اسفار کلمه و رویا

خیلی پیش‌تر از این‌که خودم را چیز دیگری بنامم، مفتخر بودم به نام نامی شاعر. 😁 از اواخر دوره‌ی راهنمایی در اوزان و قوالب قدیم و حال‌وهوایی مثنوی‌وار و سپس با رویکردی اجتماعی‌سیاسی نظم می‌بافتم تا آنکه کمی پیشتر آمدم و چه لذتی بردم از قالب چارپاره. چارپاره امکان شخصی‌ترشدن زبان و احساسات را برایم فراهم کرد.
خیلی زود پای شعر نیمایی به میان آمد و درگیری زبانی و فکری‌ام با سنتی آغاز شد که می‌توانیم شعر مدرن ایران بنامیم‌اش. این شعر مدرن، خود، به مسیرهای گوناگونی رفته که اگر پای تقسیم‌بندی به میان آید، شاید بتوان رگ‌های پررنگی از برخی از این مسیرها در شعرهایم دیده شود اما دست کم خودم، در این اولین مجموعه‌شعرم، خودم را تماماً متعلق به این یا آن مسیر مشخص نمی‌دانم.
به هر روی، خیلی دیر به فکر انتشار چنین مجموعه‌شعری افتادم. یکی از دلایل اصلی‌اش طوفانی بود که در پایان دبیرستان در آن فرو رفتم: مشخصاً جامعه‌شناسی انتقادی و به‌ویژه سنت مارکسی آن. هر چند عمیقاً به وادی دیگری کشیده شده بودم اما شعر و شاعری همراهم پیش آمد و نه من او را رها کردم و نه اوْ من را.
مجموعه «اسفار کلمه و رویا» دربردارنده‌ی شعرهایم از آخر دهه‌ی هفتاد تا پاییز ۹۸ است. کتاب کم‌حجمی از کار در آمده چرا که بسیاری شعرها حذف یا دور ریخته شدند. متأسفانه چند شعر سانسور شدند تا این کتاب مجوز بگیرد. به دلایلی شخصی و غیر شخصی، باید این کتاب را، چه با سانسور چه بی‌سانسور، منتشر می‌کردم، به همین دلیل به سانسور تن دادم تا منتشر شود. به هر حال شعرهای سانسورشده را در همین‌جا منتشر خواهم کرد.
آن‌چه در پایین‌ آمده، مصاحبه‌ای است درباره همین مجموعه‌شعر که در ایبنا منتشر شد. حالا که کتاب اسفار کلمه و رویا را انتشارات #سیب_سرخ احتمالاً تا پایان این هفته به بازار می‌فرستد، بد نیست این مصاحبه را این‌جا بگذارم.

پی‌نوشت: آدم شوخ‌طبعی در کامنت‌های این مصاحبه نکته‌ای بامزه گفته که تأکید می‌کنم، از دستش ندهید. 😁

@Interventions

https://bit.ly/3e8yjiQ

داستان فوردیسم چینی

مستند کارخانه‌ی امریکایی (American factory) مستندی واقعاً آموزنده، عمیق و چندسویه است. توصیف و به‌تصویرکشیدن چالش‌هایی که پیش روی کارگران و کارفرمایان وجود دارد، ما را با جهانی آشنا می‌کند که گاه صرفاً خبری یا ویدئویی از آن پخش می‌شود. چنین مستندهایی ما را با چندلایگی پدیدارها رودررو می‌کنند.
کارخانه‌ی تولید شیشه‌ی شرکت جنرال موتورز تعطیل می‌شود و پس از چندی، میلیاردری چینی در آن سرمایه‌گذاری می‌کند و دوباره راه‌اش می‌اندازد با نام کارخانه‌ی فویائو. این مستند ابعاد پیچیده‌ای از فعالیت فوردیستی مدیران و کارفرمایان و تلاش کارگران برای داشتن اتحادیه، اختلاف نظر جدی میان کارگران چینی و امریکایی بر سر این موضوع را به نمایش می‌گذارد بدون این‌که به دام ایدئولوژی چینی عقب‌مانده ـ غربی پیش‌رفته بیفتد.
می‌شود گفت که در این مستند ایالات متحده‌ی پایان سده‌ی نوزدهم و آغاز سده‌ی بیستم، ایالات متحده پایان سده‌ی بیستم و آغاز سده‌ی بیستم و یکم را غافلگیر می‌کند. آن اولی اکنون در قامت سرمایه‌داری چینی به سرزمین اصلی بازگشته است.

@interventions

یادداشت‌های بازخوانی تاریخ و آگاهی طبقاتی

لوکاچ عجب نقد درخشانی به کار خودش یعنی تاریخ و آگاهی طبقاتی وارد میکنه: «نکته‌ای که بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند این است که تاریخ و آگاهی طبقاتی برخلاف مقاصد ذهنی نویسنده‌اش، به‌طور عینی گرایشی را در تاریخ مارکسیسم نمایندگی می‌کند که هم از نظر خاستگاه‌های فلسفی و هم به لحاظ تأثیرات سیاسی‌اش، تنوعی بسیار گسترده دارد اما خواسته یا ناخواسته ریشه‌ی هستی‌شناسی مارکسیسم را می‌زند. منظورم گرایشی است که مارکسیسم را صرفاً نظریه و فلسفه‌ای اجتماعی می‌داند و نظرگاه آن را در مورد طبیعت نادیده می‌گیرد یا رد می‌کند».
این دقیقاً مسأله‌ای است که امروز هم با آن مواجه‌ایم.
مقدمه‌ی ۱۹۶۷ لوکاچ بر کتاب خودش یک خودانتقادی دقیق و نمونه‌وار است.

@interventions

یادداشت‌های بازخوانی تاریخ و آگاهی طبقاتی

اگر آب دست‌تان است زمین بگذارید و نسخه تاریخ و آگاهی طبقاتی (منتشره در انتشارات بوتیمار) را امحا کنید. لطفاً این نسخه را نخرید. نسخه‌ی قدیمی نشر تجربه هزار برابر ارزش‌اش بیشتر از این نسخه دوم است. واقعاً نسخه‌ی نشر بوتیمار باید از کتاب‌فروشی‌ها جمع شود.

@interventions

گذر از بحران با گذاشتن بار آن بر دوش بی‌صدایان

مصاحبه‌ی #محمد_مالجو در برنامه‌ی «رینگ» با اجرای امیر خراسانی به‌شدت شنیدنی و از اهمیتی بسیار برخوردار است. مالجو با دقت مرزبندی‌اش را تلاش خراسانی برای تأکید بر متمایزبودن گرایش‌ها در جمهوری اسلامی مشخص می‌کند و به‌درستی بر گرایش‌های سیاسی و اقتصادی نیروهای حاکم دست می‌گذارد. یکی از نکات جالب در این مصاحبه این بود که مالجو گفت، دولت‌های گوناگون در جمهوری اسلامی همواره به این گرایش داشته‌اند که با گذاشتن بار بحران‌ها بر دوش بی‌صدایان و کم‌صدایان از آن‌ها گذر کنند. حتماً بشنوید.

@interventions

https://bit.ly/2YDSkYv

یازده سال از روزی گذشت که این شعر با تأثر از رویدادی تلخ نوشته شد.


افتاده است
بر سنگ‌فرشِ راه
در هیئتِ اناری شکوفان
و با دهانی از شکوفه و آتش دور می‌شود.

چیزی تهی شبیهِ اشک
بر گونه‌هایِ چیزی تهی شبیهِ آدمی
در مرزهایِ چیزی تهی شبیهِ شعر
جاری ست.

و دهان گشوده است بعد از او
گردابی از هیچ در کلمات،
در درخت‌ها،
در زمان

جا مانده ایم
در هیئتِ سیبی گندیده
و دیوانه‌وار تکرار می‌شود،
زمین.

@interventions

این نوشته‌ی کوتاه از #آنتونیو_گرامشی را سال ۸۴ با شوق‌وذوق بسیار برای مجله‌ی #نقد_نو ترجمه کردم. یادداشت «انسان یا دستگاه؟» به مسأله‌ی آموزش حرفه‌ای و آموزش عمومی می‌پردازد و موضع گرامشی بسیار جذاب است. آن زمان هرگز فکر نمی‌کردم تز دکتری‌ام تلاشی باشد برای فراهم‌کردن پاسخی برای این پرسش در آموزش دانشگاهی با تمرکز بر مسأله‌ی مهارت. جدا از این حرف‌وحدیث‌ها،‌ یادداشت گرامشی خواندن دارد.

پانوشت: ضعف‌های ترجمه را بر من ببخشایید

@interventions

کتاب‌خوانی

از هفته‌ی بعد، روزهای شنبه یک #معرفی_کتاب صوتی در اینجا می‌گذارم. البته معرفی کتاب به معنای دقیق و منسجم آن نیست. درواقع می‌خواهم سه کار انجام دهم: ۱) مطالعه‌ی خودم را شکلی منسجم‌تر دهم و ۲) امکان آشنایی‌ای اولیه را با آن کتاب فراهم کنم و ۳) آن کتاب را در چارچوبی کلی‌تر قرار دهم که آن چارچوب یا برای فهم وضعیت‌مان ضرورت دارد یا اینکه مسیری مطالعاتی را مشخص می‌کند.
صوتی‌بودنش هم صرفاً به این دلیل است که در شرایط فعلی‌ برایم راحت‌تر از نوشتن و برای برخی شنیدن راحت‌تر از خواندن است.

@interventions

درباره‌ی رابطه‌ی میان واقعیت‌ها و ارزش‌ها از منظری رئالیستی‌انتقادی


https://youtu.be/2CdZHkcUiSo

درباره‌ی جبهه‌بندی‌های جدید نیروهای سیاسی

رد اعتبارنامه‌ی #تاجگردون برای من صرفاً نمودی ساده از فسادستیزی نبود بلکه جدی‌شدن اثرگذاری اتحادها و ائتلاف‌های تازه‌ای را نشان داد که هر چند یک دهه (از دو سال پایانی دولت احمدی‌نژاد تا امروز) از شکل‌گیری‌شان می‌گذرد اما زمان می‌برد تا خود را به نیرویی مستقل تبدیل کنند. برای من رد اعتبارنامه تاجگردون تجلی قدرت جبهه‌بندی‌ای تازه است که در این پاره‌یادداشت سعی کرده‌ام ابعاد و برخی جنبه‌هایش را نشان دهم.

@interventions

https://bit.ly/3gzCbus

کتابی تازه با ترجمه و تدوین #مرتضا_مردیها منتشر شده که عنوانی جالب دارد: لیبرالیسم محافظه‌کار. پیشتر در جستاری به رابطه محافظه‌کاری و لیبرالیسم پرداخته بودم.

@interventions

این نوشته که عنوان «دیالکتیک محافظه‌کاری ـ لیبرالیسم» را بر خود دارد دو هدف را پی گرفته است: اول، بحثی تاریخی درباره ریشه‌ها و روندهای همپیوندی میان #لیبرالیسم و #محافظه‌کاری و دوم، نقد مقاله‌ای از #فردریش_فون_هایک با عنوان «چرا محافظه‌کار نیستم». به نظرم خواندن‌اش می‌تواند چرخش‌های تاریخی لیبرالیسم را به سمت محافظه‌کاری و همچنین #نئولیبرالیسم نشان دهد.

@interventions

http://problematicaa.com/conservatismandliberalism/

در اینجا درباره‌ی کتاب شعرم «اسفار کلمه و رویا» حرف زدم و چند قطعه از آن را هم خواندم.

@interventions

https://www.instagram.com/tv/CCq2reHJZZC/?igshid=z6pewpkd5ih1

گاهنامه اجتماعی فرهنگی «بیخ» که با خوشحالی یادداشتی کوتاه برای آن نوشتم. همواره پیروز و استوار باشند!

@interventions

چند سال قبل یادداشتی کوتاه نوشتم با عنوان «پی‌دی‌اف‌سازی، فردی‌سازی تملک و آلترناتیوها» که در پروبلماتیکا منتشر شد. چند روز پیش به نوشته‌ای برخوردم که آن یادداشت را نقد کرده بود. لینک آن را در زیر می‌گذارم. اما کاش نویسنده این نقد لطفی می‌کرد و آن را به پروبلماتیکا هم می‌فرستاد تا از وجود چنین نقدی باخبر شوم. به هر حال، هر چند زمان زیادی از نوشتن این نقد می‌گذرد، چیزی درباره‌اش خواهم نوشت.

@interventions

https://cutt.ly/jaA24vM

این هم یادداشت کوتاه «پی‌دی‌اف‌سازی، فردی‌سازی تملک و آلترناتیوها»

@interventions

http://problematicaa.com/copyleft/