⭕️ وضعیت دانشگاه‌های ایرانی در رده‌بندی‌های سال ۱۴۰۲/ افت جایگاه ۴۱ دانشگاه

رتبه‌بندی جدید پایگاه استنادی جهان اسلام ابتدای این هفته منتشر شد تا بار دیگر عملکرد دانشگاه‌های داخلی در مقایسه با دنیا سنجیده شود.

🔸 علی‌رغم اینکه تعداد دانشگاه‌های کشور با افزایش شش موردی همراه و از ۶۳ به ۶۹ رسیده اما از لحاظ کیفیت، دانشگاه‌های مطرح کشور با شیب تند سقوط همراه بوده‌اند. 
🔸 دانشگاه تهران با ۱۰۰ پله تنزل در زمره دانشگاه‌هایی قرار گرفته که در رده ۵۰۱ تا ۶۰۰ دنیا تعریف می‌شوند.
🔹دانشگاه علم و صنعت با ریزش ۱۰۰ پله‌ای همراه بوده؛ دانشگاه شهید بهشتی با افت ۳۰۰ پله‌ای جایگاه جهانی خود روبه‌رو شده؛ تربیت مدرس اما بدون تغییر روی همان نقطه ۶۱۰ الی ۷۰۰ باقی مانده و بعد از آن دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز امسال هم مانند دو سال گذشته در جایگاه ۷۰۱ الی ۸۰۰ باقی مانده است.


@behdashtian

دو نامه در دوارن کووید در ایران، مثال‌های از ترویج شبه علم و حمایت از روش علمی!


در چهار سال دوران کووید در ایران هم مثل بقیه کشورها، صحنه‌های مختلف تروبج شبه علم و همین طور مبارزه با آن را شاهد بودیم. به نظر من شاید مهمترین مثالها برای این دو، مربوط به دو نامه باشد.

یکی از نامه‌ها در حمایت از ممنوعیت ورود برخی واکسن‌ها از برخی کشورها بود و دیگری هم در مخالفت با دادن مجوز به واکسن! هر دو نامه گویی مخالف واکسن هستند! اما اولی هم‌راستا با مسیر شبه علم و دیگری در راستای حمایت از روش علمی. اولی جان و سلامت مردم را به بازی می‌گرفت و دومی برای حفظ جان و سلامت مردم تلاش می‌کرد که این در واقع همان تفاوت بین شبه علم و علم است.

به نظر من یکی از خطرناک‌ترین اقدامات شبه علمی که از سوی افراد یا نهادهای علمی در این دوارن صورت گرفت، همان نامه معروف به نامه ۲۵۰۰ پزشک، به رئیس جمهوری بود که در آن پا را فراتر از صحبت رهبری گذاشته و فقط به انگلستان و آمریکا و فرانسه اکتفا نکردند و گفتند که "مراقبت بفرمایید که واکسن های تولیدی این کشورها و هر گونه واکسن تولید شده از سوی مراکز غیرقابل اعتماد، به واسطه گری کشور ثالث نیز وارد کشور نشده و برخی واکسن‌های مربوط به ساز و کار کوواکس نیز که ماهیت مورد شبهه و مشکوک به ارتباط با جریانات کاملا مسئله دار بین‌المللی دارد، خریداری نشود."

نویسندگان نامه بعدا هیچ وقت عذرخواهی نکردند و برعکس برخی از آنها الان در مهمترین سمت‌های مرتبط به سلامت کشور قرار دارند.

در نقطه مقابل به نظر من اما یکی از مهمترین افدامات که در این چهار سال در دفاع از علم و روش علمی صورت گرفت، همان نامه شجاعانه کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش به همت جناب دکتر نجفی (معاون پژوهش وزارت بهداشت در آن زمان) بود که در مخالفت با دادن مجوز به واکسن برکت قبل از داشتن داده فاز سوم (در آن زمان و در آن شرایط) نوشته شد.
من فکر می‌کنم این در تاریخ علمی-پژوهشی ایران برای همیشه ثبت خواهد شد و آیندگان متوجه خواهند بود که افرادی شجاعانه از علم در مقابل اقدامات غیر علمی وزارت خانه و سازمان غذا و دارو در آن زمان دفاع کردند.

@Scientometric

شیوع عفونت طولانی مدت کرونا چقدر است؟ اهمیت آن چیست؟ چه ارتباطی می‌تواند با لانگ کووید داشته باشد؟

در این ویدئو از بی‌بی‌سی فارسی (لبنک)، دکتر ماهان غفاری (شبکه ایکس) از دانشگاه آکسفورد در مورد پژوهش خودشان که به تازگی در مجله نیچر (لینک) منتشر شده، توضیح می‌دهند.

این پژوهش به صورت کلی با همکاری مرکز آمار بریتانیا و از حدود آوریل ۲۰۲۰ شروع شده و طی آن نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر از حدود ۶۶ هزار خانوار از سراسر بریتانیا به طور تصادفی انتخاب شده‌اند و تا مدت حدود ۳ سال به صورت هفتگی یا ماهانه از آنها تست کرونا گرفته‌ شده است (صرف نظر از داشتن یا نداشتن علائم کووید).

طی پیگری، اگر تست پی سی آر فردی مثبت می‌شده، نمونه ژنتیکی ویروس هم از آنها گرفته می‌شده است. عفونت کر‌ونا برای ۳۸۱ نفر بیش از یکماه طول کشیده و برای ۵۴ نفر از آنها این دوره بیش از دوماه بوده است.

برآوردهای محققین نشان داده است که احتمالا ۰/۵ تا ۰/۱ درصد از عفونتهای کووید ممکن است طولانی مدت شود و برای حداقل ۶۰ روز دوام داشته باشد.

در این افراد با دوره کرونای طولانی‌تر، احتمال گزارش لانگ کووید نیز بیشتر بوده است (بیش از ۵۰٪). این یافته، فرضیه‌ی نقش ماندگاری ویروس در ایجاد لانگ کووید (توضیح جامع لانگ کو‌ید از اینجا) در کنار بقیه فرصیات را تقویت می‌کند.

از نکات مهم در مورد عفونت طولانی مدت این است که احتمالا ویروس در این افراد می‌تواند با سرعت بیشتری تکامل پیدا کند. (عمل به عنوان مخزن ویروسی و کمک به احتمال پیدایش واریانت جدید)


@Scientometric

پادکست Lancet Summary، این هفته به ارائه سر مقاله ای از مجله لنست با عنوان safeguarding research integrity (لینک) پرداخته است.

در مقدمه‌ی این پادکست (دسترسی از طریق تلگرام و همین طور کست‌باکس) اما به موضوع جایگاه ایران از نظر تعداد مقالات سلب اعتبار شده بر اساس گزارش‌های منتشر شده در مجلات ساینس و نیچر و همین طور ارتباط احتمالی سیاست پرداخت تشویقی برای مقالات با این بداخلاقی های پژوهشی هم اشاره شده است.

@Scientometric

مقاله مربوط به واکسن کووید با نام نورا (ساخت دانشگاه بقیه الله) سلب اعتبار (Retract) شد. (لینک)

این مقاله که مربوط به مطالعه کارآزمایی بالینی فاز یک این واکسن بود در آگوست 2022 در مجله Journal of Medical Virology منتشر شده بود (لینک) و حالا بنابر دلایل مختلفی از جمله موارد زیر یافته های آن غیر معتبر اعلام شده و مقاله هم سلب اعتبار (Retract) شده است:

1- مسایل مرتبط با داده های ارائه شده در مقاله و همچنین وجود چندین تناقض در مورد اطلاعات ارائه شده برای شرکت کنندگان در مطالعه که مورد آنالیز قرار گرفته اند.
2- عدم بیان آشکار سازی تضاد منافع که ممکن است بر روی تفسیر نتایج تاثیر داشته باشد.

قبل تر هم در مورد ایرادات این مقاله، یک مقاله "نامه به سردبیر" منتشر شده بود (لینک). نویسنده در آن مقاله ی نامه به سردبیر اصلا از چاپ شدن چنین مقاله ای با این حجم از ایرادات متعجب شده بود و احتمال رترکت آن را در نظر گرفته بود. (برای مثال بیش از ۸۰٪ از شرکت کنندگان در گروه پلاسبو، آنتی بادی خنثی کننده علیه ویروس عامل کووید-۱۹ داشته اند، بسیاری از رفرنسهای مقاله درست و مرتبط به موضوع مورد بحث نبوده است و همین طور مشکل عدم آشکار سازی تضاد منافع)

مشکلات مربوط به این مقاله را می توانید از طریق PubPeer هم ببینید. (لینک)

تا جایی که اطلاع دارم مقالات فازهای بعدی واکسن منتشر نشده است. این واکسن از واکسنهای کووید-19 است که در داخل ایران مجوز مصرف اضطراری دریافت کرد. وزیر بهداشت در آیین آغاز فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن نورا اعلام کرده بودند که "واکسن "نورا" یکی از بهترین واکسن‌های دنیا است" (لینک).
اخیرا هم اعلام شده بود که "وزارت بهداشت ۳ میلیون دوز واکسن نورا را از ما خریداری کرد اما میزان واکسن تولیدشده، ۵ میلیون دوز بوده است. این واکسن‌ها در انبارها باقی مانده و در صورت عدم خریداری و اتمام تاریخ انقضا، امحا خواهد شد.."

@Scientometric

مدت زمان خواب کمتر از ۶ ساعت، در مقایسه با خواب ۷ تا ۸ ساعت، می‌تواند با افزایش قابل توجهی در خطر ابتلا به دیابت نوع دوم همراه باشد. اگرچه تغذیه سالم می‌‌تواند با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دوم همراه باشد، اما حتی در افراد با تغذیه سالم نیز، مدت زمان خواب کمتر از ۶ ساعت باز هم با افزایش خطر ابتلا به این بیماری همراه بوده است.

این نتیجه یک مطالعه کوهورت آینده نگر بر روی نزدیک به ۲۵۰ هزار نفر با میانه پیگیری حدودا ۱۳ سال است که مقاله آن به تازگی منتشر شده و از اینجا در دسترس است.
قبل‌تر اما نشان داده شده بود که سطح بالاتر فعالیت فیزیکی می‌تواند در از بین بردن تاثیر کوتاهی مدت خواب در ابتلا به دیابت موثر باشد (لینک).


به بهانه این پست، من اینجا مروری داشتم بر برخی پستهای قبلی ساینتومتریکس در مورد خواب:

✅ نشان داده شده است که در افراد با بیماری های قلبی و عروقی، داشتن عادات خواب سالم، می‌تواند به شکل قابل توجهی با کاهش خطر حوادث قلبی و عروقی راجعه مرتبط باشد.
خواب کافی بین ۷ تا ۸ ساعت، نداشتن اختلال خواب و یا وجود آن به ندرت و همین طور نداشتن خواب آلودگی مکرر در طول روز، با ۱۲ تا ۲۲ درصد خطر کمتر نارسایی قلبی مرتبط بوده است. (لینک)


✅ در مقایسه با افرادی که صبح زود از خواب بیدار می‌شوند (کرونوتایپ چکاوک صبحگاهی)، افرادی که به عنوان نوع میانی یا intermediate شناخته می‌شوند، ۲۱% بیشتر احتمال ابتلا به دیابت داشته‌اند. افرادی هم که به عنوان نوع شبانه از کرونوتایپ (جغد) شناخته می‌شوند، ۷۲% بیشتر احتمال ابتلا به دیابت داشته اند. همچنبن رفتارهای مرتبط به سبک زندگی ناسالم در این افراد ۵۴٪ بیشتر بوده است.(لینک)

✅ احتمالا کم خوابی از طریق کاهش هورمون سیری می‌تواند باعث افزایش وزن شما شود. این تاثیر برای خانمها بیشتر بوده است.(لینک)


✅ مطالعه ۳۱۷۵۰ نفر (مجله نورولوژی) نشان داده است که خواب شبانه بیش از ۹ ساعت (در مقایسه با خواب بین ۷ تا کمتر از ۸ ساعت)، ریسک سکته مغزی را افزایش می دهد. خواب نمیروزی بیش از ۹۰ دقیقه نیز این ریسک را بیشتر می‌کند.


✅ مطالعه ی آینده نگر (مجله European Heart Journal) روی‌ ۱۱۶۶۳۲ نفر از ۲۱ کشور جهان و از جمله ایران و با میانه پیگیری ۷/۸ سال نشان داده است که خواب بیشتر از ۸ ساعت با افزایش میزان مرگ و بیماری های قلبی و عروقی همراه بوده است.

✅ در مقایسه با میزان خواب نرمال (۷ ساعت)، طول مدت خواب ۶ ساعت و کمتر در میان سالی با ریسک بیشتر بروز زوال عقلی دیر رس مرتبط است. (لینک)

@Scientometric

نویسنده مسئول مقاله واکسن نورا گفته اند که سلب اعتبار مقاله ما یک تصمیم سیاسی بوده و نه علمی.


رترکشن واچ به موضوع سلب اعتبار (Retract) مقاله مطالعه واکسن کووید-۱۹ با نام نورا، ساخت دانشگاه بقیه الله، پرداخته است (لینک) و نویسنده مسئول مقاله یعنی دکتر حسن ابوالقاسمی (رئیس دانشگاه بقیه الله) در پاسخ به رترکشن واچ این طور گفته است:

«سلب اعتبار مقاله ما یک تصمیم سیاسی بود نه یک تصمیم علمی، زیرا فشار بر مجله بر اساس موضوع [آپارتاید] علمی وجود داشت. پاسخ ما هرگز توسط [PubPeer] و مجله منتشر نشد.»

در گزارش رترکشن واچ به بیانیه سلب اعتبار این مقاله توجه شده است. بر این اساس دلایل اصلی سلب اعتبار مقاله مسائل مرتبط با داده های ارائه شده در مقاله، تناقضات اطلاعات شرکت کنندگان، عدم آشکارسازی تضاد منافع با تاثیر احتمالی در تفسیر نتایج و در نهایت غیر قابل اعتماد بودن نتیجه مطالعه بوده است.

چند روز قبل مطالعه ای در مجله ی Iranian Journal of Immunology منتشر شده (لینک) و به مقایسه اثر چهار واکسن کووید (سینوفارم، پاستوکووک پلاس، اسپایکوژن و نورا) در موش پرداخته است. مطالعه نشان دهنده قدرت ایمنی زایی و خنثی سازی قابل توجه برای دو واکسن سینوفارم و پاستوکووک پلاس (اما نه برای اسپایکوژن و نورا) بوده و پیشنهاد کرده تا قدرت و اثربخشی این ۴ واکسن در افراد واکسینه شده بیشتر مقایسه و ارزیابی شود. در گزارش رترکشن واچ به این مقاله پرداخته شده است.

علاوه بر این ها همان طور که قبلا نوشتم، در مورد مقاله واکسن نورا، یک مقاله "نامه به سردبیر" منتشر شده بود (لینک) که در گزارش رترکشن واچ به این مقاله هم اشاره شده است.
نویسنده مقاله Donald Forthal، رئیس بخش بیماری های عفونی از دانشگاه کالیفرنیا، ارواین بوده است (لینک). او در این مقاله چندین مشکل در مورد مقاله واکسن نورا مطرح کرده و تاثیرگذاری واکسن را زیر سوال برده و ابراز شگفتی کرده که چطور یک مقاله با این همه نقص جدی می تواند بعد از داوری پذیرفته شود و احتمالا نیاز است که سلب اعتبار شود. از جمله مواردی که در این مقاله مطرح شده این بوده که بیش از ۸۰٪ از شرکت کنندگان در گروه پلاسبو، آنتی بادی خنثی کننده علیه ویروس عامل کووید-۱۹ را داشته اند و یا بسیاری از رفرنسهای مقاله درست و مرتبط به موضوع مورد بحث نبوده است.
نویسنده های مقاله واکسن نورا برای موضوعات مطرح شده در این مقاله نامه به سردبیر، پاسخی نوشته بوده اند که طبق اعلام مجله این پاسخ سه بار داوری شده بوده (هر بار با دو داور) اما در نهایت این پاسخ توسط مجله منتشر نشده است. (احتمالا مقاله پاسخ رد شده بوده است)

علاوه بر Donald Forthal، یک اپیدمیولوژیست از استرالیا (Gideon Meyerowitz-Katz) نیز مشکلات دیگری را در مورد این مقاله از جمله چندین عدد غیر ممکن و متضاد با هم در مقاله، در Pubpeer مطرح کرده است و رترکشن واچ این موضوع را نیز در گزارش خود آورده است.
———————————————

آیا سازمان غذا و دارو در ایران هم بر اساس این داده‌ها، مجوز انجام فاز های بعدی مطالعه واکسن و در نهایت مجوز مصرف واکسن را داده بوده است؟ احتملا هیچ رسانه‌ای قرار نیست این موضوع را پیگیری کند؟

به نظر من لازم است تا کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش به طور ویژه و کاملا شفاف این موضوع را بررسی کند و در این مورد به جامعه علمی و مردم گزارش داده شود.

@Scientometric

داروی Wegovy از Novo Nordisk که قبلا مجوز غذا و داروی آمریکا برای کاهش وزن را داشت، حالا مجوز دیگری را نیز برای استفاده به عنوان پیشگیری ثانویه در افراد با بیماری های قلبی و عروقی و دارای اضافه وزن و یا چاقی دریافت کرده است. این اولین دارو از این نوع است که چنین مجوزی را می‌گیرد. (لینک).


این تائیدیه بر اساس کارآزمایی بالینی SELECT می‌باشد. در این مطالعه، این دارو به همراه درمان استاندارد در مقایسه با دارونما، به شکل قابل توجهی خطر بروز عوارض قلبی و عروقی (مثل مرگ ناشی از این بیماری ها، سکته قلبی و سکته مغزی) را تا ۲۰٪ کاهش داده بود. کاهش عوارض قلیی و عروقی در پیگیری پنج ساله، صرف نظر از سن، جنس، نژاد، شاخص توده بدنی و میزان اختلال عملکرد کلیوی بوده است. (لینک)


از توضیحات پست های قبلی در مورد داروهای آگونیست GLP-1:

غذا و داروی آمریکا قبلا دو دارو از Novo Nordisk را با نامهای Ozempic برای دیابت و Wegovy (دز بالاتر) برای چاقی را به ترتیب در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱ تایید کرده بود. ماده موثر هر دو دارو هم semaglutide می‌باشد.


دو داروی Ozempic و Wegovy که هر دو ورژنی از semaglutide می‌باشند، در واقع آگونیست گیرنده GLP-1‌ می‌باشند که در نهایت منجر به کاهش اشتها و احساس سیری طولانی تر می‌شوند.

داروی Tirzepatide علاوه بر GLP-1، آگونیست GIP یعنی glucose-dependent insulinotropic polypeptide هم می‌باشد. در ترایاهای جداگانه، کاهش وزن ناشی از tirzepatide از semaglutide بیشتر بوده و قرار است مقایسه مستقیم بین این دو نیز صورت بگیرد.

داروی tirzepatide از Eli Lilly با نام تجاری Mounjaro ‌برای درمان دیابت نوع دوم مجوز غذا و داروی آمریکا را داشت. این دارو یعنی tirzepatide با نام تجاری Zepbound برای درمان چاقی نیز اخیرا مجوز گرفته است. داروی Zepbound بر اساس برخی معیارها موثرترین داروی چاقی تاکنون (کاهش یک پنجم وزن به طور میانگین در طول ۷۲ هفته) است.

@Scientometric

شرکت‌های دارویی و دارو‌ها با بیشترین فروش در سال ۲۰۲۳

فایزر که قبلا رتبه اول را داشت، حالا جای خود را به جانسن داده است.

از نظر پرفروش ترین محصولات هم واکسن کرونای فایزر که قبلا در رتبه اول قرار داشت، حالا جای خود را به کیترودا (یا همان pembrolizumab) از شرکت Merck داده است

جانسن این رتبه اول ۲۰۲۳ را عمدتا به علت فروش daratumumab برای multiple myeloma و ustekinumab دارد. هر دوی اینها جزو ده محصول دارویی پرفروش 2023 هم بوده اند.

از نظر پرفروش ترین محصولات هم واکسن کرونای فایزر که قبلا در رتبه اول قرار داشت، حالا جای خود را به کیترودا (یا همان pembrolizumab) از شرکت Merck داده است. کیترودا 25 میلیارد دلار در 2023 فروش داشته است. احتمالا این دارو که درمان سرطان های مختلفی کاربرد دارد حداقل برای چند سال در این رتبه باقی بماند.

داروی Ozempic (نسخه ای از semaglutide) از شرکت Novo Nordisk نیز نسبت به سال 2022 به میزان 60% فروش بیشتر داشته و از رتبه 11 به رتبه سوم آمده است. احتمالا داروهای semaglutide مثل Ozempic و Wegovy از شرکت Novo Nordisk در مجموع بتوانند باهمدیگر از کیترودای مرک پیشی بگیرند و به این ترتیب Novo Nordisk بین ده شرکت با بیشترین فروش نیز قرار بگیرد.

فروش واکسن فایزر در 2023 برابر 11.2 میلیارد دلار بوده که نسبت به 2022 بیش از 26 میلیارد کاهش داشته است. و اگر دیگر داروی فایزر برای کووید یعنی پکسلووید را در نظر بگیریم، این کاهش فروش برای فایزر در 2023 نسبت به 2022 به بیش از 44 میلیارد دلار می رسد.

(لینک گزارش از Nature Reviews Drug Discovery)

@Scientometric

اساتید برجسته ما سرمایه ارزشمند کشور هستند و من معتقدم مادام‌العمر باید با دانشگاه تهران همکاری کنند


سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در یک گفت و گویی درباره اخراج اساتید از این دانشگاه گفت: (لینک از اعتماد)

"یک آمار غیرواقعی در رابطه با ادعای اخراج اساتید برای دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده بود که مشخص نبود دقیقاً برای کدام دانشگاه است. ما در دانشگاه تهران هیچ وقت رویکرد برخورد نامناسب با اساتید و دانشگاهیان نداشته‌ایم و با هیچکدام از دانشجویان و کارمندان و اساتید که منتقد سیاسی و اجتماعی هستند، در ارتباط با فعالیت‌هایشان برخورد تنبیهی صورت نگرفته است. در دانشگاه تهران نه تنها برخورد نامناسب با منتقد صورت نمی‌گیرد، بلکه فضایی فراهم می‌شود که انتقادها مطرح شود، در واقع ما در دانشگاه تهران سازوکارهای نقد را فراهم کرده‌ایم."

....ممکن است عضو هیأت علمی در ارزیابی دانشجویان و همچنین عملکرد آموزشی، پژوهشی و فرهنگی، امتیاز کافی بدست نیاورد یا توان تدریس او به اندازه کافی رضایت‌بخش نباشد، یا عملکرد پژوهشی و منش استادی در حد استانداردهای دانشگاه تهران نباشد؛ طبیعی است که در این حالت بعد از پایان قرارداد یکساله، قرارداد جدیدی منعقد نمی‌شود و آن فرد دیگر عضو هیأت علمی دانشگاه نخواهد بود....


"در دو سال اخیر میزان بازنشستگی اساتید دانشگاه تهران به حداقل میزان ممکن رسیده است، اساتید ما به ویژه اساتید برجسته ما سرمایه ارزشمند کشور هستند و من معتقدم مادام‌العمر باید با دانشگاه تهران همکاری کنند. با توجه به ظرفیت قانونی که برای تمدید قرارداد بازنشستگان وجود داشت، ما از این اختیار قانونی استفاده کردیم و مدت خدمت برخی از اساتیدی که وقت بازنشستگی آن‌ها فرا رسیده بود را برای یک سال دیگر تمدید کردیم و ان شاءالله برای سال آینده هم مدت خدمت‌شان را تمدید خواهیم کرد. هر ساله به طور متوسط یکصد نفر استاد بازنشسته داشته‌ایم که این آمار در سال جاری به کمتر از سی نفر می‌رسد که در چند دهه اخیر این آمار پایین بازنشستگی اساتید در دانشگاه تهران بی‌سابقه بوده است."

@Scientometric

بازنشستگی استاد رضا ملک زاده

رئیس دانشگاه علوم‌ پزشکی تهران (و هیئت امنای این دانشگاه) با در خواست دکتر ملک زاده برای ادامه فعالیتش در دانشگاه مخالفت کردند.

متوجه اخباری مبنی بر بازنشستگی دکتر ملک زاده (لینک) از دانشگاه تهران شدم. از چندی قبل صحبت از این بازنشستگی برای ایشان بوده. گروهی از اساتید برای حمایت از ایشان نامه ای نوشته بودند و خود ایشان هم درخواست ادامه فعالیت داده بودند. با توجه به این که ایشان استاد ممتاز بوده‌اند، می‌توانستند و تمایل داشتند که در سمت دانشگاهی خود ادامه فعالیت داشته باشند، اما این منوط به موافقت رئیس دانشگاه (و هییت امنا؟) بوده (لینک آیین نامه) و حالا هم با درخواست ایشان موافقت نشده. مطابق با متن آیین نامه که روی وبسایت دانشگاه تهران قرار دارد (تصویر پایین پست) تا سن ۷۵ سالگی ظاهرا حتی نیاز به نظر هیات امنا هم نیست و نظر ریاست کافی است. (به روز رسانی پایین پست)

ساینتومتریکس قبلا بارها به موضوع برکناری، اخراج، استعفا و بازنشستگی برخی اساتید پرداخته. (بر اساس آمار خبرگزاری های رسمی کشور که گاهی تکذیب هم شده). مهمترین قسمت این ماجرا دخالت سیاست در علم است که نتیجه آن چیزی جز ضرر و زیان برای مردم و گسترش شبه علم و ضد علم نخواهد بود.

رئیس علوم پزشکی تهران (از امضا کنندگان نامه حمایت از منع ورود برخی واکسنهای کووید از برخی کشور‌ها به ایران)، قبلا بر اساس صحبتهایی نادرست از دکتر ملک زاده انتقاد کرده بودند و مثلا این طور گفته بودند که «وقتی معاون یک‌ وزیر بهداشت خودش کارخانه دار‌ویی دارد و می‌آید داروی تولیدی کارخانه خودش را به عنوان داروی کرونا می‌دهد». در مورد نادرست بودن این صحبت‌ها من قبلا نوشته‌ام و خود دکتر ملک زاده هم به ایشان نامه زدند (لینک). در ادامه ایشان از سمت ریاست پژوهشکده گوارش بیمارستان شریعتی برکنار و حالا هم ایشان بازنشسته شدند.

ساینتومتریکس در مواردی انتقاداتی نسبت به برخی از عملکردهای دکتر ملک زاده در مورد موضوعاتی مثل تضاد منافع و مقالات مشکوک به برخی بداخلاقی های پژوهشی، منتشر شده در مجله‌ای که ایشان سردبیرش است داشته و هنوز هم گاهی پیگیر برخی از آنهاست، اما اصولا نباید عملکرد افراد را به صورت صفر و یک دید. حذف اساتید بزرگی چون دکتر ملک زاده که از مدافعان علم در برابر شبه علم است و از بزرگترین زیرساختهای پژوهشی کشور (کوهورت گلستان و ملی) به دست ایشان ساخته و مدیریت می‌شود، احتمالا عرصه را برای گسترش و رواج شبه علم و طب سنتی بیش از پیش فراهم می‌سازد( همراه با ناامیدی بیشتر جامعه علمی پژوهشی)
دو روز قبل بود که رئیس دانشگاه تهران (و نه علوم پزشکی تهران) این طور گفته بودند که "در دو سال اخیر میزان بازنشستگی اساتید دانشگاه تهران به حداقل میزان ممکن رسیده است، اساتید ما به ویژه اساتید برجسته ما سرمایه ارزشمند کشور هستند و من معتقدم مادام‌العمر باید با دانشگاه تهران همکاری کنند. " (لینک)
ای کاش این شجاعت و شفافیت وجود داشت که دلایل عدم موافقت با حضور دکتر ملک زاده و یا بازنشستگی ایشان اعلام می‌شد. یک استاد ممتاز مثل دکتر ملک زاده باید چه معیاری داشته باشد که بتواند مطابق آیین نامه به فعالیت دانشگاهی خود ادامه دهد؟ با توجه به سوابق آموزشی و پژوهشی دکتر ملک زاده که همچنان ادامه دارد، این کدام معیار بوده که نتوانسته نظر رئیس دانشگاه و هیئت امنا را جلب کند؟

گوشه ای از فعالیتهای دکتر ملک زاده را می‌توانید از اینجا بخوانید.

پستهای قبلی مرتبط:

ایران از نظر شاخص آزادی آکادمیک، در بین ۱۷۹ کشور، جزو کشورهایی است که در ده درصد انتهایی لیست قرار گرفته.(لینک)

بیش از ۱۰۰ نفر از پزشکان با بازنشستگی اجباری یا اخراج از هیئت بورد مواجه شده‌اند.به تعدادی از بازنشسته‌ها اجازه ورود به بیمارستان را هم نداده‌اند. (لینک)

امروز متوجه شدم که خانم دکتر فریبا اصغری، استاد تمام علوم پزشکی تهران، به دنبال نوشتن و نشر سرمقاله ای در مجله اخلاق و تاریخ پزشکی در اسفند ۱۴۰۱، (لینک)، با عنوان «با حجاب یا بی حجاب مسئله این نیست»، از سردبیری این مجله برکنار شده اند.

۲۹ نفر اعضاي هيات‌ مديره مجمع انجمن‌هاي علمي گروه پزشكي ايران (برخی دارای مسئولیتهای قبلی کلیدی نظام سلامت) ، در پی بازنشستگي اجباري برخی چهره های شاخص آموزش پزشکی و یا واداشته شدن به استعفا، در بیانیه‌ای بابت «تحديد گسترده اعضاي هيات علمي» و تاثیر آن بر افت کیفیت آموزش پزشکی هشدار داده و از نگرانی جامعه پزشکی در این مورد گفته اند (لینک)

تعداد استادان اخراجی، تعلیق شده و مستعفی شده دانشگاه‌های کشور در دو سال اخیر: (لینک)

به روزرسانی: در مورد نیاز به تایید بازنشستگی توسط هیئت امنا، برای من دو لینک از علوم پزشکی اصفهان و کرمان فرستاده شده که کمی متفاوت از آیین نامه ای است که روی وبسایت دانشگاه تهران قرار دارد.

▫️وقتی یادت بره اثر جرم را پاک کنی!

اخیراً مقاله‌ای از نویسندگان چینی در مجله Surfaces and Interfaces منتشر شده است که در محافل علمی سر و صدای زیادی به پا کرده است. نویسندگان برای نوشتن برخی از قسمت‌های مقاله از جمله مقدمه از هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند ولی یادشان رفته است این قسمت را حذف کنند:

Certainly, here is a possible introduction for your topic

ظاهراً از هوش مصنوعی خواسته‌اند که آیا می‌تواند یک مقدمه در باره آن موضوع بنویسد و هوش مصنوعی هم گفته بله که می تونم. بفرما این هم مقدمه‌ات!

این مجله توسط انتشارات الزویر منتشر می‌شود. ایمپکت فاکتور آن 6.2 است و بر این اساس در حوزه موضوعی "علوم مواد" جزو مجلات Q1 و در حوزه "شیمی، فیزیک" جزو مجلات Q2 است.

سؤال اصلی اینجاست که گیریم نویسندگان سوتی دادند، ولی سردبیر و داوران محترم چرا متوجه این گاف نشده‌اند. اصلاً آیا داوری شده است؟

⚠️خلاصه اینکه ناشر معروف (الزویر)، نمایه‌سازی در بهترین نمایه‌سازها (نمایه استنادی علوم و اسکوپوس)، ایمپکت فاکتور بالا، Q1 بودن و ادعای انجام داوری همتا، هیچکدام تضمین کننده کیفیت مقاله چاپ شده نیست. به نظر می‌رسد چشم‌ها را باید شست و فکر دیگری به حال Peer Review کرد.

🆔 @irevidence

پادکست Lancet Summary، این هفته به موضوع ارتباط بین تبعیض جنسیتی و شکست نظام سلامت پرداخته و همین طور تحلیلی نیز از واقعه فیلمبرداری یک روحانی از یک زن در درمانگاه قم داشته است.

@Scientometric

Certainly, here is a possible introduction for your topic:

در مورد مقاله ای که واضحا حداقل بخشی از مقدمه آن توسط هوش مصنوعی نوشته شده است (قسمت هایلات شده در تصویر را ببینید)، ناشر الزویر حالا گفته است (لینک) که در حال بررسی مقاله و همین طور بحث با ادیتوریال بورد مجله و نویسندگان می‌باشد.
الزویر همچنین سیاست خود را برای استفاده از هوش مصنوعی در نوشتن مقاله به این صورت شرح داده که این اشکالی ندارد و فقط باید نویسندگان، این استفاده را در هنگام سابمیت مقاله به مجله اعلام کنند.
@Scientometric

این اولین داروبی است که برای درمان استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) مجوز مصرف می‌گیرد.

سازمان غذا و داروی آمریکا به داروی Resmetirom (REZDIFFRA™) به عنوان اولین دارو برای درمان بیماران مبتلا به استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) همراه با فیبروز کبدی (متوسط تا شدید) و بدون سیروز مجوز مصرف داد (Accelerated approval).

داروی Resmetirom که به صورت قرص روزانه (۸۰ یا ۱۰۰ میلی‌گرم برای وزن کمتر و بیشتر از ۱۰۰ کیلوگرم به ترتیب) یک عدد مصرف می‌شود، در واقع یک آگونیست انتخابی گیرنده بتا هورمون تیروئید می‌باشد و حالا همراه با ورزش و رژیم غذایی برای درمان NASH توصیه می‌شود (لینک از سازمان غذا و دارو).

بیشتر از ۳۰ درصد جمعیت دنیا و تقریبا ۷۰ درصد افراد با چاقی یا دیابت نوع دوم، درگیر بیماری کبد چرب غیر الکی می‌باشند. داروی تایید شده ای برای درمان آن وجود ندارد. توصیه اصلی فعلی برای درمان این بیماری (NAFLD یا همان MASLD) کاهش وزن و درمان دیابت است. کبد چرب غیر الکلی می‌تواند به شکل استئوهپاتیت غیر الکلی (NASH یا همان MASH) تبدیل شود. مطالعات بسیاری ارتباط این بیماری را با بیماری های متابولیک دیگر، سرطان کبد و حتی سرطان های خارج کبدی نشان داده اند.

حالا برای اولین بار برای درمان NASH یا با ترمینولوژی جدید MASH، داروی تایید شده وجود دارد.

مطالعه کارآزمایی بالینی فاز سوم این دارو که در مجله NEJM منتشر شده را از اینجا ببینید. مطالعه هنوز ادامه دارد.


در مورد ترمینولوژی جدید بیماری بیماری کبد چرب غیر الکلی اینجا را بخوانید.

@Scientometric

مجله لنست در گزارشی (فایل پی دی اف پایین پست) به موضوع خودکشی پزشکان در ایران پرداخته و در آن نقل قول هایی از پزشکان و مسئولین داخل ایران (از جمله انجمن روانپزشکان ایران) و همین طور مصاحبه هایی از پزشکان ایرانی ساکن خارج از کشور را آورده است. لنست در این مورد از نظام پزشکی و دولت ایران سوال کرده اما پاسخگو نبوده اند. (لینک مقاله لنست)

ابتدا در گزارش تلاش شده تا آمار هایی از میزان خودکشی آورده شود و سپس دلایل آن نیز بحث شده است. مثلا گفته شده که طی 9 ماه، تعداد 16 رزیدنت خودکشی کرده اند. اما این هم اشاره شده که وزارت بهداشت آمار دقیق تعداد خودکشی پزشکان را دارد اما اعلام نمی کند و مخفی کرده است. "هر زمانی که مشکلی وجود داشته باشد، قبل از این که کاری انجام بدهند، آنها آمار را محرمانه می کنند و یا اصلا منکر آن می شوند."
همین طور به عملکرد متناقض مسئولین نیز اشاره شده است : "وقتی یک پزشک زن در مراسم روز پزشک روسری خود را برمی‌دارد، مورد توبیخ قرار می‌گیرد و چندین مدیر حاضر در جلسه برکنار می‌شوند. اکنون که نزدیک به 30 پزشک در 3 سال گذشته خودکشی کرده اند ... مسئولین ارشد کشوری هنوز دیده نمی شوند."

از طرف انجمن علمی پیشگیری از خودکشی ایران گفته شده است که در سال 1401 تقریبا 120 هزار مورد خودکشی در ایران داشته ایم و این یک افزایش تقریبا 51% در طول هفت سال گذشته است. بیش از 6 هزار مورد از اینها منجر به مرگ شده است. حداقل هشت دانش آموز در دی ماه جان خود را به خاطر خودکشی از دست داده اند.

در مورد علل خودکشی هم به موارد زیر اشاره شده است: درآمد بسیار پایین باوجود فشار کاری زیاد، مالیات و هزینه های بالای زندگی و اخراج اساتید و یا فشار برای بازنشستگی آنها. همین طور گفته شده است که تحریم های اروپا و آمریکا، آشفتگی های منطقه ای و سو مدیریت به بدتر شدن اقتصاد و نرخ تورم بالا منجر شده و در حالی که حقوق ها افزایشی ندارد هزینه های زندگی و دارو و... افزایش دارد. کل جامعه درگیر موضوع خودکشی هستند و هر روز خبر بدی را می شنوند.

از قول یک روانپزشک که الان در آلمان کار می کند گفته شده است که رزیدنت ها تقریبا 200 دلار برای 300 ساعت کار در ماه با شیفت های 36 ساعته به دست می آورند و بسیاری از آنها ناامید و عصبانی هستند. در یک سیستم پزشکی کاملا سلسله مراتبی، رزیدنتها مسئول 30 بیمار هستند و این برای رزیدنتهای جراحی عمومی تا 50 بیمار هم می رسد. در ادامه به موضوع صندلی های خالی رزیدنتی هم اشاره شده است و از قول کامیار علایی (دانشگاه ایالتی کالیفرنیا لانگ بیچ) گفته شده که بین 200 تا 300 صندلی خالی دستیاری وجود دارد و حدود 4 هزار پزشک سال قبل کشور را ترک کرده اند. در ادامه هم به موضوع طرح اجباری و وثیقه سنگین (300 میلیون) اشاره شده است.

وضعیت برای پزشکان جوان حدود 5 سال پیش تغییر کرد، زمانی که همه می خواستند وارد رزیدنتی شوند اما اکنون فقط می خواهند امتحانات خود را بدهند و مهاجرت کنند. وضعیت بد اقتصادی مردم و بیماران از نظر روحی و جسمی روی مردم و پزشکان تاثیر می گذارد و هیچ چشم‌انداز روشن‌تری در این مورد وجود ندارد.

@Scientometric

عوامل موثر بر افکار خودکشی در بین رزیدنتهای (دستیاران تخصصی پزشکی) دانشگاه‌های شهر تهران در دوران پاندمی کووید-۱۹

از بین ۳۵۳ رزیدنت بررسی شده در تهران، بیش از یک سوم از آنها (۳۴/۳٪)، افکار خودکشی داشته‌اند که ۱۰/۲ ٪ از آنها پرخطر بوده است.

مطالعه (لینک) به صورت مقطعی در دی و بهمن ۱۴۰۰ انجام شده.
تقریبا ۷۶ ٪ از افراد خانم بوده‌اند. ۵۰ ٪ در گروه سنی ۳۰ تا ۳۴ سال قرار داشته‌ و نزدیک به ۶۰ ٪ متاهل بوده‌اند. بیش از نیمی از آنها در خوابگاه یا خانه اجاره‌ای زندگی می‌کرده‌اند.

بیش از دو سوم از افراد مورد بررسی، درجاتی از افسردگی را داشته‌اند. این برای استرس و اضطراب به ترتیب ۶۳/۲ و ۶۴/۶ ٪ بوده.

در بین عوامل پیش بینی کننده برای داشتن افکار خودکشی، افسردگی مهمترین عامل بوده است. سایرعوامل پیش بینی کننده شامل موارد زیر بوده است:
سابقه مصرف الکل یا مواد مخدر، سابقه خانوادگی و شخصی برای اقدام به خودکشی یا آسیب به خود، تعداد شیفت در ماه، مرگ افراد نزدیک به علت کووید و درآمد (در آمد کمتر ارتباط با میزان افکار خودکشی بیشتر داشته است)

قبلا نتایح این مطالعه را در قالب گزارش خبری نوشته بودم (اینجا).


@Scientometric