag/3795
◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست

✍🏻 یادداشت عرفان خسروی را درباره ضرورت ترویج علم و ارتباط آن با مردم سالارانگی علم در صفحه دانش شنبه 25 خرداد 98 روزنامه جام‌جم بخوانید.

دسترسی به متن کامل یادداشت👇🏻
bit.ly/2Rif1h5
دسترسی به فایل pdf صفحه دانش👇🏻
bit.ly/2KSZym7
📌جذاب‌ترین رویدادهای دنیای علم و فناوری در کانال جام‌دانش
📡 @JameDanesh

ترویج علم، توسعه علم و مردم‌سالارانگی علم
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۰۶، شنبه ۲۵ خرداد ۹۸، ص‍‌ ۱۵

درخواست از رئیس جمهور برای الغای عنوان «محیط‌زیستی‌ترین دولت»

شش سال پیش که حسن روحانی تازه به ریاست جمهوری رسیده بود، در مورد اوضاع نابه‌سامان وزارت علوم و نهاد دانشگاه یادداشتی نوشتم که در روزنامه بهار منتشر شد. آن یادداشت نخستین نصیحت این برادر کوچک به دولت روحانی بود؛ نصیحتی که نادیده گرفته شد، گرچه جریان نقد همچنان ادامه داشت و دارد. اما نابه‌سامان‌ترین اوضاع در دولت‌های روحانی از آن سازمان حفاظت از محیط زیست است. به رغم همه اشتباهات ریز و درشت سازمان حفاظت از محیط زیست، دولت روحانی مدعی است که محیط زیستی‌ترین دولت ایران بوده است. این ادعایی گزاف است که مصادیق خلاف آن از کفر ابلیس مشهورترند. متأسفانه باید بگویم احتمالا این آخرین نصیحت برادرانه ما (من و حدود صد نفر دیگر) به دولت روحانی خواهد بود که عنوان محیط زیستی‌ترین دولت ایران شایسته شما نیست و آن را پس بدهید! بابت ادعای انتساب به تدبیر و امید نیز، جایی برای نصیحت باقی نمانده است. اگر شما هم با ما هم‌داستانید، این عریضه را امضاء کنید!

🔴 علی رنجبران، روزنامه‌نگار و کارشناس محیط‌زیست، از ماجرای تلخ کشتن یک توله‌خرس در سوادکوه می‌گوید؛ بیایید کمی کار وحشیانه بکنیم!

◻️مردم در سوادکوه توله خرسی را که از کوه سقوط کرد با سنگ و چوب کشتند، خبر کوتاه و دردناکی است. اما به گمان من دردناک‌تر و بدتر واکنش‌هایی است که به حادثه در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی دیده‌ایم، واکنشی که تنها راه را برای تکرار دوباره و ده‌باره ماجرا باز می‌گذارند.
از زمان بروز حادثه هزاران پست و مطلب در شبکه‌های اجتماعی در مذمت وحشیگری و سبعیت مردمی نوشته شده که به ضربات چوب و سنگ خرس را کشته‌اند. راستش با دیدن این‌ها چنین تصویری به ذهن من می‌آید، عده‌ای صبح بیدار شده و تصمیم گرفته‌اند که امروز کار وحشیانه‌ای بکنند و این تصمیم با سقوط خرس کامل شده است. اما واقعیت فرسنگ‌ها با این داستان فاصله دارد، هرچند مسببان مرگ خرس مطابق قوانین سختگیرانه فعلی باید مجازات شوند، اما اگر از آن‌ها بپرسید باور ندارند که کارشان وحشیانه بوده. البته شاید باشند آدم‌های بیماری که آگاهانه کار وحشیانه کنند، اما بررسی نتایج چندین پروژه پژوهشی معتبردر این زمینه که حتی با شکارچیان غیرمجاز در آن‌ها گفت‌وگو و پرسش و پاسخ انجام شده، خلاف این را نشان می‌دهد. آن‌ها بیمار و سنگدل نیستند و رفتارشان مطابق استانداردهای خودشان، نه استانداردهای من و شما طبیعی است.

◻️ریشه بسیاری از این اتفاقات در تعارضات مستقیم و غیرمستقیم و تجربه سالیان مردم منطقه در برخورد با حیات‌وحش و برخورد با حیوانات نهفته است. این‌که مقصر این تعارضات چه کسی است بحث دیگری است، جایی مقصر بروز تعارض مردم‌اند و جایی دیگر نه اما به هر حال تعارض رخ می‌دهد. دامداری که گله‌اش را بی‌چوپان در جنگل رها می‌کند، قطعا مقصر حمله پلنگ به دام‌اش است. اما برای رفع این قضیه تنها مشخص کردن مقصر کافی نیست، باید به او آموزش داد و او را به این آگاهی رساند که اگر دامش را بی‌صاحب رها کند حق اعتراض ندارد و در صورت اقدام مجازات خواهد شد. یا دامداری که نمی‌داند چطور برخورد با حیوان وحشی را مدیریت کند تا نه به گله‌اش آسیب برسد نه به حیوان باید از شیوه‌های برخورد صحیح آگاهی یابد. اما متاسفانه جز در موارد پراکنده در مورد اکثر گونه‌های وحشی و یک مورد متمرکز در مورد یوزپلنگ (که در زمینه کاهش تعارض موثر هم بوده است) اقدام دیگری در این مورد صورت نگرفته است.

◽️بنابراین از نظر بیشتر مردمی که در حاشیه زیستگاه‌های حیات‌وحش زندگی می‌کنند، حیات‌وحش مخل زندگی آن‌ها است. شیوه مدیریت دستوری و از بالا به پایین نهادهای مربوطه هم موجب بی اعتمادی بیشتر و بیشتر شده و از نظر بسیاری از آن‌ها حیات‌وحش مال سازمان محیط‌زیست است نه خودشان. بنابرین چرا باید خرس متعلق به سازمان محیط‌زیست که آن‌ها را جریمه می‌کند و از دامداریشان در جنگل و مراتع جلوگیری می‌کند، برایشان مهم باشد؟ آن‌ها می‌خواهند سر به تن آن خرس نباشد و این در فرهنگ جمعی آن‌ها جای گرفته است.
بگذارید در این باره مثالی بزنم؛ در یک پژوهش در مناطق شمالی کشور به سفارش سازمان جنگل‌ها و مراتع مشخص شد، بیشتر مردم دامدار و باغدار حاشیه مناطق بکر جنگلی علی‌رغم وجود هیچ شاهدی اعتقاد دارند؛ سازمان حفاظت محیط‌زیست گرگ و پلنگ پرورش داده و در جنگل رها می‌کند و این حیوانات باعث ضرر و زیان آن‌ها می‌شود. لازم به توضیح نیست که اگر سازمان محیط‌زیست بتواند گرگ و پلنگ را در اسارت طوری پرورش دهد که آن‌ها قادر باشند در طبیعت به راحتی زندگی کنند، یک موفقیت در سطح بین‌المللی رقم خورده است، چون مثلا کشورهایی مثل روسیه سال‌ها است تلاش می‌کنند با این شیوه جمعیت پلنگ ایرانی را در قفقاز احیا کنند اما هنوز به طور کامل موفق نشده‌اند.

◽️پس در افسانه بودن این باور تردیدی نیست اما این باور قدرتمندی است و ریشه در تعارضی پنهان دارد. آن‌ها جنگل را بی‌گرگ و خرس و پلنگ می‌خواهند که به سادگی و آسایش به زندگیشان برسند. بنابراین راه‌حل ماجرا با اتهام‌زنی و فحاشی ایجاد نمی‌شود، باید به‌طور مستمر و با تلاش بسیار برای ایجاد معیشت جایگزین، کاهش تعارضات و دیگر مسائل کوشید، باید مردم را به این باور رساند، که جنگل با همه حیواناتش از آن شما است و به نفع شما است که به خوبی از آن حفاظت کنید. در غیر این‌ صورت هیچ تهدید و مجازاتی و هیچ اتهام و متوحش خواندنی باعث توقف حوادث این‌چنینی نخواهد شد و واضح است حیات‌وحش و محیط‌زیست بازنده تعارضی هستند که به سادگی قابل حل است، اگر از راه درستش اقدام شود.

#رازیک_طبیعت #علی_رنجبران

https://bit.ly/2WO8zPZ

#کتاب_جمعه
قسمت نهم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️اشاراتی به مفهوم ذات‌گرایی (ذات‌پنداری یا essentialism) و تقابل آن با نگاه تکاملی؛ ردپای ذات‌گرایی به رغم تضادی که با نگاه تکاملی دارد، اواخر قرن بیستم در ادبیات زیست‌شناسی تکاملی و رده‌بندی زیستی باقی بود.

◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست