زوایای ناگشوده علم
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۲۳، شنبه ۱۵ تیر ۹۸، ص‍‌ ۱۵

تاریخ طبیعی در مدرسه تابستانی نشنال جئوگرافیک فارسی
دیرینه‌شناسی، تکامل، پرنده‌شناسی، زمین‌شناسی و نقاشی از پرندگان

پس از تجربه موفق سال گذشته در برگزاری رویدادهای علمی در نت‌جئوسنتر، امسال تصمیم گرفتیم با مدرسه تابستانی نشنال‌جئوگرافیک فارسی در خدمت علاقه‌مندان و دوستاران علم باشیم. در این مدرسه تابستانی با دوره‌هایی مثل دیرینه‌شناسی و تکامل، پرنده‌شناسی و نقاشی از پرندگان در خدمت دوستان علاقه‌مند به طبیعت، تکامل و دیرینه‌شناسی خواهیم بود. برای ثبت نام می‌توانید از صفحه مدرسه تابستانی در تارنمای نشنال‌جئوگرافیک فارسی شروع کنید تا به صفحات ثبت‌نام دوره‌ها در ایوند هدایت شوید.

معرفی مختصر دوره‌های مرتبط با تاریخ طبیعی

تکامل و دیرینه‌شناسی - عرفان خسروی
این دوره داستان حیات و تکامل جانداران را از بدو پیدایش تا حال حاضر بازگو می‌کند و به بررسی نمونه‌هایی از سنگواره جانداران گذشته زمین می‌پردازد؛ سراغ بزنگاه‌های دشوار و سخت تکامل می‌رود و به موضوعات خطیری مثل انقراض حیات در گذشته و بحران‌های کنونی محیط زیست می‌پردازد.

پرنده‌شناسی - عرفان خسروی
در این دوره به بررسی خاستگاه و تکامل پرندگان و گوشه‌هایی از تنوع آن‌ها می‌پردازیم؛ با کالبدشناسی و رفتارشناسی و مشاهده آن‌ها آشنا می‌شویم و نمونه‌هایی از استخوان‌بندی و سنگواره پرندگان را بررسی خواهیم کرد.

نقاشی از پرندگان - فرزانه پورقناد
در این نشست‌ها تلاش خواهیم کرد تا به بهانه نقاشی از پرندگان که طراحی پیچیده‌ای دارند، چگونگی مطالعه رفتار موجودات زنده را حین طراحی بیاموزیم و مشاهده رنگ‌ها و تمرین فرم‌ها را تا جایی که به بیان هنری نزدیک شویم، پی‌بگیریم.

علوم زمین - مجید شاه‌حسینی
در این دوره آموزشی تلاش می‌شود مخاطب با مهم‌ترین سرفصل‌ها در علوم زمین آشنا شود، برخی از مهم‌ترین اصول آن را بیاموزد و ساز و کار پژوهش‌های علوم زمین را فرا گیرد تا در پایان به درک بهتری از محیط اطراف خود و گذشته و آینده زمین برسد.

#کتاب_جمعه
قسمت دوازدهم

🎧 عرفان خسروی
📕معرفی کتاب آموختنیها ۴: ستاره‌ها
◻️نوشته هربرت زیم و رابرت بیکر (۱۹۵۶)
◻️ترجمه محمد حیدری ملایری، انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی، ۲۵۳۶
◻️مصاحبه با امیر سادات موسوی درباره مترجم کتاب، کیفیات زبانی، نثر و واژه‌های مورد گزینش مترجم.

◻️ کتاب جمعه در رازیک
◻️ کتاب جمعه در شنوتو
◻️ کتاب جمعه در کست‌باکس
◻️ کتاب جمعه در اپل‌پادکست

📝فیلم مربوط به ظهور این موجود عجیب در اندونزی را در تلگرام و اینستاگرام دیده‌اید؟
عرفان خسروی در ستون «علم برای مردم» درباره اینکه این موجود عجیب چیست و چرا این طور ترسناک به نظر می‌رسد توضیح داده می‌دهد👇🏻
bit.ly/2XJRtrG
دسترسی به فایل pdf صفحه دانش روزنامه جام‌جم شنبه 22 تیر 98 👇🏻
bit.ly/2Jxsgbu

📌جذاب‌ترین رویدادهای دنیای علم و فناوری در کانال جام دانش
📡@JameDanesh

ترویج علم و واهمه از طبیعت
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۲۹، شنبه ۲۲ تیر ۹۸، ص‍‌ ۱۵

تاریخ طبیعی در مدرسه تابستانی نشنال‌جیوگرافیک فارسی
این خَبْر ِ بَندانْ دَنجِرٖی است

دوره «دیرینه‌شناسی و تکامل» در مدرسه تابستانی نشنال‌جیوگرافیک فارسی از یک‌شنبه‌ای که گذشت آغاز شد و چهارشنبه هم دوره «پرنده‌شناسی» ما آغاز خواهد شد.

از شیر مرغ تا جان آدمیزاد، از بط و بوتیمار تا ببر ِ خنجر دندان، از آغاز حیات تا تکامل انسان و از انقراض دایناسورها تا انقراض معاصری که اکنون می‌دانیم خود ما مقصر اصل کاری آن هستیم، در این دوره‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد.

اگر تا به حال ثبت نام نکرده‌اید، هنوز فرصت برای پیوستن به ما باقی است.

کافی‌ست به تارنمای مدرسه تابستانی نشنال‌جیوگرافیک در این نشانی بروید و دوره مورد نظر خود را برگزینید:

دوره دیرینه‌شناسی و تکامل
دوره پرنده‌شناسی

محتوای این دوره‌ها مطابق با آخرین یافته‌های علمی است و البته حس اکتشاف جهان، یعنی مهم‌ترین ویژگی نشنال‌جیوگرافیک، در این مدرسه تابستانی جریان دارد. بنابراین با دوره‌ای معمولی روبرو نیستید که بشود در جاهای دیگر مانند آن را تجربه کنید.

در هر جلسه از دو دوره دیرینه‌شناسی و پرنده‌شناسی، علاوه‌بر طرح مباحث نظری و اشاره به یافته‌های علمی، نگاهی نزدیک نیز به نمونه‌های عینی مرتبط با موضوع دوره (از قبیل سنگواره‌ها، اسکلت‌ها و مولاژهای علمی و مطابق اصل) خواهیم داشت تا لذت اکتشاف با لمس و تجربه نزدیک این نمونه‌ها دوچندان شود.
سرانجام گواهینامه معتبری از سوی نشنال‌جیوگرافیک تقدیم دوستانی خواهد شد که تا پایان این دوره‌ها همراه ما باشند.

ثبت نام در این دوره‌ها شامل هیچ برنامه کارگاهی یا میدانی نخواهدبود؛ اما چنانچه در آینده نزدیک (مثلا همین تابستان) برای چنین کارگاه یا مسافرت میدانی برنامه‌ریزی کردیم، اولویت با شرکت‌کنندگان در دوره‌های فعلی مدرسه تابستانی ما خواهد بود.

📝شاید شنیده باشد که برخی می‌گویند «ماجرای دایناسورها کلا ساختگی و توطئه کشورهای غربی است!»
عرفان خسروی در مقاله امروز شنبه پنجم مرداد ۹۸ در صفحه دانش روزنامه جام‌جم، هفت نمونه از این ادعاهای دروغ را بررسی کرده و پاسخ‌های دیرینه‌شناسان نسبت به آنها را آورده است.

دسترسی به متن کامل مقاله👇🏻
https://bit.ly/2Kb5hSF
دسترسی به فایل PDF این صفحه 👇🏻
https://bit.ly/30ZWObG
📌جذاب‌ترین رویدادهای دنیای علم و فناوری در کانال جام دانش
📡@JameDanesh

بیرون کشیدن سنگواره دایناسور از دل رسوبات

فرایند تمیزکردن سنگواره گرگوسورِس (Gorgosaurus) در موزه سلطنتی تیرل در استان آلبرتای کانادا طی چند ماه کار پرمشقت. مراحل تمیزکاری این سنگواره بهترین دلیل برای ردکردن نظریه‌های توطئه‌ای‌ست که می‌گویند دایناسورها وجود خارجی ندارند.

#دایناسور #سنگواره #فسیل #نظریه_توطئه

تماشای ویدیو با حجم کمتر در آپارات جام دانش

۷ دروغ علیه دایناسورها
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۴۱، شنبه ۵ مرداد ۹۸، ص‍‌ ۱۵

برنامه مدرسه تابستانی "الاهیات و نظریه تکامل"
گروه کلام موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
لینک ثبت نام
@STS_Iran

«چگونه گورخر راه‌راه شد؟» منتشر شد

تبیین رازهای رفتار جانوران با زیست‌شناسی تکاملی

سایه‌های فهم علم

نشر نو: لئو گراسه ( -۱۹۸۹)، طبیعی‌دان فرانسوی است.
*
گراسه کانال یوتیوبی با نام «زیست‌شناسی کثیف» (DirtyBiology) با بیش از ۷۰۰ هزار نفر مشترک دارد که در آن با نگاه طنز به شگفتی‌های حیات می‌پردازد.
*
نویسنده در این کتاب که شامل چهار بخشِ

▪︎تکامل در لباس مبدل
▪︎اسرار رفتار جانوران
▪︎موجودات استثنایی
▪︎عامل انسانی

و ۱۵ فصل است، با بهره‌گیری از جدیدترین پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد که پدیده‌های طبیعی بسیار پیچیده‌تر از چیزی هستند که در ابتدا به نظر می‌آید.
*
اگر می‌خواهید بدانید

▪︎چرا زرافه گردنی به این درازی دارد؟
▪︎چرا گورخر راه‌راه است؟
▪︎چرا گلهٔ بوفالوها کمابیش دموکراتیک است اما فیل‌ها دیکتاتوری را ترجیح می‌دهند؟
▪︎علت معماری درخشان تپهٔ موریانه‌ها یا پیچیدگی‌های زندگی جنسی کفتارها چیست؟

خواندن این کتاب جذاب را از دست ندهید.
*
چگونه گورخر راه‌راه شد؟ | نوشته لئو گراسه | ترجمۀ کاوه فیض‌اللهی | نشرنو، چاپ اول ۱۳۹۸، ۱۶۶ صفحه، ۳۰۰۰۰ تومان.
*
خرید:
https://bit.ly/318aCRk
*
@nashrenow

📝دسترسی به متن کامل یادداشت عرفان خسروی در ستون «علم برای مردم»👇🏻
bit.ly/2OxYS9d

لینک دسترسی به فایل pdf کامل صفحه👇🏻
bit.ly/2LWYEXj

📌جذاب‌ترین رویدادهای دنیای علم و فناوری در کانال جام دانش
📡@JameDanesh

به رسم امانت
عرفان خسروی
جام جم ۵۴۴۷، شنبه ۱۲ مرداد ۹۸، ص‍‌ ۱۵

از خوشبینی به آینده تا تلاش برخی‌ها برای «ارزان تمام کردن علم»!

بخشی از مصاحبه با خبرگزاری آنا به مناسبت روز خبرنگار

✔️ در سال‌های اخیر و پس از فترتی که همراه با خزان مطبوعات پیش آمد، به تدریج روزنامه‌نگاری علم جایگاه خود را تا حدی بازیافته؛ شاید از این رو که شبکه‌ای از همکاری میان روزنامه‌نگاران علم به وجود آمده و در موقعیت‌های مختلف، بدون احساس رقابت یا تضاد، همدیگر را تقویت و حمایت کردند و این شکل از رابطه باعث برکشیده شدن موضوع روزنامه‌نگاری علم شده است.

✔️ روزنامه‌نگار علم نه تنها باید فوت و فن روزنامه‌نگاری را به خوبی بداند، بلکه باید سررشته‌ای در علم داشته باشد، اهل مطالعه، پی‌گرفتن اخبار علمی و دنبال کردن پیشرفت‌های علمی باشد. اگر روزنامه‌نگار علم به صورت حرفه‌ای یا آماتور در فعالیت‌های علمی شرکت کرده باشد، درک دقیق‌تری از ماهیت آنچه درباره آن می‌نویسد، خواهد داشت و البته، حداقل، باید شیفته علم بوده و «سواد علمی» داشته باشد، منابع اصیل برای پی‌گیری پرسش‌های علمی را بشناسد و ذهنش را با مطالعه و جستجو، برای چالش‌های علمی حساس کرده باشد.

✔️ روزنامه‌نگاری که دغدغه‌ اصلی‌اش موضوعات مرتبط با تکنولوژی باشد، نگاهی درست به علم نخواهد داشت و از حوزه‌های علمی نیز انتظار برون‌داد کاربردی خواهد داشت. مثلا خبر ثبت اولین تصویر از سیاهچاله موجب شگفتی است و بخشی از برنامه روزنامه‌نگار علم این است که این شگفتی و اهمیت علمی چنین دستاوردی را به اطلاع مردم برساند. اما ذهنی که به جای تربیت علمی، با ذهنیت مهندسی تربیت شده، خواهد پرسید: «خب، بعدش چه؟ به چه درد من می‌خورد؟». رسوخ این طرز فکر در فضای روزنامه‌نگاری علم آسیبی جدی است و منجر به انحراف جامعه از نگاه علمی خواهد شد.

✔️ آسیب دیگر این است که روزنامه‌نگاری علم از حالت روزنامه‌نگاری جستجوگر خارج شود و صرفا به رونویسی و ترجمه از اخبار یا نهایتا رجوع به ویکی‌پدیا محدود شود.

✔️ اما آخرین آفت دنیای روزنامه‌نگاری علم ضعیف بودن هویت حرفه‌ای روزنامه‌نگاری علم است. موضوعی که روزنامه‌نگاران علم را در معرض عدم امنیت حرفه‌ای قرار می‌دهد و تولیدات رسانه‌ای آن‌ها را نیز در معرض نقض گسترده حقوق انتشار. در ایران روزنامه‌نگاران حرفه‌ای علم کم نیستند، اما بسیاری از رسانه‌های جریان اصلی، خبرها، گزارش‌ها و مقالات این افراد را بدون نگرانی و با حذف نام نویسنده، در صفحات خود بازنشر می‌کنند. حل این موضوع نیازمند تقویت صنفی روزنامه‌نگاران علم است که ان‌شاءلله روزی محقق خواهد شد.

✍🏻 ادامه یادداشت عرفان خسروی را که در ستون «علم برای مردم» روزنامه جام‌جم در نوزدهم مرداد 98 منتشر شده است، از اینجا بخوانید👇🏻
bit.ly/2yVJZCZ

دسترسی به فایل پی‌دی‌اف 👇🏻
bit.ly/2MaL9mU

📌جذاب‌ترین خبرهای دنیای علم و فناوری در کانال جام دانش
📡@JameDanesh

دارودسته‌های حیات - بخش اول: حیات چیست و جاندارن چه هستند؟

عرفان خسروی

۷ دقیقه مطالعه

آشنایی با گروه‌های مختلف موجودات زنده یکی از مهم‌ترین قسمت‌های محذوف از کتاب‌های درسی است. اما نادیده‌انگاری نباید فضای ترویج علم را نیز بیالاید. به ویژه از آن رو که توسعه نهاد علم و مردم‌سالارانه کردن آن از مهم‌ترین هدف‌های غایی ترویج علم هستند.

مردم‌سالارانه‌ کردن علم بدین معنی است که حوزه‌های علمی متناسب با نیازها و پرسش‌های مردم توسعه یابند؛ نه صرفاً بر اساس تمایل اجتماعی و طبیعی به تحصیل در رشته‌های پول‌ساز. مردم همیشه درباره طبیعت سؤال دارند؛ سؤال‌هایی بنیادی، مهم، پی‌گیرانه و مرتبط با احساس امنیت روانی و ایجاد آرامش خاطر؛ سؤال‌هایی درباره موجودات زنده که اغلب با جواب درستی مواجه نمی‌شوند و اگر پاسخ مناسب دریافت نکنند، شایعه، فریب و خرافه به جای علم پاسخ این پرسش‌ها را خواهد داد. اگر مبحث تاریخ طبیعی در کتاب‌های درسی کم‌رنگ‌ شده، آموزش آن بنا به تقاضایی که در متن جامعه حس می‌شود، نیازی است، فراتر از درس‌های مدرسه؛ نیازی که سعی داریم در فرادرس به آن پاسخ دهیم.

بنابراین، از این به بعد، در مطالبی دنباله‌دار درباره گروه‌های مختلف موجودات زنده صحبت خواهیم کرد و در نخستین قسمت به بزرگ‌ترین گروه موجودات زنده، یعنی «جانداران» خواهیم پرداخت.

حیات چیست و جاندارن چه هستند؟

دارودسته‌های حیات - بخش دوم: خزندگان همیشه نمی‌خزند

عرفان خسروی

۸ دقیقه مطالعه

اگر قسمت اول این رشته‌ نوشته‌ها را خوانده باشید، حتما می‌دانید که هر قسمت سراغ یکی از گروه‌های جانداران می‌رویم. این‌بار به سراغ یکی از چالش‌برانگیزترین دسته‌های موجودات زنده می‌رویم: خزندگان!

نقل قول مشهوری منتسب به کارل لینه (بنیان‌گذار رده‌بندی زیستی در سده هژدهم) وجود دارد که از جمله، مایکل کرایتون (نویسنده فقید داستان‌های علمی)، آن را به عنوان سرلوحه رمان پارک ژوراسیک آورده است: «خزندگان به علت پیکرِ سرد، رنگِ پریده، فقراتِ غضروفی، پوستِ پلید، سیمایِ شرزه، چشمانِ حسابگر، بویِ زننده، صدایِ خشن، منزلگاهِ مزبله و زهرِ قتالی که دارند، کریه و بدآینداند؛ چنین است که پروردگارشان در آفرینشِ جز اندکی از آن‌ها، چندان هنرنمایی نکرده است».

البته این نقل قول چندان با واقعیت تطابق ندارد. به رغم توصیف منتسب به کارل لینه، اکنون دست‌کم بیست هزار گونه زنده از آن‌ها (چهار برابر تنوع گونه‌های پستانداران) در زمین زندگی می‌کنند.

طبق تعریف کنونی، هرموجودی که خویشاوندی‌اش با تمساح یا مارمولک نزدیک‌تر باشد تا پستانداران، خزنده محسوب می‌شود، چه عادت به خزیدن روی زمین داشته باشد، چه چنین عادتی نداشته باشد.

خزندگان همیشه نمی‌خزند