تاکنون ۱۸ مقاله یا گزارش در معتبرترین مجلات علمی دنیا در مورد اعتراضات در ایران، موضوعات مرتبط به آن و یا با اشاره به #مهسا_امینی منتشر شده است. در ساینتومتریکس همه اینها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است:

۵ مورد از لنست
https://news.1rj.ru/str/scientometric/5978
https://news.1rj.ru/str/scientometric/5983
https://news.1rj.ru/str/scientometric/5994
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6017
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6020

۴ مورد از ساینس
https://news.1rj.ru/str/scientometric/5979
https://news.1rj.ru/str/scientometric/5980
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6007
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6130

۳ مورد از نیچر
https://news.1rj.ru/str/scientometric/5982
https://news.1rj.ru/str/scientometric/5990
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6221

۱ مورد در اتوفاژی
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6008

۲ مورد در BMJ
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6023
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6033

۲ مورد در Nature Human Behaviour

https://news.1rj.ru/str/scientometric/6131
https://news.1rj.ru/str/scientometric/6132

1 مورد در نیچر مدیسین

https://news.1rj.ru/str/scientometric/6202

استفاده از ChatGPT (نسخه رایگان)

مدتی است که برای ثبت نام و استفاده از ChatGPT دیگر نیاز به شماره تلفن نیست و شما می توانید فقط با آدرس ایمیل از آن استفاده کنید.
اینجا سعی می‌کنم مختصرا فقط چند مورد از استفاده های ساده مخصوصا در محیط آکادمیک را عنوان کنم. این هوش مصنوعی ممکن است با اعتماد به نفس بالا برخی سوالات شما را به کلی غلط پاسخ دهد! از طرفی ممکن است برای مطلبی رفرنسهای فیک ارائه دهد.

✅قبل از ارائه سوال اصلی، به بیان زمینه و مقدمه و آنچه از قبل می دانید بپردازید.هر چه برای یک سوال جزئیات و اطلاعات بیشتری برای او فراهم کنید، پاسخ های دقیقتری هم ممکن است به دست بیاورید.

✅ در پرسشها، می‌توانید از او بخواهید تا به عنوان یک صاحب نظر و یا از دیدگاه یک متخصص به شما پاسخ بدهد.

As a neuroscience researcher in Iran, could you please answer this question:

✅ سوال کلی برای شما پاسخ کلی و گاها غیر مرتبط می‌آورد. سوالات بزرگ را به چند بخش تقسیم کنید . مرحله به مرحله جلو بروید. در هر مرحله راهنمایی کنید تا از آنچه مد نظر شماست دور نشود.

✅ می توانید شکل پاسخ را برایش مشخص کنید.
response in a specific format (paragraph, list, bullet points, ...)

✅ وقتی قرار هست متنی را ویرایش کند، یا ایرادات متن را بر شمارد و یا در کل پاسخی به سوالی بدهد، لحن، شکل و و فرمت (Tone and Foramt) را برای او مشخص کنید.
Tone: Formal academic tone, Critical, Friendly , Informative,
Format: Email, Presentation, Interview, Speech,

✅ می‌توانید حجم پاسخ دریافتی را محدود کنید. در صورت لزوم می‌توانید در ادامه از او بخواهید تا برای شما جزییات بیشتری ارائه دهد.
Keep it short and to the point

چند مثال که البته با در نظر گرفتن موارد بالا می توانید آنها را کاملتر کنید:

✅ ویرایش متن یا برشمردن ایرادات گرامری: متنی را در اختیارش قرار دهید تا برای شما از نظر زبان انگلیسی ویرایش کند.
“Edit the text for grammatical errors”
به جای این کار، می‌توانید (اخلاقی تر) از آن بخواهید تا ایرادات دستوری، زبانی و نگارشی یک متن را به شما بگوید. و به این شکل شما ایرادات متن خود را متوجه می‌شوید و می‌توانید یک به یک آنها را اصلاح کنید.

“Can you tell me about any grammatical errors in the given text”
✅ متن مودبانه: شما می‌توانید از او بخواهید یک متن را برای شما مودبانه تر کند. اگر خوشتان نیامد، چندین بار می‌توانید درخواست متن جایگزین کنبد.
"What points should I consider to make the following text more polite?"

✅ سوال پژوهشی: شاید در ارائه سوال پژوهشی کمک کننده باشد.
مثال:
"Please provide me with 20 research topics that explore the relationship between democracy and public health, incorporating various indices to evaluate democracy. I plan to use these topics as the basis for a paper in a medical journal."

✅ پاسخ به ایمیل: شما می‌توانید متن یک ایمیل و یا مجموعه‌ای از ایمیل هایی که بین شما و همکارانتان رد و بدل شده را در اختیارش قرار دهید و از او بخواهید، به ایمیل (با در نظر گرفتن همه ایمیل ها) جواب بدهد. اگر از پاسخ خوشتان نیامد، بگوئید پاسخ دیگری برای شما بیاورد. از او بخواهید نکاتی را ارائه کند که باید در پاسخ ایمیل همکارتان در نظر بگیرید.

“Please consider the following emails between my friend and me and provide a reply to his email. In your reply, please note:
1 Politely cancel the meeting.
2-
3-“
✅ خلاصه کردن متن: به او‌ یک متن طولانی بدهید تا آن را در حد (n) (صفحه) خلاصه کند.که برای یک کودک ۱۰ ساله قابل فهم‌باشد/ بتوانید در کلاس درس/سمینار ارائه‌اش کنید.

"Please condense this text into a one-page summary that is understandable for a 10-year-old child/ for a conference presentation."

✅ ساخت اسلاید: یک متن طولانی به او بدهید تا نکات مهمش را مشخص کند و یا اصلا آن در قالب (n) عدد اسلاید ارائه کند.

"Please prepare the text in the form of ten slides for me. It is intended to be presented at a medical conference on the relationship between dictatorship and public health. Please do not include more than five sentences on each slide."

✅آماده شدن برای یک مصاحبه: می‌تواند برای شما ساختار، محتویات و یا نکاتی که شما در یک مصاحبه (شغلی یا تحصیلی) باید رعایت کنید را بیاورد.
مثال:

I have an interview tomorrow with an urology professor from Germany who has a suitable job opportunity for me in his lab. I don't speak German. Most of this professor's work has been on kidney transplantation. ...

@Scientometric

در بیانیه جدید انجمن علمی روان پزشکان ایران در مورد رویدادهای آسیب زا در مدارس کشور، از توجیهات ویژگی های دخترانه ناشی از نگاه تبعیض آمیز جنسی سخن به میان آمده، خواسته شده تا ارائه عناوینی همچون هیستری جمعی توسط افراد مختلف مبنای تصمیم گیری قرار نگیرد، تاکید شده که فارغ از علت و از نظر تاثیر بر سلامت روان، دوگانه ی مسمومیت یا هیستری وجود ندارد و در پایان بر اطلاع رسانی شفاف تاکید شده است.

در بیانیه آمده است که "ارتباط دادن اين مسأله به ويژگيهاي دخترانه در برخی اظهارنظرها، مطرح كننده ي ديدگاه تبعيض آميز جنسیتی" است و این نگاه می تواند " سلامت رواني-اجتماعی دختران جامعه را بيش از پيش مورد تهديد جدي قرار دهد" و خواسته شده تا استفاده از عبارتهایی مثل هیستری جمعی در اظهار نظر افراد غیر متخصص و یا افرادی که بواسطه موقعیت دانشگاهی، اداری و اجتماعی مورد توجه رسانه ها قرار می گیرند، منبع تصمیم گیری و اطلاع رسانی قرار نگیرد.

در این بیانیه با اشاره به مقیاس وسیع رویدادها (ارجاع ۱۳ هزار دانش آموز به مرکز درمانی)، عنوان شده که فارغ از این که علت رویدادها چه باشد، آنها" تهديدي جدي براي سلامت اجتماعي و رواني مردم بوده" و گفته شده که "دوگانه‌ای به نام «مسمومیت یا هیستری» وجود ندارد و در هر صورت آسیب سلامت روان و اعتماد عمومی مردم مسأله‌ی مهم کشور است." در واقع تاکید شده که جدای از آسیب های وارد شده به دانش آموزان و ... این رویدادها می تواند "مصداقی از ترومای جمعی" با پيامدهاي اجتماعي و رواني كوتاه مدت و بلندمدت باشد.

در انتها در بیانه ضمن تاکید بر اطلاع رسانی شفاف و به روز، این طور گفته شده که "كوچك شمردن ترس دانش آموزان، بر زبان آوردن واژه هاي روان شناختي به عنوان برچسب يا انگي بر افراد صدمه ديده و ارائه شرحي كنايه آميز از وحشت دانش آموزان، شدت جرح احساسات آنها، خانواده هايشان و مردم را دوچندان مي كند".

@Scientometric

اوج هماهنگی را در سخنان مجموعه وزارت بهداشت می‌بینیم. وزیر از شروع موج‌ هشتم صحبت می‌کند. دو روز بعد معاونش از پایان آن و چند روز بعد عضو کمیته کرونا از شروع موج نهم می‌گوید.

✅ معاون بهداشت وزیر بهداشت در ۱۰ دی : از امروز پیک جدید کرونا در کشور آغاز شده و ما از همه بیمارستان‌ها و کادر درمان خواسته‌ایم که آماده باش باشند چرا که طی ۴ تا ۶ هفته آینده پیک به اوج خود می‌رسد.
✅ وزیر بهداشت ۶ بهمن: در حال حاضر نیز به طور تقریبی موج هشتم کرونا در کشور رو به کاهش هست و این یک خبر خوش برای هموطنان عزیز است.
✅ معاون درمان وزیر بهداشت در ۱۷ بهمن:
موج هشتم کرونا را پشت سر گذاشتیم و ۱۰روزی است که از قله این موج عبور کرده‌ایم.

✅ وزیر بهداشت در ۱۸ اسفند: موج کرونایی که بهمن ماه دنبال آن بودیم الان در حال ایجادشدن است.

✅ معاون درمان وزیر بهداشت در ۲۰ اسفند: موج هشتم بیماری در کشور تقریبا تمام شده است....فعلا انتظار نداریم که وارد پیک جدید شویم.

✅ عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در ۲۶ اسفند: با اشاره به افزایش چشمگیر موارد بیماری کرونا طی یک ماه اخیر از احتمال آغاز موج نهم بیماری در کشور خبر داد.
✅ وزیر بهداشت در ۲۹ اسفند: طبق پیش‌بینی ها بنا بود موج هشتم کرونا از بهمن ماه امسال وارد کشور شود که با تاخیر اکنون شاهد ورود این موج به کشور هستیم.

@Scientometric

تعداد بیماران کووید-۱۹ بستری در بخش مراقبت‌های ویژه در دوم فروردین نسبت به ۱۵ بهمن، بیش از ۲/۶ برابر شده است.

@Scientometric

چین به اولین واکسن کووید-۱۹ ساخت خود با پلتفورم mRNA مجوز مصرف اضطراری داد. این واکسن توسط CSPC Pharmaceutical Group ساخته شده است.
چین تا به حال از دادن مجوز برای استفاده گسترده از واکسن های mRNA ساخت خارج از کشور خودداری کرده و عمدتا از دو واکسن کروناووک (سینووک) و سینوفارم استفاده کرده بود. واکسنهایی که تاثیرگذاری کمتری در برابر واکسنهای mRNA دارند.
فعلا اطلاعات زیادی از ترایال این واکسن که به عنوان دز بوستر استفاده شده در دسترس نیست.
به روز رسانی:

نام واکسن: SYS6006
سازنده: CSPC Pharmaceutical Group
واکسن علیه ساب واریانت BA.5 امیکرون درست شده است.
گفته شده ترایاهای فاز یک و دو و همین طور ترایال تاثیرگذاری به عنوان دز بوستر را بر روی بیش از ۵۵۰۰ نفر با موفقیت پشت سر گذاشته است.

@Scientometric

رهبری در سخنرانی خود از همه کسانی که در مهار این بلیه عمومی (کرونا) تلاش داشته‌اند صمیمانه تشکر کرده‌اند. بعد از این، همه این سوالات مجددا برای من تکرار شد:

دیرتر وارد کردن واکسن کووید-۱۹ به کشور چقدر باعث مرگ و میر بیشتر ناشی از کووید-۱۹ در کشور شد؟ علل دیرتر وارد شدن واکسن چه بود؟

عدم مشارکت ایران در ترایالهای فاز سوم واکسنهای چینی (به دستور وزیر بهداشت، رئیس جمهور و رهبری) چقدر در دیرتر وارد شدن واکسنها موثر بوده است؟ ممنوعیت ورود واکسن آمریکایی و انگلستانی که اولین پیامد آن جلوگیری از ورود ۱۵۰ هزار دز فایزر بود، چقدر در مرگ ایرانیان تاثیرگذار بود؟

وعده های مسئولین و واکسن سازان برای تولید واکسن داخلی (مثل آنچه آقای مخبر از سوپرمارکت گفته بود) چقدر در عدم ورود واکسن، کمتر وارد کردن آن و یا کمتر شدن تاکید روی واردات اثر داشته است؟

اگر واکسن با تاثیرگذاری بیشتر وارد می
شد با بشود (به هر تعداد) جان چند نفر بیشتر حفظ می‌شد؟ تا چه میزان از مشکلات اقتصادی و اجتماعی می‌کاست؟ در مورد کاهش آسیبهای روانپزشکی چطور؟


امضای نامه ۲۵۰۰ پزشک‌ (از جمله وزیر فعلی بهداشت) چقدر در دیرتر وارد شدن واکسن و عدم ورود واکسن با تاثیرگذاری بیشتر دخالت داشته است؟ صدا و سیما در این میان چه رویکردی را دنبال کرد؟

همه اینها چقدر باعث رواج شبه علم در جامعه شد؟ شبه علمی که برای منافع مادی و … ، سلامت و جان مردم را به بازی می‌گیرد؟ شبه علمی که حتی می‌تواند‌ آینده اعتماد به علم مردم ایران را هم تحت تاثیر قرار بدهد؟‌

چقدر تاکید مسئولان وقت کمیته علمی کرونا بر مصرف هیدروکسی کلروکین (علی رغم مطالعات قوی بر علیه آن) در از دست دادن جانها و هدر رفت منابع موثر بوده است؟ عدم استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال و مولنوپیراویر و پکسلووید چطور؟ تفسیر غلط از مطالعات موجود در مورد رمدسیویر چطور؟

چقدر چانه زنی بر سر قیمت واکسن (طبق گفته رئیس وقت سازمان غذا و دارو) منجر به دیرتر وارد شدن واکسن شد؟

چقدر تکیه به قرارداد مجموع ۶۲ میلیون دز واکسن اسپوتنیک با روسیه، منجر به دیرتر وارد کردن دیگر واکسنها شد؟ اصلا چقدر از این قرار داد عملی شد؟ کمتر از پنج میلیون؟ تولید اکتوور چه شد؟ وعده مکرر پنجاه میلیون دز تا شهریور ۱۴۰۰ برای برکت، وعده دو میلیون دز در فروردین ۱۴۰۰ برای پاستور چه شد؟ در کل چند درصد واکسیناسیون کشور با واکسن داخلی انجام شده است؟

داستان رد شدن پروفورمای ورود ۲۰ میلیون دز واکسن از اروپا که وزیر وقت امور خارجه گفت چه بود؟

از افتخارات جامعه علمی در آن دوران نامه مهم کمیته اخلاق در مورد اهمیت و لزوم انجام مطالعه فاز سوم قبل از دادن مجوز به برکت بود که متاسفانه به آن توجهی نشد. انجمنهای علمی ویروس شناسی و ایمونولوژی نیز برتری واکسنهای mRNA را مخصوصا در زمان انجام واکسیناسیون دز بوستر اعلام کرده بودند.

هر موقع صحبت از تحریم می‌شود باید این سوالات را هم پاسخ داد. به نظر من این ها و خیلی موار‌د دیگر سوالاتی است که باید برای رسیدن به پاسخ آنها بررسی و تلاش کرد، پیگیری کرد و پژوهش انجام داد.

به خانواده هایی که عزیزانشان را بر اثر کووید-۱۹ از دست دادند تسلیت می‌گویم🖤. انحراف از مسیر علمی همیشه بازی با جان مردم است که تنها پناه ما برای حفظ سلامت علم است.

کانال تلگرامی @Scientometric

ربات ChatGPT-4 در توئیتر هم در دسترس است. شما می‌توانید سوال خود را در توئیتر مطرح کنید و @ChatGPTBot را منشن کنید. اگر بخواهید، نسخه ۴ (ونه نسخه ۳/۵) پاسخ شما را بدهد، لازم است تا #gpt4 را در قمستی از پیام حاوی سوال خود قرار دهید.

رباتی هم در تلگرام برای دسترسی به ChatGPT 3.5 ‌و Dall-E موجود می باشد (@GPT4Telegrambot) که می‌توانید برای تهیه متن (پرسش و‌ پاسخ، ترجمه، ویرایش و خلاصه کردن متن) و ایجاد تصویر (با تایپ /image در ابتدا) از آن کمک بگیرید.

@Scientometric

وزیر بهداشت تا به حال برای درگذشت چه کسانی پیام تسلیت داده اند:
من تلاش کردم همه را اینجا جمع کنم و نام و القاب را از متن پیام ها اینجا کپی کرده ام:

1- والده حجت‌الاسلام دکتر مصطفی رستمی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
2- مادر دکتر حسن ابوالقاسمی، رییس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج)
3- والده دکتر ذوالفقاری، معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور
4- مادر دکتر ناصحی، مدیر عامل سازمان بیمه سلامت ایران
5- والد حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی

6- پدر وزیر آموزش و پرورش
7- ابوی حاج حسین یکتا و دکتر نفیسه حسینی یکتا
8- پدر دکتر علیرضا رحیم نیا، مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی
9- پدر معاون بهداشت، درمان آموزش پزشکی و دفاع زیستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
10- پدر رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران
11- پدر گرامی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت
12- پدر رییس تبلیغات اسلامی
13- پدر سردار مومنی، دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر

14- فرزند سخنگوی دولت

15- برادر آیت الله العظمی مکارم شیرازی
16- اخوی حضرت ایت الله جوادی آملی
17- برادرزاده دکتر حسینعلی شهریاری، رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی

18- همسر آیت الله سبحانی
19- همسر آیت الله جوادی آملی
20- همسر دکتر ایروانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
21- همسر آیت الله حاج سید محمد خامنه ای

22- آیت الله ناصری
23- آیت الله فاطمی نیا
24- آیت الله فیضی سرابی نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری
25- آیت الله ری‌شهری
26- آیت الله علوی گرگانی
27- آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
28- آیت الله سیدرضی شیرازی
29- آیت الله مجتهد شبستری
30- علامه حسن زاده آملی

31- امام جمعه اسبق سنندج
32- حجت الاسلام دعایی
33- سردار سرلشکر فیروزآبادی
34- نادر طالب زاده
35- حجت الاسلام و المسلمین سید محسن شفیعی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های خوزستان
36- بنیانگذار هیأت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، مرحوم دکتر عباس شیبانی
37- ۵ تن از کادر بهداشت میرجاوه در سانحه رانندگی
38- رستم قاسمی
39- شهادت جمعی از هموطنان در حمله تروریستی به شاهچراغ
40- دکتر یوسف معماری
41- درگذشت دکتر عادل آذر مشاور رئیس جمهور و رئیس موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی
42- دکتر دوایی
43- دکتر بیژن صدری زاده
44- دکتر عباس باقری، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
45- شهادت شهید «صیادخدایی»
46- دکتر مسلم بهادری، چهره ماندگار پزشکی
47- درگذشت دکتر اسماعیل جبارزاده، نماینده ادوار مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی، استاندار اسبق آذربایجان شرقی و مدیر بهداشت و درمان سپاه آذربایجان شرقی
48- شهادت سفیر جمهوری اسلامی ایران در یمن
49- درگذشت «دکتر محمدحسن طریقت منفرد»
50- نوجوان فداکار «علی لندی»
در این لیست پیام های تسلیت مناسبتهای مذهبی و یا از سوی معاونین وزیر بهداشت نیامده است.
@Scientometric

ربات ChatGPT-4 در توئیتر هم در دسترس است. شما می‌توانید سوال خود را در توئیتر مطرح کنید و @ChatGPTBot را منشن کنید. اگر بخواهید، نسخه ۴ (ونه نسخه ۳/۵) پاسخ شما را بدهد، لازم است تا #gpt4 را در قمستی از پیام حاوی سوال خود قرار دهید.

رباتی هم در تلگرام برای دسترسی به ChatGPT 3.5 ‌و Dall-E موجود می باشد (@GPT4Telegrambot) که می‌توانید برای تهیه متن (پرسش و‌ پاسخ، ترجمه، ویرایش و خلاصه کردن متن) و ایجاد تصویر (با تایپ /image در ابتدا) از آن کمک بگیرید.

@Scientometric

کدام داروها می‌توانند در کاهش لانگ کووید یا عوارض بعد از فاز حاد کووید-۱۹ موثر باشند؟

پکسلووید (در ایران نداریم)، واکسیناسیون و متفورمین

✅ یک مقاله در JAMAInternalMed با بررسی نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر مبتلا به کووید-۱۹ نشان داده که پکسلوید می‌تواند ۲۶٪ ریسک لانگ کووید را کاهش دهد و بویژه روی عوارض زیر موثر است:

Dysrhythmia
Ischemic heart disease
Pulmonary embolism
Deep vein thrombosis
Fatigue & mailaise
Acute kidney disease
Muscle pain
Neurocognitive impairment
Dysautonomia
Shortness of breath

تاثیر بر کاهش لانگ کووید با پکسلوید هم در افراد واکسینه و هم غیر واکسینه دیده شده است. ما در ایران پکسلووید نداریم.

✅ متاآنالیز دیگری در JAMA intern med منتشر شده و با بررسی ۴۱ مطالعه و نزدیک به ۹۰۰ هزار نفر نشان داده که واکسیناسیون (دو دز) ۴۳٪ ریسک لانگ کووید را کم می‌کند. در عوض، جنسیت خانم، سن بالاتر، شاخص توده بدنی بالاتر، سیگار، بیماری زمینه ای از قبل، بستری قبلی در بیمارستان یا در ICU بیمارستان، ریسک لانگ کووید را بیشتر می‌کند.

✅ در یک‌کارآزمایی بالینی همراه با کورسازی، نشان داده شده است که در مقایسه با استفاده از دارونما، متفورمین توانسته تا ریسک لانگ کووید را ۴۲٪ کاهش دهد.

@Scientometric

طبق آمار رسمی، در هفت روز گذشته، به طور متوسط 20 نفر روزانه جان خود را به دلیل کووید-19 از دست داده اند.
تعداد شهرهای با وضعیت قرمز از یک شهر در 13 اسفند به 13 شهر در 5 فروردین رسیده است.
@Scientoemtric

من در این مجموعه پستها سعی کردم خلاصه ای از پست های ساینتومتریکس در سال 1401 را بیاورم. ضمن تبریک سال جدید، امیدوارم بعد از سال سختی که گذشت، امسال سال پر از شادی و سلامتی و رسیدن به آرزوهای خوب برای همه ما باشد.

مرور ساینتومتریکس در 1401، قسمت اول:

بعد از ماهها انتظار، بالاخره مقاله کارآزمایی بالینی فاز ۱ و ۲ واکسن برکت منتشر شد. بعد از آن، واشنگتن پست در مورد واکسن برکت گزارشی منتشر کرد. اصلاحیه نسبتا طولانی در مورد این مقاله از طرف نویسندگان ارائه شد. با توجه به اصلاحیه این مقاله و بحث ها در مورد تضاد منافع، پیش مقاله ای با هدف بهبود سیستم داوری همتا در مباحث اخلاق در پژوهش در دسترس قرار گرفت. واکسن برکت در 24 خرداد 1400 مجوز گرفت. هنوز مقاله فاز سوم آن منتشر نشده است.

به گزارش سپید، واکسن ایرانی تقریبا ۹ برابر قیمت واکسن جهانی تمام شده است. بر اساس آمار منتشر شده در خرداد 1401، کمتر از ۹ درصد از واکسیناسیون کووید-۱۹ انجام شده ( از نزدیک به 150 میلیون دز تزریق شده) در کشور با واکسن های ایرانی بوده و در حال حاضر هم حدودا 155 میلیون تزریق داشته ایم. اینجا می توانید بخوانید که کدام وعده جناب مخبر محقق شد.


موضوع نامه 2500 پزشک برای حمایت از تصمیم رهبری در مورد منع ورود واکسن ها از برخی کشورها واقعی بود. رئیس کل نظام پزشکی دفاع تمام قدی از آن داشتند. دکتر طبرسی هم هدف (رهبری) از تصمیم نخریدن واکسن از آمریکا و … را عزت ملی ذکر کردند. حتما به یاد دارید که یکی از امضا کنندگان این نامه، دکتر ناصر سیم فروش بود و نهاد جامعه بین المللی اورولوژی در کانادا قرار بود به ایشان جایزه ای بدهد. در تویتر این بحث برای اولین بار مطرح شد که دادن این جایزه علمی به فردی که این چنین مخالفتی روشن با روش علمی داشته نادرست است. در نهایت با پیگیری بسیاری از پزشکان و محققین ایرانی، این جایزه به ایشان تعلق نگرفت. ایشان ادعاهای نادرست بسیاری بعد از آن مطرح کردند و ساینتومتریکس آنها را بررسی کرد.

درست است که فناور برکت سیانتومتریکس را علاقه مند به علوم غربی دانسته بود و دکتر مینو محرز هم گفته بودند که "بنابراین اون (فایزر و مودرنا) میشه برای مال آمریکا و فوقش یکی دو تا کشور اروپایی"، اما لازم است بگویم که نتایج به روز رسانی جدید از مطالعه متاآنالیز در مجله BMJ توسط محققین چینی نشان داد که در بین همه ترکیبهای واکسنی مورد بررسی، به نظر می رسد که استفاده از سه دز واکسن mRNA (فایزر یا مودرنا) در برابر عفونت کووید-۱۹ بیشترین تاثیرگذاری را داشته است. (حتی برای واریانتهای دلتا و امیکرون). همچنین محققین ایرانی مشخص کردند که در بین چهار واکسن استرازنکا، اسپوتنیک، سینوفارم و برکت، به صورت کلی و بویژه در شکل تک دز، استرازنکا، بیشترین محافظت و سینوفارم کمترین محافظت را در برابر ابتلا، بستری و مرگ ناشی از کووید-۱۹ داشته‌اند.

ساینتومتریکس در سال 1401 سعی کرد در مورد بسیاری از ادعاهای غلط وزیر بهداشت، شفاف سازی کند.
وزیر بهداشت به غلط در رسانه ملی گفتند که “امروزه ثابت شده که واکسنهایی که از ویروس کشته شده استفاده می‌شود اثر بهتری دارد و واکسن‌هایی که به عنوان واکسن‌های نوترکیب و پروتئینهای نوترکیب هستند مثل فایزر و مودرنا، اینقدر اثر بخشی نداشتند.” ایشان در تلویزیون آمار علط دادند که نود و پنج درصد مردم یک دز واکسن را زده‌اند‌. در جایی دیگر واکسن نورا را بدون عارضه دانستند. دکتر عین الهی همچنین ادعای نادرستی داشتند که به رغم پرداخت وجه به کواکس هیچ واکسنی برای ما ارسال نشده بوده است.
از نظر جناب وزیر حتی کووید-۱۹ ساخت آمریکاست، چون ترامپ سریع درمان شده بوده است. دکتر عین الهی در مورد مهاجرت پزشکان نیز ادعاهای نادرست داشتند. حتی لنست در گزارشی اشاره کرده بود که در سال اول پاندمی کو‌وید-۱۹، بیش از ۳ هزار پزشک ایرانی برای مهاجرت اقدام کرده‌اند.
بررسی نادرستی ادعای وزیر در مورد جایگاه نظام سلامت ایران در منطقه را از اینجا و اینجا بخوانید.
در مورد جایگاه نظام سلامت ایران، دکتر سلامتی خطر زیمباوه‌ای شدن سلامت در ایران را تذکر داده بودند و دکتر علویان بلند و رسا گفته بودند که « مردم ایران به شما می گویم ‌در آینده سلامت شما در معرض خطر است و اگر امروز صدای اعتراض خود بلند نکنید در آینده جانتان به خطر می افتد. از دلسوزان مردم این سامان هم می خواهم که متولیان و سیاستگذاران را نصیحت کنند که با جان مردم بازی نکنند.». رئیس نظام پزشکی تهران همچنین گفته بودند که در آینده بیمار نشوید، چون ممکن است پزشک معالج شما سواد کافی نداشته باشد.
در آخر من در یک پست مفصل ادعای نادرست و گمراه کننده ایشان در مورد رتبه علمی ایران را بررسی کردم.

پایان قسمت اول

قسمت دوم از مرور ساینتومتریکس در ۱۴۰۱

در حالی که روش علمی موثر بودن واکسن و استفاده از داروها برای کووید را نشان داد، بسیاری از مسئولین و حتی دانشگاهیان ما درگیر شبه علم بودند و هستند. معاون وزیر بهداشت گفتند که کمبودی در زمینه داروهای کرونا وجود ندارد. بماند که ما زمان هایی نگران موجودی داروی تب بر، سرم و بودیم ولی احتمالا این که در ایران کلا هیچ وقت داروهایی مثل مولنوپیراویر، پکسلووید و…تایید و‌ موجود هم نشد، در بیان این فرمایش موثر بوده است.

فقط در یک مطالعه با بررسی بیش از 700 هزار نفر در آمریکا نشان داده شد که پکسلووید منجر به کاهش بیش از 50 درصدی در بستری ناشی از کووید-19 شده است. در ایران تاکنون این دارو مجوز مصرف نگرفته است. مقاله ای در لنست منتشر شد و نشان داد که واکسن جان بیست میلیون نفر را نجات داده اما دبیر فعلی شورای عالی انقبلاب فرهنگی طب سنتی را موثرتر از واکسن می دانستند. همین طور تاثیرگذاری بیشتر واکسن های mRNA نسبت به دیگر واکسنها هم نشان داده شده ولی در ایران این واکسنها استفاده نشدند. نتایج نهایی ترایال Solidarity از WHO در لنست منتشر شد و نشان داد که رمدسیور هر چند با اثر کم (small effect) اما به هر حال می‌تواند از پیشرفت به سمت تهویه مکانیکی یا مرگ و یا هر دو در بیماران بستری کووید-۱۹ و‌ نیازمند اکسیژن به شکل معناداری بکاهد. بسیاری حتی از دانشگاهیان استفاده از رمدسیویر را زیر سوال برده بودند.از جمله دکتر قانعی در تلویزیون بدون بررسی کامل همه شواهد در آن زمان. ایشان ادعاهای غلطی در مورد عدم ورود به موج جدید کووید داشتند.

رئیس جمهور ما گفتند که "چهره‌هایی از بسیجی‌ها، نیروهای جهادی و‌انقلابی، امروز آمده‌اند در بیمارستان‌های ما، کار می‌کنند که به پزشک و پرستار ما یا دادند چگونه کار کردن برای مردم را… فقط دل آنها را (مردم) حضور طلاب و افاضل ما آرام می‌کند". دستیارشان گفتند که در ایام کرونا مردم از طب سنتی استقبال کردند به دلیل این که چند‌ین سال است در حال مصرف داروهای طب مدرن هستند اما از آن نتیجه مطلوبی نگرفته‌اند.
پوریا ناظمی، در گزارشی در ساینس از ناامیدی بسیاری از دانشمندان ایرانی از انتصاب عبدالحسین خسروپناه، توسط رئیس جمهوری و با تایید رهبری ایران، به عنوان دبیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت. ایشان، قبلا گفته بودند سه بار کرونا گرفتند و با داروی امام کاظم و امام رضا بهبود یافته اند و به هر فردی با مشکل ریوی یا شیمیایی که دارو را توصیه کرده‌اند، تقریبا در همه موارد جواب داده است.

به دلیل همین درگیری در شبه علم بود که وقتی اولین بار تعداد مرگ ناشی از کووید-19 صفر اعلام شد، ساینتومتریکس سوالات زیادی را مطرح کرد. ایران در 1401 روزهای بدون مرگ یا با مرگ تک رقمی بسیاری تجربه کرد. واکسیناسیون و ابتلای قبلی دو عامل مهم در این زمینه بودند. مسئولین اما عامل دوم را هیچ وقت نمی گویند!

در ادامه رویکردهای شبه علمی و یا ضد علمی، ما قانون جوانی جمعیت و دستورالعمل های بررسی ناهنجاری‌های کروموزومی را داشتیم. دکتر داریوش فرهود در این زمینه چندبار تذکر داد. نظام پزشکی تهران برای دریافت نظرات تحصصی فراخوان داد و پیگیری داد. انجمن های علمی اعتراض کردند. یکی از مجلات لنست در این زمینه مقاله ای منتشر کرد. در نهایت اما نتیجه ای حاصل نشد.

علاوه بر موضوع شبه علم، باید بد اخلاقی های پژوهش را هم در نظر گرفت. در 1401، چند مقاله از وزیر علوم ابطال شد. از طرفی نقض جدی استانداردهای اخلاق در پژوهش توسط رئیس دانشگاه نوشیروانی بابل (دکتر بهرام عزیز اله گنجی) عنوان شد. ما متاسفانه، خبر خودکشی دانشجویی از دانشکده فنی دانشگاه تهران را داشتیم. علت اولیه مطرح شده عدم رعایت معیارهای نویسندگی بود.

پایان قسمت دوم

بیش از 80 مجله از لیست ISI یا همان (Web of Science) حذف شده اند.
حدودا 20 مجله از انتشارات هینداوی (که وایلی آن را خریده) بوده است.

طبق آمار رسمی در ده روز گذشته در ایران، ۱۹۵ نفر به علت کووید-۱۹ جان خود را از دست داده اند.
@Scientometric

قسمت سوم از مرور ساینتومتریکس در ۱۴۰۱

ساینتومتریکس همیشه تاکید داشته که در بررسی وضعیت پژوهشی باید علاوه فاکتور کمی، فاکتورهای کیفی و اخلاق پژوهشی را نیز ارزیابی کرد. ایران از نظر تعداد مقاله، رتبه اول منطقه است. اما بقیه کشورها نیز بیکار ننشته اند. مقالات ایران در ۲۰۰۸، نزدیک به شش برابر عربستان بوده است. طی یک روند نزولی، این در ۲۰۲۱ به ۱/۵۸ و در ۲۰۲۲ به ۱/۳۵ رسیده است. چند سال قبل بنابر گزارش ساینس ایران رتبه اول از نظر نسبت ابطال مقاله و رترکت را داشته است.

شاید وفتی سرعت مقاله نوشتن زیاد می‌شود و دقت در داوری کم، آن وقت دقت نمی کنیم که لازم نیست خود "اخوان ثالث" هم ترجمه و برگردان به انگلیسی شود. همیشه یکی از فاکتورهایی که محققین در انتخاب مجله برای سابمیت مقالاتشان در نظر میگیرند، ضریب نقوذ آنهاست. اینجا می توانید لیست کامل ایمپکت فاکتور مجلات را ببینید.

ساینتومتریکس سعی داشته تا با بررسی سرعت نشر مقاله، توجه جامعه علمی و پژوهشی بر معیار های نویسندگی در نشر مقاله را جلب کند. اینجا پرکارترین محققین ایرانی از نظر تعداد مقاله و مستند علمی در سال ۲۰۲۲ را مشخص کردم. برخی در پنج سال گذشته، کمتر از هر سه روز در نشر یک مقاله همکاری داشتند. سوده غفوری فرد در 2022، در نشر 135 مقاله مشارکت داشته است. متاسفانه بر همین مبنا و بدون پرداخت به جوانب دیگر گفته شد که به ایشان جایزه میلیاردی داده شده است. بعد از آن در پستی دیگر ۲۰۰ عضو هیئت علمی علوم پزشکی‌ با بیشترین شاخص اچ را بررسی کردم. در بین آنها نام فقط ۲۷ خانم وجود داشت.

یکی از کارهای اصلی ساینتومتریکس، ارائه خلاصه‌ای از مقالات از مجلات معتبر دنیاست. در 1401 هم این کار انجام شد. من برخی را اینجا می آورم.

نیچر در سرمقاله خود گفت که جامعه علمی جهانی باید از محققین و دانشمندان ایرانی زندانی شده در این کشور‌ دفاع کنند. گروههای حقوق بشری و پزشکی از استفاده ایران از گیوتین در درمانگاه یکی از زندان‌های تهران برای قطع انگشتان دو فرد محکوم ابراز وحشت و بیزاری کردند.

این پایان قسمت سوم بود و در قسمت چهارم (پایانی) به بررسی بقیه خلاصه مقاله ها، موضوع مهسا امینی و حوادث دانش آموزی می‌پردازم.

برای امروز ۱۰۳۶ مورد جدید کووید-۱۹ با ۲۹ مرگ ناشی از آن گزارش شده است. آخرین بار ۴ مهر سال ۱۴۰۱ بود که تعداد فوت روزانه بیش از این داشتیم.

@Scientometric

مرور ساینتومتریکس در ۱۴۰۱، قسمت پایانی (چهارم)

در ادامه در بررسی مقالات مجلات، در پژوهشی مشخص شد که احتمالا مصرف مقدار کم از الکل در گروه سنی بالای ۴۰ سال می‌تواند فوایدی از جمله کاهش خطر بیماری ‌های قلبی و عروقی، سکته مغزی و دیابت را داشته باشد. مصرف قهوه و چای هم احتمالا با کاهش خطر مرگ همراه است. مقالاتی مشخص کردند که پیاده روی روزانه بیشتر، با کاهش بروز دمانس (زوال عقلی با هر دلیلی) و همین طور کاهش مرگ و میر کلی‌ناشی از سرطان و بیماری های قلبی عروقی و همچنین کاهش بروز سرطان و بیماری های قلبی و عروقی همراه است. از طرفی ارتباطی بین مصرف ملین و زوال عقل گزارش شد.

در پژوهشی دیگر مشخص شد که استفاده‌ی بیشتر از شیرین کننده‌های مصنوعی به صورت کلی و به طور ویژه مولکول‌های آسپارتام، آسه سولفام پتاسیم و سوکرالوز، احتمالا با ریسک بیشتر بیماری های قلبی و عروقی همراه است. احتمالا کم خوابی از طریق کاهش هورمون سیری می‌تواند باعث افزایش وزن شما شود. این تاثیر برای خانمها بیشتر بوده است. مطالعه دیگری هم داشتیم که بر خلاف انتظار نشان می داد که تزریق ویتامین سی وریدی در بیماران با Spesis و بستری در ICU و با دریافت ‌وازوپرسور، منجر به ریسک بیشتری برای مرگ و یا اختلال ارگانی پایدار شده است. در مورد لانگ کووید یک دارو یعنی متفورمین توانست تا کاهش 42 درصدی در بروز آن داشته باشد. احتمالا ترکیب باکتری های روده از عواملی است که باعث می‌شود گروهی از افراد تمایل و‌ انگیزه بیشتری برای فعالیت بدنی و ورزش داشته باشند. حالا حداقل این برای موشها ثابت شده است.


شاید یکی از اولین واکنشهای علمی به #مهسا_امینی، نامه انجمن علمی روانپژشکی ایران بود. در این نامه آمده بود که کارآمدی و زیان‌باری گشت ارشاد و اجباری بودن حجاب آشکار شده است، کارایی روش‌های خشونت‌آمیز برای تغییر سبک زندگی مردم فاقد پشتوانه‌ی علمی است و دیگر در چه شرایطی باید پذیرفت که روش‌های اجباری همراه با خشونت برای اجرای قانون، شکست خورده است و نیاز به بازنگری دارد؟ دبیرکل سازمان بهداشت جهانی در مورد جنبه های سلامتِ مرتبط به اعتراضات در ایران توئییت زد.
۱۸ مقاله یا گزارش در معتبرترین مجلات علمی دنیا در مورد اعتراضات در ایران، موضوعات مرتبط به آن و یا با اشاره به #مهسا_امینی و شعار زن، زندگی، آزادی منتشر شد. در ساینتومتریکس همه اینها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. یکی از این مقالات از لنست بود و دکتر مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی به سردبیر مجله لنست نامه زده و مطالب مقاله منتشر شده در این مجله با عنوان “پزشکان در خط مقدم اعتراضات” را سراسر کذب خوانده‌ و گفته‌اند که مطالب این مقاله از قول منابعی است که سابقه دشمنی و جاسوسی در ایران را داشته‌اند. جدای از این مقالات مرتبط با مهسا امینی، مقالات دیگری هم از مجلات معتبر داشتیم. نیچر در سرمقاله خود گفت که جامعه علمی جهانی باید از محققین و دانشمندان ایرانی زندانی شده در این کشور‌ دفاع کنند. گروههای حقوق بشری و پزشکی از استفاده ایران از گیوتین در درمانگاه یکی از زندان‌های تهران برای قطع انگشتان دو فرد محکوم ابراز وحشت و بیزاری کردند.

در نهایت ما در 1401، مسمویمتهای دانش آموزی (بمب های بودار) را داشتیم که بعدا گفتند بگووید بدحالی ها. به هر حال اینجا هم انجمن روانپزشکی ایران در مورد رویدادهای آسیب زا در مدارس کشور بیانیه داد که در آن از توجیهات ویژگی های دخترانه ناشی از نگاه تبعیض آمیز جنسی سخن به میان آمد، خواسته شد تا ارائه عناوینی همچون هیستری جمعی توسط افراد مختلف مبنای تصمیم گیری قرار نگیرد، تاکید شد که فارغ از علت و از نظر تاثیر بر سلامت روان، دوگانه ی مسمومیت یا هیستری وجود نداشته باشد و در پایان بر اطلاع رسانی شفاف تاکید شد. خلاصه ای از گفته های مسئولین و پزشکان را اینجا گذاشتم. نیچر هم در گزارشی به آن پرداخت و گفت دانشمندان خواستار بررسی کامل و شفاف بیماری مرموزی هستند که احتمالاً هزاران دانش آموز دختر ایرانی را درگیر کرده است. اگر چه وزیر بهداشت صحبت از سم کرد اما بیانیه وزارت بهداشت گفته بود ماده محرک. تعدادی را هم دستگیر کردند و عده ای را ارشاد. معاون وزیر کشور اما گفتند منظورشان از ارشاد این بود که برخی دانش آموزان تذکر گرفتند. هنوز عامل یا ماده یا مواد محرک و یا ... مشخص نشده. اما کلیاتی که می دانیم را من اینجا خلاصه کرده ام. درمان عسل آب نمک از سوی طب سنتی در رسانه ملی هم نباید از قلم بیفتد.

پایان

آیا واکسیناسیون با واکسنهایی که بر اساس ویروس اصلی و اولیه‌ی عامل کووید-۱۹ ساخته شده‌اند، می‌توانند در برابر واریانتهای جدید موثر باشند؟
آیا واکسنهایی که بر اساس واریانتهای جدیدتر ساخته شده‌اند، می‌توانند محافظت بیشتری نسبت به واکسنهای اولیه ایجاد کنند؟

مقاله ای در نیچر مدیسین با بررسی ۱۴ مقاله و گزارش مربوط به واکسن های mRNA و پروتئین نوترکیب از فایزر و مودرنا و Sanofi–GSK، سعی کرده به این پرسش ها پاسخ دهد. این واکسنها مربوط به ویروس اصلی، یا واریانتهای دلتا، بتا، امیکرون BA.1 یا BA.4/5 و یا ترکیبی از آنها بوده است.

به صورت خلاصه بر اساس مدلسازی بر پایه مطالعات آزمایشگاهی، پیش‌بینی شده که هم تزریق واکسنهای اولیه و هم به روز شده به عنوان بوستر، می‌توانند محافظت در برابر ابتلا به عفونت علامت دار کووید و بیماری شدید را به شکل قابل توجهی افزایش دهند. این افزایش برای واکسنهای به روز شده بیشتر است.

۱- بعد از تزریق بوستر، تیتر آنتی بادی خنثی کننده با در نظر گرفتن مجموع واریانتها، با واکسنهای به روز شده ۱۴/۱ برابر و با واکسنهای اولیه ۱۱/۵ برابر، افزایش داشته است (نسبت به قبل از دریافت بوستر).


۲- تیتر آنتی بادی خنثی کننده بعد از دریافت دز بوستر با واکسنهای به روز شده، در برابر ویروس اصلی عاملی کووید-۱۹ مشابه با واکسنهای اولیه بوده است اما واکسنهای به روز شده، به شکل معناداری، سطح بالاتری (۱/۶۱ برابر) از آنتی بادیهای خنثی کننده در برابر واریانتهای تست شده ایجاد کرده‌اند.

۳- وقتی واکسن و واریانت تست شده با هم یکی باشند این نسبت ۱/۶۱ برابر، بیشتر (۱/۸۵ برابر) و وقتی مشابه نباشند این نسبت ۱/۶۱ برابر، کمتر (۱/۴۷ برابر) می‌شود. این اختلاف هم از نظر آماری معنادار بوده.

۴- افزایشِ نسبی‌ِ آنتی بادی های خنثی کننده با واکسنهای به روز شده نسبت به واکسن های اولیه، تحت تاثیر ظرفیت واکسن (تک ظرفیتی یا دو ظرفیتی)، سابقه عفونت قبلی و تعداد واکسن قبلی دریافت شده نبوده است.


۵- البته این به آن معنا نیست که هر واکسن ساخته شده بر اساس واریانتهای جدید عملکرد بهتری از واکسنهای اولیه داشته باشد. مطالعه محدودیتهایی هم مثل نوع آنتی ژن واکسن، حجم نمونه های کم و مطالعه آزمایشگاهی بودن را دارد.


۶- بعد از آن بر اساس مدلی که بر پایه مطالعات قبلی ساخته و اعتبار آن مورد تائیید قرار گرفته سعی شده تا با کمک نسبت افزایش در تیتر آنتی بادی خنثی کننده، میزان محافظت بالینی برای یک دوره ۶ ماهه بعد از بوستر به درصد تعیین شود. این مورد به وجود ایمنی قبلی پیش از دریافت بوستر ارتباط زیادی دارد.

۷- اگر در جمعیتی با ایمنی قبلی ناشی از واکسن یا ابتلا، محافظت ۵۰٪ علیه عفونت علامت دار در نظر بگیریم، (نسبت به افراد بدون این ایمنی)، واکسن های اولیه و به روز شده به ترتیب این محافظت ۵۰٪ در برای ابتلا به عفونت علامت دار را به ۸۶/۱ و ۹۱/۲ ٪ می‌رسانند.

۸- پیش بینی می‌شود در جامعه ای با ایمنی ۵۰٪ در برابر ابتلا به عفونت علامت دار، محافظت ۸۶/۶٪ در برابر بیماری شدید وجود داشته باشد. این درصد محافظت از قبل، با واکسنهای اولیه و به روز شده به ترتیب به ۹۸/۱ و ۹۹٪ می‌رسد.

۹- اینجا هم اختلاف عملکرد بین واکسن اولیه و به‌روز شده در افزایش محافطت معنادار بوده است(P <0.001). از هر ۱۰۰۰ مورد بیماری شدید که طی شش ماه رخ دهد، این منجر به جلوگیری از بروز بیماری شدید برای ۸ نفر اضافه تر می‌شود.

۱۰- اگر محافظت قبلی افراد در جامعه در برابر ابتلا به کووید علامت دار و بیماری شدید را به ترتیب حدود ۱۰٪ و ۴۴٪ در نظر بگیریم، محافظت اضافه تری که واکسنهای به روز شده در مقایسه با واکسنهای اولیه ایجاد می‌کنند به ترتیب به میزان ۱۱/۳ و ۶ ٪ برای ابتلا و بیماری شدید خواهد بود

در واقع هر چه سطح ایمنی قبلی در جامعه (نسبت به واریانت در گردش) کمتر باشد، تاثیر اضافه تری که واکسن به روز شده نسبت به واکسن اولیه ایجاد می‌کند بیشتر است. این محافظت بیشتر ایجاد شده، صرف نظر از شباهت و یا تفاوت واریانت در گردش و واریانت مورد استفاده در واکسن بوده است. اگر اینها مشابه باشند درصد محافظت باز هم بالاتر می‌رود و اختلاف ایجاد شده با واکسنهای اولیه باز هم بیشتر می‌شود

متاسفانه در ایران واکسن ارجح برای بوستر (mRNA) نداریم. تنها واکسن به روز شده در ایران برکت پلاس برای امیکرون (BA.1) است. (موجودی ؟). واکسنهای دیگر همه بر اساس ویروس اولیه هستند. از طرفی در این مطالعه واکسنهای ویروس غیر فعال مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. عمده بررسی بر اساس واکسنهای mRNA (یک مطالعه از پروتئین ساب یونیت) بوده است.
به صورت کلی بر اساس نوع پلتفورم شاید بتوان به صورت غیر مستقیم در نظر گرفت که تزریق واکسنهای پروتئینی در کشور هم به همین ترتیب منجر به افزایش محافظت می‌شوند و این نیز بستگی به میزان ایمنی قبلی دارد.

@Scientometric

پیش مقاله ای از تاثیرگذاری واکسیناسیون در کودکان کوبایی در گروه سنی ۲ تا ۱۱ سال در موج امکیرون در دسترس قرار گرفته است.
واکسیناسیون با واکسنهای سوبرانا۲ و سپس سوبراناپلاس انجام شده است.

بر خلاف مطالعات قبلی با واکسنهای دیگر، که تاثیرگذاری های پایین تر نشان می‌داد، اینجا تاثیرگذاری در برابر ابتلا به کووید-۱۹ علامت دار در کودکان ۲ تا ۴ و ۵ تا ۱۱ سال به ترتیب ۸۳/۸ و ۸۲/۳ درصد گزارش شده است. این مقادیر در برابر بیماری شدید به ترتیب ۹۷ و ۹۵ درصد گزارش شده است.

این واکسنها همان واکسنهای پاستوکووک و پاستوکوک پلاس هستند که در ابران استفاده می‌شود.
@Scientometric