چرا تکامل (و سایر علوم طبیعی) از کتاب‌های درسی حذف شدند؟

نقد بر کتاب زیست‌شناسی ۳
عرفان خسروی، رشد آموزش زیست‌شناسی ۱۱۱، بهار ۹۸، صصـ۶-۹

نباید در ایران نگران تقابل نگاه علمی با عقاید مذهبی باشیم؛ زیرا بزرگترین دشمن علم در ایران همین شیوه نگاهی است که علم محض و ترویج تفکر علمی را بحثی خارج از حوصله، بیهوده و تزئینی می‌شمارد و ارزش چندانی برای کنجکاوی‌های علمی قائل نیست. این طرز فکر نام‌های مختلفی دارد: مؤلفان کتاب زیست‌شناسی دوازدهم آن را «انسان‌محوری» تلقی‌کرده‌اند. تغییرات اخیر کتاب‌های زیست‌شناسی دبیرستان، به خصوص زیست‌شناسی سال دوازدهم، قطعه‌ای کوچک از چنین جورچین بزرگی است.

این جستار را در تارنمای رشد بخوانید و نظرات خود را همان‌جا ثبت کنید:
roshdmag.ir/fa/article/22601

#کتاب_جمعه
قسمت ششم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۲: گیاه‌شناسی
◻️نوشته تی.آر. الکساندر، اچ. اس. زیم و آر دبلیو. برنت (۱۹۷۰)
◻️ترجمه دکتر محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، با همکاری مؤسسه فرانکلین، ۲۵۳۵
◻️نقد مطالبی مرتبط به تغییرات دانش رده‌بندی زیستی

https://news.1rj.ru/str/Razikmag/3792

#کتاب_جمعه به قسمت هفتم رسید.

این پادکست درباره #کتاب‌های_قدیمی و خاک‌خورده علمی (عمدتا از دوره پهلوی) است؛ کتاب‌هایی که شاید برای شما خاطره‌انگیز باشند؛ یا اگر این کتاب‌ها را نخوانده‌اید، می‌تواند بهانه‌ای باشد برای آغاز مطالعه آن‌ها. قسمت هفتم هم درباره کتابی است به نام تکامل!

#کتاب_جمعه
قسمت هفتم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️نگاهی به تاریخچه تولد ترویج علم در آغاز عصر فضا در آمریکا و بازخوردهای اجتماعی آن از جمله تولد جنبش خلقت‌گرایی

هرقسمت کتاب جمعه فقط #ده_دقیقه است، مناسب گوش دادن میان دو ایستگاه مترو و تاکسی یا حین خرید و پیاده‌روی. در این ده دقیقه قسمتی از متن کتاب خوانده و نقد و بررسی می‌شود.

در این قسمت نگاهی به تاریخچه تولد #ترویج_علم در آغاز #عصر_فضا در آمریکا و بازخوردهای اجتماعی آن از جمله تولد جنبش خلقت‌گرایی انداخته‌ام. جالب است که در مقدمه همین کتاب، به روشنی هم نشانه‌های آغاز عصر فضا و اشتیاق به ترک زمین دیده می‌شود؛ هم نخستین واکنش‌ها نسبت به خلقت‌گرایان!

در هفته‌های آینده بیشتر به این کتاب خواهم پرداخت. امیدوارم که در قسمت‌های آینده، کلیه کتاب‌های انتشارات انجمن ملی حفاظت از منابع طبیعی، نیز همه کتاب‌های مرتبط به حوزه تکامل و البته، تمام کتاب‌های تألیف/ترجمه دکتر محمود بهزاد (و دیگر مترجمان مبرز حوزه تکامل) را معرفی و بررسی کنیم.

می‌توانید این پادکست را در رازیک بشنوید که به همت بروبچه‌های تحریریه سابق #دانستنیها راه افتاده. فعالیت همگی ما در رازیک غیرانتفاعی است. فرسته‌های #کتاب_جمعه در رازیک را، می‌توانید در ترعه پالئوگرام هم بیابید.
به لطف دوستان شنوتو همه قسمت‌های کتاب جمعه اکنون در شنوتو هم قابل دسترس هستند.
علاوه بر این‌ها، این نشانی کتاب جمعه در اپل پادکست است و این هم نشانی کتاب جمعه در کست‌باکس.

خلاصه اگر به #کتاب‌های_علمی یا به کتاب‌های کهنه‌فروشی‌ها علاقه دارید، اگر به #تاریخ_معاصر توجه دارید، اگر تاریخچه جنبش‌هایی از قبیل #ترویج_علم برایتان جالب است یا ترویج علم یکی از دغدغه‌های حرفه‌ای شماست، #کتاب_جمعه را گوش کنید و اگر خوشتان آمد، به دوستانتان معرفیش کنید!

سه‌شنبه این هفته در گروه میکروبیولوژی دانشگاه تهران، درباره کتاب جانورنامه صحبت خواهم کرد.

🔸جلسه دوم دوره عمومی تکامل
🔸موضوع: مروری بر رساله جانورنامه
🔸سه شنبه بیست و یکم خردادماه، ساعت ۱۶, خیاباس قدس، کوچه شفیعی، ساختمان گروه میکروبیولوژی دانشگاه تهران، سالن اجتماعات گروه میکروبیولوژی

https://news.1rj.ru/str/c/1465747345/15

دوست عزیزم محسن کاظم‌پور طرح جالبی برای ساخت لانه پرندگان دارد که آن را با من هم مطرح کرده و خلاصه آن را با لحنی آمیخته به طنز و جد برای جلب نظر و همکاری دیگران، اینجا به اشترک گذاشته است:

https://news.1rj.ru/str/sepideheshab/1231

#کتاب_جمعه
قسمت هشتم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️اشاراتی به نقائص ویراستاری کتاب و نگاهی به مفهوم و تاریخچه رده‌بندی

https://news.1rj.ru/str/Razikmag/3795
◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست

✍🏻 یادداشت عرفان خسروی را درباره ضرورت ترویج علم و ارتباط آن با مردم سالارانگی علم در صفحه دانش شنبه 25 خرداد 98 روزنامه جام‌جم بخوانید.

دسترسی به متن کامل یادداشت👇🏻
bit.ly/2Rif1h5
دسترسی به فایل pdf صفحه دانش👇🏻
bit.ly/2KSZym7
📌جذاب‌ترین رویدادهای دنیای علم و فناوری در کانال جام‌دانش
📡 @JameDanesh

ترویج علم، توسعه علم و مردم‌سالارانگی علم
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۰۶، شنبه ۲۵ خرداد ۹۸، ص‍‌ ۱۵

درخواست از رئیس جمهور برای الغای عنوان «محیط‌زیستی‌ترین دولت»

شش سال پیش که حسن روحانی تازه به ریاست جمهوری رسیده بود، در مورد اوضاع نابه‌سامان وزارت علوم و نهاد دانشگاه یادداشتی نوشتم که در روزنامه بهار منتشر شد. آن یادداشت نخستین نصیحت این برادر کوچک به دولت روحانی بود؛ نصیحتی که نادیده گرفته شد، گرچه جریان نقد همچنان ادامه داشت و دارد. اما نابه‌سامان‌ترین اوضاع در دولت‌های روحانی از آن سازمان حفاظت از محیط زیست است. به رغم همه اشتباهات ریز و درشت سازمان حفاظت از محیط زیست، دولت روحانی مدعی است که محیط زیستی‌ترین دولت ایران بوده است. این ادعایی گزاف است که مصادیق خلاف آن از کفر ابلیس مشهورترند. متأسفانه باید بگویم احتمالا این آخرین نصیحت برادرانه ما (من و حدود صد نفر دیگر) به دولت روحانی خواهد بود که عنوان محیط زیستی‌ترین دولت ایران شایسته شما نیست و آن را پس بدهید! بابت ادعای انتساب به تدبیر و امید نیز، جایی برای نصیحت باقی نمانده است. اگر شما هم با ما هم‌داستانید، این عریضه را امضاء کنید!

🔴 علی رنجبران، روزنامه‌نگار و کارشناس محیط‌زیست، از ماجرای تلخ کشتن یک توله‌خرس در سوادکوه می‌گوید؛ بیایید کمی کار وحشیانه بکنیم!

◻️مردم در سوادکوه توله خرسی را که از کوه سقوط کرد با سنگ و چوب کشتند، خبر کوتاه و دردناکی است. اما به گمان من دردناک‌تر و بدتر واکنش‌هایی است که به حادثه در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی دیده‌ایم، واکنشی که تنها راه را برای تکرار دوباره و ده‌باره ماجرا باز می‌گذارند.
از زمان بروز حادثه هزاران پست و مطلب در شبکه‌های اجتماعی در مذمت وحشیگری و سبعیت مردمی نوشته شده که به ضربات چوب و سنگ خرس را کشته‌اند. راستش با دیدن این‌ها چنین تصویری به ذهن من می‌آید، عده‌ای صبح بیدار شده و تصمیم گرفته‌اند که امروز کار وحشیانه‌ای بکنند و این تصمیم با سقوط خرس کامل شده است. اما واقعیت فرسنگ‌ها با این داستان فاصله دارد، هرچند مسببان مرگ خرس مطابق قوانین سختگیرانه فعلی باید مجازات شوند، اما اگر از آن‌ها بپرسید باور ندارند که کارشان وحشیانه بوده. البته شاید باشند آدم‌های بیماری که آگاهانه کار وحشیانه کنند، اما بررسی نتایج چندین پروژه پژوهشی معتبردر این زمینه که حتی با شکارچیان غیرمجاز در آن‌ها گفت‌وگو و پرسش و پاسخ انجام شده، خلاف این را نشان می‌دهد. آن‌ها بیمار و سنگدل نیستند و رفتارشان مطابق استانداردهای خودشان، نه استانداردهای من و شما طبیعی است.

◻️ریشه بسیاری از این اتفاقات در تعارضات مستقیم و غیرمستقیم و تجربه سالیان مردم منطقه در برخورد با حیات‌وحش و برخورد با حیوانات نهفته است. این‌که مقصر این تعارضات چه کسی است بحث دیگری است، جایی مقصر بروز تعارض مردم‌اند و جایی دیگر نه اما به هر حال تعارض رخ می‌دهد. دامداری که گله‌اش را بی‌چوپان در جنگل رها می‌کند، قطعا مقصر حمله پلنگ به دام‌اش است. اما برای رفع این قضیه تنها مشخص کردن مقصر کافی نیست، باید به او آموزش داد و او را به این آگاهی رساند که اگر دامش را بی‌صاحب رها کند حق اعتراض ندارد و در صورت اقدام مجازات خواهد شد. یا دامداری که نمی‌داند چطور برخورد با حیوان وحشی را مدیریت کند تا نه به گله‌اش آسیب برسد نه به حیوان باید از شیوه‌های برخورد صحیح آگاهی یابد. اما متاسفانه جز در موارد پراکنده در مورد اکثر گونه‌های وحشی و یک مورد متمرکز در مورد یوزپلنگ (که در زمینه کاهش تعارض موثر هم بوده است) اقدام دیگری در این مورد صورت نگرفته است.

◽️بنابراین از نظر بیشتر مردمی که در حاشیه زیستگاه‌های حیات‌وحش زندگی می‌کنند، حیات‌وحش مخل زندگی آن‌ها است. شیوه مدیریت دستوری و از بالا به پایین نهادهای مربوطه هم موجب بی اعتمادی بیشتر و بیشتر شده و از نظر بسیاری از آن‌ها حیات‌وحش مال سازمان محیط‌زیست است نه خودشان. بنابرین چرا باید خرس متعلق به سازمان محیط‌زیست که آن‌ها را جریمه می‌کند و از دامداریشان در جنگل و مراتع جلوگیری می‌کند، برایشان مهم باشد؟ آن‌ها می‌خواهند سر به تن آن خرس نباشد و این در فرهنگ جمعی آن‌ها جای گرفته است.
بگذارید در این باره مثالی بزنم؛ در یک پژوهش در مناطق شمالی کشور به سفارش سازمان جنگل‌ها و مراتع مشخص شد، بیشتر مردم دامدار و باغدار حاشیه مناطق بکر جنگلی علی‌رغم وجود هیچ شاهدی اعتقاد دارند؛ سازمان حفاظت محیط‌زیست گرگ و پلنگ پرورش داده و در جنگل رها می‌کند و این حیوانات باعث ضرر و زیان آن‌ها می‌شود. لازم به توضیح نیست که اگر سازمان محیط‌زیست بتواند گرگ و پلنگ را در اسارت طوری پرورش دهد که آن‌ها قادر باشند در طبیعت به راحتی زندگی کنند، یک موفقیت در سطح بین‌المللی رقم خورده است، چون مثلا کشورهایی مثل روسیه سال‌ها است تلاش می‌کنند با این شیوه جمعیت پلنگ ایرانی را در قفقاز احیا کنند اما هنوز به طور کامل موفق نشده‌اند.

◽️پس در افسانه بودن این باور تردیدی نیست اما این باور قدرتمندی است و ریشه در تعارضی پنهان دارد. آن‌ها جنگل را بی‌گرگ و خرس و پلنگ می‌خواهند که به سادگی و آسایش به زندگیشان برسند. بنابراین راه‌حل ماجرا با اتهام‌زنی و فحاشی ایجاد نمی‌شود، باید به‌طور مستمر و با تلاش بسیار برای ایجاد معیشت جایگزین، کاهش تعارضات و دیگر مسائل کوشید، باید مردم را به این باور رساند، که جنگل با همه حیواناتش از آن شما است و به نفع شما است که به خوبی از آن حفاظت کنید. در غیر این‌ صورت هیچ تهدید و مجازاتی و هیچ اتهام و متوحش خواندنی باعث توقف حوادث این‌چنینی نخواهد شد و واضح است حیات‌وحش و محیط‌زیست بازنده تعارضی هستند که به سادگی قابل حل است، اگر از راه درستش اقدام شود.

#رازیک_طبیعت #علی_رنجبران

https://bit.ly/2WO8zPZ

#کتاب_جمعه
قسمت نهم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️اشاراتی به مفهوم ذات‌گرایی (ذات‌پنداری یا essentialism) و تقابل آن با نگاه تکاملی؛ ردپای ذات‌گرایی به رغم تضادی که با نگاه تکاملی دارد، اواخر قرن بیستم در ادبیات زیست‌شناسی تکاملی و رده‌بندی زیستی باقی بود.

◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست

✍🏻 دسترسی به متن کامل یادداشت عرفان خسروی 👇🏻
bit.ly/2XxPFB4
دسترسی به فایل pdf صفحه دانش👇🏻
bit.ly/2KxIa78
📌جذاب‌ترین رویدادهای دنیای علم و فناوری در کانال جام‌دانش
📡 @JameDanesh

ترویج علم و نیازهای اولیه مردم
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۱۲، شنبه ۱ تیر ۹۸، ص‍‌ ۱۵

#کتاب_جمعه
قسمت دهم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️اشاراتی به برخی اشکالات ترجمه‌ای و ویراستاری کتاب و رازگشایی از یکی از بزرگترین اشتباهات دکتر بهزاد در ترجمه اصطلاحی علمی.

◻️ کتاب جمعه در رازیک
◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست

فرگشت، حیات و آگاهی
ارسلا گودینو
ترجمه: عرفان خسروی
همراه مطالب دیگری از
عرفان کسرایی
محمد یوسفی
سعید بی‌نیاز
در
پرونده آگاهی و فلسفه ذهن
شهر کتاب ۱۲، مهر ۹۵
صص ۸۲-۹۲

#کتاب_جمعه
قسمت یازدهم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۳: تکامل
◻️نوشته فرانک اچ. تی. رودز (۱۹۷۴)
◻️ترجمه محمود بهزاد، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۵
◻️اشاره به شباهت مراحل رشد جنینی و ارتباط الگوهای مشابه تکوین با موضوع خویشاوندی و تکامل موجودات زنده؛ همین‌طور اشاره به جای خالی مفهوم غایب ناهم‌زمانی یا هتروکرونی در این کتاب و کتاب‌های مشابه قدیمی درباره تکامل.

◻️ کتاب جمعه در رازیک
◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست

✍🏻 دسترسی به متن کامل یادداشت عرفان خسروی 👇🏻
bit.ly/30ltiwL
دسترسی به فایل pdf صفحه دانش👇🏻
bit.ly/2Xqtde9

📌جذاب‌ترین رویدادهای دنیای علم و فناوری در کانال جام‌دانش
📡 @JameDanesh

زوایای ناگشوده علم
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۲۳، شنبه ۱۵ تیر ۹۸، ص‍‌ ۱۵

تاریخ طبیعی در مدرسه تابستانی نشنال جئوگرافیک فارسی
دیرینه‌شناسی، تکامل، پرنده‌شناسی، زمین‌شناسی و نقاشی از پرندگان

پس از تجربه موفق سال گذشته در برگزاری رویدادهای علمی در نت‌جئوسنتر، امسال تصمیم گرفتیم با مدرسه تابستانی نشنال‌جئوگرافیک فارسی در خدمت علاقه‌مندان و دوستاران علم باشیم. در این مدرسه تابستانی با دوره‌هایی مثل دیرینه‌شناسی و تکامل، پرنده‌شناسی و نقاشی از پرندگان در خدمت دوستان علاقه‌مند به طبیعت، تکامل و دیرینه‌شناسی خواهیم بود. برای ثبت نام می‌توانید از صفحه مدرسه تابستانی در تارنمای نشنال‌جئوگرافیک فارسی شروع کنید تا به صفحات ثبت‌نام دوره‌ها در ایوند هدایت شوید.

معرفی مختصر دوره‌های مرتبط با تاریخ طبیعی

تکامل و دیرینه‌شناسی - عرفان خسروی
این دوره داستان حیات و تکامل جانداران را از بدو پیدایش تا حال حاضر بازگو می‌کند و به بررسی نمونه‌هایی از سنگواره جانداران گذشته زمین می‌پردازد؛ سراغ بزنگاه‌های دشوار و سخت تکامل می‌رود و به موضوعات خطیری مثل انقراض حیات در گذشته و بحران‌های کنونی محیط زیست می‌پردازد.

پرنده‌شناسی - عرفان خسروی
در این دوره به بررسی خاستگاه و تکامل پرندگان و گوشه‌هایی از تنوع آن‌ها می‌پردازیم؛ با کالبدشناسی و رفتارشناسی و مشاهده آن‌ها آشنا می‌شویم و نمونه‌هایی از استخوان‌بندی و سنگواره پرندگان را بررسی خواهیم کرد.

نقاشی از پرندگان - فرزانه پورقناد
در این نشست‌ها تلاش خواهیم کرد تا به بهانه نقاشی از پرندگان که طراحی پیچیده‌ای دارند، چگونگی مطالعه رفتار موجودات زنده را حین طراحی بیاموزیم و مشاهده رنگ‌ها و تمرین فرم‌ها را تا جایی که به بیان هنری نزدیک شویم، پی‌بگیریم.

علوم زمین - مجید شاه‌حسینی
در این دوره آموزشی تلاش می‌شود مخاطب با مهم‌ترین سرفصل‌ها در علوم زمین آشنا شود، برخی از مهم‌ترین اصول آن را بیاموزد و ساز و کار پژوهش‌های علوم زمین را فرا گیرد تا در پایان به درک بهتری از محیط اطراف خود و گذشته و آینده زمین برسد.

#کتاب_جمعه
قسمت دوازدهم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۴: ستاره‌ها
◻️نوشته هربرت زیم و رابرت بیکر (۱۹۵۶)
◻️ترجمه محمد حیدری ملایری، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۶
◻️مصاحبه با امیر سادات موسوی درباره مترجم کتاب، کیفیات زبانی، نثر و واژه‌های مورد گزینش مترجم.

◻️ کتاب جمعه در رازیک
◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست