🔺خوانشی تبارشناسانه از جدال پلیس و قانون: دولت دوگانه و نظریۀ ولایت فقیه؛ نوشته مهدی سمائی، فصلنامه ایران‌نامگ، سال ۶، شماره ۳-۴ ،پاییز و زمستان ۱۴۰۰


✍همانطور که مهدی سمائی در این مقاله به خوبی توضیح می‌دهد تبار نخستین دولت پلیسی‌ای که ما می‌شناسیم به پدرسالاری و ولایت پدر بر زن و طفل و برده در خانه بازمی‌گردد. به تعبیر من ما ایرانیان به جهت وجودی و معرفتی هنوز در وضعیت پیشاسیاسی و در زیست‌جهان اویکوس (منزل) و خو کرده به امنیت صغارت‌بار در سایه‌سار ولایت قدسی زندگی (بخوانید مشق مرگ) میکنیم و پای در زیست مدنی نگذاشته‌ایم که مفاهیم جدید را درباره خود به کار بریم. اویکوس یا جهان پدرسالاری یک جمهوری یک نفره است چون انسانیت سیاسی در آن تنها به یک نفر منحصر است. گذشته از میان پرده‌های بسیار کوتاه شکافته شدن ظلمت پدرسالاری در لحظات مشروطیت، نهضت ملی یا انقلاب ۵۷، جنبش ژینا مهمترین دگرگونی ژرف جامعه ایرانی‌ست که بدون «گریز از آزادی» الغای پدرسالاری را می‌طلبد، نه جایگزینی یک پدرسالاری قویتر و منورتر به جای پدرسالاری کهنه‌ی موجود. به این معنا جنبش ژینا تولد «زن ناشزه» یعنی تبار اولین دموکراسی آینده است .

🔺برنامه همایش دانشگاه و تمدن نوین اسلامی که سه‌شنبه ۲۵ بهمن در مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار می‌شود. برای این همایش مقاله‌ای فرستادم با عنوان «مناقشه تکنولوژی و تمدن: بررسی موردی دانشگاه آریامهر (شریف) در عصر پهلوی دوم» (چکیده در پست بعدی) که ساعت ۱۶:۴۵ باید آنرا ارائه کنم.
برای تنظیم تایم ارائه دیروز به دبیر همایش گفتم که لطفاً بحث من را در کنار بحثهایی قرار دهید که به آن مرتبط باشد چون رویکرد من تاریخی است. امروز که برنامه را دیدم متوجه شدم که مقاله من تنها بحثی‌ست که به طور تاریخی به موضوع پرداخته. در واقع زمان و مکان ایدئولوگهای تمدن اسلامی هنوز لازمان و لامکان متافیزیکی و ملکوتی است...

چکیده مقاله
مناقشه تکنولوژی و تمدن:
بررسی موردی دانشگاه آریامهر (شریف) در عصر پهلوی دوم
محمدحسین بادامچی
قرار به ارائه در همایش فرهنگ و تمدن نوین اسلامی، ۲۵ بهمن ۱۴۰۱

📝بررسی تاریخی نشان می‌دهد که پروبلماتیک تکنولوژی و تمدن از مسائل بنیادینی است که بویژه در بین دو جنگ جهانی اول و دوم در آلمان مطرح شده و پس از آن تاریخ طنین گسترده‌ای نیز در مقاطع مختلف در فضای فکری ایران یافته است. از جمله مهمترین صورت‌بندیهای این مسأله به دهه پنجاه شمسی باز می‌گردد که در یک چرخش فرهنگی-سیاسی گسترده از دهه چهل به دهه پنجاه، مسأله تکنولوژی و تمدن در صدر مسائل روشنفکری حکومتی و اپوزوسیون قرار می‌گیرد. بر خلاف تصور معمول این مسأله در آن مقطع صرفاً در سطح نظری باقی نمانده و به تصمیمات استراتژیک و اجرایی مهمی در سطوح سیاستگذاری و حکمرانی منجر می‌شود. از جمله مهمترین این موارد نصب سیدحسین نصر فیلسوف اسلامی سنت‌گرا به عنوان نایب تولیت دانشگاه سلطنتی تکنولوژی آریامهر (شریف کنونی) از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۴ است که تاکنون مورد ارزیابی تاریخی و تحلیلی قرار نگرفته است. بر خلاف تصور شایع، گفتمان تمدن‌گرا و اصالت فرهنگی «روشنفکران محافظه‌کار» که پس از انقلاب نیز ادامه می‌یابد نه طرحی رمانتیک و ضدتکنولوژی، بلکه طرحی سیاسی برای مهار و بازسازی نهاد علم و تکنولوژی و ادغام آن درون ساخت نوینی به نام «تمدن بزرگ» است که از آغاز دهه پنجاه شمسی در دستور کار رژیم پهلوی قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی انتصاب عجیب و بی‌سابقه یک فیلسوف سنت‌‎گرا به ریاست پیشروترین دانشگاه تکنولوژی کشور را در این زمینه تاریخی می‌پردازد.

جنبش ژینا، جنبش نجات انقلاب ۵۷

🔴درون انقلاب ۵۷ ضد انقلابی مستتر بود که کمتر کسی از روشنفکران و رهبران سیاسی از آن آگاه بود. در واقع ۲۲ بهمن ۵۷ درگاهی بود که همزمان به روی دو تایم‌لاین موازی باز شده بود که یکی ما را با دولت اسلامی بنیادگرایان به قرون وسطی بازمی‌گرداند و دیگری ما را با پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی به دوران پسامدرن فروپاشی محتوم سلطنت و پدرسالاری وارد می‌کرد. اینکه چگونه در نهایت سوزن‌بان تاریخ ما را در مسیر اولی انداخت و دومی به افسانه‌ای دوردست بدل شد مسأله‌ایست که سالها باید موضوع تحقیق روشنفکران این ملت باشد. با این حال آنچه من بدان دست یافتم نقش مرکزی «حجاب» در جنبش ارتجاعی بنیادگرایی بود که در ۲۲ بهمن ۵۷ بر انقلاب پیروز شد.

🔴در واقع چیزی وجود دارد به نام جنبش ارتجاعی بنیادگرایی مذهبی که مبدأ آن بسیار قدیمی است اما از مهمترین تظاهرات آن پانزده خرداد ۱۳۴۲ است. اگرچه آیت‌الله خمینی نیمه خرداد بعداً به امام خمینی نوفل لوشاتو متحول شد اما صورت مسأله جنبش ارتجاعی بنیادگرایی مذهبی از پیش از انقلاب تا امروز یکی بوده و ربطی هم به تسلط آن بر دولت ندارد. مسأله اصلی جنبش ارتجاعی بنیادگرایی حفظ پدرسالاری و جلوگیری از آزادی زن است.

🔴برای فهم بنیادگرایی لازم است که بیش از سیاست و الهیات و افکار بر ویژگیهای روان‌شناختی و جامعه‌شناسی اگزیستانس دینداران تمرکز کنیم. پیتر برگر از جامعه‌شناسان مهم دین در دوره معاصر دین را «سایبان مقدس»ی می‌داند که متدینین امنیت وجودی و زبانی و حیات خود را وابسته به آن می‌دانند. در جهان مسلمان ایرانی این خانه امن «خانواده» است که ساختار ریاست قدسی مرد بر زن و کودک در آن نهادینه شده است. این بدان معناست که دینداران ایران اکنون بیش از یک قرن است که خود را در جدالی حیثیتی با تغییراتی می‌بییند که سایبان مقدس و کاشانه امن کهن آنها را تهدید کرده است. مهم نیست که مسلمان متعصب در دولت باشد یا نه او به هر میزانی که به قدرت دسترسی داشته باشد در برابر تهدید وجودی خود با خشونتی مقدس می‌ایستد. حجاب و بدن زن در این میان دال مرکزی تعیین کننده حدود مالکیت و حاکمیت مرد مسلمان است که هیچ مماشاتی در برابر آن قابل قبول نیست.

♦️ مرد مسلمان ایرانی از پیش از انقلاب تا کنون دارد غیورانه می‌جنگد که دخترش بی‌حجاب نشود. بر خلاف تصور مهدی نصیری این جنگ با جابه‌جا شدن مرزهای سیاسی و عقب‌نشینی‌های تاکتیکی در عصر غیبت و نظایر آن تمام نمی‌شود. این جنگ مقدس را تنها «زن مسلمان ایرانی» می‌تواند به پایان برساند که آزادی او محل اصلی دعواست و بساط دین ولایی تاریخی ما بر صغارت او بنا شده. خشکاندن ریشه بنیادگرایی و پدرسالاری به دست زنان، با جنبش ژینا آغاز شده است.

⭕️زمان و مکان این جلسه به شرح زیر تغییر یافت:

🔺مناظره محمدحسین بادامچی و عبدالرسول علم‌الهدی با موضوع شعار زن زندگی آزادی/ دوشنبه ۲۴ بهمن ۱۴۰۱ ساعت ۱۴ تا ۱۶ / دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

🔺صوت نشست مناظره درباره مساله حجاب / دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران/ ۲۴ بهمن

📍در این نشست بر بررسی کتاب «مساله حجاب» شهید مطهری (چاپ ۱۳۴۹) تمرکز کردم. کوشیدم توضیح دهم که بر خلاف تصور معمول این کتاب نه در دفاع از حجاب بلکه اقدام رادیکالی در زمان خود در جهت رها کردن زن مسلمان ایرانی از اسارت گفتمان و ساختار حجاب است. در این کتاب مطهری با طرح جواز آشکار کردن «وجه و کفین» و عدم حرمت نگاه مرد به آن، برای اولین بار قلمروی عفاف مدنی میان زن و مرد را کشف کرده و آنرا مبنایی برای حضور اجتماعی زن قرار داده است. با اینحال روحانیت و دولت اسلامی پس از پیروزی انقلاب مانع از توسعه منطق جدید و ضد حجاب سنتی مطهری در مناسبات جنسیتی شده که می‌توانست متناسب با تحقیقات و شرایط جدید روزآمد شود.

🔺صوت ارائه مقاله «مناقشه دانشگاه و تمدن؛ بررسی موردی دانشگاه صنعتی آریامهر در عصر پهلوی دوم» ارائه شده در همایش دانشگاه و تمدن نوین اسلامی، ۲۵ بهمن ۱۴۰۱، موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، متن چکیده 

🔺مهر پایان بر امکان عدالتخواهی در چارچوب نظام

ماهیت بنیادگرایی و نظام ولایت فقیه ایجاب می‌کرد که عدالتخواهی در طول چهار دهه اخیر گفتمان و جریانی «غیرسیاسی» و حاشیه‌ای باشد و نقش سیاست‌زدایی از فساد و تبعیض، و تقلیل اقتصاد سیاسی به خطاهای رفتاری برخی کارگزاران را بویژه در مواقع مورد تأیید قدرت قاهره داشته باشد. تنها در دهه نود بود که با مطرح کردن «اولویت عدالت بر ولایت» جریانی از عدالتخواهان مستقل با جدا کردن صف خود از عدالتخواهی سیستمی کوشیدند عدالتخواهی را به سطح الهیاتی و سیاسی ارتقا دهند. این انشعاب با آبان ۹۸ و مهر ۱۴۰۱ به آستانه خود رسید. ابلاغ حکم زندان وحید اشتری در ۴۴مین سالگرد پیروزی انقلاب، همزمان با بیانیه سیدمحمد خاتمی پیام واحدی در خود داشت که «اصلاح‌طلبی و عدالت‌خواهی در چارچوب نظام ممکن نیست» و باید همچون حزب کارگزاران یا پایداری در سیستم ادغام شود. این البته چراغ راه فعالیتهای نسل بعدی اصلاح‌طلبان و عدالت‌خواهان خواهد بود

🔺درباره یادداشت سقوط محسن رنانی

🔺نشست «زن و ایران پیش‌ رو؛ تحلیل و بررسی اعتراضات اخیر ایران» / دانشگاه تبریز/ سه‌شنبه نهم اسفند ۱۴۰۱/ ساعت ۱۲

🔴انجمن اسلامی دانشجویان دفتر تحکیم وحدت دانشگاه تبریز برگزار می‌کند:
‌
🔻زن و ایران پیش‌رو🔺️
‌
▫️[سلسله نشست‌های تحکیم اندیشه]
•تحلیل و بررسی اعتراضات اخیر ایران

‌
🗓زمان: سه‌شنبه ساعت ۱۲
‌
📍مکان:دانشگاه تبریز_ساختمان مرکزی_تالار شهید باکری
.
.
‌‌‌📌ورود برای عموم آزاد است‌.
‌
‌
🆔️ @anjoman_eslami_tbz
‌
🆔️@seyedjavadmiri
‌
🆔️@IslamicLeft

🔺صوت نشست «زن و ایران پیش رو، تحلیل و بررسی اعتراضات اخیر ایران»/ گفتگوی دکتر سیدجواد میری، محمدحسین بادامچی و جمعی از دانشجویان دانشگاه تبریز / سه‌شنبه ۹ اسفند ۱۴۰۱

🔺صوت ارائه مقاله «علم مدنی فرونتیک؛ چرخش عملی در خوانش فلسفه سیاسی فارابی»/ کنگره بین‌المللی فارابی/ یازدهم اسفند ۱۴۰۱

📍چکیده
📍فایل پاورپوینت

🔺فایل پاورپوینت ارائه مقاله «علم مدنی فرونتیک؛ چرخش عملی در خوانش فلسفه سیاسی فارابی» به انگلیسی/ کنگره بین‌المللی فارابی/ یازدهم اسفند ۱۴۰۱

📍چکیده
📍فایل صوتی

🔺کلیپی از نشست نقد و بررسی مستند «شهر نو»، گفتگوی محمدحسین بادامچی و فاطمه دلاوری، کتابخانه شهرداری اصفهان، پانزده دی ۱۴۰۱ (صوت کامل نشست)

🔺شماره نهم مجله شهربانو (ویژه‌نامه ولادت حضرت زهرا) کاری از انجمن اسلامی دانشجویان دفتر تحکیم وحدت دانشگاه تبریز که میزبان نشست چند روز پیش «زن و ایران پیش‌رو» بود. از معدود تشکل‌های دانشجویی که به جای انقیاد مرسوم واحد خواهران تحت ولایت واحد برادران در گروه‌های با صبغه مذهبی، در چند سال اخیر دبیر آن از میان زنان انتخاب می‌شود. با بی‌اعتباری تشکل‌های با گرایش اصولگرا و اصلاح‌طلب در سالهای اخیر، امید می‌رود که بهار زنانه جنبش دانشجویی در جنبش ژینا با این نسل جدید از تشکل‌های دانشجویی توسعه یابد.

بنیادگرایی به مثابه جنبشی ارتجاعی:
درباره شباهت مسمومیت سریالی مدارس دخترانه به قتل‌های سریالی مشهد


🔴هانا آرنت در کتاب «توتالیتاریسم» خود که درباره رژیمهای هیتلر و استالین است متذکر می‌شود که توتالیتاریسم را نباید صرفا یک دولت ملّی دانست بلکه توتالیتاریسم یک جنبش ارتجاعی وسیعتر است که با «انقلاب» بر یک دولت دست یافته و ماشین آنرا در اختیار می‌گیرد. این کتاب آرنت را اگر در کنار کتاب «اسلام‌گرایی» ارنست نولته بخوانیم که در آن به مقایسه میان سه جنبش ارتجاعی کمونیسم، نازیسم و بنیادگرایی می‌پردازد بهتر می‌توانیم رابطه میان بنیادگرایی و دولت اسلامی را تحلیل کنیم.

🔴از این منظر بنیادگرایی اگرچه در دولت اسلامی سکنا کرده اما قابل تقلیل به آن نیست. همانطور که کارن آرمسترانگ هم در کتاب «بنیادگرایی» در بررسی شباهتهای خانوادگی میان بنیادگرایی یهودی و مسیحی و اسلامی مطرح می‌کند واکنش به فمینیسم و آزادی زن و تلاش برای اعاده اقتدار پدرسالاری از مهمترین آبشخورها و محرکات اصلی ظهور، استقرار و بسط بنیادگرایی مذهبی در یک قرن اخیر است.

🔴 در نشانه‌های اینکه چگونه بیشتر از اتکای بنیادگرایی به دولت اسلامی، دولت اسلامی از روح زن‌ستیز بنیادگرایی برای حفظ اقتدار خود استفاده می‌کند قتل‌های زنجیره‌ای مشهد نمونه‌ای بسیار جالب توجه است. اینکه چگونه اقتدار مذکر دهه شصت در سالهای دهه هفتاد سست می‌شود و رزمنده مقدس و متشرع را وادار به واکنش خشونت‌آمیز و «آتش به اختیار» علیه زنان روسپی بعنوان مهمترین نمادهای فساد و گناه و «فسق زنانه» در اتوپیای اسلامی پدرسالار می‌کند تا جاییکه به اذعان مستندی که از آن ساخته شد، مورد تحسین جامعه متدینین و متشرعین نیز قرار گرفت.

♦️از این حیث قابل پیش‌بینی است که پس از جنبش ژینا، قدرت یافتن زنان و پدیداری آستانه‌ی جدید آزادی زنان از گفتمان حجاب و کنترل بدن زنانه در خانه، جنبش ارتجاعی بنیادگرایی با ملامت کاهلی دولت اسلامی، خود دست به کار شود. بنیادگرایی در کل تاریخ یکصدسال اخیر خود در هراس از زن، زندگی و آزادی به خود پیچیده و اکنون پس از پیروزیهای مکرری که پس از انقلاب بدست آورده دوباره احساس خطر می‌کند. فراتر از تحولات سیاسی پیش رو، بنیادگرایی همچنان مساله ایران است و جنبش مترقی ژینا تنها پادزهر آن که می‌تواند نیروی لازم برای تغییر دینداری پدرسالار تاریخی را از درون و توسط خود زنان فراهم کند.

🔺این مقاله ایست از مجتبی مینوی با عنوان «پوشیدن روی یا نپوشیدن روی: ای زنان بکوشید تا چادر حقارت نپوشید!» منتشرشده در سال ۱۳۲۷ در مجله یغما. این مقاله سند معتبری است از استدلالهای مدافعان کشف حجاب که رسول جعفریان نیز در پیوست کتاب «رسائل حجابیه» آنرا آورده. از مطالعه این مقاله و باقی مباحثات قلمی در کتاب رسائل حجابیه به خوبی مشخص می‌شود که کل دعوای کشف حجاب در آن مقطع بر سر «حجاب وجه و کفین» زنان بوده که متدینین و روحانیون به هیچ وجه از آن کوتاه نمی‌آمدند چون (به درستی) حجاب را گفتمان زن‌ستیزانه وسیعتری در نظم اجتماعی و سیاسی پدرسالار اسلامی می‌دانستند که قابل استثنا خوردن نیست. با خواندن این مقاله بخوبی روشن می‌شود که بر خلاف تصور موجود کتاب «مسأله حجاب» شهید مطهری نیز استدلالی نه در دفاع از حجاب بلکه در دفاع از کشف حجاب در آن مقطع بوده است.

🟥سلسله نشست‌های تحکیم اندیشه
🔻زن و ایرانِ پیش‌رو
🎤دکتر محمدحسین بادامچی

▫️درون انقلاب ۵۷، ضدانقلابی مستتر بود که ما این را کمتر مورد بررسی قرار داده ایم.

▪️اولین طبقه ای که از ضد انقلاب مستتر در درون انقلاب ۵۷ آگاهی پیدا کرد "زنان" بودند.


▫️نهم اسفندماه ۱۴۰۱
▫️دانشگاه تبریز
.
.
‌
#زن
#دفتر_تحکیم_وحدت
#ایران
‌‌
🆔️ @anjoman_eslami_tbz
🆔 @IslamicLeft

پایان حجاب در ایران
در اولین بهار پس از ژینا



🔴در مراحل گذر از پدرسالاری، «آزادی» منزلگاه‌های مختلفی را تجربه می‌کند. در آغاز عمده مردمان چنان به اسارت خو کرده‌اند که آزادی، بیان منفرد چند مجنون به نظر می‌آید. اندکی بعد که گروهی از نخبگان دل و جانشان به آزادی منور می‌شود آنرا سوغاتی می‌خواهند برای هموطنانشان که آزادشان کنند. «آزاد کردن» اما در این منزلگاه خود لاجرم ساختاری استکباری و اجباری و «استعماری» به خود می‌گیرد و همزمان هم خوی آزادگان را می‌آزارد و هم خوی بردگان را. «آزادسازی» که از مصدر منحوس «ساختن» در مرام دولتمردان و ایدئولوگها از قلب آزادی به تکنیک ساخته می‌شود، خود به بزرگترین مانع در راه آزادی، و عامل تولد و گسترش نفرین بنیادگرایی که فریاد گوشخراش هراس از آزادی پدرسالاران است مبدل می‌شود.

🔴مسیر آزادی‌خواهی نخبگان که اینچنین در دوراهی آزادسازی و بنیادگرایی مسدود می‌شود، آزادی در مسیر پربرکت تازه‌ای می‌افتد و آن خواست آزادی مردمان عادی و بویژه زنان بعنوان یک مطالبه حیاتی است. تا جاییکه می‌دانم چنین مسیری از فراگیری آزادی‌خواهی ویژگی خاص تجربه تاریخی کشور ماست و بر خلاف عمده جوامع است که در آن خواست آزادی از بالا به پایین جاری شده است. این تجربه خاص تنها در رژیمهای توتالیتری قابل تحقق است که می‌توانند سلطه و مداخله پدرسالارانه را به سطح شکنجه کردن شهروندان در جزئی‌ترین تصمیمات زندگیشان بکشانند.

🔴آزادی در چهارمین منزلگاه خود دیگر یک خواسته‌ی حیاتی نیست بلکه پنجره‌ای نورانی است که هر وقت اندکی گشوده می‌شود مرزهای جهان آزاد را که پیش از این در خانه‌ها و فرهنگ مجازی متولد شده، پدیدار می‌کند و توسعه می‌دهد. این وضعیتی است که جامعه ایران امروز در اولین بهار پس از جنبش ژینا دارد. با ضعیف شدن تهاجم سنگین سیاسی و مذهبی و خانوادگی علیه زنان، هرچه پیشتر می‌رویم بیشتر روشن می‌شود که تنها اقلیت بسیار محدودی از چادریها به حجاب باور داشته‌اند که حتی آنها هم با نسل‌های جوان و نوجوان خود بر سر از دست دادن جزئی‌ترین قلمروهای زنانه، دست و مو و آرایش و خنده و ورزش و بروز نشاط دخترانه، در جنگی ناموفقند.

♦️می‌توان به تدریج جرأت کرد و چنین نتیجه گرفت که تجربه دولتی شدن حجاب در ایران باعث شد که حجاب مذهبی سرنوشت به کلی متفاوتی در ایران در مقایسه با روند سکولاریزاسیون دیگر کشورهای مسلمان پیدا کند. در حالیکه زن مسلمان در حکومت سکولار عربی و ملّی، همچنان در گیر و دار گفتمان چپ پسااستعماری حجاب آنرا دفاع از بدن خود در برابر هجمه‌ی غربی و نوعی دفاع از هویت سنتی و قومی و فرهنگی قلمداد می‌کند، ایران با پشت سر گذاشتن دولت اسلامی یک فاز جلوتر رفته و توانسته به درکی درونی و بیواسطه نه فقط از پدرسالاری سیاسی بلکه از پدرسالاری مقدس و عمیق سنتی و مذهبی دست یابد. زنان ایرانی با عبور از دوگانه‌ی منسوخ اسلام و سکولاریسم مسیر تازه‌ی پساسکولار-پسا اسلامیستی تازه‌ای را به روی ایران گشوده‌اند که همچون تجربیات معاصر پیشین تأثیر آن بر تحولات آتی جهان اسلام در پیش خواهد بود.

از سال لیلا به سال برادران لیلا
تصمیم‌گیری در دوران زوال پدرسالاری


🔴«برادران لیلا» -که امیدوارم امکان خرید قانونی آن هم به زودی فراهم شود- فیلم بهنگامی‌ست درباره‌ پدرسالاری در منحط‌ترین دوران زوال آن و نشانه‌ای از پیشرویی اجتماعی و روشنفکری هنرمند ایرانی در مقایسه با دانشگاهیان که خود یکی از همان برادران لیلا هستند. به زبان فیلم اگر بخواهیم سخن بگوییم سال ۱۴۰۱ با جنبش ژینا سال لیلا بود و سال ۱۴۰۲ سال برادران لیلا که باید تصمیم بگیرند که با پدر و میراث پدر چه خواهند کرد.

🔴هرچه لیلا در شناخت ریشه مشکلات خانواده و راه برون‌رفت از باتلاق تباهی جمعی، خودآگاه و کنشگر است برادران او شخصیتهایی میان‌مایه، فاقد آگاهی، عاجز، بی‌جنم، وابسته و ناتوانند که آمادگی فکری و روانی فهم و همراهی با لیلا را ندارند. این ویژگی پدرسالاریست که در آن رؤیای اقتدار پدر، ضحاک‌وار برای بقای خود از جوانی و زنده‌گی فرزندان خود تغذیه می‌کند و لاشه‌ای بی‌اراده و فاقد توان تغییر از فرزندان خود به جا می‌گذارد. با اینکه فرزندان ذکور همواره خود را در رؤیای پدر شریک و ذی‌نفع می‌بینند، زن سهمی از جهان پوچ رقابت‌های فاسد میان پدرسالاران ندارد مگر آنکه از «دختر»ی که تنها وظیفه‌اش خدمت به پدر و برادران است به «مادر» زن‌ستیزی استحاله شود که معاون همه خیانت‌ها و استثمارهای پدر، و «متعلقه»‌ی رؤیای سادیستی اقتدار و بزرگی اوست. همین بیگانگی و مطرودشدگی زن در نظام پدرسالار است که او را به تنها سوژه‌ی ممکنِ طرح رؤیای خروج از سیاهچاله تاریخی پدرسالاری تبدیل می‌کند.

♦️در سال ۱۴۰۲ برادران لیلا هنوز در حال چرتکه انداختنند. در سال لیلا پدر بعد از عربده‌کشی همیشگی علیه لیلا به نام غیرت و ناموس و مقدسات، در گرو بودن سند خانه (یا همان تمامیت ارضی) را بهانه کرد و بازندگان را بازنده‌تر کرد. با این حال بر خلاف فیلم، برادران لیلا روی علیرضای «وسط‌باز» اجماع ندارند که عزا و عروسی روز مرگ پدر را به هم بیامیزد. دگرگونی یا بازسازی پدرسالاری، ایستادن در کنار لیلا یا مصادره‌ی اعتراضات او؛ مسأله‌ایست که برادران لیلا مسئولیت خطیر آنرا در این نقطه عطف بی‌بدیل تاریخی به دوش می‌کشند.