Կաթողիկոս Գարեգին Բ-ի այսօրվա ուղերձը շատ հստակ է.

«Ադրբեջանի զավթողական, ցեղասպանական գործողություններն, աշխարհի անհամարժեք արձագանքը, Արցախի նկատմամբ ՀՀ իշխանությունների որդեգրած քաղաքականությունը և մեր ժողովրդի երկպառակությունը հանգեցրին Արցախի կորստյանը։
Այսօր Հայաստանի Հանրապետությունն է նույն սպառնալիքի առջև, անթաքույց խոսվում է ինքնիշխանության և պետականության կորստի վտանգների մասին, անվտանգային մարտահրավերները, տարածքային կորուստները, ակնհայտ հարկադրանքի ներքո խաղաղության հաստատման գործընթացում դրսևորվող շտապողականությունը անվստահության մթնոլորտ են առաջացրել և ընդվզում առաջ բերել…»։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Սա ևս շատ կարևոր հատված է, որը փաստում է, որ Մայր Աթոռում հասկանում են, թե ինչ են իրենցից ներկայացնում Թուրքիան և Ադրբեջանը։ Եվ որ վերջիններս չեն սահմանափակելու միայն Սյունիքի զավթումով.

«Արցախյան արյունալի պատկերը վկայությունն է այն իրողության, որ անզուսպ են թշնամու զավթողական ձգտումները, և խտրություն չի դրվում միջոցների ընտրության հարցում»։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Թուրքիան դիմել է ՄԱԿ` Հայաստանի ատոմակայանը փակելու պահանջով:
Ինչպես և կանխատեսել էի (տես կետ 6-րդը):

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ատոմակայանի փակումը զրկելու է մեզ էներգետիկ անվտանգությունից և ինքնիշխանությունից, չէ որ ատոմակայանը ապահովում է մեր հոսանքի 40%-ը:
Այս թեմայով ներկայացնում եմ քաղաքագետ Վահե Հակոբյանի կարճ գրառումը.
«Անկարան դիմել է ՄԱԳԱՏԷ Հայկական ԱԷԿ-ի կանսերվացման պահանջով:

Նշեմ, որ ՄԱԳԱՏԷ-ն ՄԱԿ-ի համակարգի մեջ մտնող կառույց է: Նույն այն ՄԱԿ-ի, որն այսօր փաստացիորոն լեգիտիմացրեց Արցախում ազերիների ոճրագործությունը:

Հայկական ԱԷԿ-ը Բաքվի ու Անկարայի կողմից թիրախավորվում է 1995 թ.-ից սկսած, երբ վերագործարկվեց կայանի երկրորդ էներգաբլոկը: Այս տարիների ընթացքում թուրք-ադրբեջանական պրոպագանդան ջանք ու եռանդ չէր խնայում հակամիջուկային լոբբինգ իրականացնելու համար՞ Բազմիցս հայտարարվում էր կայանի շահագործման էկոլոգիական ռիսկերի, սահմանամերձ գոտում գտնվող թուրքական բնակավայրերում ուռուցքաբանական հիվանդությունների տարածման, անգամ անոմալիաներով ծնվող երեխաների մասին: Երևանը մշտապես գիտական, քաղաքական, հրապարակախոսական մակարդակներում հեշտությամբ հերքում էր այդ զառանցանքը:

Այսօր Անկարայի ռազմավարության իրականացման համար ստեղծվել է առավել քան բարենպաստ պայմաններ:

Հաշվի առնելով Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկ շուկայի ազատականացումը՝ ԱԷԿ-ի կոնսերվացումը կարող է դարձնել Հայաստանը էլեկտրաէներգիա ներկրող երկիր: Միաժամանակ, մենք կարող ենք կորցնել տարածաշարջանում «խաղաղ ատոմ» զարգացնող միակ երկրի ռազմավարական կարգավիճակը:

Հաշվի առնելով այն, որ Թուրքիան ներկայումս կառուցում է հսկայական միջուկային համալիր, իսկ Բաքուն բանակցություններ է վարում «Ռոսատոմի՛» հետ Ադրբեջանում առաջին ԱԷԿ-ի կառուցման վերաբերյալ, Հայկական ԱԷԿ-ի կոնսերվացումը լրջագույն հարված կարող է հասցնել թե մեր էներգետիկ, թե առհասարակ՝ ազգային անվտանգությանը»:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Երեկ Թուրքիան հերթական անգամ դիմել է ՄԱԿ-ի համապատասխան կառույցին (ՄԱԳԱՏԵ)՝ պահանջով փակել տալ Հայաստանի ատոմակայանը։
Լուրն անսպասելի չէր և մտնում է Թուրքիայի կողմից Հայաստանին ներկայացվող պահանջների ցանկի մեջ։
Որպեսզի առաջիկայում նորից անակնկալի չգաք՝ ահա այս պահի դրությամբ Թուրքիայից Հայաստանին «նախապայմանների» անվան տակ ներկայացվող պահանջների հիմնական ցանկը։ Նշեմ, որ գրեթե բոլոր կետերով Թուրքիայի և Ադրբեջանի բարձրագույն ռազմաքաղաքական ղեկավարությունն արդեն բազմիցս արտահայտվել է։

Ահա պահանջների ցանկը.

◾Ճանաչի Թուրքիայի և Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունները, ինչպես նաև 1921 թ. Կարսի պայմանագիրը,

◾Ադրբեջանին հանձնի Տավուշի, Արարատի և Վայոց Ձորի մարզերից տարածքներ՝ «անկլավներ» անվան տակ,

◾Սյունիքով և Վայոց Ձորով Ադրբեջանին տրամադրի հատուկ կարգավիճակ ունեցող ճանապարհ («միջանցք»),

◾Կրճատի Հայաստանի զինված ուժերը՝ հասցնելով նվազագույնի թե՛ անձնակազմի, թե՛ տեխնիկայի քանակը ու տեսակը,

◾Փակի Մեծամորի ատոմակայանը,
Վերասահմանազատում կատարի Թուրքիայի Հանրապետության հետ,

◾Փոխի Հայաստանի կրթական համակարգը, Հայաստանի բոլոր խորհրդանիշները և տոնացույցը,

◾Հայաստանում թույլ տա թուրքերի և ադրբեջանցիների կոմպակտ բնակավայրերի ստեղծում, թյուրքական մշակութային ինքնավարությունների կազմավորում և նրանց իրավունքների երաշխավորում,

◾Հայաստան-Թուրքիա սահմանից հեռացնի ռուս սահմանապահներին,

◾Փակի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցը։
Ցանկը համալրվելու է Հայաստանի կողմից ամեն հաջորդ զիջումից հետո։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Լրագրող Արշալույս Մղդեսյանը հիշել է երկու մեջբերում, որոնք ցույց են տալիս Հայաստանի արտաքին քաղաքականության՝ վերջին տարիներին արձանագրած տապալումը։

««ԼՂ-ն էթնիկ զտման ենթարկելու՝ Ադրբեջանի կանխամտածված գործողությունների մասին ահազանգերը չհանգեցրին միջազգային հանրության գործուն քայլերին».
ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյան, 02.10.2023 թ.

«Այսօր միջազգային հանրությունը մեզ ասում է՝ մի փոքր իջեցրեք Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցում ձեր նշաձողը և միջազգային մեծ կոնսոլիդացիա կապահովեք Հայաստանի և Արցախի շուրջ».
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյան/ 13.04.2022 թ.»։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Թուրքիայի ամենաազդեցիկ լրագրողներից Հիլալ Քափլանը, ով համարվում է իշխանության ոչ պաշտոնական խոսնակներից մեկը, թուրքական «Սաբահ» օրաթերթի իր այսօրվա սյունակում անդրադարձել է հայկական սփյուռքի կողմից շարունակվող պայքարին և վերջիններիս աջակցող գործիչներին։
Քափլանի սյունակը հետաքրքիր է նրանով, որ հեղինակը այն վերնագրել է բավական խոսուն՝ «Փաշինյանը հասկացավ, դուք էլ կհասկանաք»։ Իսկ բուն սյունակում նա նշում է, որ Ադրբեջանի վերջին սանձազերծած պատերազմում Հայաստանի դե-ֆակտո իշխանությունը «կատարվողի մասին ծպտուն չհանեց՝ խուսափելով երկրորդ անգամ «նեօլդու փաշինյան» ամոթից»։
Իսկ վերջում լրագրողը ավանդական սպառնալիքն է հնչեցնում սփյուռքի հասցեին. «Ոչ Ադրբեջանն է նախկին Ադրբեջանը, ոչ էլ Թուրքիան է նախկին Թուրքիա։ Սա պար բռնող Փաշինյանը ամոթով հասկացավ, անշուշտ դուք էլ կհասկանաք»։
Վերջին տարիներին, սփյուռքը փաստացի մենակ մնալով, աննախադեպ ճնշումների է ենթարկվում Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից։ Քափլանի գրածը հուշում է, որ թուրքական պետությունն այս ուղղությամբ շարունակելու է աշխատել։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

⚡️⚡️⚡️
Ադրբեջանը պաշտոնապես հաստատեց, որ գերեվարել և Բաքու է առևանգել Արցախի Հանրապետության նախկին նախագահներ Բակո Սահակյանին, Արկադի Ղուկասյանին, ինչպես նաև Արցախի Ազգային ժողովի նախագահ Դավիթ Իշխանյանին։

Այս պահի դրությամբ ադրբեջանցիների կողմից գերեվարված են Արցախի պետական ու ռազմական գործիչներ (հաստատված ցանկ).

1. Ռուբեն Վարդանյան - պետնախարար
2. Դավիթ Մանուկյան - Արցախի ՊԲ հրամանատարի նախկին տեղակալ, գեներալ
3. Լևոն Մնացականյան - ՊԲ նախկին հրամանատար, գեներալ
4. Դավիթ Բաբայան - Արցախի նախկին արտգործնախարար
5. Բակո Սահակյան - Արցախի Հանրապետության նախկին նախագահ (2007-2020 թթ.)
6. Արկադի Ղուկասյան - Արցախի Հանրապետության նախկին նախագահ (1997-2007 թթ.)
7. Դավիթ Իշխանյան - Արցախի Ազգային ժողովի նախագահ

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Իրանից խոստացված բեռները այսօր հասել են Հայաստան։
Արցախից բռնագաղթի ենթարկված հայության համար Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը Հայաստան է ուղարկել շուրջ 60 տոննա հումանիտար օգնություն։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ադրբեջանական պետական լրավտամիջոցները հայտնում են, որ գերեվարվել է նաև Արցախի նախկին նախագահ Արայիկ Հարությունյանը։
Լուրը չեմ կարող դեռևս հաստատել։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

📊Համեմատաբար թարմ հարցման արդյունքներ Թուրքիայից (մայիս, 2023 թ.)։
«Արդյոք դուք ապրո՞ւմ եք մի երկրում, որը օտարները փորձում են բաժան-բաժան անել» հարցին Թուրքիայի բնակչության մեծամասնությունը (62,4%) պատասխանել է «այո՛»։
Եթե լիներ նաև հարց այն մասին, թե ովքե՞ր են, ապա կլիներ մոտավոր հետևյալ ցանկը՝ քրիստոնյաներ, հայեր, հույներ, հրեաներ, ռուսներ և այլն։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Մշտական վախն առ այն, որ արտաքին ուժերը փորձում են թուլացնել և կազմաքանդել Թուրքիան, կոչվում է «Սևրի սինդրոմ»։ Այս երևույթի մասին կարող եք կարդալ իմ այս սյունակում՝ https://varuzhan.me/2023/08/11/sevressyndrom/

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

📊Եվս մի տվյալ նույն հարցումից։
«Արդյո՞ք ապրում եք այնպիսի երկրում, որը բոլոր կողմերի շրջափակված է թշնամիներով» հարցին Թուրքիայի քաղաքացիների մեծամասնությունը (64%) պատասխանալ է «այո»։
Թուրքիան տարածքային պահանջներ ունի իր բոլոր հարևանների հետ։
Եվ այդ հարևաններից միայն մեկն է ասել, որ «մենք կադաստրի թուղթ չունենք, ասեք ինչ եք ուզում, տանք»։
Գուշակեք այդ երկիրը։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Թուրքիան փորձում է համոզել Իրաքի կառավարությանը՝ սկսել այս մեծ տրանսպորտային նախագիծը, որով այն կկապվի Պարսից ծոցի հետ Բասրա քաղաքի վրայով։
Այսօր Իրաքի վարչապետը հայտնեց, որ իրենք սկսում են նախագծի իրականացումը։
Թուրքական մտահաղացմամբ՝ ավտոմոբիլային ճանապարհից և երկաթուղուց կազմված այս միջանցքը պետք է Թուրքիայի հարավում միանա «Զանգեզուրի միջանցքին»՝ այդպիսով վերածելով Թուրքիային տարածաշրջանային ճանապարային և էներգետիկ գլխավոր հանգույցի։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Թուրքական պետական TRT պարբերականը հայտնում է, որ օկուպացված Ստեփանակերտում կենտրոնական փողոցներից մեկը վերանվանվել է Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչներից Էնվեր փաշայի անունով։

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ադրբեջանի միջնակարգ դպրոցների Ադրբեջանի պատմություն առարկայի դասագրքի շապիկն է:, նախատեսված 5-րդ դասարանի համար:
Քարտեզում ներկայացված է Ադրբեջանի տարածքը, որը ներառում է Հայաատանն ու Արցախի հանրապետությունները, Իրանի հյուսիսը:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Թուրքական ըննդիմադիր մեդիայի պնդումներով` Էրդողանի վատառողջ լինելու պատճառով չեղարկվել է նրա Իսպանիա այցը, ինչպես նաև ներքին մի շարք միջոցառումներ:
Սա հատուկ եմ գրում, որպեսզի նորից չսկսեն տարածել նրա «մահվան» մասին լուրեր:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman

Ադրբեջանական լրատվամիջոցները հրապարակել են Արցախի նախկին նախագահ Արայիկ Հարությունյանի ձերբակալման պահը ցույց տվող լուսանկարներ:
Սակայն գերեվարման մասին լուրը դեռևս պաշտոնապես չի հաստատվել:

պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան | @varuzhandragoman