بازنشستگی استاد رضا ملک زاده

رئیس دانشگاه علوم‌ پزشکی تهران (و هیئت امنای این دانشگاه) با در خواست دکتر ملک زاده برای ادامه فعالیتش در دانشگاه مخالفت کردند.

متوجه اخباری مبنی بر بازنشستگی دکتر ملک زاده (لینک) از دانشگاه تهران شدم. از چندی قبل صحبت از این بازنشستگی برای ایشان بوده. گروهی از اساتید برای حمایت از ایشان نامه ای نوشته بودند و خود ایشان هم درخواست ادامه فعالیت داده بودند. با توجه به این که ایشان استاد ممتاز بوده‌اند، می‌توانستند و تمایل داشتند که در سمت دانشگاهی خود ادامه فعالیت داشته باشند، اما این منوط به موافقت رئیس دانشگاه (و هییت امنا؟) بوده (لینک آیین نامه) و حالا هم با درخواست ایشان موافقت نشده. مطابق با متن آیین نامه که روی وبسایت دانشگاه تهران قرار دارد (تصویر پایین پست) تا سن ۷۵ سالگی ظاهرا حتی نیاز به نظر هیات امنا هم نیست و نظر ریاست کافی است. (به روز رسانی پایین پست)

ساینتومتریکس قبلا بارها به موضوع برکناری، اخراج، استعفا و بازنشستگی برخی اساتید پرداخته. (بر اساس آمار خبرگزاری های رسمی کشور که گاهی تکذیب هم شده). مهمترین قسمت این ماجرا دخالت سیاست در علم است که نتیجه آن چیزی جز ضرر و زیان برای مردم و گسترش شبه علم و ضد علم نخواهد بود.

رئیس علوم پزشکی تهران (از امضا کنندگان نامه حمایت از منع ورود برخی واکسنهای کووید از برخی کشور‌ها به ایران)، قبلا بر اساس صحبتهایی نادرست از دکتر ملک زاده انتقاد کرده بودند و مثلا این طور گفته بودند که «وقتی معاون یک‌ وزیر بهداشت خودش کارخانه دار‌ویی دارد و می‌آید داروی تولیدی کارخانه خودش را به عنوان داروی کرونا می‌دهد». در مورد نادرست بودن این صحبت‌ها من قبلا نوشته‌ام و خود دکتر ملک زاده هم به ایشان نامه زدند (لینک). در ادامه ایشان از سمت ریاست پژوهشکده گوارش بیمارستان شریعتی برکنار و حالا هم ایشان بازنشسته شدند.

ساینتومتریکس در مواردی انتقاداتی نسبت به برخی از عملکردهای دکتر ملک زاده در مورد موضوعاتی مثل تضاد منافع و مقالات مشکوک به برخی بداخلاقی های پژوهشی، منتشر شده در مجله‌ای که ایشان سردبیرش است داشته و هنوز هم گاهی پیگیر برخی از آنهاست، اما اصولا نباید عملکرد افراد را به صورت صفر و یک دید. حذف اساتید بزرگی چون دکتر ملک زاده که از مدافعان علم در برابر شبه علم است و از بزرگترین زیرساختهای پژوهشی کشور (کوهورت گلستان و ملی) به دست ایشان ساخته و مدیریت می‌شود، احتمالا عرصه را برای گسترش و رواج شبه علم و طب سنتی بیش از پیش فراهم می‌سازد( همراه با ناامیدی بیشتر جامعه علمی پژوهشی)
دو روز قبل بود که رئیس دانشگاه تهران (و نه علوم پزشکی تهران) این طور گفته بودند که "در دو سال اخیر میزان بازنشستگی اساتید دانشگاه تهران به حداقل میزان ممکن رسیده است، اساتید ما به ویژه اساتید برجسته ما سرمایه ارزشمند کشور هستند و من معتقدم مادام‌العمر باید با دانشگاه تهران همکاری کنند. " (لینک)
ای کاش این شجاعت و شفافیت وجود داشت که دلایل عدم موافقت با حضور دکتر ملک زاده و یا بازنشستگی ایشان اعلام می‌شد. یک استاد ممتاز مثل دکتر ملک زاده باید چه معیاری داشته باشد که بتواند مطابق آیین نامه به فعالیت دانشگاهی خود ادامه دهد؟ با توجه به سوابق آموزشی و پژوهشی دکتر ملک زاده که همچنان ادامه دارد، این کدام معیار بوده که نتوانسته نظر رئیس دانشگاه و هیئت امنا را جلب کند؟

گوشه ای از فعالیتهای دکتر ملک زاده را می‌توانید از اینجا بخوانید.

پستهای قبلی مرتبط:

ایران از نظر شاخص آزادی آکادمیک، در بین ۱۷۹ کشور، جزو کشورهایی است که در ده درصد انتهایی لیست قرار گرفته.(لینک)

بیش از ۱۰۰ نفر از پزشکان با بازنشستگی اجباری یا اخراج از هیئت بورد مواجه شده‌اند.به تعدادی از بازنشسته‌ها اجازه ورود به بیمارستان را هم نداده‌اند. (لینک)

امروز متوجه شدم که خانم دکتر فریبا اصغری، استاد تمام علوم پزشکی تهران، به دنبال نوشتن و نشر سرمقاله ای در مجله اخلاق و تاریخ پزشکی در اسفند ۱۴۰۱، (لینک)، با عنوان «با حجاب یا بی حجاب مسئله این نیست»، از سردبیری این مجله برکنار شده اند.

۲۹ نفر اعضاي هيات‌ مديره مجمع انجمن‌هاي علمي گروه پزشكي ايران (برخی دارای مسئولیتهای قبلی کلیدی نظام سلامت) ، در پی بازنشستگي اجباري برخی چهره های شاخص آموزش پزشکی و یا واداشته شدن به استعفا، در بیانیه‌ای بابت «تحديد گسترده اعضاي هيات علمي» و تاثیر آن بر افت کیفیت آموزش پزشکی هشدار داده و از نگرانی جامعه پزشکی در این مورد گفته اند (لینک)

تعداد استادان اخراجی، تعلیق شده و مستعفی شده دانشگاه‌های کشور در دو سال اخیر: (لینک)

به روزرسانی: در مورد نیاز به تایید بازنشستگی توسط هیئت امنا، برای من دو لینک از علوم پزشکی اصفهان و کرمان فرستاده شده که کمی متفاوت از آیین نامه ای است که روی وبسایت دانشگاه تهران قرار دارد.

▫️وقتی یادت بره اثر جرم را پاک کنی!

اخیراً مقاله‌ای از نویسندگان چینی در مجله Surfaces and Interfaces منتشر شده است که در محافل علمی سر و صدای زیادی به پا کرده است. نویسندگان برای نوشتن برخی از قسمت‌های مقاله از جمله مقدمه از هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند ولی یادشان رفته است این قسمت را حذف کنند:

Certainly, here is a possible introduction for your topic

ظاهراً از هوش مصنوعی خواسته‌اند که آیا می‌تواند یک مقدمه در باره آن موضوع بنویسد و هوش مصنوعی هم گفته بله که می تونم. بفرما این هم مقدمه‌ات!

این مجله توسط انتشارات الزویر منتشر می‌شود. ایمپکت فاکتور آن 6.2 است و بر این اساس در حوزه موضوعی "علوم مواد" جزو مجلات Q1 و در حوزه "شیمی، فیزیک" جزو مجلات Q2 است.

سؤال اصلی اینجاست که گیریم نویسندگان سوتی دادند، ولی سردبیر و داوران محترم چرا متوجه این گاف نشده‌اند. اصلاً آیا داوری شده است؟

⚠️خلاصه اینکه ناشر معروف (الزویر)، نمایه‌سازی در بهترین نمایه‌سازها (نمایه استنادی علوم و اسکوپوس)، ایمپکت فاکتور بالا، Q1 بودن و ادعای انجام داوری همتا، هیچکدام تضمین کننده کیفیت مقاله چاپ شده نیست. به نظر می‌رسد چشم‌ها را باید شست و فکر دیگری به حال Peer Review کرد.

🆔 @irevidence

پادکست Lancet Summary، این هفته به موضوع ارتباط بین تبعیض جنسیتی و شکست نظام سلامت پرداخته و همین طور تحلیلی نیز از واقعه فیلمبرداری یک روحانی از یک زن در درمانگاه قم داشته است.

@Scientometric

Certainly, here is a possible introduction for your topic:

در مورد مقاله ای که واضحا حداقل بخشی از مقدمه آن توسط هوش مصنوعی نوشته شده است (قسمت هایلات شده در تصویر را ببینید)، ناشر الزویر حالا گفته است (لینک) که در حال بررسی مقاله و همین طور بحث با ادیتوریال بورد مجله و نویسندگان می‌باشد.
الزویر همچنین سیاست خود را برای استفاده از هوش مصنوعی در نوشتن مقاله به این صورت شرح داده که این اشکالی ندارد و فقط باید نویسندگان، این استفاده را در هنگام سابمیت مقاله به مجله اعلام کنند.
@Scientometric

این اولین داروبی است که برای درمان استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) مجوز مصرف می‌گیرد.

سازمان غذا و داروی آمریکا به داروی Resmetirom (REZDIFFRA™) به عنوان اولین دارو برای درمان بیماران مبتلا به استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) همراه با فیبروز کبدی (متوسط تا شدید) و بدون سیروز مجوز مصرف داد (Accelerated approval).

داروی Resmetirom که به صورت قرص روزانه (۸۰ یا ۱۰۰ میلی‌گرم برای وزن کمتر و بیشتر از ۱۰۰ کیلوگرم به ترتیب) یک عدد مصرف می‌شود، در واقع یک آگونیست انتخابی گیرنده بتا هورمون تیروئید می‌باشد و حالا همراه با ورزش و رژیم غذایی برای درمان NASH توصیه می‌شود (لینک از سازمان غذا و دارو).

بیشتر از ۳۰ درصد جمعیت دنیا و تقریبا ۷۰ درصد افراد با چاقی یا دیابت نوع دوم، درگیر بیماری کبد چرب غیر الکی می‌باشند. داروی تایید شده ای برای درمان آن وجود ندارد. توصیه اصلی فعلی برای درمان این بیماری (NAFLD یا همان MASLD) کاهش وزن و درمان دیابت است. کبد چرب غیر الکلی می‌تواند به شکل استئوهپاتیت غیر الکلی (NASH یا همان MASH) تبدیل شود. مطالعات بسیاری ارتباط این بیماری را با بیماری های متابولیک دیگر، سرطان کبد و حتی سرطان های خارج کبدی نشان داده اند.

حالا برای اولین بار برای درمان NASH یا با ترمینولوژی جدید MASH، داروی تایید شده وجود دارد.

مطالعه کارآزمایی بالینی فاز سوم این دارو که در مجله NEJM منتشر شده را از اینجا ببینید. مطالعه هنوز ادامه دارد.


در مورد ترمینولوژی جدید بیماری بیماری کبد چرب غیر الکلی اینجا را بخوانید.

@Scientometric

مجله لنست در گزارشی (فایل پی دی اف پایین پست) به موضوع خودکشی پزشکان در ایران پرداخته و در آن نقل قول هایی از پزشکان و مسئولین داخل ایران (از جمله انجمن روانپزشکان ایران) و همین طور مصاحبه هایی از پزشکان ایرانی ساکن خارج از کشور را آورده است. لنست در این مورد از نظام پزشکی و دولت ایران سوال کرده اما پاسخگو نبوده اند. (لینک مقاله لنست)

ابتدا در گزارش تلاش شده تا آمار هایی از میزان خودکشی آورده شود و سپس دلایل آن نیز بحث شده است. مثلا گفته شده که طی 9 ماه، تعداد 16 رزیدنت خودکشی کرده اند. اما این هم اشاره شده که وزارت بهداشت آمار دقیق تعداد خودکشی پزشکان را دارد اما اعلام نمی کند و مخفی کرده است. "هر زمانی که مشکلی وجود داشته باشد، قبل از این که کاری انجام بدهند، آنها آمار را محرمانه می کنند و یا اصلا منکر آن می شوند."
همین طور به عملکرد متناقض مسئولین نیز اشاره شده است : "وقتی یک پزشک زن در مراسم روز پزشک روسری خود را برمی‌دارد، مورد توبیخ قرار می‌گیرد و چندین مدیر حاضر در جلسه برکنار می‌شوند. اکنون که نزدیک به 30 پزشک در 3 سال گذشته خودکشی کرده اند ... مسئولین ارشد کشوری هنوز دیده نمی شوند."

از طرف انجمن علمی پیشگیری از خودکشی ایران گفته شده است که در سال 1401 تقریبا 120 هزار مورد خودکشی در ایران داشته ایم و این یک افزایش تقریبا 51% در طول هفت سال گذشته است. بیش از 6 هزار مورد از اینها منجر به مرگ شده است. حداقل هشت دانش آموز در دی ماه جان خود را به خاطر خودکشی از دست داده اند.

در مورد علل خودکشی هم به موارد زیر اشاره شده است: درآمد بسیار پایین باوجود فشار کاری زیاد، مالیات و هزینه های بالای زندگی و اخراج اساتید و یا فشار برای بازنشستگی آنها. همین طور گفته شده است که تحریم های اروپا و آمریکا، آشفتگی های منطقه ای و سو مدیریت به بدتر شدن اقتصاد و نرخ تورم بالا منجر شده و در حالی که حقوق ها افزایشی ندارد هزینه های زندگی و دارو و... افزایش دارد. کل جامعه درگیر موضوع خودکشی هستند و هر روز خبر بدی را می شنوند.

از قول یک روانپزشک که الان در آلمان کار می کند گفته شده است که رزیدنت ها تقریبا 200 دلار برای 300 ساعت کار در ماه با شیفت های 36 ساعته به دست می آورند و بسیاری از آنها ناامید و عصبانی هستند. در یک سیستم پزشکی کاملا سلسله مراتبی، رزیدنتها مسئول 30 بیمار هستند و این برای رزیدنتهای جراحی عمومی تا 50 بیمار هم می رسد. در ادامه به موضوع صندلی های خالی رزیدنتی هم اشاره شده است و از قول کامیار علایی (دانشگاه ایالتی کالیفرنیا لانگ بیچ) گفته شده که بین 200 تا 300 صندلی خالی دستیاری وجود دارد و حدود 4 هزار پزشک سال قبل کشور را ترک کرده اند. در ادامه هم به موضوع طرح اجباری و وثیقه سنگین (300 میلیون) اشاره شده است.

وضعیت برای پزشکان جوان حدود 5 سال پیش تغییر کرد، زمانی که همه می خواستند وارد رزیدنتی شوند اما اکنون فقط می خواهند امتحانات خود را بدهند و مهاجرت کنند. وضعیت بد اقتصادی مردم و بیماران از نظر روحی و جسمی روی مردم و پزشکان تاثیر می گذارد و هیچ چشم‌انداز روشن‌تری در این مورد وجود ندارد.

@Scientometric

عوامل موثر بر افکار خودکشی در بین رزیدنتهای (دستیاران تخصصی پزشکی) دانشگاه‌های شهر تهران در دوران پاندمی کووید-۱۹

از بین ۳۵۳ رزیدنت بررسی شده در تهران، بیش از یک سوم از آنها (۳۴/۳٪)، افکار خودکشی داشته‌اند که ۱۰/۲ ٪ از آنها پرخطر بوده است.

مطالعه (لینک) به صورت مقطعی در دی و بهمن ۱۴۰۰ انجام شده.
تقریبا ۷۶ ٪ از افراد خانم بوده‌اند. ۵۰ ٪ در گروه سنی ۳۰ تا ۳۴ سال قرار داشته‌ و نزدیک به ۶۰ ٪ متاهل بوده‌اند. بیش از نیمی از آنها در خوابگاه یا خانه اجاره‌ای زندگی می‌کرده‌اند.

بیش از دو سوم از افراد مورد بررسی، درجاتی از افسردگی را داشته‌اند. این برای استرس و اضطراب به ترتیب ۶۳/۲ و ۶۴/۶ ٪ بوده.

در بین عوامل پیش بینی کننده برای داشتن افکار خودکشی، افسردگی مهمترین عامل بوده است. سایرعوامل پیش بینی کننده شامل موارد زیر بوده است:
سابقه مصرف الکل یا مواد مخدر، سابقه خانوادگی و شخصی برای اقدام به خودکشی یا آسیب به خود، تعداد شیفت در ماه، مرگ افراد نزدیک به علت کووید و درآمد (در آمد کمتر ارتباط با میزان افکار خودکشی بیشتر داشته است)

قبلا نتایح این مطالعه را در قالب گزارش خبری نوشته بودم (اینجا).


@Scientometric

نویسندگی گروهی،
فرصتی عالی در بند چالشهای اخلاقی، حقوقی و تکنیکی
Hosseini M, Holcombe AO, Kovacs M, Zwart H, Katz DS, Holmes K. Group authorship, an excellent opportunity laced with ethical, legal and technical challenges. Accountability in Research. 2024 Mar 8:1-23.



☑️ شواهد نشان می‌دهد که نویسندگی‌های گروهی (که به عنوان نویسندگی شرکتی، نویسندگی تیمی، نویسندگی کنسرسیوم نیز شناخته میشود) در حال افزایش است اما تاکنون، در متون به ضوابط و چالشهای نویسندگی گروهی، چندان پرداخته نشده است. نویسندگی گروهی می‌تواند تنش‌های داخل گروه درباره ترتیب نویسندگی و معیارهای استفاده شده برای اضافه کردن/حذف نویسندگان فردی را کاهش دهد. با این حال، نویسندگی‌های گروهی در شکل فعلی نیز دارای مشکلاتی است، از جمله چالش‌های اخلاقی مرتبط با تخصیص اعتبار و مسئولیت‌ها، چالش‌های قانونی مربوط به نحوه مدیریت کپی رایت، و چالش‌های فنی مرتبط با عدم وجود شناسه‌های پایداری مانند ORCID، برای گروه‌ها.

☑️ این مقاله دو پیشنهاد ارائه می‌دهد: ۱) استفاده از شناسه‌های پایدار برای گروه‌ها و و ارتباط دادن آنها به ORCIDs افراد، و DOI مورد انتشار، باید تسهیل شود. 2) ژورنال‌ها باید راهنماهای اختصاصی (برای رشته مورد نظر) و بدون ابهامی برای نویسندگی گروهی تدوین کرده و به اشتراک بگذارند، که می‌توانند از چهار الزامات اصلی ارائه شده در این مقاله استفاده کنند:
1. تمامی اعضای گروه باید به نحوی در مقاله مشارکت داشته باشند (به عنوان مثال، اداری، خلاقانه، فکری یا فنی) و باید برای مشارکت‌های خود مسئول باشند.
2. تمامی اعضای گروه باید از ارسال مقاله آگاه شوند و نهایی بودن پیشنویس را تأیید کنند.
3. هم نام گروه و اعضای گروه مشارکت‌کننده به همراه ORCIDs آنها باید در مقاله ذکر شود.
4. مشارکت‌های خاص اعضای گروه باید در بخش سپاس‌گزاری با جزئیات کافی ذکر شود تا سوالات خاص در مورد وظایف مختلف قابل پاسخ‌گویی باشند.

☑️ همچنین مقاله توصیه می‌کند گروهها ترتیبات نویسندگی و جریان کار خود را توسعه داده و به صورت آشکاری اعلام کنند. به عنوان مثال، زمان و چگونگی اعلام موافقت اعضا برای انتقال کپی رایت مقاله.

احتمالا استفاده از آسپرین به شکل روزانه و برای شش ماه در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکی می‌تواند منجر به کاهش میزان چربی کبد شود. این نتیجه یک مطالعه کارآزمایی بالینی فاز دو و همراه با دارونما است که در مجله جاما (لینک) منتشر شده و نیاز است تا نتایج آن در مطالعات با حجم نمونه های بزرگتر تایید شود.

در این مطالعه ۴۰ بیمار مبتلا به MASLD در گروه آسپرین (۸۱ میلی‌گرم) و ۴۰ بیمار در گروه دارونما قرار داشته اند و ۷۱ نفر دوره پیگیری ۶ ماهه را کامل کرده‌اند. در پایان پیگیری شش ماهه، میزان چربی کبد در گروه آسپرین ۶/۶ درصد کاهش و در گروه دارونما۳/۶ درصد افزایش داشته است. میانگین اختلاف چربی کبد بین دو گروه ۱۰/۲ درصد و از نظر آماری معنادار بوده است.

@Scientometric

امروز برای اولین بار در دنیا، پیوند کلیه اصلاح ژنتیکی شده از خوک به یک فرد زنده (مرد 62 ساله ) در آمریکا گزارش شده است. (لینک)

همین طور اولین پیوند کبد خوک اصلاح ژنتیکی شده به یک فرد مرگ مغزی نیز در چین گزارش شده است. (لینک)

قبلتر گزارش پیوند کلیه از خوک به انسان دچار مرگ مغزی را داشتیم به شکلی که کلیه از بیرون بدن فرد متصل شده بود. (لینک).

بعدا پیوند کلیه ی اصلاح ژنتیکی شده از خوک به انسان (57 ساله و مرگ مغزی) صورت گرفت و نتایج آن هم در مجله ی American Journal of Transplantation، منتشر شد.

حالا اما برای اولین بار در دنیا، پیوند کلیه اصلاح ژنتیکی شده از خوک به یک فرد زنده انجام شده است.

جراحی 4 ساعته این پیوند کلیه خوک به فرد زنده در 16 مارس انچام شده و حال بیمار خوب است و انظار می رود به زودی مرخص شود. این مرد 62 ساله بعد از هفت سال دیالیز، در سال 2018 یک پیوند کلیه انسانی دریافت کرده بود. اما پنج سال بعد از این پیوند، به علت نارسایی، مجدد مجبور به دیالیز شد و حالا این بار به جای انسان از خوک اصلاح ژنتیکی شده، یپوند کلیه را در همان بیمارستان که در 2018 پیوند شده بود، دریافت کرده که توسط شرکت eGenesis of Cambridge تهیه شده است.

در این روش اصلاح ژنتیکی، تعدادی ژن که برای انسان می تواند آسیب رسان باشد، حذف می شودو همین طور تعدادی ژن انسانی برای سازگاری بیشتر با انسان اضافه می شود. علاوه بر آن تعداد از ویروس های خوک که می تواند انسان را آلوده کند نیز غیر فعال می شود. برای جلوگیری از رد پیوند هم یک آنتی بادی به نام tegoprubart ساخت شرکت Eledon Pharmaceuticals استفاده می شود.

در مورد پیوند کبد اصلاح ژنتیکی شده از خوک، این برای ده روز طول کشیده و کبد در این مدت عملکرد خود را داشته است. (مثلا ترشح بیش از 30 سی سی صفرا در روز). سپس جراحان کبد را خارج کرده اند. البته در ژانویه یک مورد پیوند کبد از خوک و از خارج بدن نیز در آمریکا گزاش شده است. (برای سه روز).

احتمالا کبد خوک بتواند نقش سم زدایی و دفع مواد زیاد را برای انسان انجام دهد اما نقش آن در مورد تولید طیف وسیعی از پروتئین های مورد نیاز بدن انسان مشخص نیست. در نتیجه شاید بیشتر یک راه حل موقت باشد تا بلند مدت. بر خلاف آن چه برای قلب و کلیه پیش بینی می شود. و مثلا کبد خوک شاید بتواند به بازسازی کبد انسانی که دچار آسیب شده کمک کند.

قبلا در 2022، گزارش مورد جراحی پیوند قلب اصلاح ژنتیکی شده از خوک بر روی فرد زنده را داشتیم . (لینک) که بعدا به علت عفونت با ویروس سیتومگالویروس از خوک شکست پیوند صورت گرفت. (لینک).

روش پیوند به شکل xenotransplantation به معنای پیوند یک عضو یا بافت از یک گونه گونه دیگر به معنای واقعی در حال پیشرفت است و شاید در آینده بتواند به عنوان جایگزینی برای پیوند عضو انسانی مطرح شود.

البته روش دیگری هم برای تولید عضو پیوندی در حال بررسی است و به جای استفاده از عضو خوک، عضو انسانی را در خوک تولید می کنند و مثلا برای اولین بار در 2023 محققین با موفقیت از سلول های بنیادی انسان برای ساختن کلیه‌های انسانی در مراحل اولیه در خوک استفاده کردند. (Early-stage human kidneys grown in pigs)

@Scientometric

📃گزارش پنجم فروردین 1403

📌گروهی از محققان با انتشار مقاله‌ای این فرض که مدل‌های زبانی بزرگ (که عامل بروز ابزارهایی مانند چت جی پی تی هستند) نوعی فناوری غیرمنتظره و غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و ظهور و رشدی غیرمنتظره دارند را به چالش کشیده‌اند. این محققان توسعه این مدل از هوش مصنوعی را هم قابل پیش‌بینی و هم منتظره دانسته‌اند و نگرانی از رشد پیش‌بینی‌ناپذیر این مدل‌ها را به سراب تشبیه کرده‌اند. مسئله فناوری نوظهور و در حال رشد هوش مصنوعی  مبتنی بر مدل‌های بزرگ زبانی، که به‌واسطه غیرقابل‌پیش‌بینی بودن و غیرمنتظره بودن، باعث نگرانی هستند، استدلال اصلی در تلاش‌ها برای بزرگنمایی تهدیدات این فناوری است.

📌گروهی از محققان دانشگاه‌های مک مستر و استنفورد، با استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ، ابزار هوش مصنوعی را طراحی کرده اند که می‌تواند با هزینه کم و سرعت بالا آنتی‌بیوتیک‌های متفاوتی را برای مقابله با بیماری‌های عفونی باکتریایی، طراحی کند. نگرانی از ظهور عامل عفونی که در برابر آنتی‌بیوتیک‌های فعلی ناکارآمد باشد (سوپرباگ یا ابر میکروب) یکی از نگرانی‌های جدی حوزه سلامت به شمار می‌رود و حالا با کمک این‌چنین ابزارهای شانس مقابله با چنین عفونت‌های مقاوم و نوظهور افزایش پیدا می‌کند.

📌بسیاری از کسانی که به کووید-19 مبتلا شده‌اند، مدت‌های طولانی پس از بهبود، با عوارض طولانی‌مدت آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. سردرد، از دست دادن حس بویایی و چشایی و همین‌طور اختلال حافظه و اصطلاحاً مه‌گرفتگی مغزی، از عوارض رایج کووید طولانی است. گروهای از محققان در تلاش برای درک این مسئله، نشانه هایی را یافته اند که بیان می‌کند، این عوارض ممکن است به دلیل اثری باشد که ویروس عامل کووید-19 بر مغز و ساختار عصبی گذاشته و باعث التهاب مغزی می‌شود.
~~~
آرشیو گزارش ها در وب سایت در دسترس است:
https://pourianazemi.com/?page_id=7217

مجله BMJ در گزارشی به موضوع بیمارستان شفا، در جنگ بین اسرائیل و غزه پرداخته است. (فایل پی دی اف)

این رویارویی در حالی صورت می‌گیرد که پزشکان آمریکایی و انگلیسی که در بیمارستان‌های غزه کار می‌کنند، قرار است با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کنند. یکی از این پزشکان، ارتش اسرائیل را متهم کرده است که آنها به طور سیستماتیک مراکز مراقبت های بهداشتی و پرسنل آنها را هدف قرار داده‌اند و کل سیستم بهداشتی را از بین می برند. او به تخریب مخازن اکسیژن و دستگاههای سی تی اسکن اشاره کرده و گفته اگر هدف فقط حمله به شبه نظامیان حماس است، پس چرا حمله به این زیرساختها صورت می گیرد؟

دبیر کل سازمان بهداشت جهانی هم گفته است که بیمارستان ها هرگز نباید میدان جنگ باشند. او همین طور گفته است که هرگونه نظامی سازی بیمارستان ها، ارائه خدمات بهداشتی و نجات دهنده زندگی و همین طور دسترسی به آمبولانس ها را به خطر می اندازد. او بار دیگر خواستار آتش بس فوری و حفاظت از بیمارستان ها شده است.

بر اساس آخرین گزارش ها احتملا بیش از نیمی از جمعیت غزه با سطح فاجعه بار گرستگی مواجهند و در معرض خطر فحطی قرار دارند. تخمین زده می شود که باید روزانه حدقال ۳۰۰ کامیون غذا وارد غزه شود تا نیاز منطقه بویژه شمال آن برطرف شود.

لنست نیز در شماره این هفته خود مقالات مربتطی با جنگ اسرائیل و غزه منتشر کرده است:

Australian medical leadership's silence on Gaza is a moral failure (link)

Threat level in the Gaza Strip: fatalities per 1000 person-years (link)

The universal right to health requires peace and rejects war (Link)


@Scientometric

گزارش مجله لنست (فایل پی دل اف):
پزشکان کره جنوبی (شامل پزشکان ارشد) تهدید به استعفای دسته جمعی کرده اند.

اعتصاب یک ماهه پزشکان جوان در کره جنوبی، سیستم سلامت این کشور را دچار هرج و مرج کرده است. تقریباً ۱۲۰۰۰ پزشک جوان کارآموز (۹۳% از کل پزشکان جوان) از ۱۰۰ بیمارستان در ۲۰ فوریه، در اعتراض به برنامه‌های دولت برای افزایش تعداد دانشجوی پزشکی اعتصاب کرده اند.
دولت که تمایلی برای سازش نشان نمی‌دهد، می‌گوید که این اقدام برای بهبود خدمات و مقابله با جمعیت به‌سرعت در حال پیری لازم است. البته این اقدام حتما تاثیر مهمی در انتخابات پیش رو در کره هم دارد.

برخی جراحی‌ها و مراقبت‌های اورژانسی در حال لغو شدن یا به تاخیر افتادن هستند. با این حال رئیس جمهور کره جنوبی تاکید کرده است که اصلاحات انجام خواهد شد و در عوض مواردی مثل افزایش حقوق رشته‌های مهم ولی کمتر محبوب مثل زنان، اطفال و اورژانس، بهبود خدمات در مناطق روستایی و احتمالا کمتر شدن ساعات کاری کشیک پزشکان جوان را وعده داده است.

پزشکان جوان ادعا دارند که افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی، افزایش ۲۰۰۰ نفر در هر سال از سال ۲۰۲۵، می تواند هم به کیفیت آموزش پزشکی و هم به کیفیت مراقبت و درمان بیماران آسیب وارد کند و حتی می تواند منجر به افزایش هزینه های پزشکی برای مردم شود. آنها پیشنهادات دولت برای افزیش حقوق و بهبود شرابط را ناکافی دانسته اند.

دولت پزشکان جوان را تهدید به تعلیق مجوز پزشکی کرده و این هم اعتصابات پزشکان جوان را تشدید کرده است. پزشکان ارشد بیمارستان ملی سئول و سه بیمارستان دیگر نیز هشدار داده اند که اگر دولت نتواند این مناقشه را حل کند در این هفته همگی استعفا خواهند داد. علاوه بر آن کمیته‌ای از اساتید از ۱۹ دانشگاه در حال بررسی استعفا در جهت فشار به رئیس جمهور هستند که حزبش در ماه بعد امید دارد تا در انتخابات کرسی های بیشتری را به دست آورد.

وزیر بهداشت اما نگران اقدام اساتید است و از آنها خواسته تا از نفوذ خود در بین پزشکان جوان برای پایان دادن به اعتصابشان استفاده کنند. اما این با پاسخ منفی انجمن اساتید علوم پزشکی کره جنوبی مواجه شده است. اساتید در حال تلاشند تا در نبود پزشکان جوان، در مراقبت بیماران خللی وارد نشود و از این نظر آنها تحت فشار زیادی هستند.

انحمن پزشکی کره جنوبی (نماینده ۱۴۰ هزار پزشک) از اعتصاب حمایت کرده اما هنوز برای پیوستن به آن تصمیم نگرفته است. در مقابل نظر سنجی های مردمی نشان داده که اکثریت مردم با افزایش ظرفیت موافق هستند و گفته اند که پزشکانی که اعتصاب کرده اند باید مجازات شوند. اما خواستار حل شدن سریع اعتصاب هم هستند.

کره جنوبی با حمعیت ۵۱ میلیونی، دارای نسبت ۲/۱ پزشک به ازای ۱۰۰۰ نفر جمعیت است و این یکی از پایین‌ترین نسبتهای پزشک به جمعیت در بین کشورهای توسعه یافته است.

دولت می گوید این اقدامش منجر به جبران کمبود ۱۵ هزار پزشک تا ۲۰۳۵ می شود.اما پزشکان جوان فکر می کنند که مشکل کمبود پزشک در بعضی رشته ها فقط با افزایش پذیرش دانشجوی پزشکی به سادگی حل نمی‌شود. حتی اگر افزایش ظرفیت هم صورت بگیرد، باز هم پزشکان جدید تصمیم می‌گیرند تا مثلا در مناطق بزرگتر سئول کار کنند و همین طور شعل ها و رشته های با در آمد بیشتر مثل جراحی های زیبایی و پوست را اتتخاب می کنند.

@Scientometric

مطالعه‌ای (مدل آزمایشگاهی و حیوانی) که در مجله‌ی SCIENCE TRANSLATIONAL MEDICINE منتشر شده، نشان داده است که یک دارو که قبلا برای درمان هپاتیت سی استفاده می‌شده (به نام بوسپرویر)، احتمالا می‌تواند در درمان کووید-۱۹ موثر و حتی نسبت به nirmatrelvir، جزئی از داروی پکسلووید فایزر، در برابر جهش های ویروس کووید-۱۹ مقاوم تر باشد.


بوسپرویر یک داروی مهارکننده پروتئاز می‌باشد. قبلا داروهای مختلفی از هپاتیت سی مثل داکلاتاسویر و سوفوسبوویر به عنوان مهارکننده های پروتئین غیر ساختاری هپاتیت سی برای درمان کووید از جمله در ایران (مطالعه دیسکاور: لینک) مورد مطالعه قرار گرفته بودند اما تاثیری از آنها دیده نشده بود.


@Scientometric

روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران:

"آقای دکتر ملک زاه تاکنون بازنشسته (نهایی) نشده است و باید تصمیم هیات امنا دانشگاه در وزارت بهداشت تعیین تکلیف گردد."

"چنانچه فردی نتواند کارایی لازم برای دانشگاه داشته باشد با خالی شده پست امکان جذب نیروی جوان و کارآمد فراهم خواهد شد."

دکتر ملک زاده: “دو سال گذشته حدود 40 نفر از بهترین اعضای هیأت علمی این دانشگاه اخراج یا بازنشسته شده‌اند"

روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران: "خواهشمندیم نام اساتید اخراجی را ذکر کنید."

چند روز قبل، دکتر ملک حسینی مشهور به پدر پیوند کبد ایران در مورد بازنشستگی دکتر ملک زاده نامه‌ای منتشر کرده بودند (لینک) که در آن تاکید شده بود که شما به صندلی استاد ممتازی دانشگاه تهران نیاز نداشتید،آن صندلی نیازمند شما بود و از دکتر ملک زاده خواسته بودند تا به دانشگاه شیراز برگردد و گفته بودند که " لطفاً برگرد تا جوانهای زیادی که مشتاق آمدنت هستند خوش حال شوند و ما هم به امید خداوند بتوانیم از تجربیات ذیقیمت شما برای گسترش بخش های تحقیقاتی پیوند کبد وگوارش استفاده کنیم."

روابط عمومی دانشگاه تهران نیز در پاسخ اطلاعیه ای منتشر کرده است (لینک) که

" پرونده آقای دکتر ملک زاده با بالای 40 سال خدمت و سن بالای ۷۰ سالگی و 7 استاد که شرایط مشابه داشتند در هیئت امنا مطرح شد که 7 استاد دیگر شرایط لازم را کسب کردند. با بررسی فعالیت های اخیر ایشان( آقای دکتر ملک زاده) در معاونت های آموزش، پژوهش و درمان دانشگاه و با توجه به عدم حضور کافی و نداشتن حداقل فعالیت لازم در امور درمانی و پژوهشی و آموزشی دانشگاه در سال گذشته با رای اکثریت، قطع همکاری با ایشان اعلام شد." .....

"ملاک فعالیت فعلی افراد است لذا باید این موضوع در نظر گرفته شود." ....

"نتیجه تصمیم گیری هیئت امنای دانشگاه علوم پزشکی تهران برای وزارت بهداشت ارسال شده است و وزارت بهداشت تصمیم نهایی در خصوص ادامه همکاری اقای دکتر ملک زاده با دانشگاه را اعلام خواهد کرد."

روابط عمومی دانشگاه تهران نام آن ۷ استاد را ذکر نکرده‌ و مشخص نکرده‌ که آیا آنها هم‌استاد ممتاز بوده‌اند یا خیر.

خود دکتر ملک زاده نیز مصاحبه ای داشته اند (لینک) و بازنشستگی خود را تایید کرده اند و همین طور در این مصاحبه گفته بودند که "در دو سال گذشته حدود 40 نفر از بهترین اعضای هیأت علمی این دانشگاه اخراج یا بازنشسته شده‌اند" ولی "اتفاقا آنها به دیوان عدالت اداری شکایت کرده‌اند و همه آنها رأی گرفته‌اند که باید به دانشگاه برگردند"

"دانشگاه علوم پزشکی تهران هم در ایران و هم در دنیا یک دانشگاه برجسته بود و در مدت همین دو سال رتبه آن 200 پایه پایین آمده"


روابط عمومی دانشگاه تهران به این مصاحبه نیز واکنش نشان داده است (لینک) و گفته است "خواهشمندیم نام اساتید اخراجی را ذکر کنید. بدیهی است که دانشگاه علوم پزشکی تهران حق شکایت از جنابعالی را به جرم ارائه اکاذیب و تشویش اذهان عمومی محفوظ می‌دارد. لازم به ذکر است که دانشگاه علوم پزشکی تهران در دوره مدیریت اخیر استاد اخراجی نداشته است."

پی نوشت:

وقتی نه معبار تصمیم گیری شفاف است و نه نحوه تصمیم گیری، خیلی راحت می توان گفت تصمیم ما قانونی بوده و خلاق قانون هم چیزی صورت نگرفته است. این فقط برای بازنشستگی دکتر ملک زاده نیست. اتفاقا برای همه بازنشستگی ها و اخراج ها و ... که خبرگزاری های رسمی کشور به آن پرداخته اند، مسئولین می گویند کار ما قانونی بوده است و وزیر علوم هم گفته اند دانشگاههای ما آزادترین دانشگاههای دنیا هستند.

در مورد دکتر ملک زاده گفته شده است فعالیت های آموزشی، پژوهشی و درمانی ایشان کافی نبوده است. ایشان در 2023 در نشر حدود 60 مقاله همکاری داشته اند و همین طور تا جایی که من مطلع شدم، کلاس آموزشی هم داشته اند. من قبلا در مورد این بازنشستگی سوالی را مطرح کرده بودم (لینک) که مجددا آن را اینجا عنوان می کنم:

ای کاش این شجاعت و شفافیت وجود داشت که دلایل عدم موافقت با حضور دکتر ملک زاده و یا بازنشستگی ایشان اعلام می‌شد. یک استاد ممتاز مثل دکتر ملک زاده باید چه معیاری داشته باشد که بتواند مطابق آیین نامه به فعالیت دانشگاهی خود ادامه دهد؟ با توجه به سوابق آموزشی و پژوهشی دکتر ملک زاده که همچنان ادامه دارد، این کدام معیار بوده که نتوانسته نظر رئیس دانشگاه و هیئت امنا را جلب کند؟"


@Scientometirc

در تاریخ ۲۶ مارس ۱۹۵۳، در یک روز مهم در تاریخ پزشکی، دکتر Jonas Salk از آمریکا اعلام کرد که اولین واکسن فلج اطفال (از ویروس غیر فعال) را ساخته است.

او واکسن را روی خود و خانواده‌اش تست کرد و تا یک سال بعد روی ۱/۶ میلیون نفر در آمریکا، کانادا و فنلاند تست شد و نتایج هم در ۱۹۵۵ اعلام شد. شش شرکت دارویی مجوز ساخت واکسن را دریافت کردند ولی او نخواست تا سودی از به اشتراک گذاری اطلاعات واکسن دریافت کند و وقتی از او پرسیدند که صاحب امتیاز واکسن کیست، پاسخ داد که متعلق به مردم است و مگر مثلا خورشید Patent دارد!

تعداد افراد مبتلا به این بیماری از ۵۸ هزار مورد در ۱۹۵۲، به حدود ۶ هزار مورد در ۱۹۵۷ و تنها ۱۶۱ مورد در ۱۹۶۱ رسید.
در بزرگترین همه‌گیری ثبت شده در آمریکا بیش از ۳۰۰۰ نفر در ۱۹۵۲ به علت ابتلا به این بیماری فوت شده بودند.

بعدا واکسن دیگری توسط Albert Sabin (قطره خوراکی از ویروس زنده ضعیف شده) در ۱۹۶۲ ساخته شد. (از ایکس و‌ WHO)

@Scientometric

دکتر ملک زاده بازنشسته نشدند/ ورارت بهداشت این تصمیم را گرفت.

گزارش وبدا (لینک): «دانشگاههای علوم پزشکی طبق آیین نامه اعضای هیات علمی و با تایید وزارت بهداشت می توانند فعالیت اساتید ممتاز را تا سن ۸۰ سالگی بر اساس نیازهای اموزشی و پژوهشی تمدید نمایند. لذا با اختیار حاصل از این ظرفیت قانونی، بازنشستگی دکتر رضا ملک زاده مورد موافقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار نگرفته است.»


چند نکته مهم اینجا به نظرم وجود دارد:

معیار بازنشستگی شفاف نیست و هر کسی می تواند سلیقه‌ای عمل کند و بعد هم گفته شود مطابق قانون بوده است. اینجا تصمیم متفاوت دانشگاه و وزارت را طبق یک قانون دیدیم. نیاز است تا مطالبه شود در مورد این موضوع متر و معیار مشخص گذاشته شود.

اگر هر استادی، تخلفات پژوهشی و … دارد این وظیفه دانشگاه و معاونت پژوهشی و وزارت خانه و سایر نهادهای مرتبط است که آن را بررسی کند و به افکار عمومی در مورد درستی یا یا نادرستی آنها پاسخ بدهد که اگر نکند کم کاری و تخلف کرده ‌است. من مثل قبل این را در حد توانم در کانال پیگیر خواهم بود.

بر‌اساس آمار خبرگزاری های رسمی کشور، ما اساتید اخراجی و … زیادی داریم. که اتفاقا آنها را هم گفته می‌شود مطابق قانون است! من در حد توانم اینجا برای این دیگر هدفم هم یعنی برای استقلال نهاد علم و دانشگاه می‌نویسم و امیدوارم اساتید با سابقه ما مثل دکتر ملک زاده این را پیگیری کنند و صدای اساتید دیگر با وضعیت مشابه باشند و این فقط برای زمانی نباشد که خودشان درگیر مسائل مشابه شده باشند.

به نظرم وظیفه دکتر ملک زاده حالا از قبل هم سنگین تر شده است. پیشنهاد می کنم که ایشان یا هر فرد دانشگاهی دیگر با همکاری شبکه ای از اساتید، کمیته ای تشکیل دهند و به موازات آن وبسایتی بنانهند تا حداقل نام اساتید اخراجی، مجبور به استعفا، با بازنشستگی اجباری و یا خلاف قانون آنجا لیست شود. در مرجله بعد برای آنها مدام پیگیری صورت بگیرد، با مسئولین دانشگاه و وزارت خانه و ... صحبت شود و مرتبا به جامعه علمی در این مورد گزارش داده شود. صرف نظر از نتیجه به نظر می رسد که این یک تکلیف است که باید برای استقلال دانشگاه انجام شود و احتمالا برای پیگیری این امور، از اساتید با سابقه بیشتر انتظار می رود.
@Scientometric

⭕️ پژوهشکده آینده پژوهی سلامت طی گزارش خود به ابعاد خودکشی در جامعه پزشکی پرداخته است.

🔸 این گزارش مربوط به اسفند ۱۴۰۲ است و به آمار خودکشی جامعه پزشکی در جهان، دلایل خودکشی جامعه پزشکی و... پرداخته است.

#پینوشت : امید آنکه این آمارها برای اقدامات درست جامعه پزشکی و سلامت مورد تامل سیاستگذاران و مجریان قرار گیرد.

@behdashtian

مطالعات حیوانی و انسانی نشان داده‌اند که بارداری می‌تواند سن بیولوژیکی فرد را افزایش دهد اما زایمان و‌ تولد نوزاد می‌تواند متعاقبا این تغییرات را معکوس ‌کند.

سن بیولوژیکی فرد از روی میزان متیلاسیون DNA یا DNA methylation برآورد می‌شود. در واقع این الگوهای epigenetic منعکس کننده استرس هایی است که فرد در طول زمان متحمل می‌شود. نتایج این مطالعات از این فرضیه که سن بیولوژیکی قابل تغییر و برگشت است (می‌تواند کم و زیاد شود)، حمایت می‌کند.

در واقع تغیییرات در DNA methylation (اضافه شدن گروه متیل به DNA) در زمان بارداری مشابه تغییرات در افراد مسن بوده است، اما چندماه بعد از به دنیا آمدن نوزاد، این تغییرات به حالت قبلی برگشته است. مقاله مطالعه در مجله Cell Metabolism منتشر شده است (لینک).

در واقع بر عکس سن تقویمی (chronological age)، سن بیولوژیک قابل افزایش یا کاهش است. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که سن بیولوژیک می‌تواند شاخص بهتری برای پیش بینی مشکلات سلامتی فرد و ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و زوال عقلی باشد.

میزان کاهش سن بیولوژیکی بعداز تولد نوزاد نیز در افراد مختلف متفاوت بوده است. مادرانی که قبل از بارداری چاق بوده‌اند میزان کمتری از برگشت تغییرات بیولوژیک را داشته‌اند. از طرفی افرادی که بعد از بارداری نوزاد خود را فقط با شیر خود تغذیه می‌کرده‌اند، (نسبت به شیر خشک یا ترکیب آن با شیر مادر)، کاهش بیشتری در سن بیولوژیک خود داشته‌اند.

حتی در بعضی افراد، سن بیولوژیک فرد بعد از بارداری، چند سال کمتر از سن فرد در اوایل بارداری بوده است.

به هر حال عده ای هم متعقد هستند که اینجا در بارداری، متیلاسیون نمی‌تواند لزوما شاخص افزایش سن بیولوژیک باشد و شاید فقط جزو تغییراتی است که باید برای حمایت از جنین در بیان ژن‌ها وجود داشته باشد. از طرفی با بارداری فقط در مورد تغییراتی بین دو تا سه سال در سن بیولوژیک صحبت می‌شود و این نباید بارداری را به عنوان یک مشکل بیولوژیک مطرح کند. حتی برای افرادی که شیردهی ندارند. در حالی که برای شیردهی فواید بسیاری مطرح است، اما نبود آن هم مسئله نگران کننده و خطرناکی نیست.

گزارش نیچر: لینک

@Scientometric